İçeriğe atla

Taşkapı (mitoloji)

Taşkapı, Türk ve Altay mitolojisinde yeraltı geçidi. Daşgapı da denir. Kayakapısı (Gayagapısı veya Kıyakapısı) olarak da bilinir. Yeraltı Dünyasına giden geçidin kapısıdır. Bir mağaranın içinde bulunur. (Taş/Daş/Dış) kökünde dışarıda olma içeriği dikkate alındığında Dış Kapı anlamına dahi gelir ki, bu evrenin dışarıya açılan son kapısı demektir. Caltaskalga veya Yaltaşkala sözcükleri de niteleyici veya eş anlamlı olarak kullanılır. Yeraltı Dünyasına giden geçidin kapısıdır. Çok uzak diyarlardaki bir mağaranın içinde bulunur. Önemli kapıların veya geçitlerin bulunduğu mağaralar, in içinde in, kuyu içinde kuyu olacak şekilde karmaşık yerlerdir. Bazı masallarda bu kapıya Argalıh adı verilir. Demir kaygan geçit ve kara kaygan geçit olarak betimlenir. Bazen sürekli açılıp kapandığı için Acılar Cabılar (açılır kapanır) olarak tarif edilir. Kimi zaman çadırın bacası ve güneşliği olan Tünük/Tündük biçiminde düşünülerek bu geçide de aynı ed verilir.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Moria</span>

Moria ya da Khazad-dûm, J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde bir yeraltı şehri.

<i>Yıldız Geçidi SG-1</i> Bilim kurgu dizisi

Stargate SG-1 - Kommando SG1 - ya da kısaca SG-1, Antik Mısır tanrıları ile uzaylılar arasında bağ kuran 1994 yapımı Yıldız Geçidi (Stargate) filminin devamı niteliğindeki televizyon dizisidir. Dizi Yıldız Geçitleriyle galaksiyi dolaşan keşif takımı SG1'ın maceralarını konu alır. Dizi 10. sezonunda toplam 213 bölümle sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hierapolis</span> Denizlide bir antik Roma kenti

Hierapolis, Pamukkale (Denizli) yakınlarında bulunan ve Frigler döneminde ana tanrıça Kibele kültünün merkezlerinden biri olarak faaliyet göstermiş bir antik kenttir. Antik coğrafyacı Strabon ile Ptolemaios verdikleri bilgilerde, Karia bölgesine sınır olan Laodikeia ve Tripolis kentlerine yakınlığı ile Hierapolisin bir Frigya kenti olduğunu ileri sürülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yer-Su</span>

Yer-Su, Türk ve Altay mitolojisinde bir doğa katmanı. Aynı zamanda eski Türk İnancı Tengricilik'te bir ruh kategorisidir. Yar-Sub veya Yar-Suv olarak da söylenir. Karşıtı Gök-Kal'dır.

<span class="mw-page-title-main">Mağara</span>

Mağara, yüzeyle bağlantısı olan ve gün ışığı ile bağlantısı kaybolacak derinliğe ve en az bir insanın sürünerek girebilmesine olanak verecek genişlik ve yüksekliğe sahip olan yeraltı boşluklarıdır. Speleoloji mağaraları inceleyen bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dağ geçidi</span> bir sıradağdan veya köprüler üzerinde geçen yol

Dağ geçidi, bir dağ ya da tepe sırasında, bir taraftan öbür tarafa geçişe imkân tanıyan alçak noktaya verilen isimdir. Geçilen sırayı aşan yolun genellikle en yüksek noktasıdır. Dünyanın dağ sıralarının pek çoğu yolculuklara engel oldukları için geçitler, yazılı tarihten önceki dönemlerden beri büyük önem taşımışlar; ticaret, savaş ve göçlerde önemli rol oynamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Yeraltı (mitoloji)</span>

Yeraltı, başta Şamanizmde sembolik anlamıyla, ölüm olayı ile bedenlerini terk edenlerin göçtükleri öte-alemi ifade etmek üzere kullanılmıştır.

Dumanlı Dağlar, J. R. R. Tolkien'in kurguladığı Orta Dünya evrenindeki bir dağdır.

<span class="mw-page-title-main">At-Başı ilçesi</span> Güney Kırgızistanda Narin İline bağlı bir rayon

At-Başı ilçesi, Güney Kırgızistan'da Narin İline bağlı merkezi At-Başı olan bir rayondur.

Bu madde, Yıldız Geçidi evrenindeki yıldız gemilerini içeren bir listedir.

<span class="mw-page-title-main">Kapı</span>

Kapı, bir mekâna ya da bir taşıta girip çıkarken geçilen, mafsallı, sürgülü ya da elektronik aksamlı açılıp kapanabilir levha ya da bölme açıklığıdır. Kapılar, yapıların içine girmeye veya yapı içindeki odalar arasında yer değiştirebilmeye olanak sağlayan, temelde tüm dünya kültürlerinde aynı biçimde kullanılan mimari ögelerdir. Elektronik kilitli otomatik kapılar da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Atlantis (Yıldız Geçidi)</span>

Atlantis şehri bilimkurgu dizisi Yıldız Geçidi Atlantis'te yer alan aynı zamanda bir yıldızgemisi olan gelişmiş bir Kadim yapısıdır. Atlantis, Yıldız Geçidini kullanarak diğer gezegenleri keşfeden ana karakterler için bir operasyon üssü olarak hizmet vermektedir. Yıldız Geçidi mitolojisine göre şehir Kadimler tarafından milyonlarca yıl önce inşa edilmiştir ve Antik Yunanların "Kayıp Şehir Atlantis" efsanesine dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Girne Kapısı</span>

