İçeriğe atla

TYT Bank

TYT Bank
Ticari ismi
Türkiye Turizm Yatırım ve Dış Ticaret A. Ş.
TipAnonim şirket
EndüstriFinansal hizmetler
Akıbetiİflas
Kuruluş26 Şubat 1988
KurucuLapis Holding
Feshedilme19 Şubat 1996
ÜrünBankacılık

TYT Bank, (Türkiye Turizm Yatırım ve Dış Ticaret Bankası), 1988-1994 yılları arasında Türkiye'de faaliyet göstermiş bir bankadır.

Kuruluş

Lapis Holding, Türkiye Turizm Yatırım ve Dış Ticaret A. Ş. adıyla banka kurma iznini 29 Aralık 1987'de Bakanlar Kurulundan alarak TYT Bank'ı 8 bin TL sermaye ile kurdu. Bankanın ortakları arasında Lapis Holding'in yanı sıra Lapis Hediyelik Eşya ve Lapis Anadolu Turizm şirketleri de vardır. Lapis Holding diğer şirketlerin hisselerinin %70'inden fazlasına sahiptir. Bundan dolayı Lapis Holding'te çoğunluk hissesine sahip Apel Çelik, Sabit Biter Özuslu ve Bülent Ener bankanın çoğunluğuna sahiptir. Sabit Biter Özuslu ve Bülent Ener banaknı yönetim kurulu üyesiydi.[1]

Bnakanın kuruluşundan sonraki ilk beş yıllık süreçte önemli bir mali sorun yaşanmamasına rağmen 1991 yılı sonrasında banka tarafından Lapis Holding ve iştiraklerine verilen kredilerin donuklaşması sonucunda likidite sorunu yaşanmaya başladı. Bnak, likidite sorununu aşmak için yüksek faiz karşılığında mevduat toplamaya çalıştıysa da mali sorunlarını çözememiştir.[2]

Bankanın mali sıkıntıları ve 1993 yılında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na zorunlu karşılığını yatıramadı. Buna rağmen aynı yıl Hazine Müsteşar Vekili Osman Ünsal'ın verdiği izinle Lapis Holding TYT Bank'ın kaynaklarını kullanarak o zaman Türkiye İş Bankası'ndan, Dışbank'ı satın aldı.[3][4]

1994 yılında bankanın borçları Amerikan doları bazında bir haftada neredeyse iki katına çıktı. Nakit sıkıntısını çözemeyen banka 28 Mart 1994'te izlemeye alınarak bankayı kontrol etmek üzere hazine temsilcileri atandı. Bankanın öz kaynaklarını yitirmesinden dolayı mali sorunların çözemeyeceği tespit edilince bankanın işletme iznin kaldırılmasına karar verildi.[5]

Bankaya el konmadan önce Türkiye Emlak Katılım Bankası'ndan 12 milyon dolar, Halkbank'tan 600 milyar lira, VakıfBank'tan 150 milyar lira ve 500 bin dolar, Türkiye Kalkınma Bankası'ndan 200 milyon dolar ve 250 milyar lira, Etibank'tan 2 milyon dolar baka kaynaklarına aktarıldı. Dönemin Kalkınma Bankası Genel Müdürü Özal Baysal ve eski Hazine Kamu Finansmanı Genel Müdürü Namık Dağalp, belirtilen kamu bankalarından TYT Bank'a kaynak akatarımının Başbakan Tansu Çiller'in bilgisi dahilinde olduğunu açıkladı.[4]

Tasfiye ve İflas

TYT bankın mali sorunlarının aşılamayacağın tespit edilmesinin üstüne Bankalar Kanunu uyarınca TYT Bank'ın bankacılık izni ve mevduat toplama yetkisi Bakanlar Kurulu kararınca 11 Nisan 1994'te kaldırıldı. Aynı gün Devlet Bakanlığı'nın onayı ile TYT Bank'ın geçici yönetim ve denetimi İş Bankası'na devredildi. Yaklaşık 2 yıl sonra, 19 Şubat 1996'da bankanın iflas ettiği ilan edildi.[5]

