İçeriğe atla

TUSAŞ Hürkuş

TUSAŞ Hürkuş
Hürkuş
Hürkuş
TürüTemel eğitim uçağı
Keşif-gözlem uçağı
Hafif kara saldırı uçağı
Ulusal köken Türkiye
ÜreticiTUSAŞ
TasarımcıTUSAŞ
İlk uçuş29 Ağustos 2013[1]
Hizmete girişKabul testleri yapılıyor[2]
DurumuSeri üretim aşamasında
Ana kullanıcıTürk Hava Kuvvetleri
Diğer kullanıcılarNijer Silahlı Kuvvetleri
Üretim sayısı18[3]
DeğişimleriHürkuş-A (Sivil kullanım)[4]
Hürkuş-B (Temel eğitim)[4]
Hürkuş-C (Hafif kara saldırı)

TUSAŞ Hürkuş (İngilizce:TAI Hürkuş), TUSAŞ tarafından tasarlanan ve geliştirilen, temel eğitim ve hafif kara saldırı uçağı olan iki kişilik, alçak kanatlı, tek motorlu turboprop bir uçaktır. Adı Birinci Dünya Savaşı ve Türk Kurtuluş Savaşı gazisi, ilk Türk uçak üreticisi Vecihi Hürkuş'tan esinlenerek verilmiştir.

Geliştirme süreci

2006 yılının Mart ayında SSB ile TUSAŞ arasında imzalanan anlaşma ile "Türk Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı Projesi" yürürlüğe girmiştir.[4] HÜRKUŞ eğitim uçağı projesi çerçevesinde, özgün bir eğitim uçağı prototipinin tasarlanması, geliştirilmesi, test ve doğrulamasının yapılması, üretiminin ve sertifikasyonunun gerçekleştirilmesi ve sisteme ait teknik veri paketinin oluşturulması hedeflenmiştir. HÜRKUŞ, EASA CS 23 kurallarına göre tasarlanmış, sertifiye edilmiştir. Gece ve gündüz görev yapabilme kabiliyeti ile öğretmen ve öğrenci pilotun arka arkaya oturduğu, tek turboprop motorlu bir tasarım sahiptir. Uçak ayrıca, genel kullanım, aletli uçuş, seyrüsefer ve formasyon eğitim aşamalarını gerçekleştirebilme özelliklerini de taşımaktadır. Standart uçak sistemlerinin yanı sıra, kabin basınçlandırma, koltuk fırlatma sistemi ve uçak üzeri oksijen üretimi sistemine (OBOGS) sahiptir. 2014 yılının Aralık ayı içerisinde Milli Savunma Bakanlığından yapılan açıklamada ilk HÜRKUŞ'un 2018 yılında Türk Hava Kuvvetlerinin envanterine alınmasının öngörüldüğü belirtilmiştir.[5]

Genel özellikleri

HÜRKUŞ uçağı aynı zamanda “glass/cam kokpit” olarak bilinen tamamen dijital elektronik gösterge sistemlerine sahiptir. Bu dijital elektronik göstergelerin temel amacı kokpitteki aşırı miktarda gösterge saati kalabalığını azaltarak pilotların kontrol yeteneklerini artırmaktır. Elektronik dijital göstergelerin kullanımı verilerin pilota, muharip uçaklardaki bütünlük içerisinde ulaştırılmasını sağlayacaktır. Bu anlamda HÜRKUŞ oldukça çağdaş ve yüksek teknoloji kullanan bir eğitim uçağı olacak ve pilotları muharip uçaklara hazırlayacaktır. Tüm uçuş, yatış-dönüş, suni ufuk ve durum göstergeleri, motor göstergeleri ve uçak sistemlerine ait göstergeler 2 ana LCD ekranda pilota iletilecektir. Bunun dışında yedek uçuş göstergesi de bağımsız bir LCD ekran olacaktır. Tüm seyrüsefer ve iletişim ekipmanları tek bir elektronik panelden kontrol edilecek, bu da kontrollerin oldukça düzenli olmasını sağlayacaktır. Bu üstün elektronik yetenekleri HÜRKUŞ’u sınıfının en iyilerinden biri yapmaktadır. Tahminlere göre 2010 lu yıllarda dünya ordu ve hava yollarının envanterlerindeki eğitim uçaklarının pek çoğu ekonomik ömrünü doldurmaktadır. Dolayısı ile yüzlerce eğitim uçağı açığından oluşan ciddi bir Pazar beklenmektedir. Bu nedenle HÜRKUŞ’un EASA’dan sertifiye edilmiş ve sınıfında üstün özellikler taşıyan bir uçak olması oldukça önemlidir. Üstün elektronik özellikleri ve bir eğitim uçağı için sıra dışı olan uçak sistemleri (OBOGS, 0/0 fırlatma koltuğu gibi...) sayesinde bir jet uçağındaki sistemlere oldukça yakındır. Dolayısı ile HÜRKUŞ temel pilotaj eğitimi yanı sıra muharip pilotların temel eğitimlerinde de kullanılabilecek bir uçaktır. Projede gelişmiş elektronik, mekanik ve aerodinamik özelliklerin gerçekleştirilebilmesi için kalabalık bir ekip çalışmıştır.

