Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) (TAI - Turkish Aerospace Industries, Inc.), Türkiye’de hava platformlarının tasarımı, geliştirilmesi, üretimi, tamamlanması, yenilenmesi ve satış sonrası hizmetleri alanlarındaki teknoloji merkezidir. Şirket dünyanın en büyük yolcu uçağı Airbus A380'e ve askerî nakliye uçağı Airbus A400M'ye parça üretmektedir. Ayrıca şirket 2013 yılında ilk uçuşunu gerçekleştiren Airbus A350'ye kanatçık üretmeye başlamıştır.
IAI Harpy, İsrail Havacılık Endüstrisi IAI tarafından Türk yetkililere danışılarak özel ihtiyaçlara cevap verebilmek adına etkili bir şekilde üretilmiş bir insansız bir hava aracı (İHA) dır. Harpy radar sistemlerini yok etmek için tasarlanmıştır. Yüksek patlayıcı özellikte savaş başlığı taşımaktadır. Harpy Türkiye envanterine 100 adet teslimat yapılmıştır. Güney Kore, Hindistan, İsrail ve Çin tarafından kullanılmaktadır.
CASA CN-235, İspanyol CASA ve Endonezyalı IPTN firmalarının ürettiği bir hafif nakliye uçağı. Türkiye'de lisansları alınarak TUSAŞ tarafından üretilmektedir.
TUSAŞ Anka, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin ihtiyaçları doğrultusunda Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. tarafından geliştirilen insansız hava aracıdır. Temel Anka-A, orta irtifa uzun ömür (MALE) İHA sınıfındadır. 2000'li yılların başında taktiksel gözetim ve keşif misyonları için tasarlanan Anka, günümüzde sentetik aralıklı radar, hassas silahlar ve uydu iletişimiyle modüler bir platforma dönüşmüştür. İsmini efsanevi mitolojik yaratık olan Anka Kuşu'ndan almıştır.
Northrop T-38 Talon, Amerikalı Northop firması tarafından üretilen çift kişilik, çift jet motorlu süpersonik bir eğitim uçağıdır. T-38 Talon dünyanın ilk süpersonik jet eğitim uçağı olma unvanına sahiptir. Aynı zamanda dünyada en çok üretilen süpersonik eğitim uçağıdır. T-38, 2022 yılında hâlâ Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri, Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri, NASA ve Türk Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmaktadır.
TUSAŞ R-300 Sivrisinek; Türk Havacılık ve Uzay Sanayii tarafından Türk Silahlı Kuvvetleri'nin ihtiyacı doğrultusunda geliştirilen bir "Rotorlu İnsansız Hava Aracı"dır (R-İHA).
Arado Ar 96, Alman yapımı tek motorlu, alçak tek kanatlı ve tamamı metal ile kaplı uçaktır. Arado Flugzeugwerke tarafından üretilmiştir. II. Dünya Savaşı süresince Luftwaffe'ler için standart bir eğitim uçağıydı.
T-625 Gökbey, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Sivil havacılık alanlarında kullanılması amacıyla Türkiye'nin coğrafi ve iklim koşullarına göre Türk mühendisleri tarafından tasarlanan, geliştirilmekte olan ve TUSAŞ tesislerinde üretilen genel amaçlı helikopterdir. Özgün helikopterin ileride UH-1 ve ambulans helikopterlerin yerini alması planlanmaktadır.
TUSAŞ Turna, 1995 yılında tasarımına başlanan ve 2001'de Türk Hava Kuvvetleri ve Türk Kara Kuvvetleri kullanımına giren, atışlı eğitim görevlerinde düşman uçak ve füzelerini hedef olarak simüle eden bir insansız hava aracıdır. Turna, Rapier ve Stinger karadan havaya füzelerin yanı sıra 7,62 mm'den 76 mm kalibreye kadar namlulu silah sistemleriyle eğitim için kullanılabilmektedir. == Geliştirme süreci ==Millî Savunma Bakanlığı'na bağlı Araştırma ve Geliştirme Dairesi, Ağustos 1995 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından hedef takip ve top atış tatbikatlarında kullanılmak üzere bir İHA geliştirilmesi için TUSAŞ ile sözleşme imzalamıştır.Turna/S olarak adlandırılan ilk versiyon Eylül 1996'da ortaya çıkmaz, prototipin testleri ise 1997 yılında tamamlanmıştır. Kara Kuvvetleri ve Deniz Kuvvetleri'nin İHA ile yaptığı testler ise 1998 yılında sona ermiştir.2001 ve 2003 yılları arasında, Turna/S'nin yeni sürümleri Turna-101A, Turna-111B ve Turna-201C kod adlarıyla geliştirilmiştir. Bu İHA'lar yalpa sönümleyen aviyonikler ve yeni aerodinamik özellikler içerdiği gibi, gelişmiş kararlılık ve daha fazla güvenilirliğe sahip olmuştur.Fırkateynler ve deniz koşullarındaki kötü hava şartlarından edinilen bilgiler ışığında Turna İHA daha da geliştirilmiş ve Turna/G ortaya çıkmıştır.