İçeriğe atla

Taş Köprü (Tartu)

Taş Köprü
1880 civarında Taş Köprü
Harita
KonumTartu
Koordinatlar58°22′51″K 26°43′33″D
TasarımJ. Carl Siegfrieden
TürüKemerli köprü
MalzemeTaş
Ayak sayısı1
Genişlik4,6 m
Başlangıç tarihi1779
Bitiş tarihi1784
Açılış1784
Tarihî durumuYıkılmış
Geçiş ücretiYok

Taş Köprü (Estonca: Kivisild) Estonya, Tartu'da bir köprüydü .

Köprü 16 Eylül 1784'te açıldı.Köprü, Rusya İmparatoriçesi II. Catherine'in emriyle inşa edilmiştir.[1]

Köprü 1941'de İkinci Dünya Savaşı sırasında yıkıldı. Bugün Kaarsild, köprünün olduğu yerde duruyor.

Köprüyü orijinal görkemiyle restore etme planları bulunmaktadır.[2]

1775 yangınından sonra Livonia Genel Valisi George Browne'un girişimi ve İmparatoriçe Catherine II'nin finansmanıyla köprünün yapılmasına karar verildi. Klasisist köprü, Livonian eyaletinin bir ustası olan J. Carl Siegfrieden'in tasarımına göre ve 1779-1784 yılları arasında bir inşaat ustası olan Johann Zaklowsky'nin yönetimi altında inşa edildi. İnşaat sırasında, Emajõgi Nehri'nin kuzey kolu dolduruldu ve Holm Adası, Emajõgi Nehri'nin kuzey kıyısına katıldı. Doğudaki köprü 1941 yılında yıkılmıştır. 9 Temmuz sabahı, Sovyet birlikleri geri çekildi, hayatta kalan batı kemeri, 1944'te geri çekilen Alman birlikleri tarafından yok edildi.

Tanım

Köprünün orta kısmı ahşaptan yapılmıştı ve Emajõgi Nehri üzerinde nakliyeye izin vermek için kaldırılabiliyordu. İki kapı kemerli taş köprü 5.6 m genişliğinde, kapı kemerlerinde 4 m idi ve inşası yaklaşık 3.000 Granit blok aldı. Köprü kemerlerinin kemerleri, demir kıskaçlara bağlandı ve daha fazla dayanıklılık sağlamak için kenetleme deliklerine kalay döküldü. Daha ince işleme gerektiren panel ve korniş taşları St. Petersburg'dan geldi . Taşların yapımında yaklaşık 9.000 kireç ağacı, Amsterdam'dan 10 varil çimento, 3.900 ağaç demir ve 350 ton kalay, iskele için binlerce kütük kullanıldı. Taş köprü 16 Eylül 1784'te trafiğe açıldı.

Tamamlanan Kivisild, Great Market topluluğunu mimari olarak tamamladı. Belediye binasının yan tarafında bulunan köprünün duvarında Latince ve Almanca metinlerin yer aldığı iki taş levha vardı: "SISTE HIC IMPETUS FLUMEN CATHARINA II IUBET CUIUS MUNIFICENTIA HAEC

Latin harfli plaket 1941 lansmanında oldukça sağlam kaldı, ancak gelecekteki kaderine dair bir kayıt yok.

Restorasyon

Kivisilla'yı restore etmek için, 2006 yılında, Ants Veetõusme önderliğinde Tartu Kivisilla Restorasyon Derneği tarafından yönetilen Kivisilla Vakfı kuruldu. Vakfın amacı, Tartu'nun eski bir simgesi olan Kivisild'i en geç 2005 yılına kadar restore etmekti; üzerine inşa edilen Kaarsild'in yıkılması veya taşınması gerekiyordu.

Ancak, köprüyü restore etmenin maliyeti, halkın ve devletin ona bağış yapma isteğinden birkaç kat daha yüksek çıktı. 2002 yılında aktif bağış toplama kampanyasının askıya alınmasına karar verildi. Toplanan para karşılığında 2004 yılında Kaarsilla'nın sonunda Belediye Binası tarafında açılan heykeltıraş Tiiu Kirsipuu'dan Taş Köprü'nün bronz[ bir modeli sipariş edildi.

