İçeriğe atla

TM-65 mayını

TM-65 mayını
TM-65 mayını

TM-65 (Telamiina 65) Fin yapımı dairesel şekilli metalsiz tahripli tanksavar mayınıdır. Yapım aşamasında Rus yapımı TM-62 mayınından yararlanılmıştır. Mayının kasasında ince bir zar kalınlığında cam elyafı kullanılmıştır. Bu kasanın içerisinde ana patlayıcı,ateşleyici fünye ve bunun üzerinde baskı tapası bulunmaktadır. İlk üretilen TM-65ler üzerinde SM-65 anti personel mayınında da kullanılan US-65 model fünye bulunmaktadır. Daha sonra üretilen TM-65/77 modelinde ise Rus yapımı MV-5 fünye kullanılmıştır.

US-65 fünyesi üzerinde baskı plakası bulunmakta ve bu plakaya yapılan 150 ila 300 kgluk ağırlıklarda ateşlenmektedir. Ancak bu plaka yerleştirilmez ise çok az bir ağırlıklada ateşlenebilmektedir. Mayına yerleştirilen ikincil fünyeler ise mayının temizlenmesi veya oynanması durumunda patlamaya ayarlıdır.

Özellikleri

  • Çapı: 320 mm
  • Yüksekliği: 110 mm
  • Ağırlığı: 10 kg
  • Patlayıcı ağırlığı: 9.5 kg Hexotol (RDX ve TNT karışımı)
  • Çalışma ağırlığı: 150 ila 300 kg

Modelleri

  • TM-65 – ilk üretilen US-65 fünyeli model
  • TM-65/77 - MV-5 tipi fünyeli

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  • Jane's Mines and Mine Clearance 2005-2006

İlgili Araştırma Makaleleri

MAT-76 Romanya yapımı dairesel az sayıda metalle üretilmiş bir tanksavar mayınıdır. Yapı olarak MAT-62B mayınına benzemekle beraber aynı fünye ile çalışmaktadır. Mayın içerisinde tek bir kalıp halinde dökülmüş TNT patlayıcı ve bunun üzerinde çok ince cam elyafından kaplama bulunmaktadır. Mayının merkezinde P-62 basınç fünyesi kullanılmaktadır. Bunun yanında Rus yapımı TM-62 veya TM-72 serisi mayınlara ait fünyelerde kullanılabilir. Bakalit kullanılan fünyeler kırılgan yapılarından ötürü çöl şartlarında çok çabuk bozulmakta ve yeterli basınç etkisini yitirmektedir. Mayın Angola, Irak, Kuveyt, Liberya, Mozambik ve Zambiyada kullanımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">TM-46</span> Rus yapımı dairesel tanksavar mayını

TM-46 Rus yapımı dairesel tanksavar mayınıdır. Mayının TMN-46 adıyla bilinen ve sökülmesini önlemek için ikinci bir fünye takılmış modeli de bulunmaktadır. Mayın birçok Afrika, Ortadoğu ve Güneydoğu Asya ülkesinde kullanılmaktadır.

Riegel mine 43 veya II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından geliştirilen ve kullanılan çelik kasalı bir tanksavar mayınıdır. Mayın uzun kalın dikdörtgen yapının alt ve üst kısmında metal tabla ve bunların arasındaki metal bir kutu içerisindeki patlayıcı maddeden oluşmaktadır. Mayının zıt uçlarında iki adet ZZ42 fünye bulunmaktaydı. Ayrıca ilave olarak üst fünyede takılmaktaydı. Mayın İtalyan yapımı B-2 mayınına benzemektedir. Diğer bir model olan Riegel mine 44 ise farklı bir fünye ile üretilmiştir. Mayın 1943 ile 1945 yılları arasında toplamda 3,051,400 adet üretilmiştir.

M7 ABD tarafından geliştirilen ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan küçük metal kasalı bir [[tanksavar mayını|basınçlı tanksavra mayınıdır. Mayının geliştirilmesinde İngiltere yapımı Hawkins el bombasından yararlanılmıştır. Toplamda 2.5 milyon adet üretilmiştir. ABD Ordusunun kullanımından kaldırılmış olan mayın Angola, Burma, Kamboçya, Çat, Eritre, Etiyopya, Kore, Lübnan, Myanmar, Somali, Tayland ve Zambiya tarafından kullanılmıştır.

TM-44, Sovyetler Birliği tarafından geliştirilen ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan dairesel metal kutulu tanksavar mayınıdır. Mayının kutusu kısa silindir şeklinde ve üst kısmında baskı tapası bulunmaktaydı. Mayın normal şartlarda kendisine oldukça benzeyen basit ve daha küçük olan TM-41 mayını gibi mat yeşil renge boyanmıştır.

