İçeriğe atla

THK-16

THK-16'nın proje çizimi (Çizen: Özkan Türkler)

THK-16 diğer adıyla Mehmetçik, 1952 yılında Türk Hava Kurumu tarafından tasarlanan jet eğitim uçağıdır.[1][2]

Tarihçe

Önceleri Türk Hava Kurumu (THK) Uçak ve Motor Fabrikası tarafından tasarlanan daha sonra Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKE) Fabrikaları'nda devam eden proje Türk tasarımı ilk jet uçağıdır.

1926 yılında kurulan THK Uçak Fabrikası 1940 yılında II. Dünya Savaşı'dan kaçan Polonyalı mühendislerin yardımıyla büyük bir ilerleme gösterir. THK tarafından tasarlanan ve üretilen uçak ve planörler aynı zamanda Türk Hava Kuvvetleri tarafından da kullanılmaktaydı. Fabrikanın tasarladığı 16 değişik uçak ve planör tasarımından biri de jet motorlu THK-16 olarak adlandırılan Mehmetçik'ti. THK-16'ya hazırlanan projeler arasında 16'ncı sırada yer aldığı için bu isim verilmiştir.

THK-16 Yüksek Mühendis Selahattin Belen başkanlığındaki ekip tarafından tasarlanmıştır. Türk Hava Kuvvetlerinin bünyesinde barındıran jetlerde görev alacak pilotların eğitiminde kullanılacaktı. Uçağın gövdesi tamamen metalden oluşmaktaydı ve kokpit kısmında pilotlar tandem yani önde öğrenci, arkada öğretmen pilot olacak şekilde tasarlanmıştı. Bunun yanı sıra öğrenci ve öğretmen pilotun yan yana oturduğu bir model de tasarlanmıştır.

İlk jet savaş ve eğitim uçaklarında olduğu gibi motorlar kanatların altında yer alıyordu. Uçakta Fransız Turbomeca firması tarafından üretilen Pimene jet motorları kullanılmaktaydı, ayrıca aynı şirketin Palas tipi jet motoru da kullanılabilmekteydi.

THK'nın Ankara Gazi Çiftliği'ndeki Uçak ve Motor Fabrikası yeterli miktarda uçak siparişi alamadığı için krize girmiş ve 5 Nisan 1952'de yapılan anlaşma ile 4 milyon lira karşılığında MKE'ye satılmıştır. Fabrika Yavuz Kansu müdürlüğünde yeniden yapılandırılmıştır. MKE, THK'nın geliştirdiği aralarında Model 3 olarak yeniden adlandırılan Mehmetçik'in de bulunduğu 6 ayrı modeli imal etme kararı aldı.

Aynı yıl ABD'nin Lockheed T-33 tipi jet eğitim uçaklarını Türk Hava Kuvvetlerine hibe etmesiyle projenin uygulanmasından vazgeçildi. 1957 yılına gelindiğinde ABD Yardımının ön gördüğü koşullar neticesinde yapılan gizli anlaşmalar ile hükûmetin emri sonucunda Türkiye'deki uçak üretimi tamamen durdurulmuştur. Fabrika daha sonraları uçak üretimi yerine traktör ve çeşitli makine parçaları üretmeye devam etmiştir.

Teknik özellikleri

  • Mürettebat: 2
  • Motor türü: 2 adet Turbomeca Pimene
  • Azami hız: 430 km/saat
  • Maksimum yükseklik: 12 bin metre
  • Menzil: 710 km
  • Boş ağırlık: 510 kilogram
  • Kalkış ağırlığı: 1.100 kg
  • Kanat açıklığı: 10 metre
  • Kanat alanı: 14 metre kare
  • Gövde uzunluğu: 7 metre
  • Yerden yükseklik: 1.8 metre

Kaynakça

  1. ^ Yavuz, İsmail. "THK Etimesgut Uçak Fabrikası 1939-1950" (PDF). 54 (636). TMMOB Makina Mühendisleri Odası. 15 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 
  2. ^ Özer, Doğan (2017). "II. Dünya Savaşı Yıllarında Türk Hava Kurumu Etimesgut Uçak Fabrikası (1939-1945)": 23-24. 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Uçak</span> Motorlu hava taşıtı