2014 yılında, şirket hala Ticaret Siciline kayıtlıydı, ancak faaliyetinin tek işareti, restorasyon yararına Hansapank'a bağış yapılmasını isteyen modelle aynı anda Kaarsilla'ya kurulan bir metal bilgi panosundaydı . Yıllardır basın, Kivisilla'nın restorasyonu veya bağışların kaderi hakkında haber yapmamıştı, ancak bugünün Tartu sakinleri arasında Kaarsilla, Tartu'nun yeni bir sembolü haline geldi.

2015 Riigikogu seçimlerinin ardından yerel politikacılar Kivisilla'nın restorasyonunu bir kez daha kamuoyu önünde tartıştı, röportajlar ve toplantılar düzenledi. Tartu'da EKRE'de bir numaralı aday olan İmre Mürk, Kivisilla'nın restorasyonunun sadece 3-4 milyon avroya mal olacağı ve Avrupa Birliği'nin bu parayı sağlaması gereken ana destekçi oldu. Rein Kilk] ve Toomas Savi de köprünün restorasyonunu desteklemek için konuştular.[3] Tartu Belediye Başkanı Urmas Klaas İnisiyatif konusunda daha şüpheciydi: "Elbette güzel bir girişim, ancak bu durumda inşaatı finanse eden zengin II. Catherine'in nerede olduğu da gösterilmelidir." 2015 baharında, Kivisilla'nın restorasyonu için toplanan paranın bakiyesi Tartu Kültür Başkenti'ne yatırıldı, toplam 26.300 avro ve 74 sent. Klaas ayrıca Kivisilla'nın restorasyonunun, Kivisild'in Kaarsild'den daha düşük olması nedeniyle Emajõgi Nehri üzerindeki mevcut nakliye trafiğine son vereceğini vurguladı.[4]

Kaynakça

  1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; tartu.ee isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  2. ^ "The Kivisild stone bridge will rise again". 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tartu</span> Estonyada bir şehir

Tartu, Estonya'nın en büyük ikinci kentidir. 38,8 kilometre karelik yüzölçümü olan kentin nüfusu 2020 sayımına göre 92.972'dir. Tartu ile ilgili ilk yazılı belgeler 1030'a kadar dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mostar Köprüsü</span> Bosna-Hersekin Mostar şehrinden geçen Neretva nehri üzerinde bulunan bir köprü

Mostar Köprüsü, Bosna-Hersek'in Mostar şehrinden geçen Neretva nehri üzerinde bulunan bir köprü. Orijinal köprü Mimar Sinan'ın öğrencisi Mimar Hayreddin tarafından 1566 yılında inşa edildi ve 9 Kasım 1993'te Boşnak-Hırvat Savaşı sırasında Hırvat güçleri tarafından yıkılıncaya dek 427 yıl kullanıldı. Mimar Hayreddin, köprü için 456 kalıp taş kullanmıştı. Köprü, çevresindeki kente adını da verdi. Mostar, Hersek bölgesinin ana kenti oldu. Köprüyü yeniden inşa etmek için bir proje hazırlandı ve 23 Temmuz 2004'te yeni köprü hizmete girdi. Köprü, 2005'te UNESCO tarafından Dünya Mirası ilan edildi.

<span class="mw-page-title-main">Uzun Köprü</span> Edirnede tarihî köprü

Uzun Köprü, Edirne'de, Ergene Nehri üzerinde, Anadolu ile Balkanları birbirine bağlayan tek köprü ve dünyanın en uzun taş köprüsü olma özelliğini taşıyan tarihi köprüdür. Eski adı Ergene Köprüsü idi. Köprü, Edirne'nin Uzunköprü ilçesine ismini vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Misis Köprüsü</span>

Misis Köprüsü, Ceyhan Nehri üzerinde, Adana'nın Yüreğir büyükşehir ilçesine bağlı Misis Beldesinde yer alan, tarihî köprü.

<span class="mw-page-title-main">Malabadi Köprüsü</span> Tarihî köprü

Malabadi Köprüsü veya orijinal adıyla Akarman Köprüsü, Silvan'a 23,2 km uzaklıkta Silvan ilçe sınırları içerisinde yer alan ve Oğuz Türkleri'nden Artuklu beyliğinin önderi Hüsameddin Timurtaş tarafından yaptırılmış tarihi bir köprü. Silvan'dan rahatlıkla ulaşım imkânı vardır. Diyarbakır Tarihi Eserler Envanteri'ne kayıtlıdır. Malabadi Köprüsü 1989 yılında Silvan Belediyesi tarafından restore edilmiştir. Malabadi Köprüsü Silvan Belediyesi'nin logosunu oluşturan ana unsurdur. Malabadi Köprüsü Silvan ilçesine ait bir köprüdür.