M6, M6A1 ve M6A2 ABD yapımı metal kutulu dairesel tanksavar mayınıdır. Daha sonra yerlerini M15 mayınına bırakmışlardır. Mayın doğal şartlarda zeytin yeşili renginde olup mayının merkezinde büyükçe bir baskı tapası bulunmaktadır.Mayının merkezinde bulunan baskı tapasını 3 farklı konuma getirilmekteydi. KURULU, TEHLİKELİ ve GÜVENLİ. Baskı tapası akordeona benzeyen bir yapıda durur ve yeterinde güç kullanıldığında bu baskıyı aşağıya iletir. Aşağıya iletilen bu baskı ateşleme tapası içerisindeki yayı harekete geçirir ve fünye içerisindeki iğne fünyeyi patlatır. Patlayan fünye çevrecinde bulunan ana patlayıcıyı infilak ettirir.

<span class="mw-page-title-main">M15 mayını</span>

M15 mayını ABD yapımı geniş dairesel bir basınçlı tanksavar mayınıdır. Daha önce kullanılmakta olan M6A2 tanksavar mayınının daha geniş bir modelidir. Mayın Kore Savaşı sırasında kullanılmıştır. Her ne kadar M19(plastik kılıflı ve minimum metal içeren modern tasarım) mayınları M15 mayınlarının yerini almışsa da, ABD M15'leri güvenilir ve efektif gördüğü için elinde büyük miktarda stok bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tellermine 35</span> tanksavar mayını

Tellermine 35 (T.Mi.35) Almanya tarafından geliştirilen ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan yapımı metal kasalı bir tanksavar mayınıdır. Mayının kasası çelik ten olup, ortasında bulunan ateşleme fünyesine doğru dışbükey bir şekildedir. İki adet ikincil fünye ise mayının yan ve taban yüzeyinde olup mayının yerinden çıkartılması durumunda tuzaklama amaçlı takılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tellermine 43</span> Almanya tarafından üretilen dairesel metal kutulu bir tanksavar mayını

Tellermine 43 Almanya tarafından üretilen ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan dairesel metal kutulu bir tanksavar mayınıdır. Tellermine 42 modelinin biraz daha geliştirilmiş modeli olan mayının üretimi çok basitti. Almanlar Mart 1943 tarihinden savaşın sonuna kadar toplam olarak 3.6 milyon adet Tellermine 43 mayını üretmiştir. Mayının Danimarka (M/47), Fransa ve Yugoslavya (TMM-1) tarafından kopya modelleri üretilmiştir. Mayın günümüzde Mısır ve Libyada bulunmaktadır.

TM-62 Rus yapımı serisi bir tanksavar mayınıdır. Mayın sahip olduğu 7.5 kg ana patlayıcı ve merkezi fünyesi ile basit bir yapısı olmasına rağmen incelendiğinde çok müthiş bir mayındır. Elle yerleştirilebildiği gibi PMR-1, PMR-2 model çekili tekerlekli ve GMZ model paletli mayın döşeyiciler ile yerleştirilebilir. Aynı zamanda VMR-2 model helikopter mayın döşeme sistemi ile havadan serpme usulü ile istenilen bölgeler mayınlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">TM-57</span>

TM-57, dairesel metal kutulu Rusya tarafından geliştirilen bir tanksavar mayınıdır. Mayın hem baskı plakalı hem de uzatma çubuklu fünye ile ateşlenebilir. TM-46 mayınının geliştirilmiş modelidir. Günümüzde Afrika, Orta Doğu ve Güney Asya da kullanılmaktadır.

MAT-62B, Rumen yapımı metalsiz plastik kasalı dairesel tahripli tanksavar mayınıdır. Görüntü olarak Rus yapımı TM-62P2 mayınına benzemektedir. Mayının merkezi fünyesi bakalit P-62 baskı fünyesidir. İçerisinde CD-11R ateşleyici bulunmaktadır. Bunun yanında mayında yine Rus yapımı TM-62 ve TM-72 model kara mayınlarına ait fünyelerde kullanılabilir. Çok az miktarda metal kullanıldığı için mayın tarama aygıtları ile bulunması zordur. Mayının kutusuz olarak üretilen MAT-76 adında bir modeli daha bulunmaktadır.

No 6 mine, İsrail yapımı metal kasalı dairesel bir tahripli tanksavar mayınıdır. Mayın Rus yapımı TM-46 mayınının birebir kopyasıdır. Tek farkı dolgu haznesi TM-46 modelinde kubbe şeklinde No 6da ise yatay ve düzdür. Mayın üzerinde No 61 model basınç fünyesi veya No 62A uzatma çubuklu fünye kullanılır.

