İçeriğe atla

Taboritler

Taboritlerin flaması

Taboritler (Çekçe: táboriti), Orebitler gibi, Hussitlerin radikal ve özellikle saldırgan kanadına mensup bir koludur.

1420'de yaklaşık 4.000 kişiyle güney Bohemya'da Tábor kasabasını kurmuşlardır. Burada ilk Hıristiyan kilisesinin modeline göre yaşamak istemişlerdir. Törenselliği, rahipliği ve rahip kıyafetlerini kabul etmeyen Taboritler, kutsal emanetlerin ve imgelerin kutsanmasını, azizlere saygı gösterilmesini, yemini, ruhani makamı, orucu ve günah çıkarma gibi bazı ayinleri de reddettiler, ancak vaftizi ve Rab'bin Sofrası'nı kabul ettiler. Orebitlerin aksine, Roma Katolik Kilisesi ile temas kurmayı tamamen reddetmemişlerdir.

Hussit Savaşları

Hussit Savaşları'nda Taboritler bazı önemli zaferler elde etti. Trocnov'lu soylu Jan Žižka (1360-1424) Taboritlerin ve Orebitlerin ortak ordusunun lideri olarak bu zaferlerde önemli bir rol oynamıştır. Onun halefleri olan Taborit Andreas Prokop ve Klumtschan'lı Matthias Louda da başarılı komutanlardı. Ilımlı Utrakistler Katolik Kilisesi'nin himayesine geri dönmesiyle imparatorluk birlikleriyle ittifak halinde, Taborit ve Orebit güçlerine karşı galip geldiği Lipany Muharebesi 30 Mayıs 1434'te gerçekleşti. Burada alınan yenilgi sonucu Hussitlerin nüfuzları kırıldı. Rosenberg'li Aldrich II, 1435 yılında Hussit Savaşları'nın son savaşında Taboritleri Křec'te yenilgiye uğrattı. Sonuç olarak, neredeyse 20 yıl süren savaşlar sona erdi.

Lipany Savaşı

Teoloji

Taboritlerin teolojik-teorik temeli Matta İncili'ydi. Taborlular İsa'nın başkalaşımını Mt 17:1-12 ayetlerinde anlatıldığı gibi isimsiz bir dağa, yani Tabor Dağı'na dayandırmaktadırlar.

Dahası, Taborlular rahiplerin bile sade kıyafetler giydiği basit bir yaşam tarzına sahiptiler. Kıyamet öngörüleri ve önsezilerine dayanarak, "Mesih'in yeryüzündeki krallığının" yakında kurulmasını ve bunu takip eden Mahşer'i bekliyorlardı.

Beyaz Dağ Savaşı'ndaki yenilgiden sonra, Tabor öğretisinin müritleri ancak gizlice bir araya gelebildi. Çoğu yurtdışına, özellikle de dini hoşgörüye sahip Alman şehirlerine kaçtı. Bohemya ve Moravya'da bazı cemaatler anti reformcuların ve komşu devletlerin zulmüne rağmen varlıklarını sürdürdü.

Bir İmparatorluk fermanından sonra, cemaatlerin 1816'dan itibaren Bohemya ve Moravya kökenli ülkelerde "Unitas fratrum" (Kardeşlik Birliği, Çekçe: Jednota Bratrská) adı altında resmi olarak faaliyet göstermelerine de izin verildi.

Kaynakça

  • Norman Cohn: Das Ringen um das Tausendjährige Reich. Revolutionärer Messianismus im Mittelalter und sein Fortleben in den modernen totalitären Bewegungen. Francke, Bern 1961; darin das Kapitel „Der Anarcho-Kommunismus in Böhmen“, S. 199 ff. Mehrere ab 1988 auch mit deutschem Titel veränderte Neuauflagen: ISBN 3-499-55472-0 (1988), ISBN 3-451-04638-5 (1998) und ISBN 3-86756-032-3 (2007).
  • Ralf Höller: Der Kampf bin ich. Rebellen und Revolutionäre aus sechs Jahrhunderten. Aufbau Verlag, Berlin 2001, ISBN 3-7466-8054-9; darin S. 11–38: Jan Žižka.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çekya</span> Orta Avrupada yer alan bir ülke

Çekya, resmî adıyla Çek Cumhuriyeti, Orta Avrupa'da bir ülkedir. Kuzeyinde Polonya, batı ve kuzeybatısında Almanya, güneyinde Avusturya ve doğusunda Slovakya ile komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Prag</span> Çek Cumhuriyetinin başkenti