Ayrıca HÜRKUŞ'un farklı modelleri için çalışmalar da başlamıştır. Sahil Güvenlik Komutanlığı için Keşif ve Gözetleme amacıyla kullanılacak bir türevi geliştirilmektedir.

HÜRKUŞ uçağı aynı zamanda TUSAŞ mühendisleri tarafından geliştirilen uçuş kontrol yazılımını içeren merkezi kontrol bilgisayarlarını da taşımaktadır.

İnsan makine arayüzünün uygun bir şekilde sağlandığı, pilot güvenliği; pilot rahatlığı, kullanılabilirlik, güvenlik ve idame edilebilirlik kriterlerinin ergonomik açıdan da düşünüldüğü bir uçak olacaktır. HÜRKUŞ'ta teknik özelliklerin sağlanmasının yanı sıra ürünün insan ilişkisi ile ilgili çalışmalarda yapılmaktadır.

12 Temmuz 2016'da Avrupa Havacılık Emniyet Ajansı (European Aviation Safety Agency / EASA) ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM)'nden tip sertifikalarını, İngiltere Farnborough International Airshow (FIA) sırasında almıştır. Alınan sertifikalar için 18 Ağustos'ta da Ankara Tusaş tesislerinde tören düzenlenmiştir.[6] Törende konuşan Milli Savunma Bakanı Fikri Işık, Hürkuş projesinde yerlilik oranının %60'lara geldiğini ve amaçlarının %80'ler seviyesine gelmek ve nitelik artışı yakalamak olduğunu belirtti.[7]

HÜRKUŞ, A (Temel eğitim uçağı), B (Askeri eğitim uçağı) ve C (Silahlı yakın hava desteği uçağı) olmak üzere üç farklı konfigürasyonda üretilecektir.[8]

Varyantlar

Hürkuş-B

Hürkuş'un askeri eğitim uçağı versiyonu olan Hürkuş-B, Hürkuş-A'dan yaklaşık 100 kg daha hafiftir. Aviyonikleri ve içerdiği sistemler güncel askeri pilot eğitim ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde geliştirilmiştir. Kokpiti savaş uçağı kokpitleri gibi tasarlanmıştır. Bu varyant ilk test uçuşunu 2018 yılında yapmıştır.[9] İlk operasyonel uçaklar 2019 yılında hava kuvvetlerine teslim edilmeye başlandı.[10]

Hürkuş-C

Hürkuş ile aynı sınıftaki uçaklar, hafif yer taarruz görevleri için de kullanılıyor. TUSAŞ da Hürkuş'un benzer görevleri yerine getirebilmesi için, Hürkuş-C sürümü üzerinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı ile koordinasyon içinde çalışıyor.[11]

Savunma uzmanları Hürkuş-C’nin silahlandırılarak terörle mücadeleye yapacağı en büyük katkının hava harekâtlarının maliyetinin azaltılması olacağını belirtiyor. Hürkuş-C sayesinde F-16’ların kalkış sayısı azalacak, maliyetler aşağıya çekilecek. Uzun havada kalış ve yakın atış desteği verecek olan milli uçakta lazer güdümlü füzelerin dışında iki tane 12.7 milimetrelik makineli tüfek bulunuyor. Kanat altındaki podlara 8’er km menzile sahip 2x2 UMTAS ile 2x4 Cirit takılacak Hürkuş-C, yine Roketsan üretimi lazer güdümlü roket Mızrak ile birlikte eğitim bombaları BDU33 ve MK106 da kullanabilecek. Hürkuş-C’nin envantere girmesiyle TSK’nın hava harekâtlarında çeşitlilik sağlayacağı kaydediliyor. Uzmanlar 2018 yılında TSK’nın yakın hava desteğini Bayraktar TB2 İHA, T-129 ATAK, Hürkuş-C ve Silahlı ANKA ile dörde çıkaracağını ifade ediyor.[12]

