İçeriğe atla

Taejo (Koryo kralı)

Taejo Wang Geon
Koryo kralı
Hüküm süresi918-943
Önce gelenGung Ye
Sonra gelenHyejong Goryeo
Veliaht(lar)Kraliçe Sin-ui,
Kraliçe Sindeok
DoğumWang Geon
31 Ocak 877(877-01-31)
Ölüm4 Temmuz 943 (66 yaşında)
BabasıWang Ryung

Taejo ya da doğum adıyla Wang Geon veya tam adıyla Taejo Wang Geon (31 Ocak 877 - 4 Temmuz 943), Kore'de 10. ve 14. yüzyıllar arasında hüküm süren Koryo'nun kurucusudur.

Geçmişi

877 yılında Songdo'da doğan Taejo Wang Geon, Yeseong Nehri ticaretini kontrol altında tutan bir aileden gelmekteydi. Babası Wang Yung, Çin'le yaptığı ticaretten çok büyük kazançlar sağladı. Atalarının eski Goguryeo sınırlarında yaşadığı bilinir ve böylece Wang Geon da Goguryeolu olmuştur.

İktidara Yükseliş

Taejo, kariyerine düzensiz bir dönem olan Üç Krallık Dönemi'nden sonra başlamıştır. Silla'nın daha sonraki yıllarında birçok yerel lider ve haydut, Kraliçe Jinsung'a karşı, halkın gelişmesini sağlayacak politika izlemediği ve güçlü liderlik vasfı taşımadığı için başkaldırdı. Asilerden, kuzeybatı bölgesinden Gung Ye ve güneybatı bölgesinden Gyeon Hwon daha da güçlendiler. Diğer birçok isyancı grubu bozguna uğratıp kendi grubuna katarak yerel Shilla memurlarına ve haydutlara karşı kullandı. 895 yılında Gung Ye'nin liderlik ettiği kuvvetler Songdo şehrinin bulunduğu Silla'nın kuzeybatı bölümüne doğru hareket ettiler. Wang Yung, birçok diğer yerel boyla birlikte Gung Ye'ye teslim oldular. Wang Geon, Taebong'un gelecekteki lider olacak Gung Ye'ye hizmet eden babasının izinden giderek Gungye'nin emri altında hizmet etmeye başladı.

Wang Geon'un askerî alanda sahip olduğu yetenekleri, Gung Ye kısa sürede fark ederek generalliğe terfi ettirdi ve hatta erkek kardeşi olarak kabul etti. 900 yılında yerel boylara ve Chungju bölgesinde sonraki Baekje'nin (Hubaekje) ordusuna karşı başarılı bir sefer yürüterek daha fazla ün kazandı. 903 yılında Gyeon Hwon, Shilla'ya karşı savaşırken, Hubaekje'nin güneybatı sahilinde ünlü donanma seferini yürüttü. Birçok askerî seferi yürütmesinin yanında Shilla'nın egemenliği altında yaşayan yoksul halka yardım etti. Halk, cömertliği ve liderliği sayesinde onun yanında yer aldı.

913 yılında Taebong'a başbakan olarak atandı. Kralı Gung Ye, onun liderliği sayesinde krallığını kurdu; ancak kendisi Buddha olmak istemesinden sonra, dinsel düşüncelerine karşı gelen halka zulmetmeye başladı. Birçok keşişi idam etti daha sonra eşi, iki oğlu ve halk ona sırt çevirmeye, ondan uzaklaşmaya başladı. Pahalıya mal olan adetleri ve zalimce yönetimi daha çok karşıtlığa sebep oldu.

