İçeriğe atla

Tabut metinleri

Panellerine Tabut Metinleri boyanmış Orta Krallık dönemine ait tabut

Tabut metinleri, Birinci Ara Dönem'de başlayan tabutların üzerine yazılmış eski Mısır cenaze büyülerinin koleksiyonudur. Kısmen daha önceki Piramit Metinlerinden türetilmiştir, yalnızca kraliyet kullanımı için yapılmışsa da sıradan insanlardan oluşan bir hedef kitleye işaret eden, günlük arzularla ilgili önemli materyaller de içermektedir. Tabut metinleri MÖ 2100 yılına tarihlenmektedir.[1] Bir tabutun ücretini karşılayabilen sıradan Mısırlılar bu cenaze büyülerine erişebilmekteydi. Ayrıca Firavunun artık ölümden sonraki yaşam için özel hakları yoktu.[2][3]

Yaklaşık 1.185 büyüden oluşan bu koleksiyonun modern adından da anlaşılacağı gibi, bunlar çoğunlukla Orta Krallık tabutlarına yazılmıştı. Ayrıca mezar duvarlarına, stellere, kanopik sandıklara, papirüslere ve mumya maskelerine de yazılırdı. Bu nesnelerin bazılarının sınırlı yazı yüzeyleri nedeniyle, büyüler genellikle kısaltılarak, bazıları daha sonra Ölüler Kitabı'na kopyalanan uzun ve kısa versiyonları oluşturuldu.[3]

İçerik

Göksel âleme odaklanan Piramit Metinlerinin aksine, tabut metinleri, Duat denen bir yerde Osiris tanrısı tarafından yönetilen öbür dünyanın yeraltı unsurlarına odaklanır. Herkese Osiris'in ölümden sonraki yaşamı sunulur ve hatta merhumdan "Osiris-[isim]" olarak bahsedilir. Bu yeraltı diyarı, ölen kişinin mücadele etmesi gereken tehditkar varlıklar ve tuzaklarla doludur. Tabut Metinlerinde yer alan büyüler, ölen kişinin bu tehlikelere karşı kendini korumasına ve “ ikinci bir ölümle ölmesine” olanak sağlamaktadır.

Örnekler

Khety'nin demonte tabutu c. MÖ 1919–1800, iç panellere boyanmış Tabut metni büyüleriyle

Tabut metni 1130, güneş tanrısı Ra'nın bir konuşmasıdır ve şöyle der:

Huzur içinde selamlayın! Çekişmeyi susturmak için kendi kalbimin yılan kıvrımından benim için yaptığı iyi işleri size tekrarlıyorum. . . .Herkes kendi zamanında nefes alabilsin diye dört rüzgarı yarattım. . . .Mütevazı olan da büyükler gibi yararlansın diye büyük tufanı yaptım. . .Her erkeği hemcinsi gibi yaptım ve yanlış yapmalarını emretmedim. Söylediklerime karşı çıkan onların kalpleridir. . . Terimden tanrıları, göz yaşlarımdan insanları yarattım.

Khety'nin demonte tabutu c. MÖ 1919–1800, iç panellere boyanmış Tabut metni büyüleriyle

Tabut metni 1031 merhum tarafından konuşulur ve cevap verir:

Gemimde doğru dürüst yelken açacağım, göğü geçerken sonsuzluğun efendisiyim. Uzuvlarımdan korkmuyorum, çünkü Hu ve Hike benim için o şeytani varlığı deviriyor.Aydınlık araziyi göreceğim, içinde yaşayacağım . . .Bana yol açın da Nun ve Amun'u göreyim! Çünkü ben gardiyanların yanından geçen Ah'ım . . .Onun portalını açma konusunda donanımlı ve etkiliyim! Bu büyüyü bilen herhangi bir kişi doğu göklerindeki Re gibi, cehennemdeki Osiris gibi olacaktır. Alev ona dokunmadan ateş çemberine inecek!

İki Yolun Kitabı

El-Berşeh'in (Deir El Bersha) Orta Mısır nekropolünden birkaç tabut, ölen kişinin Duat aracılığıyla yolculuğuyla ilgili büyülerin yanı sıra, öbür dünyanın benzersiz grafik temsillerini de içerir. İki Yol Kitabı olarak adlandırılan bu koleksiyon, Eski Mısır'ın yeraltı dünyasının haritasının ilk örneğiydi. İki Yol Kitabı, Yeni Krallık yeraltı dünyasının kitaplarının yanı sıra öbür dünyadan geçen yolların açıklamalarının bir tema olduğu Ölüler Kitabı'nın öncüsüdür. Tasvir edilen iki yol, bir ateş gölüyle ayrılan, Rostau'ya ve Osiris'in meskenine giden kara ve su yollarıdır.[3] Şu anda bilinen en eski kopya I. Ahanakht döneminde yaşamış olan Ankh adlı bir kadına aittir.[4]

Kaynakça

  1. ^ "10 Oldest Religious Texts in the World". 28 Kasım 2017. 5 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Ancient Egyptian Literature, vol 1. London, England: University of California Press. 1975. ISBN 0-520-02899-6.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^ a b c The Egyptian Book of the Dead: The Book of Going Forth by Day. San Francisco: Chronicle Books. 1994.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ Willems (24 Eylül 2019). "A Fragment of an Early Book of Two Ways on the Coffin of Ankh from Dayr al-Barshā (B4B)". The Journal of Egyptian Archaeology. 104 (2): 145-160. doi:10.1177/0307513319856848. 

