İçeriğe atla

TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş.

TEI
TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş.
TipAnonim şirket
EndüstriTeknoloji
Havacılık
Savunma
Kuruluş1985
Genel merkezi,
Önemli kişilerMahmut Akşit
(Genel müdür)
Gelirazalış ₺ 1.561.737.912 (2020)[1]
Alt kuruluş(lar)Gür Metal
SahibiTUSAŞ (%50,5)
General Electric (%46,2)
TSKGV ve Türk Hava Kuvvetleri (%3,3)
Çalışan sayısı> 2500[2]
Web sitesitei.com.tr

TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI), 1985 yılında; Türk Hava Kuvvetleri envanterine girecek F-16 uçağına güç veren General Electric F110 motorunun üretilmesi kapsamında kurulan Türk motor şirketi.

Kuruluş amacı

Şirketin kuruluş amacı, uçak motorlarının ve diğer gaz türbinli motorların; Ar-Ge, tasarım, üretim, bakım, onarım, revizyon, modifikasyon ve modernizasyonu konularında Türkiye’de modern bir uçak motor endüstrisinin kurulması, işletilmesi ve idamesidir.[3]

Uçak motorlarının üretim teknolojisinin transferi amacıyla TUSAŞ öncülüğünde kurulan TEI, Türkiye dışındaki ülkelerden gelen müşterilere de hizmet vermektedir.

Hisse dağılımları

TEI’nin %50,5’lik hissesi TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.’ye, %46,2’lik hissesi General Electric şirketine, %3,3’lük hissesi ise Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı ve Türk Hava Kurumuna aittir.[3]

İşleri ve tasarıları

  • A400M için TP400-D6 motorunun tasarım ortaklığı ve motora parça üretimi
  • Özgün Turboprop Motorları TP-1X, TJ-1X, PD170[4] ve TJ-2X Turbojet Motor Projeleri (ANKA ve diğer İnsansız hava araçları için)
  • TAI/AgustaWestland T-129 ATAK saldırı helikopterinin LHTEC CTS800-4A motor bakım ve montajı
  • Yerli döner kanatlı hava platformlarında kullanılacak TEI TS1400 adlı turboşaft motoru geliştirme işi
  • CN-235 uçaklarına ait CT7-9C motorunun bakım çalışmaları
  • GE ile 2009 yılında yapılan anlaşma doğrultusunda F136, GEnx, CF6, LMS Motorları için Blisk-spool parçası üretim teknolojisinin elde edilmesi
  • NATO AWACS uçaklarına ait TF33 motoru depo seviyesi bakım projesi
  • GE ile yapılan anlaşma doğrultusunda Leap Motorları için Blisk parçaları üretimi.

Yıllara göre gelir

"Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu"'nun listelendiği İSO 500 verilerine göre, şirketin yıllara göre elde ettiği gelir aşağıdaki gibidir:[1][5]

Yıl Gelir (TL) Gelir (USD)
2010 245.612.470 US$136.741.646
2011 351.362.965 US$209.518.762
2012 389.758.208 US$216.532.893
2013 452.623.965 US$237.847.590
2014 555.221.657 US$253.525.870
2015 741.888.642 US$272.452.677
2016 865.177.092 US$286.482.480
2017 1.029.814.327 US$282.295.594
2018 1.603.247.723 US$332.762.084
2019 2.174.890.126 US$383.038.063
2020 1.561.737.912 US$223.105.416
2021 2.541.240.304 US$286.489.343

Tablodan anlaşıldığı üzere şirket, 2020 yılı hariç her sene TL bazında büyümüştür. 2020 yılındaki azalmanın sebebi ise COVID-19 pandemisidir. Şirket 2020 yılında küçülse de, aynı süreçte aldıkları sipariş miktarını 6 milyar dolara çıkarmıştır.[6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "TEI'nin geliri (2020)". iso.org.tr. İstanbul Sanayi Odası. 2020. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.  (Türkçe)
  2. ^ "TEI Hakkında". tei.com.tr. Tusaş Motor Sanayii A.Ş. 2021. 16 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.  (Türkçe)
  3. ^ a b "TUSAŞ MOTOR SANAYİ A.Ş. (TEI)". esac.org.tr. Eskişehir Aviation Cluster. 2017. 28 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.  (Türkçe)
  4. ^ "Yerli İHA motoru 2019'da hizmete girecek". KT10 Yapım Prodüksiyon Tic. Ltd. Şti., kokpit.aero. 14 Eylül 2016. 31 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2017.  (Türkçe)
  5. ^ "TEI'nin geliri (2011)". İstanbul Sanayi Odası, iso.org.tr. 2011. 19 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.  (Türkçe)
  6. ^ "TEI Genel Müdürü Akşit: General Electric dahi nasıl yaptığımızı soruyor". haber.aero. Haber Aero. 28 Temmuz 2021. 28 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.  (Türkçe)