Hürkuş-C; silah sistemleri dışında termal görüntüleme ve nişangah sistemine, zırhlandırılmış yapı, kendini koruma sistemi, gece görüş uyumlu sayısal kokpit ve gelişmiş aviyonik sistemlere sahip olmasının yanında dijital güvenli haberleşme ile video ve veri linki sayesinde görüntü aktarımı da yapabilecek. Silahlı İHA’dan en büyük farkı taşıma kapasitesi olan Hürküş-C; 7 adet harici yük istasyonuyla 1500 kilograma kadar harici yük kapasitesine, 4 saati geçen uzun havada kalma süresine ve dar alandaki yüksek manevra kabiliyetine sahip olacak.[13]

2018 yılında TSK envanterine girmesi planlanan Hürkuş-C'nin silahlı versiyonu TSK’nın özellikle terörle mücadelede çok ihtiyaç duyduğu yakın hava desteğini sağlayacak.[14]

07 Nisan 2017'de HÜRKUŞ uçağının ilk silahlı modelinin LUMTAS füzesi atış testi Karapınar'da bulunan Milli Savunma Bakanlığı Atış Test ve Değerlendirme Grup Komutanlığında başarı ile gerçekleştirildi.[15]

Hürkuş-SİHA

Hürkuş'un insansız modeli

Hürkuş-2

Hürkuş'un ikinci fazı [16]

Hürkuş'un performans özellikleri

  • Elektronik Güç Yönetim Ünitesine sahip 1 × PT6A-68T Pratt & Whitney Kanada turboprop uçak motoru (1.600 mil beygir gücü (1.193 kW))
  • 5 palli alüminyum Hartzell HC-B5MA-3 pervane
  • Martin-Baker MK T16N 0/0 fırlatma sandalyesi
  • 30 saniye ters uçuş kabiliyeti
  • Ergonomik kokpit
  • Kuş çarpmalarına karşı güçlendirilmiş kanopi
  • Arka kokpitte yüksek görüş açısı
  • Uçakta oksijen üretim sistemi
  • Kabin basınçlandırma sistemi
  • Askeri eğitim uçaklarına özgü yüksek şok dayanımlı iniş takımları
  • Anti-g Sistemi
  • Kokpit iklimlendirme sistemi
  • Hands On Throttle and Stick (HOTAS / Pilotun, levye ve gaz kolundan uçağın tüm temel işlevlerini kontrol edebilmesi)[7]

Teknik özellikler (Hürkuş)

Bilgi kaynağı:Türk Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ)[17]

  • Teknik özellikler
    • Uzunluk: 11,17 m
    • Gövde uzunluğu: 10,8 m
    • Yükseklik: 3,70 m
    • Gövde yüksekliği: 2,16 m
    • Gövde Genişliği: 1,01 m
    • Kanat açıklığı: 10,91 m
    • Kanat alanı: 16,76 metrekare (180 ft2)
  • Güç kaynağı
  • Performans
    • Azami hız: 310 knot (574 km/sa)
    • Azami seyir irtifası: 34.700 fit (10.577 m)
    • Azami havada kalış süresi: 15.000 ft irtifada 4 saat 15 dakika
    • Azami tırmanma hızı: 4.370 fit/dakika (22 m/s)
    • Azami menzil: 798 deniz mili (1.478 km)
    • Kalkış mesafesi: 1.605 fit (489 m)
    • İniş mesafesi: 1.945 fit (593 m)
    • Perdövites hızı: 77 knot (143 km/sa)
    • G limitleri: -3,5/+7g

Silah sistemleri

Kullanıcılar

Gelecek kullanıcılar

  •  Nijer: Hürkuş'un ilk yurt dışı kullanıcısının Nijer olduğu duyuruldu.[22]
  •  Libya: 21 Mayıs 2022 tarihinde Libya, Hürkuş'un ihraç edildiği ikinci ülke oldu.[23]
  •  Çad: Hürkuş'un üçüncü ihracat müşterisi Çad olmuştur.[24][25]