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Mısır tanrıları Mısır mitolojisinde adı geçen tanrılardır.

<span class="mw-page-title-main">Anubis</span>

Anubis (Anpu), Antik Mısır mitolojisine göre ölüm ve cenaze tanrısıdır. Osiris ve Nephthys'in oğludur. Çakalların mezarlar etrafında dolaşması nedeniyle çakal başlı Anubis ölümle beraber anılır. Daha sonra Set tarafından öldürülen Osiris'i mumyaladığı için mumyalama tanrısı olmuştur. Görevi tüm ölüleri korumak ve yüceltmektir. Bu yüzden mumyalamayla görevli kişiler Anubis maskesi takarlardı. Ölen kişi diğer dünyada yargılanırken Anubis ona yardım eder. Anubis diğer dünyada ölülerin koruyucusu ve ölüler kentinin efendisidir. Anubis, Antik Mısır tanrıları arasında en saygın olanlarındandır. Ölüleri tekrar hayata döndürme gibi bir özelliği de olduğu sanılmaktadır. Yüzünde bir çakal ısırığı vardır. Kutsal mumyalayıcı olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Osiris</span> Antik Mısırda yeraltı dünyasının hakimi, ölümsüz yaşam için diriliş ve iyilik tanrısı

Geb ve Nut'un oğlu yeraltı dünyasının hakimi, ölümsüz yaşam için diriliş tanrısı, kardeşi Set'in tam zıddı olarak iyilik tanrısı, kural koyucu, koruyucu; ölülerin yargıcı lahitinin bulunduğu yer Abidos’ta kültünün oluştuğu yerdir. Osiris, Nut ve Geb’in ilk çocuğuydu. Set, Nephthys ve İsis’in kardeşiydi, aynı zamanda İsis’in kocasıydı. Horus, İsis'ten oğluydu. Bir hikâyeye göre Nephthys, İsis gibi davranarak ve Osiris’i baştan çıkarmış ve Anubis’i doğurmuştur. Osiris adı bu tanrıya eski Yunanların verdiği bir addır. Osiris’in eski Mısırcadaki asıl adı “gözün yeri” anlamındaki "As-âr"dır. Bu ad, hiyeroglif yazısı ile yazılırken iki ideogram kullanılarak yazılır; kullanılan iki ideogramdan biri taht, diğeri gözdür.

<span class="mw-page-title-main">İsis</span>

İsis, Osiris'in, Seth ve Nephthys'in kardeşidir, Nut ve Geb'in kızları ve çocuk Horus'un annesidir. Bazı kaynaklara göre Anubis de İsis ile Osiris'in oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Thoth</span>

'Thoth ( ; Koinē GreekThṓth, Coptic Thōouttan alınmıştır. Eski bir Mısır tanrısıdır. Sanatta, genellikle kutsal olan hayvanlar olan ibis veya babun başlı bir adam olarak tasvir edildi. Dişi muadili Seshat', karısı Ma'at' idi. Ayın, bilgeliğin, bilginin, yazının, hiyerogliflerin, bilimin, sihrin, sanatın ve yargının tanrısıydı. Yunan karşılığı Hermes'tir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır dini</span>

Antik Mısır dini, Antik Mısır toplumunun ayrılmaz bir parçası olan ve çok tanrılı ve ritüelleri karmaşık bir inanç sistemi vardı. Mevcut olduğuna inanılan ve kuvvetler ve doğa unsurları, kontrolünde olan birçok tanrılar ile Mısırlıların etkileşimi üzerinde yoğunlaşmıştır. Mısırlı din uygulamalarını tanrılar sağlamakta ve halk ise onların beğenisi kazanmak için bir çabaları vardı. Mısır'ı tarihteki kral ile aynı statüsü ile aynı olan ve aynı zamanda tanrı olan Firavunlar yönetirdi. Firavunlar bir insan olmasına rağmen, Firavunların tanrıların soyundan olduğuna inanılıyordu. Firavunlar insanlar ve tanrılar arasında arabulucu olarak görev aldılar, evrendeki düzeni korumak ve tanrıların tekliflerini yerine getirmek zorundaydılar. Mısırlılar tanrılar için muazzam tapınaklar yapmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Piramit metinleri</span>