Tahta Çıkış ve Goryeo'nun Kuruluşu

918'de Taebong'un dört yüksek rütbeli generallerinden Hong Yu, Ba Hyeongyeong, Shin Sung-gyeom ve Bok Jigyeom gizlice bir araya gelerek ve Gungye'nin yönetimini yıkarak veliaht Wang Kon'un yeni kral olmasına karar verdi. Wang, ilk başta bu fikre karşı çıksa da onların planını kabul etti. Aynı yıl Gung Ye yönetimden devrilmiş ve başkent Cheorwon yakınlarında öldürülmüştür. Gung Ye'ye 918'de suikast yapıldığında generaller onu geçici kral olması için seçmişlerdi. Wang krallığını ilan ettiğinde krallığın adını Goryeo olarak değiştirdi ve böylece Goryeo Hanedanlığı dönemi başladı. Sonraki yıl doğduğu yer olan başkent Songak'a geri döndü.

Budizmi ulusal din olarak ilan etti ve Balhae hakimiyetinde olan Mançurya ve Kore'nin kuzey bölümünün fethini istedi. Balhae'nin yönettiği Mançurya'nın geniş toprakları ve Sibirya'nın bir bölümü Khitan istilası sonucu 926'da yılında yıkıldı ve Balhae'nin son Veliaht Prensi Dae Gwang-hyeon'un ikna etmesiyle halkın büyük çoğunluğu Goryeo'ya mülteci olarak geldi. Balhae ve Goryeo, Goguryeo'nun soyundan geldiği için Taejo, mültecilerin hepsini vatandaşı olarak kabul etti ve köklü aileleri esir alarak Goguryeo'nun başkenti Pyõngyang'ı terk etti. Aynı zamanda fethetmek ve boyunduruk altına almak yerine yerel boylarla anlaşmayı ve ittifak kurmayı öngörüyordu.

Üç Krallık Dönemi Savaşları

927 yılında Hubaekje'nin lideri Gyeon Hwon, kuvvetleriyle beraber Shilla'nın başkenti Gyeongju'yu fethederek Kral Gyeongae'yi idam etti. Ordusunu Goryeo'ya karşı çevirmeden önce Kral Gyeongsun'u kukla hükümdar olarak başa getirdi. Taejo, bu haberleri duyduğu anda Gyeon'un askerleri eve dönüş yolundayken Daegu yakınlarında Gongsan'da baskın yaptı. Karşılaştığı Hubaekje kuvvetleriyle giriştiği savaş, feci bir yenilgiyle sonuçlandı. Birçok askerinin yanı sıra kendisini kral yapan en iyi savaşçısı Shin Sunggyeom'u da kaybetti. Her şeye rağmen Goryeo yenilgiden sonra çabucak toparlanıp, Hubaekje akınlarına karşı başarılı bir savunma yaptı.

935'te Shilla'nın son kralı, Kral Gyeongsun krallığını kurtaracak hiçbir yolun olmadığını ve tüm topraklarıyla Taejon'a teslim olması gerektiğini hissetti. Taejo bunu memnuniyetle karşılayarak ona prens unvanını verdi ve kızını eşlerinden birisi olarak kabul etti (Wang'ın altı tane kraliçesi ve her bir yerel liderin kızıyla evlendiği için birçok karısı vardı). Bu durum Gyeon Hwon'un tiksinmesine sebep olmuştu. Sangju bölgesi üzerinde hakkı olan Gyeon'un babası, ülkeyi terkederek Goryeo'ya teslim olmuş ve imparatorun babası olarak kabul edilmişti.

Aynı yıl içinde, Gyeon Hwon'un en büyük oğlu Shingeom, tahtın halefi olarak üvey kardeşinden gördüğü destekle babasına darbe yaptı. Gyeon Hwon bir Budist tapınağına sürülerek hapsedildi; ancak Goryeo'ya kaçarak, teslimiyetinden önce ölen babası gibi muamele gördü.

Goryeo Zaferi ve Birleşme

936 yılında Wang, Shingeom'a karşı son seferini yürüttü. Shinggeom, Taejo'ya karşı savaştı; ancak birçok dezavantaja sahip olması ve iç çatışmalardan dolayı, Taejo'ya teslim oldu. Wang, böylece Hubaekje'yi resmen işgal etmiş oldu. Gojoseon'dan beri ulusu birleştirerek 943 yılına kadar yönetti ve hastalıktan öldü.