== Özellikleri ==Yüksek manevra kabiliyeti, yüksek hızı, kolay kullanımı, düşük görev riski, modülerliği ve maliyet etkinliği ile operasyonel ortamlarda etkinliğini kanıtlamış ve kullanımına devam edilmektedir. Ana özellikler:* 90 dakika havada kalma süresi* Azami 93 m/sn hız (180kts)* 12.000+ ft servis tavanı* 70 kg azami kalkış ağırlığı* 50+ km menzilli veri linki* Fırlatıcı ile kalkış, paraşüt ile karaya veya denize iniş* Donanma gemi platformlarından kalkış ve kontrol* İleri kompozit teknolojileri ile üretilmiş yapı* MIL-STD-810F ve MIL-STD-461 askeri standartlara uyumlu* NATO NSN standartlarında kodlanmış* Kalkış ve iniş dahil, Yer Kontrol İstasyonu (YKİ) ile tam otonom uçuş ve seyrüsefer* 255 görev noktasına kadar önceden programlı görev noktası tanımlama, uçuş anında değiştirebilme* Eve Dönüş ve Acil İniş Modları ile önceden belirlenmiş eve dönüş noktasına gelerek otomatik iniş* EMI/EMC korumalı Konteyner/Mobil araç/Portatif Yer Kontrol İstasyonu ile görev planlama ve kontrol* Gerçek zamanlı kriptolu sayısal uçuş verisi telemetreleri kaydetme ve sonradan oynatabilme* Sayısal harita otomatik tanımaFaydalı yükler:* Çekili yük ile; SKS, Manş ve Isı kaynağı.* Uçak üzerinde; Pasif Radar İz Arttırıcı, Isı Kaynağı ve İz dumanı== Versiyonları ==* Turna/S, standart versiyonu* Turna/G, gelişmiş versiyonu== Kaynakça ==
TUSAŞ T-70 Genel Maksat Helikopteri, Sikorsky firmasının S70i helikopteri baz alınarak tasarlanan, arama-kurtarma ve deniz üstü operasyonlara uygun, askeri konfigürasyona sahip bir genel maksat helikopterinin Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. tarafından lisans altında üretim projesidir.
Ekolot KR-030 Topaz, Ekolot tarafından tasarlanan ve üretilen bir Polonyalı ultralight uçaktır. Şubat 2010'da Polonya'dan sertifika almıştır. Uçak, ev yapımı bir kit olarak veya uçmaya hazır olarak tedarik edilir.
Ekolot JK-05L Junior, Ekolot tarafından tasarlanan ve üretilen bir Polonyalı ultralight uçağıdır. Şubat 2010'da Polonya'dan sertifika almıştır.
TUSAŞ Aksungur, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından Türk Silahlı Kuvvetleri için geliştirilmekte olan bir insansız hava aracıdır. Uçak gövdesi, kanat ve iniş takımları program için yeni geliştirilirken yeni İHA özellikle iç sistemler ve aviyonikler açısından Anka ailesiyle ortak özelliklere sahiptir. Ayrıca hizmet içi modelin mevcut yer kontrol istasyonu kullanılarak da uçurulabilecektir. Aksungur, TUSAŞ'ın bugüne kadar ürettiği en büyük insansız hava aracıdır. Uzun süreli gözetleme, istihbarat, deniz devriyesi görevleri veya Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA) olarak kullanılmak üzere tasarlanmıştır.
TUSAŞ Baykuş, 2003-2004 yılları arasında Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından tasarlanan, geliştirilen ve üretilen radyo kontrollü taktik insansız hava aracıdır.
Heinkel He 70, Alman havacılık firması Heinkel Havacılık tarafından tasarlanan ve aynı zamanda yardımcı bombardıman uçağı ve hava keşif rollerinde kullanılan 1930'ların bir posta uçağı ve hızlı yolcu uçağıydı. Daha fazla yolcu taşıyabilecek tiplerle değiştirilmeden önce nispeten kısa bir ticari kariyeri vardı.
TUSAŞ Şimşek, Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) tarafından 2009-2012 yılları arasında Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçları için tasarlanan, geliştirilen ve inşa edilen, turbojet ile çalışan radyo kontrollü yüksek hızlı hedef insansız hava aracı, kamikaze dron ve havadan-karaya füzedir. Şimşek, havadan havaya, karadan havaya, uçaksavar topçu ve füze sistemlerinin izleme ve atış eğitimleri için, düşman uçak ve füzelerini simüle etmektedir ve Ekim 2021 yılında kamuoyuna sunulan varyantı ile karadan kalkarak karadan-karaya, karadan-satıha hedefleri vurabilme yeteneği kazandırılmıştır.
Hedef insansız hava araçları, havadan havaya veya karadan havaya atılan füzelerin envantere girmeden yapılan atış testlerinde hedef olarak kullanılmak üzere farklı boyutlarda ve hızlarda üretilen tek kullanımlık insansız hava araçlarıdır.
TAI Pelikan, IHA-X2, radyo kontrollü bir keşif, gözetleme ve hedef tespit insansız hava aracıdır. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından tasarlanan, geliştirilen ve inşa edilen insansız hava aracı (İHA), taktik İHA TAI Baykuş hava platformunun yarı ölçekli bir modelidir. TUSAŞ Baykuş'a eğitim ve köprü platformu olarak üretildi.
TUSAŞ Martı, 2003 yılında Türk Havacılık ve Uzay Sanayii tarafından gözetleme amaçlı tasarlanan, geliştirilen ve üretilen radyo kontrollü insansız hava aracıdır.
TUSAŞ Süper Şimşek, Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) tarafından Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçları için tasarlanan, geliştirilen ve inşa edilen hedef insansız hava aracı, havadan-karaya füzesi ve havadan-havaya füzedir.