İçeriğe atla

TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu

Türkiye Büyük Millet Meclisi
İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu
BaşkanDerya Yanık
Başkanvekiliİbrahim Yurdunuseven
Mustafa Sezgin Tanrıkulu
SözcüNaci Şanlıtürk
Üye sayısı26
AK Parti
12 / 26
CHP
6 / 26
DEM Parti
2 / 26
MHP
2 / 26
İYİ Parti
2 / 26
SAADET
1 / 26
HÜDA PAR
1 / 26

Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonudur. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu, 5 Aralık 1990 tarihinde dünyada ve Türkiye'de insan haklarına saygı ve bu konudaki gelişmeleri izlemek suretiyle uygulamaların bu gelişmelere uyumunu sağlamak ve başvuruları incelemek üzere kurulmuştur.[1]

Komisyonunun kuruluş, görev, yetki, çalışma usul ve esaslarını düzenleyen 3686 sayılı Komisyon Kanunu 5 Aralık 1990 tarihinde kabul edilmiştir.

Komisyonlar için, bir yasama döneminde iki seçim yapılır. İlk seçilenlerin görev süresi iki, ikinci devre için seçilenlerin görev süresi üç yıldır. Görev süreleri, yenileri seçilinceye kadar devam eder. Komisyon, kendi üyeleri arasından bir başkan, bir başkanvekili, bir sözcü ve bir kâtip seçer.

Görevleri

3686 sayılı Komisyon Kanunu'nun 4. maddesine göre Komisyon'un görevleri şunlardır:

  • Uluslararası alanda genel kabul gören insan hakları konusundaki gelişmeleri izlemek.
  • Türkiye'nin insan hakları alanında taraf olduğu uluslararası anlaşmalarla T.C. Anayasası ve diğer milli mevzuat ve uygulamalar arasında uyum sağlamak amacıyla yapılması gereken değişiklikleri tespit etmek ve bu amaçla yasal düzenlemeler önermek.
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca havale edilen kanun tasarı ve teklifleriyle, kanun hükmünde kararnameleri görüşmek, Türkiye Büyük Millet Meclisi komisyonlarının gündemindeki konular hakkında, istem üzerine görüş ve öneri bildirmek,
  • Türkiye'nin insan hakları uygulamalarının, taraf olduğu uluslararası anlaşmalara, anayasa ve kanunlara uygunluğunu incelemek ve bu amaçla, araştırmalar yapmak, bu konularda iyileştirmeler, çözümler önermek.
  • İnsan haklarının ihlale uğradığına dair iddialar ile ilgili başvuruları incelemek ve gerekli gördüğü hallerde ilgili mercilere iletmek.
  • Gerektiğinde dış ülkelerdeki insan hakları ihlallerini incelemek ve bu ihlalleri o ülke parlamenterlerinin dikkatlerine doğrudan veya mevcut parlamenter forumlar aracılığıyla sunmak.
  • Her yıl yapılan çalışmaları, elde edilen sonuçları, yurt içi ve dışında insan haklarına saygı ve uygulamaları kapsayan bir rapor hazırlamak

Alt Komisyonlar

Alt komisyon Alt Komisyon Başkanı Başkanın siyasi partisi
İslamofobi ve Irkçılık İnceleme Alt Komisyonu Adem YıldırımAdalet ve Kalkınma Partisi
Hükümlü ve Tutuklu Haklarını İnceleme Alt Komisyonu İbrahim Yurdunuseven
Göç ve Göç ve Uyum Alt Komisyonu Atay Uslu
Çocuk Hakları Alt Komisyonu Radiye Sezer Katırcıoğlu

Komisyon üyeleri

Mevcut olarak komisyonda 5'i kadın olmak üzere, toplam 24 üye görev almaktadır.[2]