Uçak veya tayyare; hava akımının başta kanatlar olmak üzere kanat profilli parçaların alt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, uçma özellikli motorlu bir hava gemisi ve hava taşıtıdır. Pistonlu ya da jet motorlu, sabit kanatlı ve havadan ağır pek çok hava taşıtı uçak kategorisine dahildir. Günümüzde en temel uçak tipleri, yolcu uçağı, savaş uçağı, kargo uçağı olarak bilinirken, farklı coğrafi şartlara göre özelleştirmiş uçaklar da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Supermarine Spitfire</span> İngiltere yapımı, yekpare metal tasarımlı ve tek pilotlu avcı uçağı

Supermarine Spitfire, İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerine ait ilk yekpare metal tasarımlı ve tek pilotlu avcı uçağı. 1938'de hizmete girdi ve bütün II. Dünya Savaşı boyunca Kraliyet Hava Kuvvetlerine hizmet etti. 1950'lere kadar Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından kullanıldı. Baş tasarımcısı R.J. Mitchell'dır.

<span class="mw-page-title-main">Heinkel He 111</span> Taktik bombardıman uçağı

Heinkel He 111 bir II. Dünya Savaşı bombardıman uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Hava Kurumu</span> Türkiyede havacılık alanında faaliyet gösteren bir dernek

Türk Hava Kurumu veya kısaca THK, Türkiye'de havacılık sanayisini kurmak; askerî, sivil, sportif ve turistik havacılığın gelişmesini sağlamak için 16 Şubat 1925 tarihinde Mustafa Kemal Paşa'nın emriyle kurulmuş bir dernektir. Atatürk'ün işareti ile kurulduğunda Cevat Abbas Gürer kurucu ve başkan idi ve dernek "Türk Tayyare Cemiyeti" adını taşımaktaydı, 1935 yılında "Türk Hava Kurumu" adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed F-104 Starfighter</span> Amerikan bombardıman uçağı

F-104 Starfighter, Amerikan Lockheed firması tarafından tasarlanan bir bombardıman uçağıdır. Rus muadili Mikoyan-Gurevich MiG-21 süpersonik savaş uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Havacılık tarihi</span> İnsanlığın uçuş serüveni

Havacılık tarihi, insanlığın ilk günlerindeki ilkel uçuş denemeleri ve 17 Aralık 1903'te Wright Kardeşlerin ilk havadan ağır motorlu uçuşu yapması da dahil olmak üzere insanlı uçuşun gelişiminin tamamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nuri Demirağ</span> Türk sanayici (1886–1957)

Memet Nuri Demirağ, Türk iş insanı ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Türk Hava Kurumu Müzesi</span> Ankara, Türkiyede bir müze

Ankara Türk Hava Kurumu Müzesi ya da kısaca THK Müzesi, Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan müzedir. Ankara'da tarihi Paraşüt Kulesi'nin yanında havacılık tarihine, Türk Hava Kurumu'nun çalışmalarına ilişkin belge, fotoğraf ve maketlerin sergilendiği müze 19 Mayıs 2002'de ziyarete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bombardier Challenger 600</span>

Bombardier Challenger 600 serisi Bill Lear tarafından tasarlanan ve Bombardier tarafından 1989'da satın alınmadan önce ilk olarak Canadair tarafından üretilen iş jeti ailesidir.

THK-2, tek kişilik, tek motorlu, havada akrobasi yapabilen; Türkiye'de 1944 yılında olası savaş pilotları için gelişmiş eğitmen olarak geliştirilmiş, Etimesgut Uçak Fabrikası'nda üretilmiş bir savaş eğitim uçağıdır. Yapımında, düşük kanat konsol bir eliptik planform kullanılmıştır. Kokpitte tailwheel iniş temel birimleri kapalı olduğundan geriye kanat içine yerleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Etimesgut Havalimanı</span>

Etimesgut Havaalanı, Ankara'nın 10 km batısında yer alan havaalanıdır. Türk Hava Kurumu ve Türk Hava Kuvvetleri tarafından ortaklaşa kullanılmaktadır. Uluslararası Savunma Endüstri Fuarı (IDEF) ve sivil havacılık fuarları (Airshow) bazı yıllarda burada düzenlenmektedir.

THK-5, Türkiye'de 1945 yılında tasarlanan ve Etimesgut Uçak Fabrikası'nda üretilen iki Gipsy Major motorlu, iki dümenli ambulans uçaktır. İçinde iki pilot, hastalar için iki sedye ve bir sağlık görevlisi taşıyabilecek yer bulunur. Uçağın üretiminde içinde altı kişilik yardımcı ulaştırma sürümü belirlenmişti. Uçağın bir üst modeli olan THK-5A'dan üç prototip yapıldı. 1950 yılında bir adet THK-5 Danimarka'ya satılmıştır. İsveç ve Danimarka tekrar sipariş vermek istese de fabrika kapandığı için ihracat gerçekleşmemiştir.

