İçeriğe atla

Tabula recta

Tabula recta

Kriptografide tabula recta (Latinceden tabula rēcta), her satırı bir öncekinin sola kaydırılmasıyla oluşturulan kare şeklinde bir alfabe tablosudur. Bu terim, Alman yazar ve keşiş Johannes Trithemius[1] tarafından 1508 yılında icat edilmiş ve Trithemius cipher ("Trithemius şifrelemesi") adlı eserinde kullanılmıştır.

Trithemius şifrelemesi

Trithemius şifresi, Johannes Trithemius tarafından Polygraphia adlı kitabında yayımlanmıştır ve bu kitap kriptoloji üzerine yayımlanmış ilk basılı eser olarak kabul edilmektedir.[2]

Trithemius, hedef alfabedeki harflerin sırasının karışık olmaması dışında Leon Battista Alberti'nin şifre diskine eşdeğer olan bir polialfabetik şifre tanımlamak için tabula recta 'yı kullanmıştır. Tabula recta, Vigenère şifresi ve Blaise de Vigenère'in daha az bilinen otomatik anahtar şifrelemesi ("autokey chiper") dahil olmak üzere bilgisayar öncesi şifreleri tartışırken sıklıkla anılır. Sezar şifresine dayanan tüm polifabetik şifreler, tabula recta terimleriyle tanımlanabilir.

Tabula recta, alfabenin 26[a] harfini içeren bir harf karesi ve ardından her biri bir üsttekinden bir kez sola kaydırılmış 26 sıra ek harf kullanır. Bu, özünde, 26 farklı Sezar şifresi oluşturur.[1]

Ortaya çıkan şifreli metin, rastgele bir dizi veya veri bloğu olarak görünür. Değişken kaydırma nedeniyle, doğal harf frekansları gizlenir. Ancak, bir şifre kırıcı bu yöntemin kullanıldığının farkındaysa, kırılması kolay hale gelir. Şifre saldırıya açıktır çünkü anahtar yoktur, bu nedenle kriptolojinin Kerckhoffs ilkesi ihlal edilir.[1]

İyileştirmeler

1553 yılında Trithemius'un yöntemine önemli bir ekleme Giovan Battista Bellaso tarafından geliştirilmiştir ve günümüzde Vigenère şifresi olarak adlandırılmaktadır.[3] Bellaso, şifre alfabelerinin her harfle değiştirilmesini dikte etmek için kullanılan bir anahtar eklemiştir. Bu yöntem, yanlış bir biçimde 1586'da benzer bir otomatik anahtar şifrelemesi yayınlayan Blaise de Vigenère'e atfedilmiştir.

Klasik Trithemius şifresi (bir kaydırma kullanılarak) anahtar olarak ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ kullanılan bir Vigenère şifresine eşdeğerdir. Ayrıca, 0'dan başlayarak her harfte kaydırmanın 1 artırıldığı bir Sezar şifresine de eşdeğerdir.

Kullanım

Tabula recta'nın gövdesi içinde her alfabe bir üsttekinden bir harf sola kaydırılır. Bu şekilde 26 sıra kaydırılmış alfabe oluşur ve Z ile başlayan bir alfabe ile son bulur (resimde gösterildiği gibi). Bu 26 alfabeden ayrı olarak üstte bir başlık satırı ve solda her biri alfabenin harflerini A-Z sırasına göre içeren bir başlık sütunu bulunur.

Tabula recta, metni şifrelemek ve şifresini çözmek için birkaç eşdeğer şekilde kullanılabilir. En yaygın olarak, sol taraftaki başlık sütunu hem şifreleme hem de şifre çözme işlemlerinde düz metin harfleri için kullanılır. Bu kullanım burada açıklanacaktır. Bir Trithemius şifresinin şifresini çözmek için, önce tabula recta'da şifresi çözülecek harfler bulunur: ilk harf ilk iç sütunda, ikinci harf ikinci sütunda, vb; en soldaki harf, başlık sütununda, karşılık gelen şifresi çözülmüş düz metin harfidir. Anahtar kullanılmadan standart kaydırmanın 1 olduğu varsayılırsa, HFNOS şifreli metni HELLO (H->H, F->E, N->L, O->L, S->O ) olarak deşifre edilecektir. Örneğin, bu metnin ikinci harfinin şifresini çözmek için, önce ikinci iç sütundaki F harfini bulun, ardından doğrudan sola, en soldaki başlık sütununa kadar ilerleyin ve karşılık gelen düz metin harfini bulun: E.