Ayrıca bakınız

TUSAŞ Hava Araçları

Muadilleri

Kaynakça

  1. ^ "HÜRKUŞ Yeni Nesil Temel Eğitim Uçağı". millisavunma.com. 11 Haziran 2016. 22 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2022. 
  2. ^ "HÜRKUŞ uçağının Hava Kuvvetlerine teslim tarihi belli oldu". defenceturk.net. 6 Ocak 2022. 6 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2022. 
  3. ^ "İlklerin uçağı Hürkuş sivil ve askeri ihtiyaçları karşılayacak". Anadolu Ajansı. 24 Haziran 2020. 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020. 
  4. ^ a b c "HÜRKUŞ TÜRK BAŞLANGIÇ ve TEMEL EĞİTİM UÇAĞI". TUSAŞ - Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş., tai.com.tr. 2012. 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2012.  (Türkçe)
  5. ^ "2018'de envantere alınacak". NTVMSNBC.com. 4 Aralık 2014. 9 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2014.  (Türkçe)
  6. ^ MSI Eylül 2016, Sayfa: 34
  7. ^ a b MSI Eylül 2016, Sayfa: 36
  8. ^ "HÜRKUŞ-C Yeni Nesil Hafif Saldırı Uçağı". 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2017. 
  9. ^ "HÜRKUŞ-B ilk test uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi". 3 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2020. 
  10. ^ "Türkiye için bir ilk: Hürkuş göreve başladı". 29 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2019. 
  11. ^ MSI Eylül 2016, Sayfa: 40
  12. ^ "Silahı da kendisi de yerli! Hürkuş görücüye çıktı..." 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2017. 
  13. ^ "Hürkuş-C 2018'de TSK'nın envanterine girecek". 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2017. 
  14. ^ "Silahlı Hürkuş-C, 2018'de görev başında!". 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2017. 
  15. ^ "Silahlı HÜRKUŞ'tan atış gösterimi". 10 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2017. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024. 
  17. ^ "HÜRKUŞ - TUSAS". tusas.com. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024. 
  21. ^ "World Air Forces directory 2022". flightglobal.com. 8 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022. 
  22. ^ "Nijer'e HÜRKUŞ eğitim uçağı ve Bayraktar TB2 SİHA ihracatı". defenceturk.net. 18 Kasım 2021. 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022. 
  23. ^ "Libyan army strikes deal with Turkish aerospace TUSAŞ". libyaobserver.ly (İngilizce). Libya Observer. 21 Mayıs 2022. 21 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022. 
  24. ^ Kenger, Seyrani (24 Temmuz 2022). "HÜRKUŞ Nijer'den sonra Çad yolcusu". m5dergi.com. M5 Dergi. 24 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2022. 
  25. ^ "Hürkuş'tan bir ihracat başarısı daha". sanalsavunma.com. Sanal Savunma. 25 Temmuz 2022. 25 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ</span> Türk havacılık ve uzay sanayii şirketi

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) (TAI - Turkish Aerospace Industries, Inc.), Türkiye’de hava platformlarının tasarımı, geliştirilmesi, üretimi, tamamlanması, yenilenmesi ve satış sonrası hizmetleri alanlarındaki teknoloji merkezidir. Şirket dünyanın en büyük yolcu uçağı Airbus A380'e ve askerî nakliye uçağı Airbus A400M'ye parça üretmektedir. Ayrıca şirket 2013 yılında ilk uçuşunu gerçekleştiren Airbus A350'ye kanatçık üretmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uçak</span> Motorlu hava taşıtı

Uçak veya tayyare; hava akımının başta kanatlar olmak üzere kanat profilli parçaların alt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, uçma özellikli motorlu bir hava gemisi ve hava taşıtıdır. Pistonlu ya da jet motorlu, sabit kanatlı ve havadan ağır pek çok hava taşıtı uçak kategorisine dahildir. Günümüzde en temel uçak tipleri, yolcu uçağı, savaş uçağı, kargo uçağı olarak bilinirken, farklı coğrafi şartlara göre özelleştirmiş uçaklar da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Vecihi Hürkuş</span> Türkiyenin ilk yerli uçağını üreten pilot, mühendis ve girişimci

Vecihi Hürkuş, Türk savaş pilotu, havacılık mühendisi ve havacılık öncüsüdür. Türkiye'nin ilk uçağı VECİHİ K-VI'yı inşa etmiş ve ülkenin ilk sivil uçuş okulunu kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Havacılık</span>