Bankanın batmasının temel nedeni, Lapis Holding ve iştiraklerine usulsüzce kredi verilmesidir. Normalde bir bankanın sahibi olan şirkete verebileceği kredi, bütün kredilerin %10 olarak sınırlandırılmış olmasına rağmen bu miktar %80'i buldu. Böylece bankanın içi boşaltılmış ve Lapis Holding sahipleri haksız kazanç sağladı.[6]

İflas sonrasında bankanın 14.721 mudisine TMSF tarafında toplamda 1 milyon TL tutarında ödeme yapıldı.[7]

Bankanın iflas etmesinden sonra Lapis Holding ve holdinge bağlı yerli ve yabancı 18 şirket TYT Bank İflas Masası'ndan Türk lirası, Amerikan doları Alman markı olarak toplamda 45 trilyon Türk lirası aldı. Bu durumun bankanın diğer borçlularının aleyhinde olduğu için alınan paranın iadesi için dava açıldı.[8]

Bankanın borçlarının kapatılamaması üstüne 2001 yılında bankanın yöneticilerine Türk lirası, Amerikan doları ve Alman markı cinsinde borçların tahsil edilmesi için dava açıldı.[9] 12 Ekim 2006'da TMSF bankanın borçlarının tahsili için Lapis Holding'e icra kararı aldı. Şirketin merkezi, ortakları ve yöneticilerin evlerine eş zamanlı baskın yapıldı. Yapılan baskınlarda önceden tespit edilen mücevherlerin bulunamaması, çeşitli evrakların imha edilmiş olası ve güvenlik kameralarının sökülmüş olmasından dolayı şirketin baskını önceden haber aldığı şüphesi vardır.[10]

Ayrıca Bakınız

Kaynakça

  1. ^ Mutlu 2009, s. 23.
  2. ^ Mutlu 2009, ss. 24-25.
  3. ^ Mutlu 2009, s. 31.
  4. ^ a b "Eski Defterler Açılıyor". Bigpara. Hürriyet. 10 Kasım 2001. 
  5. ^ a b Mutlu 2009, s. 26.
  6. ^ Mutlu 2009, s. 28.
  7. ^ Mutlu 2009, s. 37.
  8. ^ Nar, Cennet (10 Mayıs 1999). "TYT Bank, iflas masasında yağmalanmış". Milliyet. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2024. 
  9. ^ Gürol, Nezih (10 Ocak 2001). "TYT Bank yöneticilerine alacak davası". Milliyet. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2024. 
  10. ^ "TMSF, 12 yıl sonra baskın yaptı". Haber Türk. 18 Kasım 2006. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2024. 
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Banka</span> finansal etkinlikte bulunan kurum

Banka, faizle para alınıp verilebilen, kredi, iskonto, kambiyo işlemleri yapan, kasalarında para, değerli belge, eşya saklayan ve bunun dışındaki diğer ticari, finansal ve ekonomik etkinliklerde bulunan kuruluşlara denir. En yaygın üçüncül sektörlerden biridir. Banka sözcüğü İtalyanca banca sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Para bozma gişesi, para bozma yeri anlamına gelir. Kredilendirme faaliyetleri doğrudan banka tarafından veya sermaye piyasaları aracılığıyla dolaylı olarak da yapılabilir. Bankalar genellikle uluslararası bir dizi sermaye standardı olan Basel Anlaşmalarına dayanan asgari sermaye gereksinimine tabidir. Bankalar bir ülkenin finansal sistem ve ekonomisinde önemli bir rol oynadıklarından, yargı alanlarının çoğu bankalar üzerinde yüksek derecede düzenleme uygulamaktadır.

Yapı ve Kredi Bankası veya kısaca Yapı Kredi, 1944 yılında İstanbul'da Kazım Taşkent tarafından kurulan Türkiye'nin perakende bankacılık odaklı ilk ulusal çaplı özel bankası.

<span class="mw-page-title-main">Para piyasası</span> kısa vadeli fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasa

Para piyasası, 1 yıldan kısa vadeli fon arz ve talebinin karşılandığı finansal piyasa türü. Para piyasalarındaki fonlar genellikle şirketlerin nakit, nakit benzeri veya nakde çevrilebilen dönen varlıklarını finanse etmek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye İmar Bankası</span>

Türkiye İmar Bankası Türk Anonim Şirketi, Uzan ailesi üyelerinin Türkiye'de 1988-2003 yılları arasında etkinlikte bulunmuş bankası.

