İçeriğe atla

Tagatoz

Tagatoz
Kimyasal adı(3S,4S,5R)-1,3,4,5,6-
Pentahydroxy-hexan-2-one
Diğer adları
Kimyasal formülC6H12O6
Molekül ağırlığı 180,16 g/mol
Görünüm Katı beyaz
CAS numarası 17598-81-1[]
Ergime noktası 134,5 °C
Kaynama noktası°C
SMILESOC[C@@H](O)[C@H]
(O)[C@H](O)C(CO)=O

Çözünürlük Suda çözünür.
Etanolde bir miktar çözünür.
Kaynakça ve sorumluluk reddi

Tagatoz, tatlandırıcılar arasında yer alan ve doğal olarak bulunan altı karbonlu bir monosakkarittir. Çoğunlukla süt ürünlerinde bulunan tagatozun sertlik derecesi sükroza (çay şekeri) çok yakındır. Ayrıca tatlılık oranı %92 olmasına rağmen sadece %38'i kalori sağlar.

Tagatoz 2001'den beri FAO/WHO gibi örgütlerce gıda maddeleri içinde güvenli olarak görülmektedir.[1] Sükrozdan daha farklı metabolik özelliklere sahip olan tagatoz, kan şekeri ve insülin üzerine çok az etki eder. Ayrıca diş dostu olarak kabul edilir.

Üretim

Tagatoz, süt ürünlerinde çok düşük oranlarda bulunur. Ticari olarak laktozdan üretilebilir. Bunun için laktoz önce hidroliz yoluyla glukoz ve galaktoza ayrıştırılır. Galaktoz da alkalik koşullar altında izomerleştirilerek kalsiyum hidroksit yardımıyla D-tagatoz üretilir. Oluşan son ürün saflaştırılabildiği gibi katı tagatoz kristallendirme yoluyla üretilir.

Tatlandırıcı olarak geliştirilmesi

Gilbert Levin, kiralite hakkında araştırma yaparken, aklına solak bir şeker arama fikri geldi. Bu sırada kazara yapısı L-fruktoza benzeyen D-tagatozu elde etti. Her ne kadar Levin, araştırmalarına sonuç alamasa da, sağak bir şeker bularak önemli bir başarı elde etmiş oldu. Ekim 2003'e gelindiğinde FDA, tagatozu gıda katkı maddesi olarak listesine ekledi.

Pazarlama

1996 yılında MD/Arla Foods, Amerikalı lisans sahibi Spherix'ten tagatozun üretim haklarını satın aldı. Bunu izleyen yıllarda MD/Arla Foods tarafından hiçbir ürün satışa sunulmadı. Bu nedenle bazı sorunlarla da olsa Spherix ve MD/Arla Foods anlaşmaya vararak üretime başladı. Mart 2006'da SweetGredients (Arla Foods ve Nordzucker AG şirketlerinin birleşiminden oluşan bir şirket) tagatoz üretimini sıraya aldı. Belli bir süre boyunca da SweetGredients, dünyadaki tek tagatoz üreticisi olarak kaldı. Ancak belli bir süre sonra üretim durduruldu.

2006'da Belçikalı NUTRILAB NV adlı şirket Arla (Sweetgredients) stoklarına ve projelerine talip oldu ve şu anda Nutrilatose adı altında D-tagatoz üretimi yapan bir tesis bulundurmaktadır. Tagatoz Avrupa tarafından 14 Aralık 2005'ten beri yeni gıdalar arasında gösterilmektedir.