Havacılık, insanlar tarafından üretilmiş hava taşıtlarıyla uçmak ya da uçmak için gerekli olan makinelerin tasarımıyla veya bakımlarıyla uğraşmak demektir. Daha genel bir anlamda, havacılık terimi, hava taşıtı ile ilgili olan tüm eylemleri, endüstrileri, kurumları kapsamaktadır. Ticari havacılık, sivil havacılık, genel havacılık, askerî havacılık, deniz havacılığı, kara havacılığı, ultralight havacılık, sanal havacılık gibi türleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ T-129 Atak</span> saldırı ve silahlı keşif helikopteri

T-129 ATAK, ATAK programı çerçevesinde Türk Silahlı Kuvvetleri için Türkiye'nin coğrafi ve iklim koşullarına göre tasarlanan, TUSAŞ ve AgustaWestland ortak üretimi taarruz ve taktik keşif helikopteri. T-129, AgustaWestland üretimi Agusta A129 Mangusta helikopterinin gövde tasarımının çeşitli aksamlarının değiştirilmesi ve özgün silah ve yazılım sistemlerinin entegre edilmesiyle meydana geldi. Üretimi tamamlanan ilk helikopter 28 Eylül 2009 tarihinde, İtalya'nın Gallarate kenti yakınlarındaki AgustaWestland tesislerinde, bir İtalyan ve bir Türk pilot tarafından deneme uçuşuna tabi tutuldu. Yaklaşık yarım saat havada kalan helikopter, çeşitli manevra testlerinin ardından başarıyla yere indi.

<span class="mw-page-title-main">Baykar Teknoloji</span> Türk savunma şirketi

Baykar, Türkiye merkezli bir makine imalat ve savunma şirketidir. Baykar Makina ismiyle 1986 yılında Özdemir Bayraktar tarafından otomotiv sanayine yerlileştirmeye tabi hassas motor, pompa ve dişli kutusu parçalarının imalatı konusunda hizmet etme amacıyla kurulmuştur. Şirketin adı Bayraktar Kardeşler'in kısaltılmış hâlidir. 2000 yılından itibaren ailenin ikinci nesil mühendislerinin katılımı ile Baykar bünyesinde savunma ve havacılık dünyasında insansız hava aracı (İHA) teknolojileri ile bu alanda Ar-Ge çalışmalarına başlanılmıştır. Şirket aynı zamanda Teknofest'in paydaşlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Aviyonik</span>

Aviyonik havacılıkta uçaklar, yapay uydular ve uzay araçlarının elektronik sistemleri için kullanılan terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Hongdu JL-8</span>

Hongdu JL-8 iki kişilik basit eğitim ve hafif saldırı uçağı olarak Pakistan ve Çin arasında ortak çalışma sonucu yapılmıştır. Uçağın üstlenicisi Hongdu Aviation Industry Corporation'dır. K-8 Karokorum ihraç da edilmektedir. Şimdilik 500'den fazla üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">CASA CN 235</span> hafif nakliye uçağı

CASA CN-235, İspanyol CASA ve Endonezyalı IPTN firmalarının ürettiği bir hafif nakliye uçağı. Türkiye'de lisansları alınarak TUSAŞ tarafından üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Anka</span> Türk Havacılık ve Uzay Sanayii tarafından geliştirilen insansız hava aracı

TUSAŞ Anka, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin ihtiyaçları doğrultusunda Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. tarafından geliştirilen insansız hava aracıdır. Temel Anka-A, orta irtifa uzun ömür (MALE) İHA sınıfındadır. 2000'li yılların başında taktiksel gözetim ve keşif misyonları için tasarlanan Anka, günümüzde sentetik aralıklı radar, hassas silahlar ve uydu iletişimiyle modüler bir platforma dönüşmüştür. İsmini efsanevi mitolojik yaratık olan Anka Kuşu'ndan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Hava Kuvvetleri</span> Türk Silahlı Kuvvetlerinin hava gücü

Türk Hava Kuvvetleri, Türkiye'yi havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 3. kuvvettir. Türk Hava Kuvvetleri, barışta hava sahasını korumak ve gözetlemek, savaşta ise kara ve deniz kuvvetlerine destek olmak amacıyla kurulmuştur. Türk Hava Kuvvetleri'nin karargâhı Ankara'da bulunmaktadır. 2024 sayımlarına göre envanterinde 537 uçak ve 78 helikopter ile birlikte çok sayıda insansız hava aracı bulundurmaktadır. Avrupa ülkeleri arasında en kalabalık insansız hava aracı filosuna sahiptir. Göktürk-1 ve Göktürk-2 isimli uydular da hava kuvvetleri tarafından kullanılmaktadır. Göktürk-3 ise geliştirme aşamasındadır.