Prag, Çekya'nın başkenti ve en büyük şehri. Geçmişte Çekoslovakya'nın da başkentiydi. Orta Bohemya'da Vltava Nehri'nin üzerinde yer alır ve 1.2 milyon nüfusu vardır. İş dünyası istatistiklerine göre bu sayıya ek olarak 300.000 kişi de resmi kaydı olmaksızın Prag'da yaşamaktadır. Prag, geniş bir kitle tarafından dünyanın en güzel şehirlerinden biri olarak gösterilir. Prag "Altın Şehir", "Doksanların Sol Bankası", "Masal Şehri", "Şehirlerin Anası" ve "Avrupa'nın Kalbi" gibi isimlerle de anılır. Prag konumu gereği çevresindeki ülkeler ile merkezi bir konum oluşturur. Avrupa'daki en fazla iç kaleye sahip 3 şehirden birisidir. Bu şehrin gölgesi Franz Kafka olmuştur. Kafka için bile fazlasıyla turist çeken bir Orta Çağ şehridir. Prag Şehri 5 Nobel ödülüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Bohemya</span>

Güney Bohemya ili, Çekya'nın güneydoğu kesiminde tarihsel Bohemya ülkesi ile tarihsel Moravya ülkesinin güneybatısının ufak bir kısmını kapsayan bir il. İl merkezi České Budějovice kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Hussit savaşları</span>

Hussit savaşları ya da Bohemya savaşları, Bohemya'da 1419'dan yaklaşık 1434'e süren ve önce Jan Hus'un taraftarlarına karşı, sonra Jan Hus taraftarları arasında gerçekleşen askeri çatışmalardır. Hussit savaşları elde taşınabilen ateşli silahların ilk olarak yoğun şekilde kullanılmış olması sebebiyle de önem taşır. Hussit savaşçıları genel olarak piyadeydi ve ağır silahlarla donanmış şövalyelerden oluşan büyük orduların Hussitler karşısında aldıkları çok sayıda yenilgi piyade devrimini etkiledi. Savaş sonuçsuz kalan bir savaş oldu.

<span class="mw-page-title-main">Azize Barbara Kilisesi, Kutná Hora</span>

Azize Barbara Kilisesi, Kutná Hora'da (Bohemya) bir katedral tarzında bir Roma Katolik kilisesidir ve bazen Azize Barbara Katedrali olarak bilinir. Orta Avrupa'daki en ünlü Gotik kiliselerden biridir ve UNESCO Dünya Mirası alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hussitler</span> Bohemya reformasyonu‘nun temsilcisi

Hussitler, Bohemya reformasyonu‘nun en çok bilinen temsilcisi haline gelen, reformcu Jan Hus’un öğretilerini takip eden Çek proto-protestanlardı.

<span class="mw-page-title-main">Jan Blahoslav</span>

Jan Blahoslav bir Çek hümanist yazar, şair, çevirmen, etimolog, ilahi yazarı, gramer, müzik teorisyeni ve bestecidir. "Moravya Kilisesi" piskoposydu ve Yeni Ahit'i 1564'te Çekçeye çevirdi. Bu, İncil'in orijinal dillerden Çek diline ilk tam çevirisi olan "Bible kralická"'ya dahil edildi.

<span class="mw-page-title-main">Albrecht von Wallenstein</span> Bohemyalı askeri ve siyasi lider

Albrecht Wenzel Eusebius von Wallenstein Otuz Yıl Savaşları sırasında Katolik tarafında savaşan Bohemyalı askeri lider ve devlet adamı. Başarılı askeri kariyeri, öldüğü zamanlarda onu Kutsal Roma İmparatorluğu içerisindeki en zengin ve en etkili adamlardan birisi yaptı. Wallenstein, Habsburg İmparatoru II. Ferdinand'ın ordularının başkomutanı oldu ve Otuz Yıl Savaşları'nın önemli figürlerinden birisiydi.

František Palacký, Çek Ulusal Dirilişi'nin en etkili kişisi olan ve "Ulusun Babası" olarak adlandırılan bir Çek tarihçi ve politikacıydı.