İzomerleri

D-Tagatozun izomerleri
Doğrusal yapı Haworth gösterimi

0,6%

a-D-Tagatofuranoz
1%

ß-D-Tagatofuranoz
4%

a-D-Tagatopiranoz
79%

ß-D-Tagatopiranoz
16%

Kaynakça

  1. ^ (İngilizce) Agency Response Letter GRAS Notice No. GRN 000078 17 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pirinç</span> Buğdaygiller (Poaceae) familyasından otsu bir bitki türü

Pirinç, Buğdaygiller familyasından Oryza sativa veya daha az yaygın olarak Oryza glaberrima türüne ait bitki ve bu bitkinin tohumlarıdır. Yabani pirinç adı genellikle terim her ne kadar yabani ve evcilleştirilmiş olsa da Zizania ve Porteresia cinslerinin türleri için kullanılır ayrıca ilkel veya ekilmemiş Oryza çeşitleri için de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Fermantasyon</span> kimyasal çürüme

Fermantasyon, hücre içinde oksijen yokluğunda meydana gelen metabolik bir faaliyet olarak ‘NAD+'yi yeniden oluşturmak için glikozun glikoliz yoluyla kısmi oksidasyonunu takip eden metabolik adımlar’ şeklinde tanımlanmaktadır. Fermantasyon anaerobik şartlarda, yani oksidatif fosforilasyon olamadığı durumlarda, glikoliz yoluyla ATP üretimini sağlayan önemli bir biyokimyasal süreçtir. Biyokimyanın fermantasyonla ilgilenen dalı zimolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Karbonhidrat</span> sadece karbon, hidrojen ve oksijenden oluşan organik bileşik

Karbonhidrat, karbon (C), hidrojen (H) ve oksijen (O) atomlarından oluşan, genellikle hidrojen-oksijen atomu oranı (suda) 2:1 olan bir biyomoleküldür ve dolayısıyla ampirik (deneysel) formülü Cm(H2O)n şeklindedir. m, n'den farklı da olabilir olmaya da bilir. Ancak, tüm karbonhidratlar bu kesin stokiyometrik tanıma uymaz (örneğin üronik asitler, fukoz gibi deoksi şekerler) ve bu tanıma uyan tüm kimyasallar otomatik olarak karbonhidratlar (örneğin formaldehit ve asetik asit) olarak sınıflandırılmaz.

<span class="mw-page-title-main">Gıda ve Tarım Örgütü</span> 1943te kurulan ve 1946da Birleşmiş Milletlerin uzmanlık kuruluşu haline gelen bir örgüt

Gıda ve Tarım Örgütü, açlığı yok etmek ve beslenme şartlarını iyileştirmek amacıyla 1943'te kurulan ve 1946'da Birleşmiş Milletlerin uzmanlık kuruluşu haline gelen bir örgüttür. Açlığa karşı mücadelede çok yönlü etkinlikleri vardır. Hükûmet ve teknik kuruluşların tarımı, ormancılığı ve balıkçılığı geliştirme projelerine aracı ve yardımcı olur. Bu tip konularda ülkeler düzeyinde teknik yardımlar sağlar. Eğitsel projeler geliştirerek, araştırmalar yapar ve seminerler verir. Dünyadaki tarımsal ürünlerin üretimi, tüketimi, ticareti ve depolanması, tabii kaynakların geliştirilmesi, ağaçlandırma gibi konularda danışmanlık yapar. İstatistikler tutarak bültenler yayınlar.

<span class="mw-page-title-main">Glukoz</span> izomer grubu

Basit bir şeker (monosakkarit) olan glukoz yaşam için en önemli karbonhidratlardan biridir. Hücreler onu bir enerji kaynağı ve metabolik reaksiyonlarda bir ara ürün olarak kullanırlar. Glukoz fotosentezin ana ürünlerinden biridir ve hücresel solunum onunla başlar.

<span class="mw-page-title-main">Nestlé</span> İsviçreli gıda ve içecek şirketi

Nestlé S.A. ya da Société des Produits Nestlé S.A., merkezi Vevey, İsviçre'de bulunan, dünyanın en büyük yiyecek ve içecek üreticisidir. Nestlé'nin ürün gamı bebek maması, kahve, şişelenmiş su, kahvaltılık tahıllar, kahve ve çay, şekerleme, süt ürünleri, eczacılık ürünleri, dondurma, tıbbi gıda, dondurulmuş gıda, evcil hayvan maması ve atıştırmalıklara kadar uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Laktoz</span>