<span class="mw-page-title-main">Çankırı Ulu Camii</span>

Çankırı Büyük Camii veya Sultan Süleyman Camii, Mimar Sinan dönemi yapılarından olup, Kanuni Sultan Süleyman'ın emri ile Sadık Kalfa tarafından inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ponte Vecchio</span>

Ponte Vecchio, Arno Nehri üzerinde bulunan, Floransa'nın en meşhur köprüsüdür. Nehrin en dar kısmında yer alan Ponte Vecchio 14. yüzyılda tamamlanmıştır. Köprünün üzerinde çok sayıda kuyumcu dükkânı bulunmaktadır. Köprünün ortasında Benvenuto Cellini'nin bronzdan bir büstü bulunur. 1117'de bir taşkın tarafından tahrip edildikten sonra taş olarak yeniden inşa edildi.

Beylerhan Köprüsü, Gediz yanı Nehri üzerinde Uşak ilinin Beylerhanı köyü sınırları içinde çok büyük bir köprü.

<span class="mw-page-title-main">Çobandede Köprüsü</span>

Çobandede Köprüsü Erzurum'un Köprüköy ilçesinde Aras Nehri üzerindeki tarihi köprüdür. Köprü 13. yüzyıl sonlarında İlhanlılar’ın veziri Emir Çoban Salduz tarafından yapılmıştır. Dönemin önemli yapılarından biri olan tarihi köprü, günümüzde koruma altına alındığından kullanılmamaktadır ve restorasyon yapılmıştır.

Ortaköy Tarihi Camii, eskiden Aziz Dimitri Kilisesi, İstanbul ili Silivri ilçesi Ortaköy Merkez Mahallesinde bulunmaktadır. Ne zaman inşa edildiği net olarak bilinmemekle birlikte camide bulunan kitabelerden 1796-1831 yılları aralığında bölgede yaşayan Rumlar tarafından Aziz Dimitrios Kilisesi olarak inşa edildiği anlaşılmaktadır. Yaklaşık 90 yıl kilise olarak faaliyet gösteren yapı, 1924 yılındaki mübadele ile Rumeliden gelen Türklerin Ortaköy'e yerleşmesiyle ortaya çıkan cami ihtiyacı nedeniyle camiye çevrilmiştir. Üzerine eklenen ahşap bir minare ile yeni cami yapılıncaya kadar yaklaşık 40 küsur yıl cami olarak kullanılan yapı, daha sonra karakol ve okul gibi çeşitli amaçlarla kullanılmıştır. Sonraları kendi kaderine bırakılan cami, bakımsızlıktan kısmen yıkılmıştır. 2008 yılında Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu kararıyla caminin restore edilerek tekrar faaliyete geçirilmesine karar verilmiştir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından başlatılan restorasyon çalışmaları 2012 yılında tamamlanmış ve cami Ramazan ayında yeniden ibadete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Plaka Köprüsü</span>

Plaka Köprüsü 19. yüzyılda Osmanlı Devleti tarafından Yunanistan'da yapılan tek kemerli köprüdür. Köprü, 1 Şubat 2015'te şiddetli fırtına ve sel sebebiyle yıkıldı. Daha sonra restore edilerek 2020 yılında tekrar hizmete açıldı.

<span class="mw-page-title-main">Pont Saint-Bénézet</span>

Pont d'Avignon olarak da bilinen Pont Saint-Bénézet, güney Fransa'daki Avignon kentindeki ünlü Orta Çağ köprüsüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kalecik Köprüsü</span>

