İçeriğe atla

Taban demokrasisi

Taban demokrasisi, karar alma yetkisini mümkün olduğunca örgütün en alt coğrafi veya sosyal seviyesine kaydıran siyasi süreçler tasarlamaya yönelik bir eğilimdir.[1][2]

Taban örgütleri, örgütün türüne ve üyelerin ne istediğine bağlı olarak çeşitli yapılara sahip olabilir. Bunlar, tüm üyeler veya bir şey yapmak isteyen herhangi bir üye tarafından yönetilen, yapılandırılmamış ve hiyerarşik olmayan kuruluşlar olabilir.[3]

Spesifik bir varsayımsal örnek vermek gerekirse, ulusal bir taban örgütü mümkün olduğunca fazla karar alma yetkisini merkez ofis yerine yerel şubelere veya ortak üyelere verecektir. Buradaki ilke, demokratik gücün en iyi şekilde kullanılabilmesi için, izole edilmiş, atomize edilmiş bireyler yerine, örgütün tepesinde yerel bir topluluk ve ortak üyelere verilmesi gerektiğidir. Taban örgütleri katılımcı demokrasiyle yaşayabilir. Taban sistemleri, yerel toplulukların veya ulusal üyeliklerin daha sonra karar verecek temsilcileri seçmesine olanak tanıyan temsili sistemlerden farklıdır.

Üç sistem arasındaki fark, iki farklı eksende nerede durduklarına bağlıdır: ulusal veya uluslararası sistemlere kıyasla toplum tabanında kök salmışlık; ve temsili sistemlere kıyasla katılımcı sistemlerde tüm bireylerin ortak karar alma sürecine katılabilmesi şeklinde 3 farklı sistem bulunmaktadır.

Ekonomik bir sistem olarak

Taban demokrasisi, çeşitli nedenlerle firmaların yerel toplulukların veya konseylerin kontrolü altına alınmasını savunan liberteryen sosyalist siyasi felsefelerin önemli bir unsurudur. Örneğin, eko-sosyalistler firmaların, ekosistemleri söz konusu firmanın faaliyetlerinden doğrudan etkilenen insan grupları tarafından kontrol edilmesi gerektiğini savunmaktadır. Bu arada, Anarşistler çağdaş istihdam biçimlerini adaletsiz ve gereksiz hiyerarşi ve merkezileşme örnekleri olarak görmektedir. Son olarak, Özgürlükçü Marksistler tarihi çeşitli sosyal gruplar arasındaki bir mücadele olarak görürler; tabandan gelen bir ekonominin kapsayıcı doğası yeni sosyoekonomik grupların ortaya çıkmasını sağlayacak, böylece bu mücadeleler azalacak ve insanlığın durumu iyileştirilecektir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Grassroots-democracy dictionary definition - grassroots-democracy defined". Yourdictionary.com. 9 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2017. 
  2. ^ "Definition of grassroots democracy". Allwords.com. 3 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2017. 
  3. ^ "Grassroots Democracy". 26 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hukuk</span> genellikle devlet otoritesi tarafından desteklenen kurallar ve yönergeler sistemi

Hukuk ya da tüze birey, toplum ve devletin hareketlerini, birbirleriyle olan ilişkilerini; yetkili organlar tarafından usulüne uygun olarak çıkarılan, kamu gücüyle desteklenen, muhatabına genel olarak nasıl davranması yahut nasıl davranmaması gerektiğini gösteren ve bunun için ilgili bütün olasılıkları yürürlükte olan normlarla düzenleyen normatif bir bilimdir. Ayrıca, toplumu düzen altına alan ve kişiler arası ilişkileri düzenleyen, ortak yaşamın huzur ve güven içinde akışını sağlayan, gerektiğinde adaleti yerine getiren, kamu gücü ile desteklenen ve devlet tarafından yaptırımlarla güvence altına alınan kurallar bütünüdür. Hukuk, birey-toplum-devlet ilişkilerinde ortak iyilik ve ortak menfaati gözetir.