Veri tam tersi şekilde, önce tabula recta'nın en soldaki başlık sütununda mesajın her bir düz metin harfi bulunarak ve iç sütunlardaki uygun harfle eşleştirilerek şifrelenir. Örneğin, mesajın ilk harfi sol başlık sütununda bulunur ve ardından "A" ile başlayan sütunda tam karşısındaki harfle eşleştirilir. Bir sonraki harf daha sonra "B" ile başlayan sütundaki ilgili harfle eşleştirilir ve bu işlem mesajın tamamı şifrelenene kadar devam eder.[4] Trithemius şifresinin ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ anahtarına sahip olduğu düşünülürse, şifreleme işlemi her harf için şifrelenecek harfi içeren satır ile anahtarın mevcut harfine karşılık gelen sütunun kesişimini bulmak olarak da kavramsallaştırılabilir. Bu satır ve sütunun kesiştiği harf, şifreli metin harfidir.

Programsal olarak şifre hesaplanabilir, atanır, ardından şifreleme işlemi [b] şeklindedir. Şifre çözme işlemi de aynı süreci izler, şifreli metin ve düz metin değiş tokuş edilir. Anahtar, bir zincirleme anahtar şifrelemesinde ("running-key chiper") eşlik eden bir şifreli metindeki bir harfin değeri, bir Sezar şifrelemesi için bir sabit veya Trithemius'un kullanımında bir periyodu olan sıfır tabanlı bir sayaç olarak tanımlanabilir.[5]

Notlar

Dipnotlar
  1. ^ İngilizce alfabe dikkate alındığında 26, Türkçe alfabe için ise 29 olmalıdır. Benzer şekilde düz metnin yazıldığı alfabe hangisi ise bu sayı ona göre değişecektir.
  2. ^ Türkçe için (mod 29) şeklindedir.
Notlar
  1. ^ a b c Salomon, Data Privacy, s. 63
  2. ^ Kahn, David (1996). The Codebreakers. 2. Scribner. s. 133. ISBN 978-0-684-83130-5. 
  3. ^ Salomon, Coding for Data, s. 249
  4. ^ Rodriguez-Clark, Dan, Polyalphabetic Substitution Ciphers, Crypto Corner, 5 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 28 Nisan 2024 
  5. ^ Kahn, s. 136

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kriptoloji</span>

Kriptoloji, şifre bilimidir. Haberleşme ve iletişim alanında iletilerin, mesajların, yazıların güvenli şekilde alıcısına ulaşması için çalışmalar yapan, yöntemler geliştiren bilim dalıdır. Önemli haberleşme verilerinin başkaları tarafından deşifre edilmemesi için özel matematiksel yöntemler kullanılarak güvenli şekilde iletişim sağlanması için kriptolojiye başvurulur. Bu sayede haberleşme daha güvenli hale getirilir. Şifrelenmiş bir metnin deşifre edilmesi ülkeler arası büyük bir krize neden olabilir ve bu durum iki ülke arasında savaş başlamasına sebep olabilir veya savaş halindeki iki ülkenin savaşı bitirmesini de sağlayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sezar şifrelemesi</span> Basit, bilinen ve sıkça kullanılmış bir şifre türü

Kriptografide, Sezar şifresi, kaydırma şifresi, Sezar kodu veya Sezar kaydırması olarak da bilinen Sezar şifrelemesi, en basit ve en yaygın bilinen şifreleme tekniklerinden biridir. Bu, düz metindeki her harfin alfabede belirli sayıda pozisyondaki bir harfle değiştirildiği bir yerine koyma şifrelemesi türüdür. Örneğin, 3'lük bir sola kaydırma ile D, A ile değiştirilir, E, B olur ve bu böyle devam eder. Bu yöntem adını özel yazışmalarında bu şifrelemeyi kullanan Romalı lider Julius Caesar'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şifre</span> bilginin şifrelenmesi ve şifresinin çözülmesi için algoritma

Kriptografide, bir şifre şifreleme veya şifre çözme—bir prosedür olarak izlenebilen bir dizi iyi tanımlanmış adım gerçekleştirmek için bir algoritmadır. Alternatif, daha az yaygın bir terim şifrelemedir. Şifrelemek veya kodlamak, bilgiyi şifreye veya koda dönüştürmektir. Yaygın kullanımda "şifre", "kod" ile eş anlamlıdır, çünkü her ikisi de bir mesajı şifreleyen bir dizi adımdır; ancak kriptografide, özellikle klasik kriptografide kavramlar farklıdır.