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İç Anadolu Bölgesi</span> Türkiyenin ortasındaki coğrafi bölgesi

İç Anadolu Bölgesi, Anadolu'nun orta kısmında yer alan, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Türkiye'de gelişmiş bölgeler arasında yer alır. Konumu sebe­biyle bu bölgeye "Orta Anadolu" da denir. İç Anadolu Bölgesi'nin yüzölçümü 151.000 km² olup bu alan Türkiye topraklarının %21'ini kaplar. Yüzölçümü bakımından Doğu Anadolu'dan sonra ikinci büyük bölgedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi dışında diğer bölgelerin hepsiyle komşudur. Aynı zamanda Türkiye'nin "tahıl ambarı" olarak da anımsanır. İç Anadolu Bölgesi'nde toplam 13 il vardır.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ</span> Türk havacılık ve uzay sanayii şirketi

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) (TAI - Turkish Aerospace Industries, Inc.), Türkiye’de hava platformlarının tasarımı, geliştirilmesi, üretimi, tamamlanması, yenilenmesi ve satış sonrası hizmetleri alanlarındaki teknoloji merkezidir. Şirket dünyanın en büyük yolcu uçağı Airbus A380'e ve askerî nakliye uçağı Airbus A400M'ye parça üretmektedir. Ayrıca şirket 2013 yılında ilk uçuşunu gerçekleştiren Airbus A350'ye kanatçık üretmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Koç Holding</span> Türkiyede bir şirketler topluluğu

Koç Holding, 1926 yılında Vehbi Koç tarafından kurulan holdingdir. Türkiye'nin ilk holdingi ve en büyük özel kuruluşlarından birisidir. Holding merkez binası Üsküdar, Nakkaştepe'dedir.

Ulusal Uçak Havacılık ve Uzay Mühendisliği Kurultayı, iki yılda bir TMMOB Makina Mühendisleri Odası tarafından düzenlenen kurultaydır.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ T-129 Atak</span> saldırı ve silahlı keşif helikopteri

T-129 ATAK, ATAK programı çerçevesinde Türk Silahlı Kuvvetleri için Türkiye'nin coğrafi ve iklim koşullarına göre tasarlanan, TUSAŞ ve AgustaWestland ortak üretimi taarruz ve taktik keşif helikopteri. T-129, AgustaWestland üretimi Agusta A129 Mangusta helikopterinin gövde tasarımının çeşitli aksamlarının değiştirilmesi ve özgün silah ve yazılım sistemlerinin entegre edilmesiyle meydana geldi. Üretimi tamamlanan ilk helikopter 28 Eylül 2009 tarihinde, İtalya'nın Gallarate kenti yakınlarındaki AgustaWestland tesislerinde, bir İtalyan ve bir Türk pilot tarafından deneme uçuşuna tabi tutuldu. Yaklaşık yarım saat havada kalan helikopter, çeşitli manevra testlerinin ardından başarıyla yere indi.

Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii Anonim Şirketi (TÜDEMSAŞ), 1939 yılında Sivas'ta kurulmuş, esas işi yük vagonu üretimi ve tamiri olan TCDD'ye bağlı bir şirkettir. Sivas şehir merkezinde bulunan TÜDEMSAŞ, içerisinde 4 fabrikasının bulunduğu büyük bir kampüsü vardır; vagon üretim, vagon onarım, talaşlı imalat ve dökümhane.

Pratt & Whitney bir Amerikan havacılık ve uzay şirketidir, merkezi Hartford, Connecticut'tadır. United Technologies Corporation (UTC)'ye bağlı bir kuruluştur. Pratt & Whitney'in uçak motorları hem sivil havacılıkta hem de askeri havacılıkta yaygın olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Hürkuş</span> Türk yapımı temel eğitim uçağı

TUSAŞ Hürkuş, TUSAŞ tarafından tasarlanan ve geliştirilen, temel eğitim ve hafif kara saldırı uçağı olan iki kişilik, alçak kanatlı, tek motorlu turboprop bir uçaktır. Adı Birinci Dünya Savaşı ve Türk Kurtuluş Savaşı gazisi, ilk Türk uçak üreticisi Vecihi Hürkuş'tan esinlenerek verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Anka</span> Türk Havacılık ve Uzay Sanayii tarafından geliştirilen insansız hava aracı

TUSAŞ Anka, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin ihtiyaçları doğrultusunda Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. tarafından geliştirilen insansız hava aracıdır. Temel Anka-A, orta irtifa uzun ömür (MALE) İHA sınıfındadır. 2000'li yılların başında taktiksel gözetim ve keşif misyonları için tasarlanan Anka, günümüzde sentetik aralıklı radar, hassas silahlar ve uydu iletişimiyle modüler bir platforma dönüşmüştür. İsmini efsanevi mitolojik yaratık olan Anka Kuşu'ndan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Kaan</span> Türkiye’nin geliştirdiği 5. nesil savaş uçağı