Yerel yönetimler, ulusal sınırlar içerisindeki değişik büyüklüklerdeki topluluklarda yaşayan insanların, ortak ve yerel nitelikteki gereksinimlerini karşılamak amacıyla kurulan ve hukuk düzeni içerisinde oluşturulmuş olan anayasal kuruluşlardır. Merkezin üstlenmediği bazı kamu hizmetlerinin merkeze bağlı olmayan, özerk faaliyet gösteren, ayrı bir mal varlığı ve bütçeye sahip kurumlarca yürütülmesi esasına dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Sol Parti (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Sol Parti, Türkiye'de faaliyet gösteren sosyalist siyasi parti. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "SOL Parti" şeklindedir. Özgürlük ve Dayanışma Partisinin (ÖDP) 22 Aralık 2019 tarihinde Ankara'da düzenlenen 8. Olağanüstü Kongresi'nde partinin isminin Sol Parti olarak değiştirilmesine dair alınan tüzük değişikliği kararıyla kurulmuştur. Genel başkanı Önder İşleyen'dir.

<span class="mw-page-title-main">Demokrasi</span> tüm bireylerin eşit haklara sahip olduğu yönetim biçimi

Demokrasi veya el erki, halkın yasaları müzakere etme ve yasal düzenlemelere karar verme yetkisine veya bunu yapmak için yönetim görevlilerini seçme yetkisine sahip olduğu bir yönetim biçimidir. Kimin "halk" kabul edildiği ve yetkinin insanlar arasında nasıl paylaşıldığı veya hangi yetkilerin verildiği konuları zaman içinde ve farklı ülkelerde farklı oranlarda değişiklik göstermiştir. Demokrasinin özellikleri arasında genellikle toplanma özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü, mülkiyet hakları, din özgürlüğü, ifade özgürlüğü, vatandaşlık, yönetilenlerin rızası, genel oy hakkı, özgürlük hakkından ve yaşam hakkından haksız yere mahrum bırakılmamak ve azınlık hakları yer alır. Türkçeye kelimesinden geçmiştir.

Sosyalizm, sosyal ve ekonomik olarak toplumsal refahın, katılımcı bir demokrasiyle gerçekleşeceğini ve üretim araçlarının hakimiyetinin topluma ait olduğunu savunan, işçi sınıfının yönetime katılmalarına ağırlık veren, özel üretim yerine kamu bazlı üretimi destekleyen, telkin ve propagandalarını eğitim, tarım ve vergi reformları üzerinde yoğunlaştıran ekonomik ve siyasi bir teoridir. Siyasi yelpazede ve dünyanın çoğu ülkesinde sosyalizm, standart sol ideoloji olarak kabul edilir. Sosyalizm türleri, kaynak tahsisinde piyasaların ve planlamanın rolüne ve kuruluşlardaki yönetim yapısına göre değişir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Parlamentosu</span> Avrupa Birliğinin doğrudan seçilmiş parlamentosu

Avrupa Parlamentosu, Avrupa Birliği'nde yaşayan 450 milyon nüfusu temsil eder ve temel işlevi bir siyasi güç olarak topluluk politikalarının hazırlanması için gereken kararları üretmektir.

<span class="mw-page-title-main">Hükûmet</span> organize bir topluluğu yöneten sistem, kişi veya bir grup insan, genellikle bir devlet

Hükûmet, genellikle bir devlet olan düzenli bir topluluğu yöneten sistem veya insan grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Siyasi parti</span> politik hayatın en önemli ögesi olan ve belli bir siyasi görüşü temsil eden siyasal örgüt

Siyasi parti, belirli bir ülkenin seçimlerinde yarışacak adayları koordine eden bir örgütlenmedir. Bir parti üyelerinin genellikle politika konusunda benzer fikirlere sahip olması yaygındır ve partiler belirli ideolojik veya politika hedeflerini destekleyebilir.