Girne Kapısı, Lefkoşa surlarında yer alan bir kapı. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları içerisinde bulunan kapı; şehrin kuzeye, dolayısıyla Girne'ye ulaşımını sağlamaktaydı. 1567 yılında inşa edilmiş olup, Venediklilerin yaptığı üç kapıdan biridir. 1821 yılında Osmanlılar tarafından tadilattan geçirilmiştir. 1931 yılında her iki yanındaki surlar yıkılarak motorlu araçlar için yol açılmıştır. Günümüzde Lefkoşa Turizm Enformasyon Ofisi'ne ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İn İyesi</span>

İn İyesi – Türk ve Altay halk inancında mağaranın koruyucu ruhu. Hin İyesi / Eğesi / Ezi / Issı / İççisi veya Ünkür İyesi ya da Mağara İyesi olarak da bilinir. Moğollar Hongıl Ezen derler. Her mağara için farklı bir İye vardır. Türklerde mağaralar farklı alemleri ve gizli diyarları birbirine bağlayan geçitlerdir. Yer altı dünyasını yeryüzüne bağlayan kapılardır. Hun devletinde kutsal sayılan ve büyük şamanlar ile devlet adamlarının ziyaret ettiği bir “Ata İni (Mağarası)” vardır. Burası kutlu bir yerdir, senenin belli günlerinde ziyaret edilir ve saygı gösterilir. Bir çeşit mabeddir. Göktürklerde ve başka Türk boylarında da yine aynı şekilde kurbanlar sunulan ata mağaraları vardır. Yer altı dünyasının bir parçasıdırlar. Kurttan türeme efsaneleri çoğu zaman bir mağarada gerçekleşir. Şamanlar yeraltına giderlerken Dünyanın Bacası denilen bir kapıdan geçip yeraltındaki mağaralardan oluşan tünellerde yolculuk yaparlar. Türklerin Aşına adı verilen kurt ataları böyle bir mağarada kurttan doğmuştur. Tapınakların çoğu mağaralardadır ve ata ruhları buralarda gezip dolanır.

<span class="mw-page-title-main">Deniz mağarası</span>

Deniz mağarası, kıyı mağarası veya diğer adıyla dalga oyukluğu, deniz ya da göllerdeki dalga hareketleri sonucunda sarp kayalıklarda oluşan mağaralar. Deniz mağaraları, dalgaların doğrudan kayalara çarparak kırıldığı kayalık uçlarında ya da kıyılarda görülürler. Yeraltı suyu, akışı sırasında daha az dirençle karşılaşacağı rotaları, kırık ve çatlaklı bölümleri tercih eder. Karbonik asit içeren yeraltı suyunun bu rotalardaki akışı sırasında devam eden çözünme, milimetre boyutunda başlayıp, zamanla kilometrelerce uzunluğa sahip yeraltı akım kanallarının ve mağaraların oluşmasına neden olur.

<span class="mw-page-title-main">Lefkoşa Surları</span> Lefkoşayı çevreleyen bir dizi savunma duvarıdır.

Lefkoşa surları, Kıbrıs'ın başkenti Lefkoşa'yı çevreleyen bir dizi savunma duvarıdır. İlk şehir surları Orta Çağ'da inşa edilmiş ancak 16. yüzyıl ortalarında Venedik Cumhuriyeti tarafından tamamen yeniden inşa edilmiştir. Venedikli mühendis Guilio Savorgnan'nun bir sanat eseri olarak görülen surlar 4,8 kilometre (3,0 mi) uzunluğunda olup on bir burç ile üç giriş kapısına sahiptir. Günümüzde büyük ölçüde bozulmamış bir hâlde olan surlar, Doğu Akdeniz'deki en iyi korunmuş Rönesans surları arasındadır. Önemli bir turistik cazibe merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">El-Burak Camii</span>

El-Burak Camii, Kudüs'ün Eski Şehrindeki Tapınak Dağı'nın güneybatı ucunda, Batı Duvarı'nın hemen yanında yer alan bir yeraltı camisidir. Küçük boyutundan ötürü el-Burak Mescidi de denir. Müslümanların inanışına göre Muhammed, Gece Yolculuğu yaptığı sırasında bindiği Burak'ı el-Aksa Camii'nde duvara çakılmış bir yüzüğe bağlar, böylece buranın ismi Burak Camii olarak isimlendirilir.

Peynirini Mağarası, Konya ili, Derbent ilçesi Mülayim köyünde yer alan mağaradır.

<span class="mw-page-title-main">Jiayu Geçidi</span>

Jiayu Geçidi, Çin'in Kansu eyaletine bağlı Jiayuguan kentinde bulunan bir geçittir. Geçit, Jiayuguan kentinin 6 km güneybatısında, Hexi Koridoru'nun batı bölümünün en dar noktasında yer almaktadır. Ming Hanedanı Çin Seddi'nin batı ucundaki ilk sınır kalesi olup Çin Seddi'nin ana geçitlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Amatérská Mağarası</span>

Amatérská Mağarası, Moravya, Çek Cumhuriyeti'ndeki en uzun mağara sisteminin bir parçasıdır. Arkeolojik keşiflerle de ünlüdür. Zaman zaman ziyarete açılmasına rağmen girişi dışında halka açık değildir.