Türkkuşu, Türk Hava Kurumu (THK) bünyesindeki uçuş okulu. Çeşitli motorlu ve motorsuz hava araçları ile sivil uçuş eğitimi verir. Halihazırda İnönü, Efes, Erzincan ve Karain olmak üzere 4 adet eğitim merkezi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Hava Kuvvetleri Müzesi</span> Ankaranın Etimesgut ilçesi sınırlarında yer alan askeri havacılık müzesi

Ankara Havacılık Müzesi ya da Ankara Hava Kuvvetleri Müzesi, Türk Hava Kuvvetleri'nin sahip olduğu ve işlettiği askeri havacılık müzesidir. Müze, Ankara'nın Etimesgut ilçesi sınırlarında, İstanbul Yolunun 12. kilometresinde Şaşmaz mevkiinde yer almaktadır. Müze alanı 64.321 m2 (692.350 ft2)'dir.

<span class="mw-page-title-main">Hava freni (havacılık)</span>

Hava freni veya hız frenleri, havacılıkta iniş sırasında sürüklenmeyi artırmak veya yaklaşma açısını artırmak için kullanılan bir tür uçuş kontrol yüzeyidir. Hava frenleri spoilerden farklıdır, çünkü hava frenleri kaldırmada çok az değişiklik yaparken sürüklenmeyi artırmak için tasarlanmıştır, spoiler ise kaldırma-sürükleme oranını düşürür ve kaldırma kuvvetini korumak için daha yüksek bir hücum açısı gerektirir, bu da daha yüksek perdövites hızına neden olur.

<span class="mw-page-title-main">Uçan kanat</span>

Uçan kanat, kesin bir gövdeye sahip olmayan kuyruksuz sabit kanatlı bir uçaktır. Mürettebat, yük, yakıt ve ekipman tipik olarak ana kanat yapısının içinde yer alır, ancak uçan bir kanatta podlar, naceller, kabarcıklar, bomlar veya dikey stabilizeler gibi çeşitli küçük çıkıntılar olabilir.

THK-13, Etimesgut Uçak Fabrikası (THK) tarafından 1940'ların sonlarında Türkiye'de inşa edilen deneysel kuyruksuz bir planördü.

Türkiye'nin ilk yerli eğitim uçağı olan MKE Uğur 44, 1954 yılında Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu tarafından üretilmeye başlanmıştır. Üretim amacı, Türk Hava Kuvvetleri'ne askerî pilot yetiştirmekte olan Hava Harp Okulu bünyesindeki uçuş okulunda askerî eğitim uçağı olarak hizmet sunmasıdır. Bu kapsamda 1955-1957 yıllarında seri üretime geçilmiş ve toplam 57 adet uçak üretilmiştir. İlk görev uçuşunu 1955 yılında yapan MKE Uğur 44 uçakları, Türk Hava Kuvvetlerinde son görev uçuşunu 1962 yılında gerçekleştirmiştir. Ancak Türk Hava Kurumu bünyesinde 1969 yılına kadar uçuşlarını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Türk savunma sanayii</span> Türkiyenin savunma sanayisine genel bakış

Türk savunma sanayii, Türkiye'nin askeri ihtiyaçlarını karşılamak ve savunma yeteneklerini geliştirmek amacıyla ülkenin kendi sınırları içinde üretim, tasarım ve Ar-Ge faaliyetlerini yürüten bir sektördür. Bu sanayi; askeri araçlar, silah sistemleri, iletişim teknolojileri, siber güvenlik ve diğer savunma alanlarındaki ürün ve hizmetleri kapsar. Türk savunma sanayiinin büyümesi, yerli üretimi teşvik etme ve dışa bağımlılığı azaltma hedefleri doğrultusunda stratejik bir öneme sahiptir.

THK Etimesgut Uçak Fabrikası, Türk Hava Kurumu'nun bulunduğu arazi üzerine Kayseri Uçak Fabrikası'na destek olması amacıyla 1939 yılında kurulmuş, 1941 yılında faaliyete geçmiştir. Atatürk'ün Cumhuriyet devrimi kapsamında havacılık alanında açılması için çabaladığı fabrikalardan biridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.