Etnik grup veya etnisite, kendilerini diğer gruplardan ayıran ortak nitelikler temelinde birbirleriyle özdeşleşen bir grup insandır. Bu nitelikler, ikamet ettikleri alanda ortak gelenekler, soy, dil, tarih, toplum, kültür, ulus, din, fiziksel farklılıklar veya sosyal özellikleri içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Başkanlık sistemi</span> ülke yönetim sistemi

Başkanlık sistemi, kuvvetler ayrılığının uygulandığı sistemlerde hükûmet başkanının yasama organından ayrı bir yürütme organına liderlik ettiği bir yönetim şeklidir. Hükümet başkanı çoğu ülkede aynı zamanda devlet başkanıdır. Yasama, yürütme ve yargı ilkeleri arasında katı bir ayrılık olur. Parlamenter sisteme göre farklarından biri, yürütme ile yasama arasındaki ayrımdan dolayı hükûmet başkanının direkt halk oyuyla iktidara gelerek, seçilmiş bir yasama organının güvenini kazanmadan bunu sağlamasıdır. Parlamenter sistemde ise yürütme ile yasama arasında güçlü bir işbirliği bulunur.

Yasama organı, bir ülke veya şehir gibi siyasi bir birim için yasalar yapma yetkisine sahip bir topluluktur. Genellikle yürütme ve yargı yetkilerinden ayrılırlar.

Spor yönetim kuruluşu, bir spor dalında düzenleme ve yaptırım gücü olan spor organizasyonu. Değişik yapılara sahip olabilen bu birimler, ilgili oldukları spor dalında mevcut kurallara uyulmadığı hallerde disiplin cezaları verebilir veya var olan bu kurallarda değişikliklere karar verebilirler. Uluslararası Olimpiyat Komitesi benzeri, yetki alanı dünya çapında birçok spor dalını kapsayan birimler olduğu gibi, Türkiye Voleybol Federasyonu türü yetkisi ulusal alanla ve sadece tek bir sporla sınırlı olanlar da vardır. Ulusal yönetimler tamamen bağımsız veya uluslararası yönetimlere üye olarak onlarla birlikte aynı spor dalı üzerine karar verici konumda bulunabilirler. İlk uluslararası federasyonlar 19. yüzyıl sonlarında oluşmaya başlamıştır.

Topluluk, ortak değerleri paylaşma, aynı mekânda yaşama, benzer yaşama deneyimlerine, ortak çıkarlara sahip olma gibi ortaklıklara sahip insanların meydana getirdiği sosyal birimleridir.

Sosyal bilimlerde, siyasi ideoloji, belirli bir toplumsal hareketin, kurumun, sınıfın veya büyük bir grubun etik ideallerini, prensiplerini, doktrinlerini, mitlerini veya sembollerini açıklayan ve toplumun nasıl çalışması gerektiğini ve belirli bir toplumsal düzen için bazı siyasi ve kültürel bir plan sunan bir dizi fikirler bütünüdür. Siyasi ideoloji, gücün nasıl dağıtılması gerektiği ve hangi amaçlar için kullanılması gerektiği konularıyla ilgilenir. Bazı siyasi partiler belirli bir ideolojiyi sıkı bir şekilde takip ederken diğerleri genel olarak ilgili ideolojiler grubundan ilham alabilir, ancak belirli bir ideolojiyi açıkça benimsemezler. Bir ideolojinin popülaritesi, bazen çıkarları doğrultusunda hareket eden ahlaki girişimcilerin etkisiyle de ilgilidir. Siyasi ideolojilerin iki boyutu vardır: (1) hedefler: toplumun nasıl organize edilmesi gerektiği; ve (2) yöntemler: bu hedefe ulaşmanın en uygun yolu.