Taejo, güçlü bir koalisyon oluşturmak için düşmanlarını bile getiriyordu. Hükümdarlara ve asilzadelere birçok unvanın yanı sıra, yenilgiye uğrattığı ülkelerin (Son Baekje, Shilla ve Balhae) topraklarını dağıtarak vermiş oluyordu. Böylece Shilla'nın ilerleyen yıllarındaki kayıptan sonra denge kurmayı ve birleşmeyi amaçlamıştır.

Mirası

936'daki Üç Krallık Dönemi'nden sonraki birleşme Kore tarihi için çok önemlidir. Goguryeo'nun yeniden canlanması ve kuzey bölümünün Balhae egemenliğine ait olmasından beri 668'de Shilla, sadece ülkenin yarısı birleşmeyi tamamlamıştı. Yine de Wang'ın 936 yılında tüm Kore halkının anlaşmasıyla sağladığı birleşme, tam ölçekli bir birleşmeydi ve Kore'nin Kuzey - Güney olarak ayrıldığı 1948 yılına kadar tek ülke olarak kaldı. Birçok modern Koreli, tarihte bölünmüş olarak yaşayan ulusu birleştiren tek kişi olan Wang'ın liderliğine bakarak günümüzdeki durumu mukayese etmektedirler.

Aile

  • Baba: Goryeo Kralı Sejo (? - 897 Mayıs)
    • Büyük büyükbaba: ?
    • Büyük Büyükanne: Kraliçe Jeonghwa
      • Büyükbaba: Goryeo Kralı Uijo
      • Büyükanne: Kraliçe Wonchang
  • Anne: Kraliçe Wisuk
  • Hanımları:
  1. Jeongju Ryu klanından Kraliçe Shinhye: Ryu Cheon-Gung 'nın kızı
  2. Naju Oh klanından Kraliçe Janghwa: Oh Da-Ryeon'un kızı
    1. Goryeo Kralı Hyejong (912 - 23 Ekim 945)
  3. Chungju Yoo klanından Kraliçe Shinmyeongsunseong (900 - 951): Yu Geung-Dal'ın kızı
    1. Prens Wang Tae (918 - 921)
    2. Goryeo Kralı Jeongjong (923 - 13 Nisan 949)
    3. Goryeolu Gwangjong (925 - 4 Temmuz 975)
    4. Wang Jeong, Prens Munwon
    5. Prince Jeungtong
    6. Prenses Nakrang
    7. Prenses Heungbang
  4. Hwangju Hwangbo klanından Kraliçe Shinjeong (900 - 19 Ağustos 983): Hwangbo Je-Gong'un kızı
    1. Goryeo Kralı Daejong (Wang Wook) (? - Kasım 969)
    2. Hwangju Hwangbo klanından Kraliçe Daemok
  5. Gyeongju Kim klanından kraliçe Shinseong (신성 왕후 김씨): Kim Eok-Ryeom'un kızı
    1. Goryeolu Kral Anjong (? - 7 Temmuz 996)
  6. Jeongju Ryu klanından kraliçe Jeongdeok: Ryu Deok-Young'un kızı ## Prens Wangwi
    1. Prens Inae
    2. Veliaht Prens Wonjang
    3. Prens Joyi
    4. Jeongju Ryu klanından Kraliçe Munhye
    5. Jeongju Ryu klanından Kraliçe Seonui
    6. İsimsiz bir kız
  7. Pyeong klanından Büyük Leydi Heonmok: Pyeong Joon'un kızı
    1. Veliaht Prens Sumyeong
    2. Wang klanından Leydi Jeongmok: Wang Gyeong'un kızı
    3. Ana Kraliçe Sunan
  8. Pyeongsan Yu klanından Leydi Dongyangwon: Yu Geum-Pil'in kızı
    1. Wang Ui, Taç Prens Hyomok