Vigenere tablosu, kriptografide Vigenere şifrelemesi için kullanılan ve Fransız şifrecisi Blaise de Vigenere'e atfedilen bir tablodur. Bu tablo şifre için gerekli her harfin hangi harf ile değiştireleceğini gösterir. Harflerin değiştirilmesi için birçok alfabe kullanılır. Her harfin kelimedeki sırasına göre şifreleme alfabesi de değişir. Böylece aynı harflerin aynı harfler ile değiştirilmesi engellenmiş olur. Çoklu alfabe kullanma yöntemiyle şifrenin frekans analizi ile çözülmesi zorlaştırılmış olur.

Kriptografide çalışma kipleri, bir blok şifrenin tek bir anahtar altında güvenli bir şekilde tekrarlı kullanımına olanak veren yöntemlerdir. Değişken uzunluktaki mesajları işlemek için veriler ayrı parçalara bölünmelidir. Son parça şifrenin blok uzunluğuna uyacak şekilde uygun bir tamamlama şeması ile uzatılmalıdır. Bir çalışma kipi bu bloklardan her birini şifreleme şeklini tanımlar ve genellikle bunu yapmak için ilklendirme vektörü (IV) olarak adlandırılan rastgele oluşturulmuş fazladan bir değer kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Dizi şifresi</span> simetrik anahtar şifreleme metodu

Kriptografide, bir kesintisiz şifreleme, dizi şifresi veya akış şifresi bir simetrik anahtardır. Düz metin bitlerinin bir exclusive-or (XOR) işlemi kullanılarak bir sözde rastgele şifre bit akışı ile birleştirildiği şifrelemedir. Bir akış şifresinde düz metin sayısal basamakları her seferinde bir tane şifrelenir ve ardışık basamakların dönüşümü şifreleme durumu sırasında değişir. Her bir basamağın şifrelenmesi mevcut duruma bağlı olduğundan alternatif bir isim durum şifresidir. Pratikte, basamaklar tipik olarak tek bitler veya baytlardır.

<span class="mw-page-title-main">Kriptanaliz</span>

Kriptanaliz şifrelenmiş metinlerin çözümünü araştıran kriptoloji dalıdır. Kriptanaliz, bilinmeyen anahtarları bulmak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Vigenère şifrelemesi</span> bir kriptoloji yöntemi

Vigenère şifrelemesi, alfabetik bir şifreleme metni kullanarak bir dizi farklı Sezar şifrelemesine dayalı harfleri kullanan bir şifreleme yöntemidir. Bu bir çeşit poli alfabetik ikame tablosudur.

Kriptografide, bir yerine koyma şifrelemesi veya ikame şifresi veya ornatmalı şifreleme, düz metin birimlerinin bir anahtar yardımıyla tanımlanmış bir şekilde şifreli metin ile değiştirildiği bir şifreleme yöntemidir; "birimler" tek harfler, harf çiftleri, harf üçlüleri, yukarıdakilerin karışımları ve benzeri olabilir. Alıcı, orijinal mesajı çıkarmak için ters ikame işlemini gerçekleştirerek metni deşifre eder.

<span class="mw-page-title-main">Şifreli metin</span> şifrelenmiş bilgi

Kriptografide, şifreli metin, şifreleme adı verilen bir algoritma kullanılarak düz metin üzerinde gerçekleştirilen şifreleme işleminin sonucunda elde edilen çıktıdır. Şifreli metin, aynı zamanda şifrelenmiş veya kodlanmış bilgi olarak da bilinir çünkü orijinal düz metnin, şifresini çözmek için uygun şifre olmadan bir insan veya bilgisayar tarafından okunamayan bir biçimini içerir. Bu işlem, hassas bilgilerin bilgisayar korsanlığı yoluyla kaybolmasını önler. Şifrelemenin tersi olan Şifre çözme, şifreli metni okunabilir düz metne dönüştürme işlemidir. Şifreli metin, kod metni ile karıştırılmamalıdır çünkü ikincisi bir şifrenin değil bir kodun sonucudur.

<span class="mw-page-title-main">ROT13</span> Sezar şifrelemesinin özel bir hali

ROT13, Latin alfabesinde bir harfi kendisinden sonraki 13. harfle değiştiren basit bir harf ikame şifresidir. ROT13, antik Roma'da geliştirilen Sezar şifresinin özel bir durumudur.

<span class="mw-page-title-main">Pigpen şifrelemesi</span> Bir tür yerine koyma şifrelemesi

Pigpen şifresi veya Pigpen şifrelemesi, harfleri bir ızgaranın parçaları olan sembollerle değiştiren geometrik bir basit yerine koyma şifresidir. Örnek anahtar, harflerin ızgaraya atanmasının bir yolunu göstermektedir.