<span class="mw-page-title-main">VakıfBank</span> Kamusal sermayeli Türk bankası

Türkiye Vakıflar Bankası Türk Anonim Ortaklığı ya da kısaca VakıfBank, 1954 yılında kurulmuş, Türkiye Bankalar Birliği'nin 2024 yılı Haziran ayı raporuna göre Türkiye'nin aktif büyüklük açısından en büyük 2. bankasıdır. Genel müdürü Abdi Serdar Üstünsalih'tir.

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), tasarruf sahiplerinin haklarını yolsuzluk ve usulsüzlüklerden korumak amacıyla kurulmuş devlet kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Cavit Çağlar</span> Türk iş insanı, siyasetçi ve spor yöneticisi

Cavit Çağlar Türk iş insanı, medya patronu, siyasetçi ve eski spor yöneticisi. Bursaspor'un 10. başkanıydı. Bursa Milletvekilliği ve Devlet Bakanlığı görevlerinde bulundu. Nergis Holding'in ve Olay Medya Grubunun sahibidir.

Mehmet Emin Karamehmet, Çukurova Holding'in sahibi, eski medya patronu, iş insanı ve Forbes dergisinin 2010 yılında açıkladığı "dünyanın en zenginleri" sıralamasında 4 milyar dolar ile en zengin Türk iş insanı olmuştu. Mehmet Emin Karamehmet, 1 Nisan 1944 tarihinde Mersin'in Tarsus ilçesinde doğdu. Mehmet Emin Karamehmet, liseyi Tarsus Amerikan Koleji ve Robert Kolejde tamamladı. Ardından İngiltere'de bulunan Dover College'da ekonomi eğitimi aldı. Mehmet Emin Karamehmet'in başkanlığını yaptığı dönemde (1969-1970) Mersin İdmanyurdu birinci ligi dördüncü sırada tamamlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Ticaret Bankası</span> Türkiyede kurulan ilk özel banka

Türk Ticaret Bankası A.Ş.,, Türkiye'de özel sektör tarafından kurulan ilk bankadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki bankalar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Türkiye'de faaliyet gösteren 62 banka bulunmaktadır. Bunlar; 33 mevduat bankası (3 adet devlet mevduat bankası, 30 adet yerli ve yabancı sermayeli özel mevduat bankaları, 1 adet TMSF'ye ait banka, 19 kalkınma ve yatırım bankası ve 9 katılım bankası şeklindedir.

İnterbank, 1888 yılında Selanik Bankası adıyla kurulmuş ve birçok kez el değiştirdikten sonra 2001 yılında feshedilmiş bir banka.

Bank Ekspres 18 Şubat 1992 tarihinde yabancı sermayeli bir banka olarak kurulmuştur. 1994 yılında Doğuş Holding tarafından satın alındı ve 1997 yılında Korkmaz Yiğit Holding tarafından satın alındı. Zararı özkaynaklarını aşan, mali bünyesi zayıflayan Bank Ekspres 23 Ekim 1998 sonunda Tasarruf Mevduatları Sigorta Fonu (TMSF) kapsamına alınmıştır. 30 Haziran 2001 yılında Tekfen Holding tarafından satın alınmasından sonra, 18 Ekim 2001 tarihinde Tekfen Yatırım ve Finansman Bankası A.Ş ile birleştirilmiştir. 26 Ekim 2001 yılında Tekfenbank A.Ş. adını almış ve 23 Şubat 2007 yılında Eurobank EFG tarafından satın alınmasından sonra 11 Ocak 2008 yılında Eurobank Tekfen adını almıştır.