Laktoz, doğada yalnız sütte bulunan süt şekeri de denilen bir disakkarit. Sütün en önemli karbonhidratıdır. Sütün aromasında önemli bir payı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fruktoz</span> altı karbonlu bir monosakkaritt

Fruktoz, birçok besin maddesinde bulunan altı karbonlu bir monosakkarittir. Beyaz katı bir görünüme sahip olan fruktoz, suda çok kolay çözünür. Bal, ağaç meyveleri, kavun ve karpuzun da dahil olduğu familyadaki meyveler, dutsu meyveler (berry) ve bazı kök sebzeleri, kayda değer miktarlarda fruktoz içeren sükroz içerir. Sükroz, glukoz ve fruktozun bir araya gelmesiyle meydana gelen bir disakkarittir. Dünya çapında her yıl doğal olarak 240.000 ton fruktozun ototrof canlılar aracılığıyla üretildiği tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sakkaroz</span>

Sakkaroz veya diğer adlarıyla sükroz veya çay şekeri, C12H22O11 formülüyle gösterilen ve bir glukoz ve bir fruktoz molekülünün bir araya gelmesiyle meydana gelen disakkarittir. Sakkarozun sistematik adı β-D-fruktofuranozil-(2→1)-α-D-glukopiranosit şeklindedir. İnsan beslenmesinde çok önemli bir yere sahip olan sükroz, sadece bitkiler tarafından üretilir. Sakkarozun dünyadaki toplam yıllık üretim miktarı 150 milyon tonun üzerindedir.

<span class="mw-page-title-main">Pepsi</span>

Pepsi, 1893 yılında ABD'de yaratılmış, PepsiCo tarafından üretilen ve Dünya'da en popüler alkolsüz içecek markalarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Torku</span> Türk menşeli bir firma

Torku, Konya Şeker tarafından üretimi yapılan ürünlerin tek çatı altında toplandığı marka. Ürün portföyü şeker, şekerleme, çikolata, unlu mamüller, dondurulmuş ürünler, modern seracılık ürünleri, süt ve süt ürünleri, et ve et ürünleri ile bitkisel yağlardan oluşmaktadır. Üretimi Konya'nın merkez ilçelerinden Meram'da sürdürülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gıda işleme</span>

Gıda işleme, tarımsal veya hayvani besin hammaddelerinin gıdaya ya da daha evvel tüketilebilir gıda haline getirilmiş maddelerin başka bir gıda maddesine dönüştürülmesidir. Gıda işleme; tahılın öğütülmesinden un yapımına, evde yemek pişirmekten hazır yemek yapmak için kullanılan karmaşık sanayi yöntemlerine kadar gıda işlemesinin pek çok şeklini kapsar. Gıda işlemesiyle hasat edilmiş ekinler ya da kesilmiş hayvansal ürünlerden pazarlanabilir ve görece uzun raf ömrüne sahip yiyecekler yapılır. Hayvan yemi üretiminde de benzer yöntemler uygulanır. Birincil gıda işleme çoğu gıdaları yenilebilir yapmak için gereklidir. İkincil işleme malzemeleri ekmek gibi bilinen gıdalara dönüştürür. Üçüncül gıda işleme, çok şeker ve tuz içerdiği, çok az lifli olduğu, beslenme ihtiyaçları açısından sağlıksız olduğu, beslenmeyi ve obeziteyi artırdığı için eleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Tat Gıda</span> Koç Topluluğu kuruluşudur

Tat Gıda veya eski adıyla Tat Konserve 1967 yılında Koç Holding tarafından Bursa'da kurulan gıda şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">Arla Foods</span> Danimarka merkezli süt ürünleri kooperatifi

Arla Foods, Viby, Danimarka merkezli İsveç-Danimarka şirketidir. İskandinavya'daki en büyük süt ürünleri üreticisi olan uluslararası bir tarım kooperatifidir. Arla Foods, İsveçli süt kooperatifi Arla ve Danimarkalı süt şirketi MD Foods arasında 17 Nisan 2000 tarihinde bir birleşme sonucu oluşmuştur. Arla ismi İngilizce "erken" kelimesiyle ve "sabahın erken saatlerinde" için yapılan eski bir İsveççe terim olan aynı kelimeden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Valio</span> Süt ürünleri üreticisi