Havacılık ve uzay mühendisi, hava ile etkileşen her çeşit mühendislik ürünün tasarlanması ve inşaat projelerinin hazırlanması, üretilmesi, bakım ve onarım teknolojisi ve işletmesi konularında eğitim ve araştırma yapar. Yapımı düşünülen hava taşıtının dizaynını, ön projesini hazırlar. Uçak yapımı için gerekli üretim, yöntemleri arasından hangisinin niçin daha ekonomik olacağına karar verir. Bu konuda gerekli modelleri hazırlayarak deneylerini yapar, tasarladığı hava taşıtının performans özelliklerini saptar ve istemlere göre incelemesini yapar. Havacılık ve Uzay mühendisleri, Türkiye'de THY’de, Türk Silahlı Kuvvetlerinde, Kara ve Hava Kuvvetleri'nde ana bakım üstlerinde, TUSAŞ ve bazı özel hava taşıtları şirketlerinde temel elemanlar olarak çalışabilecekleri gibi, eğitimleri sırasında almış oldukları otomotiv gibi mekanik bilgi gerektiren alanlarda da çalışabilmektedirler. Kendi alanlarında çalışma imkânları, ülke şartlarındaki gelişmelere paralel olarak artmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Kaan</span> Türkiye’nin geliştirdiği 5. nesil savaş uçağı

TUSAŞ Kaan, TUSAŞ tarafından geliştirilen ve Türkiye'nin 2020'li yılların sonunda seri üretim aşamasına getirmeyi planladığı çift motorlu, düşük görünürlük, sensör füzyonu, hava-hava ve havadan yere hâkimiyetlerde üstün özellikleri bulunan beşinci nesil jet muharip uçak projesidir. 21 Şubat 2024 tarihinde ilk uçuşunu, 6 Mayıs 2024 tarihinde ikinci uçuşunu gerçekleştirmiştir. İlk etapta 2028’e kadar 20 adet uçağın Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmesi ve 2030’dan itibaren TSK Envanterinde bulunan F4 ve F-16 tipi eski uçakların yerini alması beklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Turna</span> uçak ve füzelerini hedef olarak simule eden insansız hava aracı

TUSAŞ Turna, 1995 yılında tasarımına başlanan ve 2001'de Türk Hava Kuvvetleri ve Türk Kara Kuvvetleri kullanımına giren, atışlı eğitim görevlerinde düşman uçak ve füzelerini hedef olarak simüle eden bir insansız hava aracıdır. Turna, Rapier ve Stinger karadan havaya füzelerin yanı sıra 7,62 mm'den 76 mm kalibreye kadar namlulu silah sistemleriyle eğitim için kullanılabilmektedir. == Geliştirme süreci ==Millî Savunma Bakanlığı'na bağlı Araştırma ve Geliştirme Dairesi, Ağustos 1995 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından hedef takip ve top atış tatbikatlarında kullanılmak üzere bir İHA geliştirilmesi için TUSAŞ ile sözleşme imzalamıştır.Turna/S olarak adlandırılan ilk versiyon Eylül 1996'da ortaya çıkmaz, prototipin testleri ise 1997 yılında tamamlanmıştır. Kara Kuvvetleri ve Deniz Kuvvetleri'nin İHA ile yaptığı testler ise 1998 yılında sona ermiştir.2001 ve 2003 yılları arasında, Turna/S'nin yeni sürümleri Turna-101A, Turna-111B ve Turna-201C kod adlarıyla geliştirilmiştir. Bu İHA'lar yalpa sönümleyen aviyonikler ve yeni aerodinamik özellikler içerdiği gibi, gelişmiş kararlılık ve daha fazla güvenilirliğe sahip olmuştur.Fırkateynler ve deniz koşullarındaki kötü hava şartlarından edinilen bilgiler ışığında Turna İHA daha da geliştirilmiş ve Turna/G ortaya çıkmıştır.== Özellikleri ==Yüksek manevra kabiliyeti, yüksek hızı, kolay kullanımı, düşük görev riski, modülerliği ve maliyet etkinliği ile operasyonel ortamlarda etkinliğini kanıtlamış ve kullanımına devam edilmektedir. Ana özellikler:* 90 dakika havada kalma süresi* Azami 93 m/sn hız (180kts)* 12.000+ ft servis tavanı* 70 kg azami kalkış ağırlığı* 50+ km menzilli veri linki* Fırlatıcı ile kalkış, paraşüt ile karaya veya denize iniş* Donanma gemi platformlarından kalkış ve kontrol* İleri kompozit teknolojileri ile üretilmiş yapı* MIL-STD-810F ve MIL-STD-461 askeri standartlara uyumlu* NATO NSN standartlarında kodlanmış* Kalkış ve iniş dahil, Yer Kontrol İstasyonu (YKİ) ile tam otonom uçuş ve seyrüsefer* 255 görev noktasına kadar önceden programlı görev noktası tanımlama, uçuş anında değiştirebilme* Eve Dönüş ve Acil İniş Modları ile önceden belirlenmiş eve dönüş noktasına gelerek otomatik iniş* EMI/EMC korumalı Konteyner/Mobil araç/Portatif Yer Kontrol İstasyonu ile görev planlama ve kontrol* Gerçek zamanlı kriptolu sayısal uçuş verisi telemetreleri kaydetme ve sonradan oynatabilme* Sayısal harita otomatik tanımaFaydalı yükler:* Çekili yük ile; SKS, Manş ve Isı kaynağı.* Uçak üzerinde; Pasif Radar İz Arttırıcı, Isı Kaynağı ve İz dumanı== Versiyonları ==* Turna/S, standart versiyonu* Turna/G, gelişmiş versiyonu== Kaynakça ==