    2. Wang Won, Taç Prens Hyoeun
  9. Myeong klanından Leydi Sukmok: Myeong Pil'in kızı
    1. Veliaht Prens Wonnyeong (? - 976)
  10. Im klanından Leydi Cheonanbuwon: Im Eon'un kızı
    1. Veliaht Prens Hyoseong (? - 976)
    2. Veliaht Prens Hyoji
  11. Hongju Hong klanından Leydi Heungbokwon: Hong Gyu'nun kızı
    1. Prens Wang Jik
    2. İsimsiz bir kız
  12. Hapcheon Lee klanından Leydi Daeryangwon: Lee Jeong-Eon'un kızı
  13. Lee klanından Leydi Hudaeryangwon: Lee Won'un kızı
  14. Wang klanından Leydi Daemyeongjuwon: Wang Ye'nin kızı
  15. Yanggeun Ham klanından Leydi Gwangjuwon: Ham Gyu/Wang Gyu'nun kızı
  16. Yanggeun Ham klanından Leydi Sogwangjuwon: Ham Gyu/Wang Gyu'nun kızı
    1. Prens Gwangju (? - 945) (광주 원군)
  17. Suncheon Park klanından Leydi Dongsanwon: Park Young-Gyu'nun kızı
  18. Haeju Wang klanından Leydi Yehwa: Wang Yu'nun kızı
  19. Dongju Kim klanından Leydi Daeseowon: Kim Haeng-Pa'nın kızı
  20. Dongju Kim klanından Leydi Soseowon: Kim Haeng-Pa'nın kızı
  21. Leydi Seojeonwon
  22. Kang klanından Leydi Shinjuwon: Kang Gi-Ju'nun kızı
  23. Leydi Wolhwawon: Yang Yeong-Jang'ın kızı
  24. Leydi Sohwangjuwon
  25. Pyeongsan Park klanından Leydi Seongmu: Park Ji-Yoon'un kızı
    1. Veliaht Prens Hyoje
    2. Veliaht Prens Hyomyeong
    3. Prens Beopdeung
    4. Prens Jali
    5. İsimsiz bir kız
  26. Uiseong Hong klanından Leydi Uiseongbuwon: Hong Yu'nun kızı
    1. Büyük Prens Uiseongbuwon
  27. Pyeongsan Park klanından Leydi Wolgyeongwon: Park Soo-Moon'un kızı
  28. Pyeongsan Park klanından Leydi Mongryangwon: Park Soo-Kyung'un kızı
  29. Seon klanından Leydi Haeryangwon: Seon Pil'in kızı

Popüler kültür

  • 1970 yılında Wang-geon, the Great adlı filmde Kim Myeong-jin tarafından canlandırıldı.
  • 2000-2002 Taejo Wang Geon adlı KBS1 TV dizisinde Oh Hyun-chul ve Choi Soo-jong ve tarafından canlandırıldı.
  • 2002-2003'te Dawn of the Empire adlı KBS TV dizisinde Lee Mun So tarafından canlandırıldı.
  • 2009'da Empress Cheonchu adlı KBS TV dizisinde Joo Myung Nam tarafından canlandırıldı.
  • 2015 yılında Shine or Go Crazy adlı MBC TV dizisinde Nam Kyung-eup tarafından canlandırıldı.
  • 2016 yılında Moon Lovers: Scarlet Heart Ryeo adlı SBS TV dizisinde Jo Min-ki tarafından canlandırıldı.

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Wang Geon ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kore</span> Doğu Asyadaki bölge

Kore, Doğu Asya'da bir bölge. 1945'ten beri iki ayrı bağımsız devlete bölünmüş durumdadır: Kuzey Kore ve Güney Kore.