Prag Defenestrasyonu, insanların pencerelerden atıldığı Bohemya tarihinde üç kez yaşanan bir olaydı. Orta Fransızcada zaten var olmasına rağmen defenestrasyon kelimesinin, huzursuz olan Protestan aristokratların, iki kraliyet valisinin 1618'de Prag’da Hradčany Kalesi penceresinden dışarı atıldığı olayları savundukları metinde İngilizce karşılığı olarak kullanıldığına inanılıyor. Orta Çağ’da ve erken modern zamanlarda, defenestrasyon nadir değil, eylem peşinde cinayet şeklinde linç ve şiddet unsurları da taşıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Aussig Muharebesi</span> Hussit savaşlarının 1426 muharebesi

Aussig Muharebesi veya Ústí nad Labem Muharebesi, 16 Haziran 1426'da Hussit savaşlarının Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Roma Katolik haçlıları ile Hussitler arasında yapılan muharebedir. Muharebe, Kuzey Bohemya'da Aussig yakınlarında gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Vítkov Tepesi Muharebesi</span>

Vítkov Tepesi Muharebesi, Hussit savaşları kapsamında değerlendirilmekte olup, Kutsal Roma İmparatoru Sigismund'un güçlerini Jan Žižka komutasındaki Hussit güçleriyle karşı karşıya getiren bir muharebedir. Prag kırsalında bulunan Vítkov Tepesi'nde meydana gelen savaş, Sigismund'un babası IV. Karl tarafından kurulan bir üzüm bağının içinde cereyan etmiş ve kesin bir Hussit zaferiyle sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sudoměř Muharebesi</span> Hussit savaşlarının ikinci muharebesi

Sudoměř Muharebesi, 25 Mart 1420'de Kutsal Roma İmparatorluğu'na bağlı yerel Katolik güçleri ve Hussit güçleri arasında meydana gelmiştir. Hussitler, bu muharebede hayatını kaybeden Švihov'lu Břeněk ve muzaffer Jan Žižka komutası altında idare edilmekteydi. Bu, Hussit savaşlarının ikinci en büyük muharebesidir. Bu savaşların en büyüğü olan Nekmiř Muharebesi, gerçek bir çatışmadan ziyade Hussitlerin bir geri çekilmesi olarak kabul edilir.

Hořice Muharebesi, 27 Nisan 1423'te Hussitler'in Orebit fraksiyonu ile Bohemyalı Katolikler arasında yapıldı. Hussitler'e savaş sırasında tamamen kör olan Jan Žižka önderlik ederken, Katolikler tekrar tekrar din değiştiren Wartenberg Čeněk tarafından yönetiliyordu. Savaş, Hořice yakınlarındaki Gothard platosunda gerçekleşti. Hussit savaş vagonlarının ve Žižka'nın taktiksel becerilerinin mükemmel bir şekilde kullanılmasına izin veren stratejik konumu sayesinde, Hussitler sonunda savaşı kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Vyšehrad Muharebesi</span>

Vyšehrad Muharebesi, Kutsal Roma İmparatoru Sigismund tarafından gönderilen Katolik Haçlı ordusu ile Hussit güçleri arasında meydana gelen, Hussit Savaşıları'nın başlangıcındaki bir dizi çatışmadır. Vysehrad kalesinde meydana gelen muharebe 16 Ağustos 1419'dan 1 Kasım 1420'dek sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Jan Žižka</span> Hussit askeri lider

Jan Žižka z Trocnova a Kalicha Jan Hus'un çağdaşı ve takipçisi ve Taboritlere önderlik eden radikal Hussit koluna mensup Çek generali, askeri lideri ve günümüzde bir Çek ulusal halk kahramanıdır. Çocukluk yıllarında bir gözünü ve ardından ise her iki gözünü birden kaybettiği için "Tek Gözlü Žižka" olanak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Trnava Savaşı (1430)</span>

Trnava Savaşı veya Nagyszombat Savaşı, Macaristan Krallığı'ndaki Trnava (Nagyszombat) yakınlarında Hussit savaşlarında Hussitler ile Macar- Kralcılar-Sırp ordusu arasındaki bir savaştır. Savaş, 23, 25 ve 28 Nisan 1430 tarihlerinde üç aşamada yapıldı ve Hussit zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Kutná Hora Muharebesi</span>

Kutná Hora (Kuttenberg) Muharebesi, 21 Aralık 1421 tarihinde Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na bağlı Alman ve Macar birlikleri ile bugünkü Çek Cumhuriyeti'nde kurulan e

<span class="mw-page-title-main">I. Spytihněv</span> Bohemya Dükü

Spytihněv I Přemyslid hanedanının bir üyesidir, 889'dan 915'teki ölümüne kadar Bohemya Düküdür.

<span class="mw-page-title-main">Poděbradyli Jiří</span> Çek soylu (1420-1471) Bohemya kralı (1458-1471)

Poděbradyli Jiří ,1458-1471 yılları arasında hüküm süren Bohemya kralı. Hussitlerin önderlerindendi, ancak Katolik inancına karşı ılımlı ve hoşgörülüydü. Hükümdarlığı, dinsel olarak bölünmüş Bohemya Tacı'ndaki Hussitler ve Katolikler arasında barışı ve hoşgörüyü korumak için çabalarıyla bilinir.