<span class="mw-page-title-main">Pilatus PC-7</span> İsviçreli Pilatustan eğitim uçağı ailesi

Pilatus PC-7 Turbo Trainer, Pilatus Aircraft tarafından üretilen İsviçre yapımı bir turboprop eğitim uçağıdır. İlk uçuşunu 12 Nisan 1966 tarihinde gerçekleştirmiş olup 1978 yılında hizmete girmiştir. Uçak, aerobik, alet, taktik ve gece uçması dahil olmak üzere tüm temel eğitim işlevlerine sahiptir. PC-7, günümüzde 20'nin üzerinde hava kuvvetleri tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Hürjet</span> Türk yapımı jet motorlu eğitim ve yakın hava destek uçağı

TUSAŞ Hürjet, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ tarafından geliştirilmekte olan, turbofan motorlu, ileri seviye jet eğitimi ve yakın hava desteği uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Baykar Bayraktar Akıncı</span> Baykar Savunma tarafından seri üretimde olan HALE sınıfı insansız hava aracı

Baykar Bayraktar Akıncı, Türkiye merkezli savunma sanayi firması Baykar Savunma tarafından geliştirilmiş, yüksek irtifa uzun dayanıklılık (HALE) sınıfı sahip silahlı insansız hava aracıdır. İlk kez 29 Ağustos 2021 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine girmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Aksungur</span> TUSAŞ Savunma tarafından seri üretimde olan MALE sınıfı insansız hava aracı

TUSAŞ Aksungur, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından Türk Silahlı Kuvvetleri için geliştirilmekte olan bir insansız hava aracıdır. Uçak gövdesi, kanat ve iniş takımları program için yeni geliştirilirken yeni İHA özellikle iç sistemler ve aviyonikler açısından Anka ailesiyle ortak özelliklere sahiptir. Ayrıca hizmet içi modelin mevcut yer kontrol istasyonu kullanılarak da uçurulabilecektir. Aksungur, TUSAŞ'ın bugüne kadar ürettiği en büyük insansız hava aracıdır. Uzun süreli gözetleme, istihbarat, deniz devriyesi görevleri veya Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA) olarak kullanılmak üzere tasarlanmıştır.

Türk Yıldızları, Türk Hava Kuvvetleri bünyesinde bulunan ulusal akrotim gösteri ekibidir. 7 Kasım 1992’de kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Süper Şimşek</span>

TUSAŞ Süper Şimşek, Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) tarafından Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçları için tasarlanan, geliştirilen ve inşa edilen hedef insansız hava aracı, havadan-karaya füzesi ve havadan-havaya füzedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.