Büyük Kral Sejong (Daewang), Joseon Hanedanlığı′na hükmetmiş bir kraldır. Kore yazı sistemi olan Hangıl, onun emri üzerine 1444 yılında hazırlatılmış ve 1446 yılında Hunmin Congım adlı kitapla halka sunulmuştur.

Goguryeo Kralı Dongmyeong Seongwang, doğduğu isimle Jumong olarak bilinmekle birlikte, Kore'nin Üç Krallık Dönemi'nin kuzeydeki Goguryeo'nun kurucusudur. Gwanggaeto Dikilitaş'ında Chumowang olarak anılmaktadır. Üç Krallık Dönemi'nin andaçları Samguk Sagi ve Samguk Yusa'da, adı Jumong, soyadı Go olarak kaydedilmiştir. Samguk Sagi'de Chumo veya Sanghae olarak belirtilmiştir. Bu isim diğer kayıtlarda Chumong (추몽), Jungmo (중모) veya Domo (도모) olarak yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sado (prens)</span>

Prens Sado, Joseon Kralı Yeongjo'nun ikinci oğludur. Biyolojik annesi Jeonui Yi klanından Kraliyet Soylu Eşi Yeong'du. Sado'nun büyük üvey kardeşi Veliaht Prens Hyojang'ın önceden ölmesi nedeniyle, yeni prens geleceğin muhtemel hükümdarıydı. Ancak 27 yaşındayken, yaz sıcağında babasının emriyle bir pirinç sandığına kapatıldıktan sonra büyük olasılıkla susuzluktan ve muhtemelen açlıktan öldü.

Kral Jeongjo (1752-1800) Joseon Hanedanlığı'nın 22. hükümdarıdır. Ülkenin gelişmesi için çeşitli reformlara girişmesi nedeniyle Joseon'da reformcu hükümdar olarak kabul edilir. Büyükbabası Kral Yeongjo (1724-1776)'dan sonra ve oğlu Kral Sunjo 'dan önce gelmekteydi. Kendisi birçok kişi tarafından Joseon'da Kral Sejong'la beraber en başarılı ve ilerigörüşlü hükümdar olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yeongjo</span> Koredeki Joseon Hanedanının 21. kralı

Yeongjo (1694-1776, r. 1724-1776) Joseon Hanedanlığı'nın 21. kralıdır. Sukjong'un ikinci oğludur ve abisi Gyeongjong'un yerini almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yi Un</span>

Yi Un, Kore İmparatorluğu'nun veliahtı ve Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri'nin Korgeneral'i.

<span class="mw-page-title-main">Silla</span> krallık

Silla Kore Yarımadası'nın güney ve orta kesimlerinde bulunmuş eski krallıklardan biridir. Silla, Baekje ve Goguryeo ile birlikte Üç Kore Krallığı'nı oluşturmuştur. Nüfusu 7. yüzyılda 894,680 iken 8. yüzyılda 2,000,000' a kadar çıktı. Resmî dili Şillaca idi. Öncülleri Jinhan konfederansı ve Gojoseon iken varisi Goryeo olmuştur. Bugünkü Kuzey Kore ve Güney Kore topraklarında yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Koguryo</span> Korenin eski krallığı

Goguryeo veya Koguryo eski bir Kore krallığıdır. Günümüz Kore yarımadasında, Çin doğusunda güney Mançurya ve güney Rusya Denizi'nin kuzeyinde ve güneyinde bulunmuştur.