TUSAŞ Kaan, TUSAŞ tarafından geliştirilen ve Türkiye'nin 2020'li yılların sonunda seri üretim aşamasına getirmeyi planladığı çift motorlu, düşük görünürlük, sensör füzyonu, hava-hava ve havadan yere hâkimiyetlerde üstün özellikleri bulunan beşinci nesil jet muharip uçak projesidir. 21 Şubat 2024 tarihinde ilk uçuşunu, 6 Mayıs 2024 tarihinde ikinci uçuşunu gerçekleştirmiştir. İlk etapta 2028’e kadar 20 adet uçağın Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmesi ve 2030’dan itibaren TSK Envanterinde bulunan F4 ve F-16 tipi eski uçakların yerini alması beklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Hürjet</span> Türk yapımı jet motorlu eğitim ve yakın hava destek uçağı

TUSAŞ Hürjet, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ tarafından geliştirilmekte olan, turbofan motorlu, ileri seviye jet eğitimi ve yakın hava desteği uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ T-70</span> Türk genel maksat helikopteri

TUSAŞ T-70 Genel Maksat Helikopteri, Sikorsky firmasının S70i helikopteri baz alınarak tasarlanan, arama-kurtarma ve deniz üstü operasyonlara uygun, askeri konfigürasyona sahip bir genel maksat helikopterinin Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. tarafından lisans altında üretim projesidir.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Aksungur</span> TUSAŞ Savunma tarafından seri üretimde olan MALE sınıfı insansız hava aracı

TUSAŞ Aksungur, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından Türk Silahlı Kuvvetleri için geliştirilmekte olan bir insansız hava aracıdır. Uçak gövdesi, kanat ve iniş takımları program için yeni geliştirilirken yeni İHA özellikle iç sistemler ve aviyonikler açısından Anka ailesiyle ortak özelliklere sahiptir. Ayrıca hizmet içi modelin mevcut yer kontrol istasyonu kullanılarak da uçurulabilecektir. Aksungur, TUSAŞ'ın bugüne kadar ürettiği en büyük insansız hava aracıdır. Uzun süreli gözetleme, istihbarat, deniz devriyesi görevleri veya Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA) olarak kullanılmak üzere tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türk savunma sanayii</span> Türkiyenin savunma sanayisine genel bakış

Türk savunma sanayii, Türkiye'nin askeri ihtiyaçlarını karşılamak ve savunma yeteneklerini geliştirmek amacıyla ülkenin kendi sınırları içinde üretim, tasarım ve Ar-Ge faaliyetlerini yürüten bir sektördür. Bu sanayi; askeri araçlar, silah sistemleri, iletişim teknolojileri, siber güvenlik ve diğer savunma alanlarındaki ürün ve hizmetleri kapsar. Türk savunma sanayiinin büyümesi, yerli üretimi teşvik etme ve dışa bağımlılığı azaltma hedefleri doğrultusunda stratejik bir öneme sahiptir.

Türkiye'nin savunma sanayii projeleri listesidir.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ T-929 Atak 2</span> ağır sınıf taarruz helikopter modeli

TUSAŞ T929 Atak 2, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii tarafından üretilmesi planlanan ağır sınıf taarruz helikopteridir. Helikopter, T129 Atak'tan elde edilen deneyim ve operasyonel tecrübe sayesinde tamamen özgün olarak geliştirilmektedir. Helikopter çeşitli hava koşullarına uygun olacak şekilde tasarlanmaktadır. Bir başka TUSAŞ üretimi T625'in alt sistemleri de Atak 2'de kullanılacaktır.

<span class="mw-page-title-main">TEI-TS1400</span>

TEI TS1400, döner kanat uygulamaları için tasarlanmış bir turboşaft motorudur. Türkiye'de TUSAŞ (TEI) tarafından geliştirilmiştir.

TEI PD170, turbodizel havacılık motorudur. Türkiye merkezli TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI) tarafından geliştirilmiştir.

TEI TJ300, turbojet orta menzilli gemisavar füzesi motorudur. Türkiye merkezli TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI) ve TÜBİTAK tarafından geliştirilmiştir.

TEI TF6000, TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. tarafından geliştirilen 6.000 lbf (26,7 kN) kuru itki gücüne sahip artyakıcısız bir turbofan motorudur. Motorun tasarlanmasındaki ana amaç, TUSAŞ tarafından geliştirilen Milli Muharip Uçağın yerli ve millî imkanlarla geliştirilmesi planlanan motoru için tecrübe kazanılmasıdır.