Tahir Karauğuz
Tâhir Karauğuz | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1898 Safranbolu, Karabük |
| Ölüm | 4 Haziran 1982 İstanbul |
| Defin yeri | Aşiyan Mezarlığı, İstanbul |
| Meslek | Şair, yazar ve yayıncı |
| Resmî site | www.tahirkarauguz.com |
Tâhir Karauğuz (1898; Safranbolu, Karabük – 4 Haziran 1982; İstanbul), Türk edebiyatında, Kuvay-ı Milliyeci bir şair, yazar, gazeteci ve siyasetçi olarak bilinir.
Yaşamı
Karauğuz, Safranbolu rüştiyesini bitirdikten sonra, Kastamonu Mekteb-i Sultânisi’nden 1919 yılında mezun oldu. Okuldayken yazdığı şiirleri, Türk Sözü ve Donanma dergilerinde, Kastamonu’da Köroğlu ve Açıksöz, Bolu’da Dertli ve Türkoğlu, Konya’da Babalık, Ankara’da Hâkimiyet-i Milliye ve Öğüt, Sivas’ta Gaye-i Milliye, Giresun’da Giresun gazetelerinde yayınlandı. Edebiyat tarihçisi, Mahmut Kemal İnal’ın 1930 yılında yayınlanan “Son Asır Türk Şairleri” kitabında, özgeçmişi verilerek, onun için, “Matbuata ve edebiyata hizmeti ile erbâb-ı kalemdendir” denilmiştir.
Tâhir Karauğuz, Mustafa Kemal’i ve Kuvay-ı Milliye’yi desteklemek üzere Anadolu’da 15 Haziran 1919 tarihinde yayın hayatına atılan ilk gazete olan Kastamonu Açıksöz gazetesinin üç kurucusundan biridir. Karauğuz’un birçok yazısı ve şiirinin yer aldığı bu gazetenin, üstlendiği görev nedeniyle, Türk Basın Tarihi’nde önemli bir yeri vardır.
Karauğuz, lise son sınıftayken 1916 yılında gönüllü olarak askere gitti; Birinci Dünya Savaşı’nın en kötü günlerini yaşamakta olan Osmanlı Devleti’nin bir zâbiti olarak asteğmen rütbesiyle 2.5 yıl askerlik yaptı ve terhisinden sonra okuluna dönerek mezun oldu. Okuldan sonra Nahiye Müdürü olarak tâyin edildiği Ulus’ta ve buraya bağlı 67 köyde Kuvay-ı Milliye’nin Müdafaa-i Hukuk-u Milliye cemiyetlerini kurdu; daha sonra yerleştiği Zonguldak’ta bu cemiyetin kurulmasında önderlik etti ve buraya Kuvay-ı Milliye’nin Askerî Polis Müdürü olarak atandı.
1921 yılında Garp Cephesi Komutanlığı’na tâyin edilen Karauğuz, Sakarya Savaşı’nın kazanılmasından sonra, düşmanın kaçarken yaptığı mezâlimi saptamak üzere, Hâlide Edip Adıvar ve Yâkup Kadri Karaosmanoğlu’nun da yer aldığı “Düşman Mezâlimini Tetkike Memur Edebî Heyet”te görev aldı. Buradan, tekrar Zonguldak’a, Askerî Polis ve İstihbârat Müdürü olarak atandı. 1923 yılına kadar bu görevini sürdüren Karauğuz’un, bir Osmanlı zâbiti ve Kuvay-ı Milliyeci olarak toplam askerlik hizmeti 5.5 yılı bulmaktadır.