<i>Moon Lovers: Scarlet Heart Ryeo</i>

Scarlet Heart: Ryeo Tong Hua'nın Bu Bu Jing Xin adlı Çince romanından uyarlanan Kore dizisidir. Dizi 29 Ağustos 2016'da SBS kanalında yayınlanmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Joseon Krallığı</span> 1392–1897 yıllarında geçen kore krallığı

Joseon Krallığı, 1392-1897 yılları arasında var olmuş bir Kore krallığıdır. Krallık General Yi Seong-gye tarafından kurulmuş olup modern Kore'nin bulunduğu yerde yaklaşık beş yüzyıl boyunca hüküm sürmüştür. İlk başlarda Kore, yeniden adlandırılmış ve başkent günümüzdeki Seul'e taşınmıştır. Krallığın doğal sınırları en kuzeydeki Yalu ve Tumen nehirlerine kadar genişlemiştir. En uzun Konfüçyüsçü hükümdarlığın yaşandığı hanedanlıktır. Krallık, sonraları Ming ve Çing hanedanlarının birer vasalı olarak sürdürmüş olup Birinci Çin-Japon Savaşı'nın ardından Ekim 1897 tarihinde Kore İmparatorluğu hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Kore tarihi</span> Kore Yarımadasında Yaşanan Olaylar

Kore tarihi, Kore Yarımadası'nda var olan ve genellikle Kore olarak adlandırılan devletlerin tarihidir. Diğer Doğu Asya uygarlıkları gibi bir dizi dönemlere ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Taejo (Joseon kralı)</span> Kore tarihinde Joseon Hanedanının ilk kralı

Taejo, doğan Yi Seong-gye, Kore'nin Joseon Hanedanlığı'nın kurucusu ve ilk hükümdarıydı. Tahta çıktıktan sonra adını Yi Dan olarak değiştirdi. 1392'den 1398'e kadar hüküm sürdü ve Goryeo Hanedanlığı'nın devrilmesinde ana figürdü. Taejo, Goryeo ordusuna katıldı ve nihayet 1392'de tahtı ele geçirmeden önce saflarda yükseldi. Oğulları arasındaki bir çekişme sırasında 1398'de tahttan çekildi ve 1408'de öldü.

<span class="mw-page-title-main">Taejong</span>

Taejong, Joseon Krallığı'nın üçüncü kralıdır. Saltanatı 28 Kasım 1400'den 9 Eylül 1418 tarihine kadar sürmüştür.

Budist tapınakları Kore peyzajının önemli bir parçasıdır. Bu makalede Kore Budizmine kısa bir bakış sunulmakta, daha sonra Kore'deki önemli tapınaklardan bazılarına değinilmektedir. Kore tapınakların çoğunun, Sino-Korece'de "tapınak" anlamına gelen -sa ile biten isimleri dikkat çekmektedir.

Bu liste, MÖ 57 - MS 935 , Silla kentinde yaşayanların kısmi bir listesidir.

Hyejong, Kore'de Koryo Hanedanı'nın ikinci kralıdır. Saltanatı MS 943'ten MS 945 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<i>Six Flying Dragons</i>

Six Flying Dragons Yoo Ah-in, Kim Myung-min, Shin Se-kyung, Byun Yo-han, Yoon Kyun-sang ve Chun Ho-jin'in oynadığı Güney Kore televizyon dizisidir. SBS'nin 25. yıldönümü özel etkinliğinin bir parçası olarak 5 Ekim 2015'te başlayan 50 bölüm boyunca Pazartesi ve Salı günleri saat 22:00'de (KST) SBS'de yayınlandı. Dizi, Deep Rooted Tree'nin bir ön bölümü olarak hizmet eder.

<i>Moon Embracing the Sun</i>

Moon Embracing the Sun Kim Soo-hyun, Han Ga-in, Jung Il-woo ve Kim Min-seo'nun oynadığı 2012 Güney Kore televizyon dizisidir. MBC'de 4 Ocak - 15 Mart 2012 tarihleri arasında Çarşamba ve Perşembe günleri saat 21:55'te 20 bölüm boyunca yayınlandı.

Yeon Taejo (?-616?) Kral Pyeongwon ve Kral Yeongyang dönemlerinde Goguryeo'nun Magnijisiydi (Başbakan). Yeon Gaesomun'un babasıydı ve Mareşal Eulji Mundeok ile birlikte Sui Hanedanlığı'na karşı saldırgan bir tutum sergilediği bilinmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.