Kalecik Köprüsü; Ankara'nın Kalecik ilçesinde bulunan tarihi bir taş köprüdür. Kitabesi veya hakkında başka bir kaynak olmadığı için tam yapılış tarihi bilinmemekle birlikte köprünün mimarisine bakarak Selçuklu Devleti döneminde inşa edilmiş olabileceği söylenebilir. Üzerinde bulunduğu, altından akıp geçen Kızılırmak'tan dolayı sıkça Kızılırmak Köprüsü ve 19. yüzyılda köprüyü onaran Balışeyh Dikmen köyü ağası Develioğlu sülalesinden Hacı İbrahim Ağa tarafından onarıldığı için bir Develioğlu Köprüsü olarak da anılır. Develioğlu Hacı İbrahim Ağa tarafından 19. Yüzyılın son çeyreğinde onarılan köprünün baş ustası dönemin Ermeni taş ustası Tirkuşludur. Ustanın imzası sol korkuluk duvarının üstünde bulunan çekiç kabartması altındadır. Usta aynı zamanda Dikmen köyünde bulunan kesme taş işçiliğinin güzel bir örneği olan kitabesinde " sahübül hayratül Vel haseneten Develizade el-hac İbrahim Ağa tarafından yaptırılmıştır" ifadesine yer verilen köy camii ve köy konağını da imar etmiştir. İlçenin merkezine 10 kilometre uzaklıkta yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Metehi Köprüsü</span>

Metehi Köprüsü, Gürcistan'ın başketi Tiflis'teki Eski Tiflis ve Metehi mahallelerini birbirine bağlayan, Kura Nehri'nin üzerine inşa edilmiş kemer köprüdür. Köprü, şehirdeki en eski geçittir. Aynı nehrin yukarısında Barış Köprüsü, aşağısında ise 300 Aragvinli Köprüsü bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hudaferin köprüleri</span>

Hudaferin köprüleri, Azerbaycan'ın Cebrayıl Rayonu ile İran'ın Hüdaaferin şehristanı arasında yer alan, Aras Nehri üzerinde bulunan ve Azerbaycan ve İran'ı birbirine bağlayan iki köprüdür. Azerbaycan Devleti'nde yaşayan Azerbaycanlılar arasında "Hasret Köprüsü olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Güneyce Köprüsü</span>

Güneyce Köprüsü, Rize'nin İkizdere ilçesinde bulunan bir kemer köprüdür. İlçe merkezine 11 kilometre uzaklıkta olan köprü, İyidere Çayı'nın üzerine inşa edilmiştir. Köprünün kemer kısmında aşağı sallanan bir avize bulunmaktadır. Köprünün kemer bölümü kesme taştan, duvarları ise düzenli moloz taştan örülmüştür. Korkuluk ve zeminin yapımında ise betonarme kullanılmıştır. Doğu-batı yönünde uzanan köprü Güneyce'yi Köprübaşı'na bağlamaktadır. Uzunluğu 41 metre olan köprünün yüksekliği 10.5, genişliği 3.5 metredir.

Kravga Köprüsü Mersin ilinde tarihi bir köprüdür.

Ambarlık Köprüsü, Rize'nin Merkez ilçesinde konumlanmış tek gözlü ve basık kemerli bir kemer köprüdür. 40,00 metre uzunluğundaki köprünün genişliği 3,20 metre, yüksekliği ise 7 metreydi. Doğu-batı doğrultusunda uzunan köprünün yapımında moloz taş ve kesme taş kullanılmıştı. Köprü ayakları ana kayaya inşa edilen köprü, mimari özelliklerine göre 18. yüzyıla tarihlenmekteydi. 2003 yılında tescil edilip koruma altınan alınan köprü, 2011'de restore edildi. Kemer köprü 10 Temmuz 2019'da kendi kendine yıkıldı. Yıkılmasından birkaç gün sonra yeniden inşasına başlanan köprü, yaklaşık 1 senede yeniden inşa edildi.

Hacılar Köprüsü, Ankara'nın Beypazarı ilçesinde inşa edilmiş İnözü Deresi üzerinde bulunan tarihi kemer köprüdür.

Orçi Deresi Köprüsü, Artvin'in Arhavi ilçesindeki Kapisre Deresi'nin üzerinde konumlanmış bir kemer köprüdür. 17. yüzyılın başında inşa edilen köprü, 1990'lerin başında büyük ölçüde yıkılmış, geriye kalan kemer ayaklarının büyük kısmı ise 22 Temmuz 2021'deki selde yıkılmıştır. Ana kemer gözü ve yol uzunluğu açısında eşsiz bir örnekti. 2023 yılında köprüye restorasyon çalışmalarına başlanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.