Dışbank AŞ 1964 yılında Bank of America ve Türkiye İş Bankası tarafından ortak bir girişim olarak "Amerikan-Türk Dış Ticaret Bankası A.Ş." unvanıyla kuruldu. 27 Mart 1971 tarihinde "Türk Dış Ticaret Bankası A.Ş." unvanını almıştır. Bankanın hisse senetleri 13 Eylül 1990'dan itibaren İMKB'da işlem görmeye başlamıştır. 1993 yılında Lapis Holding tarafından satın aldı. TYT Bank el koymasıyla birlikte TMSF el koydu. Bir süre sonra Türkiye İş Bankası satışı iptal ederek Dışbank'ı geri aldı. 10 Ekim 1994'te Doğan Grubu satın aldı. Türk Dış Ticaret Bankası A.Ş.'nin ödenmiş sermayesinin % 89,34'ü, 4 Temmuz 2005 tarihinde Fortis Bank NV-SA'ya devredilmiştir. 28 Kasım 2005 tarihi itibarıyla Fortis Bank olarak geçmiştir.

Fibabanka, 2010 yılında Millennium Bank'ın Fiba Holding tarafından satın alınmasıyla oluşturulan özel mevduat bankası.

Türkiye'de finansal krizler ya da ekonomik krizler makro ekonomik yapının bozulmasıyla ortaya çıkan buhran dönemleridir. 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı sonrası yaşanan başlıca krizler; 1946, 1958, 1960, 1974, 1980, 1982, 1990, 1994, 2000-2001, 2008-2012 ve 2018-2023 krizleridir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Fon Bankası</span> TMSFye devredilen Türk bankası

Birleşik Fon Bankası, 1958 yılında Çaybank adı ile çay üreticilerine destek olmak amacıyla %49'u devlete geri kalan %51'i çay üreticilerine ait olmak üzere Rize'de kurulan banka.

<span class="mw-page-title-main">Banka yığılması</span>

Banka yığılması, bir bankadan aynı anda birçok kişi para çekmeye çalışırsa oluşur. Diğer bir deyişle,kısmi rezerv bankacılık sisteminde, çok sayıda müşteri aynı anda bir finansal kuruluşla mevduat hesaplarından nakit çektiği için finans kurumu temerrüt eder veya olabilir; nakit tutar veya devlet tahvili, kıymetli maden veya değerli taş gibi diğer varlıklara aktarırlar. Başka bir kuruma para transfer ettiklerinde, bu bir sermaye uçuşu olarak nitelendirilebilir. Bir banka yığılması, kendiliğinden ivme kazanır: daha fazla insan nakit çektikçe, temerrüt olasılığı artar ve daha fazla para çekilmesini tetikler. Bu, bankayı nakit tükenene kadar istikrarsızlaştırabilir ve böylece ani iflasla karşı karşıya kalabilir. Bir banka koşusuyla mücadele etmek için, bir banka diğer önlemlerin yanı sıra her müşterinin ne kadar para çekebileceğini, para çekme işlemlerini tamamen askıya alabileceğini veya derhal diğer bankalardan veya merkez bankasından daha fazla nakit kazanabileceğini sınırlayabilir.

<span class="mw-page-title-main">2012-2013 Kıbrıs Finansal Krizi</span>

2012-2013 Kıbrıs mali krizi, Kıbrıs Cumhuriyeti'nde, Yunan hükümeti borç krizini, Kıbrıs bankalarının aşırı kaldıraç kullanan yerel emlak şirketlerine maruz kalmasını, Kıbrıs hükûmetinin tahvil kredi notunun uluslararası kuruluşlarca çöp statüsüne düşürülmesini, devlet harcamalarını uluslararası piyasalardan geri ödeyememeyi, hükûmetin sorunlu Kıbrıs finans sektörünü yeniden yapılandırma konusundaki isteksizliği içeren bir ekonomik krizdi.

Lübnan likidite krizi, Ağustos 2019'da başlayan ve Lübnan'daki COVID-19 salgını ve 2020 Beyrut Limanı patlaması ile daha da şiddetlenen, Lübnan ülkesini etkileyen devam eden bir finansal krizdir. Krizin sebepleri çok eskilere dayanamakta ve ülke 2019 yılından önce de likitide sıkıntıları yaşamaktaydı fakat ekonominin kırılganlığı merkez bankasını başkanının finansal mühendisliğiyle saklanmıştı.

Kur korumalı mevduat sistemi ya da kısa adıyla KKM, Türkiye'de 21 Aralık 2021 tarihinden bu yana uygulanmakta olan bir sistemdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.