Delege demokrasisi, oy verme yetkisinin temsilcilerden ziyade delegelerce kullanıldığı bir demokratik kontrol biçimidir. Bu terim halihazırda var olan ya da önerilen popüler kontrol aygıtlarının genel bir tanımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de siyaset</span> çinde siyaset

Çin Halk Cumhuriyeti'nde siyaset, tek bir partinin yönettiği yarı başkanlık sosyalist cumhuriyetin çerçevesinde yer almaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC)'nde devlet gücü; Komünist Partisi, Merkezi Halk Hükümeti ve bunun eyalet seviyesinde ve yerel seviyedeki temsili aracılığıyla uygulanır. Çin Komünist Partisi, Çin Halk Cumhuriyeti halkı arasında yer alan iç anlaşmazlıkları yönetmek ve izlemek için Dahili Referans kullanır. Sosyalist devletin yüce liderliğine Batı etkilerinin meydan okumasını önlemek amacıyla Şi-Li Yönetimi, Çin'deki ideolojik alan üzerinde daha sıkı kontroller uygulayan Dokuz Numaralı Belge'yi Çin Komünist Partisi üyeleri arasında dağıttırdı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet demokrasisi</span>

Sovyet demokrasisi veya konsey demokrasisi, doğrudan seçilmiş sovyetler tarafından tüm nüfusun otoritesini sağladığı bir doğrudan demokrasiye dayalı siyasi sistemdir. Konseyler seçmenlerden doğrudan sorumludur ve talimatlarına göre bağlanır. Böyle bir zorunlu görev, seçilen delegelerin yalnızca vicdanlarından sorumlu oldukları serbest görevlerine zıtlık teşkil eder. Delegeler, istedikleri zaman görevlerinden alınabilir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika'da Demokrasi</span>

Amerika'da Demokrasi, Alexis de Tocqueville’in 1830 yılında Gustave de Beaumont ile birlikte, cezaevi sistemini incelemek üzere gönderildiği Amerika’da edindiği gözlemlerden yararlanarak Amerikan demokrasi deneyimini incelediği kitabıdır. İki ciltten oluşan eser Fransızca olarak kaleme alınmış ve ilk olarak Paris’te yayınlanmıştır. Alexis de Tocqueville, Amerika’da Demokrasi ‘nin 1835 yılında yayınlanan ve çok ilgi gören birinci cildinde çoğunluğun tiranlığı kavramından bahsetmiş, 1840 yılında yayınlanan ikinci cildinde ise demokratik despotizm kavramını açıklamıştır. İlk cildi kadar ilgi görmeyen kitap hakkında John Stuart Mill, “demokrasi üstüne yazılmış ilk büyük siyaset felsefesi eseri” ifadesini kullanmıştır.

Sentez anarşizmi, sentezci anarşizm veya sentez federasyonları, katılımcıları üzerinde çeşitlilik arayan ve anarşizm ilkeleri altında farklı eğilimlerdeki anarşistlere sıfatsız katılmaya çalışan bir anarşist örgütlenme biçimidir. 1920'lerde, ana savunucuları olarak bulunan bu form, anarko-komünistler Voline ve Sébastien Faure'yi, bireyci anarşizm, anarşist komünizm ve anarko-sendikalizm olmak üzere üç ana eğilimin anarşistlerini bir araya getirdi. Anarşist Federasyonlar Enternasyonali etrafında gruplanan anarşist federasyonların arkasındaki ana ilkedir.

<span class="mw-page-title-main">Taban hareketi</span>

Taban hareketi, belirli bir semt, bölge veya topluluktaki insanları siyasi veya ekonomik bir hareketin temeli olarak kullanan toplumsal hareketlerdir. Taban hareketleri yerel, bölgesel, ulusal veya uluslararası düzeylerde değişim gerçekleştirmek için yerel düzeyden ortak eylemi kullanır. Taban hareketleri yukarıdan aşağıya karar alma yerine aşağıdan yukarıya karar alma ile ilişkilendirilir ve bazen geleneksel güç yapılarına kıyasla daha doğal veya kendiliğinden olarak kabul edilir.