Piramit metinleri, Eski Krallık dönemi 5., 6. ve 8. hanedana ait firavunların inşa ettirdiği piramitlerin iç duvarlarına yazılmış dini içeriğe sahip özlü sözlerdir. Bu piramitler 5. hanedana ait firavun Unas Piramidi, 6. Hanedana ait firavun II. Teti, I. Pepi, Merenre ve II. Pepi ile kraliçeler II. Anchenespepi, Behenu, Neith, Wedjebten ve II. Iput piramitleri ve son olarak 8. hanedana ait Qakare Ibi piramididir. Eski Mısır diline ait günümüze dek ulaşabilmiş en büyük metin grubu olan piramit metinleri daha sonra Orta Krallık döneminde tabutların iç taraflarında yeniden ortaya çıkmaktadırlar. Ancak daha yeni olarak ve piramitlerden ziyade tabutlarda ortaya çıkan bu metinler tabut metinleri olarak adlandırılırlar. Gerek piramit metinlerinde gerekse tabut metinlerinde karşılaşılan çoğu özlü sözün eski Mısır'ın geç dönemlerine kadar kullanıldığı kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Unas Piramidi</span>

Unas Piramidi, Eski Krallık döneminin en küçük piramididir ve Sakkara'da Zoser Piramidi'nin yanında bulunur. Unas antik Mısır'ın 5. hanedanının son krallarından biriydi ve milattan önce 2380'den 2350'a kadar hüküm sürmüştü. Unas piramidi için barındırdığı Eski Mısır dili'ne ait ilk örnekler olarak kabul edilen piramit metinleri ile ünlüdür.

Antik Mısır Edebiyatı, Antik Mısır'da milattan önce 2800 yılından milattan sonra 300 yılına kadar icra edilen, Eski, Orta ve Yeni Mısır dili ile demotik metinlerle günümüze aktarılan, bilge öğretiler ve otobiyografik metinler içeren bir edebiyattır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır'da ruh kavramı</span>

Antik Mısırlılar, bir ruhun birçok parçadan oluştuğuna inanıyorlardı. Ruhun bu bileşenlerine ek olarak, insan vücudu da bu kavramla ilişkili olmuştur. (ḥꜥw: "bedensel parçaların toplamını" anlamına gelir).

Ennead veya Büyük Ennead, Heliopolis'te tapınılan Mısır mitolojisindeki dokuz tanrıdan oluşan bir gruptu: güneş tanrısı Atum; çocukları Shu ve Tefnut; çocukları Geb ve Nut ve çocukları Osiris, Isis, Seth ve Nephthys. Ennead bazen Osiris ve Isis'in oğlu Horus'u içerir.

Kherty, eski bir Mısır tanrısıdır. Arkeolojik olarak varlığı onaylanmış olmasına rağmen 2. Hanedan dönemine kadar, ne yaptığı ve özgün mitolojik rolü belirsizdir. Kherty'nin rolünün en eski mitolojik tanımları, Piramit Metinlerinde 6. Hanedanlığa kadar görünmüyor.

Mehet-Weret veya Mehturt Eski Mısır dininde gökyüzünün eski bir Mısır tanrısıdır. Adı "Büyük Sel" anlamına geliyor.

<span class="mw-page-title-main">Nehebkau</span>

Nehebkau, eski Mısır mitolojisindeki ilkel yılan tanrısıdır. Başlangıçta kötü bir ruh olarak görülmesine rağmen, daha sonra ölümden sonraki yaşamla ilişkili bir cenaze tanrısı olarak işlev görür.

Weneg eski Mısır'da Gökyüzü ve ölüm tanrısıydı.

Tayt bir Mısır tanrıçasıydı.

Sopdu, Eski Mısır dininde gökyüzünün ve doğu sınır bölgelerinin tanrısıydı. O Khensit'in kocasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Seker</span> Mısır tanrısı

Seker Mısır mitolojisinde şahin benzeri bir tanrıdır. Sefkhet-Abwy ismi de kullanılabilir.

Heka eski Mısır'da büyü ve tıbbın tanrılaştırılmasıydı. Adı, "sihir" anlamına gelen Mısırlı bir kelimedir.

<span class="mw-page-title-main">Yunan Büyülü Papirüsü</span>

Yunan Büyülü Papirüsü, bilginler tarafından Yunan-Roma Mısır'ından bir papirüs gövdesine verilen isimdir ve çoğunlukla eski Yunanca her biri bir dizi büyü, formül, ilahi ve ritüel içerir. Papirüsteki malzemeler MÖ 100'lerden MS 400'lere kadar uzanmaktadır. El yazmaları, 1700'lerden itibaren eski eser ticareti yoluyla gün ışığına çıktı. Bu metinlerin en bilinenlerinden biri Mithras Liturjisidir. Metinler bir seri halinde yayınlandı ve tek tek metinlere PGM kısaltması artı cilt ve madde numarası kullanılarak atıfta bulunuldu. Her cilt bir dizi büyü ve ritüel içerir. Başka yerlerden benzer metinlerin daha fazla keşfi, kolaylık olması için PGM numaralarına ayrılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.