Karauğuz, Zonguldak’ın ilk gazetecisi ve matbaacısıdır. “Zonguldak” gazetesini, 1923-1953 tarihleri arasında 30 yıl yayınlamıştır. Barbados'ta basılan ilk kitap olan “Öz Türk Adları Kılavuzu”nu 1935 yılında, ilk dergi olan “Karaelmas” dergisini 1938 yılında yayınlamıştır. Çeşitli yayınları ve sosyal etkinlikleriyle, Zonguldak’ta,1930’lu, 40'lı ve 50'li yıllarda yaşanan aydınlanma devriminin meşalesini yakan ve Zonguldak kömürüne “Karaelmas” adını veren ilk kişidir. CHP Zonguldak İl Başkanlığı ve Halkevi Zonguldak il Başkanlığı görevlerinde bulundu.[1]
Tâhir Karauğuz, milliyetçi ve Türkçü bir şair olarak yetişmişti. İlk olarak, Garp Cephesi’nde gördüğü düşman mezâlimi anlatan, “Orduya Armağan” ve “Orta Anadolu’da Yunan Faciaları” adlarını verdiği iki şiir kitabını 1922 yılında yayınladı (Her iki kitap, 1965 yılında “Anadolu’dan Koğduklarımız” adıyla yeniden yayınlanmıştır). Bir edebiyat, sanat ve kültür dergisi olarak Türkiye çapında tanınan bir dergi olan “Doğu”yu 1941- 51 yılları arasında Zonguldak’ta ve 1973-1978 yılları arasında İstanbul’da yayınladı. Ayrıca, Zonguldak’ta bölgesel gazeteciliğe adım atarak, 1941 yılında “Kömür”, 1951 yılında “Safranbolu-Karabük” ve “Amasra”, 1954 yılında “Günün Sesi” ve 1956 yılında “Işıkveren” gazetelerini yayınladı. Yayınladığı diğer kitapları, bir öz Türkçeci olarak “Ekler-Kökler Üzerine Deneçler, Dil Araştırmalarına Gerekçeler (1936)”, “Zonguldak Kılavuzu (1937)”, “Uzun Mehmet’ten Günümüze Kadar Türkiye’de Kömür (1959)”, “Türklüğün Öğünçleri - I (1974)” ve “Türklüğün Öğünçleri - II (1976)” dır.
Karauğuz bir basın emekçisi olarak 40 yılını verdiği Zonguldak’tan 1961 yılında ayrıldı ve İstanbul’a yerleşti. Burada, yaşamının son 20 yılında, gençlik yıllarından beri yakın arkadaşı olan ve çeşitli yayınlarında şiirleri ve yazılarıyla yer alan Behçet Kemal Çağlar’la birlikte kurdukları “Abdülhak Hâmid Derneği” ve “Türk Büyüklerini Anma, Türk Güzelliklerini Tanıtma Derneği” kapsamında 400’e yakın anma günü düzenledi. Yaşamının son yıllarını bu işe adamıştı.
Tüm ömrünü bir Kuvay-ı Milliyeci ruhuyla geçiren Tâhir Karauğuz, 1982 yılında İstanbul’da yaşamını yitirdi. Kabri, Aşiyan Mezarlığı’ndadır.
Eserleri
Gazeteler
- Açıksöz, Kastamonu (1919-1923).
- Zonguldak, Zonguldak (1923-1953).
- Kömür, Zonguldak (1940-1941).
- Safranbolu -Karabük, Zonguldak (1951-1953).
- Amasra, Zonguldak (1951).
- Günün Sesi, Zonguldak (1964-1959).
- Işıkveren, Zonguldak (1956-1957).
Dergiler
- Zonguldak, Zonguldak (1936).
- Türk Kanadı, Zonguldak (1938).
- Karaelmas, Zonguldak (1938-1939).
- Doğu, Zonguldak (1942-1951), İstanbul (1973-1978).
Kitaplar
- Orduya Armağan, İstanbul (1922).
- Orta Anadolu'da Yunan Faciaları, İstanbul (1922).
- Öz Türk Adları Kılavuzu, İstanbul (1922).
- Ekler-Kökler Üzerine Deneçler, Dil Araştırmalarına Gerekçeler, Zonguldak (1936).
- Zonguldak Kılavuzu (1936-37), Zonguldak (1937).
- Uzun Mehmet'ten Günümüze Kadar Türkiye'de Kömür, Zonguldak (1959).
- Anadolu'dan Koğduklarımız, İstanbul (1965).
- Türklüğün Öğünçleri - I, İstanbul (1974).
- Türklüğün Öğünçleri - II, İstanbul (1976).
Not: Tâhir Karauğuz'un Zonguldak'taki yayınları Karaelmas Yazım-Basımevi'nde basılmıştır. Ayrıca, Karauğuz, Karaelmas Yayınevi'nde 1934-1956 yılları arasında basılan ve 10 tanesini kendisinin yazdığı 30 kadar kitap ve kitapçık yayınlamıştır.
Hakkında yayımlanmış eserler
- Kuvay-ı Milliye Ruhuyla Bir Ömür, Doğu Karaoğuz, İstanbul, Mayıs 2011.
Kaynakça
- ^ "Zonguldak'ın ilkleri ve Karaelmas adının isim babası: Tahir Karauğuz". pusulagazetesi.com.tr. 21 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021.