MKT Mod 72 Arnavutluk yapımı metal kasalı dairesel şekilli tahripli tanksavar mayınıdır. Rus yapımı TM-46 modelinin bir kopyasıdır. Mayının iki farklı modeli üretilmiştir. PX adındaki model üzerine yerleştirilen MUV tipi tuzaklama düzeneği sayesinde mayın yerinden oynatılması veya içerisinin açılması durumunda patlamaya ayarlıdır. Mayın üzerinde kullanılan fünye yine Rus yapımı MV-5 fünyesinin birebir kopyasıdır.

PTM-80P Bulgaristan yapımı yapıda plastik kasalı metalsiz tanksavar mayınıdır. Rus yapımı TM-62P2 modeline benzemektedir. Mayına TM-62 serisi mayınlarda da kullanılan her türlü fünye takılabilir. Bunlar içerisinde mekanik, patlamaya dayanıklı, elektronik ve manyetik fünyeleri sayabiliriz. Mayın tamamiyle suya dayanıklı olup her türlü kıyı kesimde kullanılabilir.

TMD-1 ve TMD-2 Yugoslavya tarafından geliştirilen ahşap kasaya sahip bir tahripli tanksavar mayınıdır Rus yapımı TMD-B modeline benzemektedir. Mayın ahşap bir kutu ve içerisindeki ana patlayıcı olarak kullanılan TNTden oluşur. Bir yüzünde kayış taşıma sapı bulunur. Baskı plakasının hemen altında fünye bulunur. Plakaya yapılan bir basınç hemen fünyeye iletilmekte o da ana patlatıcıyı infilak ettirmektedir.

TMD-44 ve TMD-B basit birer dikdörtgen şeklinde SSCB tarafından geliştirilen ahşap kasaya sahip birer tanksavar mayınıdır. Mayınlar II. Dünya Savaşı sırasında kullanılmıştır. Ebat olarak birebir aynı olan mayınların tek farkı sahip oldukları fünyelerdi. Sahip oldukları ahşap mayın kutusu çürümeye veya böcekler tarafından yenilmeye açıktı. Bu sebepten mayın çok kolay bozulabilmekte veya çalışma ağırlığı 3 kiloya kadar düşmekteydi. Mayın günümüzde aşağıdaki ülkelerde bulunmaktadır: Afganistan, Angola, Çad, Küba, Mısır, Kore, Mozambik, Namibya, Ruanda, Yemen, Zambiya ve Zimbabve.

Type 72 metalsiz mayın Çin yapımı dairesel şekilli plastik gövdeli metalsiz bir tahripli tanksavar mayınıdır.

FMK-3 cam elyafı kasaya sahip Arjantin yapımı bir tür basınçlı tanksavar mayınıdır. Mayın Direccion General de Fabricaciones Militares tarafından üretilmiştir. Mayında aslında FMK-1 anti personel mayınına ait fünye kullanılmıştır. FMK-1 modelinde bulunun fünyenin baskı tapası değiştirilmiş ve daha yüksek basınçta çalışır hale getirilmiştir. Arjantin depolarında bulunan FMK-1 anti personel mayınları 2003 yılında geliştirilerek mayının üst kısmında bulunan plastik baskı tapası kaynakla mayına tutturulmuştur. Mayın bu sayede metalsiz mayınlar grubuna girer. İstenilen durumlarda mayın tarayıcılar tarafından bulunması için metal bir daire eklenebilir.

P2 Mk2 ve P3 Mk2 Pakistan yapımı plastik kasalı metalsiz bir tür tahripli tanksavar mayınıdır. P2 Mk2 kare şeklinde olup kasasının merkezinde yivli baskı plakası bulunur. P3 modelinin kasası ise dairesel olup yine merkezinde daire şeklinde bir baskı plakası bulunur. Her iki mayında anti personel mayını olarak kullanılabilir. Mayınların üzerinde bulunan baskı plakalarının çıkartılması ile mayınlar çok daha düşük ağırlıklarda harekete geçebilir. Mayının yan yüzeyinde branda kumaşından sarı renkte taşıma sapı bulunur. Her iki modelin alt kısmında yerinden oynatılmaları durumunda patlamaya hazır tuzaklama amaçlı ikincil fünyeler bulunur. GLM-2 model elektronik fünye takılarak bubi tuzağı yapılabilir. Çok az olmakla beraber metal kutulu olarak üretilen modelleri kolaylıkla tespit edilebilir. Ancak ilk olarak 1980 yılında Birleşmiş Milletler tarafından imzaya açılan Klasik Silahlar Anlaşmasının imzalayan Pakistan, II nolu protokolde belirtilen şartlara uygun olarak 1997 yılından itibaren depolarında bulunan plastik kasalı mayınlara çelikten tarama plakaları eklemiştir. Mayın günümüzde Afganistan, Angola, Eritre, Etiyopya, Pakistan, Somali ve Tacikistan'da bulunmaktadır.