Affine şifreleme veya Doğrusal şifreleme, bir tür monoalfabetik ikame şifresi olup, bir alfabedeki her harf sayısal eşdeğeriyle eşleştirilir, basit bir matematiksel fonksiyon kullanılarak şifrelenir ve tekrar bir harfe dönüştürülür. Kullanılan formül, her harfin başka bir harfe şifrelendiği ve tekrar geri döndüğü anlamına gelir, yani şifre esasen hangi harfin hangisine gideceğini düzenleyen bir kurala sahip standart bir ikame şifresidir. Bu nedenle, tüm ikame şifrelerinin zayıflıklarına sahiptir. Her harf (ax + b) mod 26 fonksiyonu ile şifrelenir, burada b kaydırmanın büyüklüğüdür.

Kriptografide, ADFGVX şifresi, I. Dünya Savaşı sırasında İmparatorluk Alman Ordusu tarafından kullanılan elle uygulanan bir alan şifresiydi. Mesajları telsiz telgraf kullanarak gizlice iletmek için kullanıldı. ADFGVX aslında ilk kez 1 Mart 1918'de Alman Batı Cephesi'nde kullanılan ADFGX adlı daha önceki bir şifrenin uzantısıydı. ADFGVX, 1 Haziran 1918'den itibaren hem Batı Cephesinde hem de Doğu Cephesi'nde uygulanmıştır.

Kriptografide klasik şifre, tarihsel olarak kullanılmış ancak çoğunlukla kullanımdan kalkmış bir şifre türüdür. Modern kriptografik algoritmaların aksine, klasik şifrelerin çoğu pratik olarak hesaplanabilir ve elle çözülebilir. Bununla birlikte, modern teknoloji ile kırılmaları da genellikle çok basittir. Bu terim Yunan ve Roma dönemlerinden beri kullanılan basit sistemleri, ayrıntılı Rönesans şifrelerini, Enigma makinesi gibi II. Dünya Savaşı kriptografisini ve sonrasını içerir.

Bir polialfabetik şifre veya çok alfabeli şifre birden fazla ikame alfabesi kullanan bir yerine koyma şifrelemesi türüdür. Basitleştirilmiş özel bir durum olmasına rağmen Vigenère şifresi muhtemelen en iyi bilinen polialfabetik şifre örneğidir. Enigma makinesi daha karmaşıktır ancak yine de temelde bir polialfabetik ikame şifresidir.

<span class="mw-page-title-main">Polybius karesi</span> bir şifre türü

Polybius karesi, aynı zamanda Polybius dama tahtası olarak da bilinir, eski Yunanlılar Cleoxenus ve Democleitus tarafından icat edilmiş ve tarihçi ve bilgin Polybius tarafından meşhur edilmiş bir cihazdır. Cihaz, bölümleme için kullanılır. Düz metin karakterleri daha küçük bir sembol kümesiyle temsil edilebilecek şekilde telgraf, steganografi ve kriptografi için kullanışlıdır. Cihaz başlangıçta yangın sinyalizasyonu için kullanılmış olup, daha önceki gelenekte olduğu gibi sadece önceden belirlenmiş sınırlı sayıda seçeneğin değil, herhangi bir mesajın kodlanmış iletimine izin verir.

<span class="mw-page-title-main">Alberti şifresi</span> Leon Battista Alberti tarafından 1467 yılında oluşturulan şifre

İtalyan mimar Leon Battista Alberti tarafından 1467 yılında yaratılan Alberti Şifresi, ilk polialfabetik şifrelerden biriydi. De componendis cifris adlı çalışmasının ilk sayfalarında papalık sekreteri Leonardo Dati ile yeni geliştirilen hareketli tip baskı makinesinin onun şifre çarkının geliştirilmesine yol açtığı hakkında yaptığı konuşmayı anlattı.

Klasik kriptografide, bifid şifreleme veya ikili şifreleme, Polybius karesi ile transpozisyonu birleştiren ve difüzyon elde etmek için bölümleme kullanan bir şifre türüdür. Yaklaşık 1901 yılında Felix Delastelle tarafından icat edilmiştir.

Kriptanalizde, Kasiski sınaması, Vigenère şifresi gibi polialfabetik ikame şifrelerine saldırmak için kullanılan bir yöntemdir. İlk olarak 1863 yılında Friedrich Kasiski tarafından yayımlanmıştır, ancak 1846 gibi erken bir tarihte Charles Babbage tarafından bağımsız olarak keşfedilmiş gibi görünmektedir.