Valio Ltd, Fin süt ürünleri üreticisi ve Finlandiya'daki en büyük şirketlerden biridir. Valio'nun ürünleri arasında Viola peyniri, pudralı malzemeler, tereyağı, yoğurt ve süt bulunur. Ülke sütünün% 85'ini üreten Finlandiya'nın en büyük süt üreticisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kent Gıda</span>

Kent Gıda, İstanbul merkezli, Türkiye'nin en büyük sakız, şeker, şekerleme, lolipop, draje, çikolata, bisküvi şirketlerinden biridir. En popüler markalarına Bubblicious, Missbonbon, Tofy, Madlen, Şıpsevdi, Topitop, Missbon, Tofita, Tipitip, Olips, Milka, Oreo, Falım, First, Jelibon, Toblerone dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Milko (marka)</span>

Milko, Östersund merkezli bir kooperatifti ve İsveç'in en büyük yerli süt ürünleri üreticisi idi.

<span class="mw-page-title-main">Sade yağ</span>

Sade yağ veya klarife tereyağı, tereyağında bulunan süt yağından suyun ve sütte yer alan protein ve şeker gibi katı maddelerin uzaklaştırılması ile üretilen süt ürünü. Hindistan kökenli özel bir türü olan ghee ismi ile de bilinen sade yağ, genellikle tereyağını eritilmesi ve bileşenlerinin yoğunluklarına göre ayrılmasını sağlanarak üretilir.

<span class="mw-page-title-main">Laktoz intoleransı</span> Tıbbi durum

Laktoz intoleransı, süt ürünlerinde bulunan bir şeker olan laktozu şekerininin sindirme yeteneğinin azalması veya yetersiz kalmasından kaynaklanır. Ancak insanların tolere edebilecekleri laktoz miktarı değişir. Semptomlar karın ağrısı, şişkinlik, ishal, gaz ve mide bulantısını içerebilir. Bu semptomlar tipik olarak laktoz içeren bir şey yedikten veya içtikten sonra yarım ila iki saat arasında başlar ve ciddiyeti tüketilen miktara bağlıdır. Laktoz intoleransı, süt alerjisinden farklıdır olarak gastrointestinal sistemde hasara neden olmaz.

<span class="mw-page-title-main">Gıda teknolojisi</span>

Gıda teknolojisi, gıda ürünlerinin üretimi, muhafazası, kalite kontrolü, araştırılması ve geliştirilmesi ile ilgilenen bir gıda bilimi dalıdır. Gıda teknolojisine yönelik erken bilimsel araştırmalar, gıdaların korunmasına yönelik olmuştur. Nicolas Appert'in 1810'da konserve sürecini geliştirmesi belirleyici bir olay olmuştur. Appert, bulduğu bu konserve sürecinin konserve olduğunu ve işleminin hangi prensipte çalıştığını bilmemektedir. Ancak bulunan bu konservenin gıda muhafaza teknikleri üzerinde büyük bir etkisi olmuştur. Louis Pasteur'ün şarabın bozulması üzerine araştırma yapmış ve 1864'te bozulmanın nasıl önleneceğine ilişkin açıklaması yapmıştır. Ancak bu bilimsel bilgiyi gıda işlemeye uygulamak için erken bir girişim olmuştur. Pasteur, şarap bozulmasına ilişkin araştırmaların yanı sıra alkol, sirke, şarap ve bira üretimi, sütün ekşimesi gibi konuları da araştırmıştır. Gıda bozulmalarını ve hastalık üreten organizmaları yok etmek için süt ve süt ürünlerini ısıtma işlemi olan pastörizasyonu geliştirmiştir. Pasteur, gıda teknolojisi konusundaki araştırmalarında bakteriyoloji ve modern koruyucu tıbbın öncüsü olmuştur.