# Milletvekili Komisyon görevi Siyasi parti Seçim çevresi
1Derya YanıkBaşkanAdalet ve Kalkınma PartisiOsmaniye
2İbrahim YurdunusevenBaşkanvekiliAfyonkarahisar
3Mustafa Sezgin TanrıkuluCumhuriyet Halk PartisiDiyarbakır
4Naci ŞanlıtürkSözcüMilliyetçi Hareket PartisiOrdu
5Nevroz Uysal AslanKatipHalkların Eşitlik ve Demokrasi PartisiŞırnak
6Mustafa AlkayışÜyeAdalet ve Kalkınma PartisiAdıyaman
7Tekin BingölCumhuriyet Halk PartisiAnkara
8Mesut DoğanSaadet Partisi
9Atay UsluAdalet ve Kalkınma PartisiAntalya
10Serkan RamanlıHür Dava PartisiBatman
11Yüksel Selçuk TürkoğluİYİ PartiBursa
12Mustafa YavuzAdalet ve Kalkınma Partisi
13Mehmet Sait YazDiyarbakır
14BoşİYİ Parti-
15Servet MullaoğluCumhuriyet Halk PartisiHatay
16Hasan Basri SönmezMilliyetçi Hareket PartisiIsparta
17Adem YıldırımAdalet ve Kalkınma Partisiİstanbul
18Rıfat Turuntay NalbantoğluCumhuriyet Halk Partisiİzmir
19Ahmet Gökhan SarıçamAdalet ve Kalkınma PartisiKırklareli
20Ahmet Salih DalKilis
21Radiye Sezer KatırcıoğluKocaeli
22Harun MertoğluRize
23Harun Özgür YıldızlıCumhuriyet Halk Partisi
24Dilan Kunt AyanHalkların Eşitlik ve Demokrasi PartisiŞanlıurfa
25Mahmut TanalCumhuriyet Halk Partisi
26Meliha AkyolAdalet ve Kalkınma PartisiYalova
Kaynakça:[3]

Değişiklikler

Tarih Önceki üye

& Partisi

Seçim bölgesi Yeni üye

& Partisi

Seçim bölgesi Kaynak
6 Temmuz 2023 BoşMesut Doğan (Saadet Partisi) Ankara[4]
30 Ocak 2024 Şerafettin Can Atalay (Türkiye İşçi Partisi) HatayBoş[5]
11 Haziran 2024 BoşTekin Bingöl (Cumhuriyet Halk Partisi) Ankara[6]
11 Haziran 2024 BoşHarun Özgür Yıldızlı (Cumhuriyet Halk Partisi) Kocaeli[6]
2 Temmuz 2024 Mehmet Mustafa Gürban (İYİ Parti) GaziantepBoş[7]

Kaynakça

  1. ^ "3686 sayılı İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Kanunu" (PDF). 5 Ocak 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2007. 
  2. ^ "TBMM İçişleri Komisyonu". TBMM. 7 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024. 
  3. ^ "İNSAN HAKLARINI İNCELEME KOMİSYONU ÜYELERİ". TBMM. 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024. 
  4. ^ "Meclis'te 6. grup Gelecek ve Saadet tarafından kuruldu: Amblem Saadet, grup başkanı Gelecek'ten". Serbestiyet. 6 Temmuz 2023. 2 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024. 
  5. ^ "Can Atalay: Yargıtay kararı okundu, TİP Hatay Milletvekili'nin vekilliği düşürüldü". BBC News Türkçe. 30 Ocak 2024. 30 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024. 
  6. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 2 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024. 
  7. ^ https://cdn.tbmm.gov.tr/TbmmWeb/Tutanak/28/2/97/Ham/82f25593-b853-492f-a10e-5465569117e8.html []

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Barolar Birliği</span> kamu kurumu niteliğinde üst meslek kuruluşu

Türkiye Barolar Birliği (TBB), Türkiye'de bütün baroların katılımıyla oluşan, kamu kurumu niteliğinde, tüzel kişiliği olan bir üst meslek kuruluşudur. Birliğin merkezi Ankara'dır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi</span> Türkiyedeki en yüksek yargısal devlet organı

Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi (AYM), Türkiye'de anayasal denetimi yürüten en yüksek yargı organıdır. Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar. Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler. Görevleri, Türkiye Anayasası'nın 148. ve 153. maddeleri arasında belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ertuğrul Kürkcü</span> Türk siyasetçi

Ertuğrul Kürkcü, Türk sosyalist aktivist, yayıncı ve yazar. Halkların Demokratik Partisi (HDP) Onursal Başkanı, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Onursal Üyesi ve İlerici Enternasyonal Danışma Kurulu Üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Vedat Bilgin</span> Türk sosyolog, akademisyen, bürokrat, yazar, eski Türkiye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı

Vedat Bilgin, Türk sosyolog, akademisyen, bürokrat, yazar, eski Türkiye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, TBMM 28. Dönem Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyon Başkanı, TBMM 25, 26 ve 28. Dönem Ankara Milletvekili.

Atay Uslu, Türk siyasetçi ve bürokrat. TBMM 26, 27 ve 28. dönem Antalya milletvekili, AK Parti TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu üyesi, Mülteci Hakları Alt Komisyonu başkanı, Akdeniz Parlamenterler Asamblesi üyesi, AK Parti Tanıtım ve Medyadan Sorumlu Başkan Yardımcılığı görevlerini yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Ataş</span> Türk politikacı

Mustafa Ataş, Türk siyasetçi, yönetici, ilahiyatçı ve iş insanı.

<span class="mw-page-title-main">Candan Yüceer</span> Türk politikacı

Candan Yüceer, Türk siyasetçi, hekim ve Tekirdağ Büyükşehir Belediye başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Meclis (Ermenistan)</span> Ermenistanın tek meclisli yasama organı

Ermenistan Ulusal Meclisi, Ermenistan'ın tek meclisli yasama organıdır. Gayriresmi olarak Ermenistan Parlamentosu olarak da anılır.

Kişisel Verileri Koruma Kurumu, Türkiye'de kişisel verilerin korunmasını sağlamak ve gözetmek için kurulmuş olan düzenleyici ve denetleyici bir kurumdur.

<span class="mw-page-title-main">TBMM Anayasa Komisyonu</span> Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ihtisas komisyonu

Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonudur.

<span class="mw-page-title-main">TBMM Avrupa Birliği Uyum Komisyonu</span>

Türkiye Büyük Millet Meclisi Avrupa Birliği Uyum Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonudur. Avrupa Birliği Uyum Komisyonu, parlamenter düzeyde çalışmalar yürüterek Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne katılım sürecinde önemli bir rol oynamaktadır. Her yıl düzenli olarak katıldığı "Avrupa Birliği Parlamentoları Avrupa İşleri Komisyonları Konferansı" (COSAC) ve "Batı Balkanlar Avrupa Birliği Bütünleşme Komisyonları Konferansı" (COSAP) gibi etkinliklerle Türkiye'nin Avrupa Birliği ile entegrasyonunu desteklemektedir. Ayrıca, AB Uyum Komisyonu üyeleri, Türkiye - AB Karma Parlamento Komisyonu (KPK) üyelerini de oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">TBMM Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu</span> Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ihtisas komisyonu

Türkiye Büyük Millet Meclisi Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonudur. Bayındırlık, imar ve iskân, haberleşme, elektronik haberleşme, elektronik ticaret, denizcilik, posta iş ve hizmetleri ve turizm gibi konularda kanun tekliflerini inceleyen bir yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">TBMM Dışişleri Komisyonu</span> Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ihtisas komisyonu

Türkiye Büyük Millet Meclisi Dışişleri Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonudur. Parlamenter diplomasi kapsamında, Dışişleri Komisyonu heyet veya başkan düzeyinde yurt dışı parlamentolara veya uluslararası örgütlere ziyaretler yapmakta ve yurt dışından gelen hükûmet temsilcilerini veya parlamenter heyetlerini kabul etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">TBMM Çevre Komisyonu</span> Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ihtisas komisyonu

Türkiye Büyük Millet Meclisi Çevre Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonudur.

<span class="mw-page-title-main">TBMM Dilekçe Komisyonu</span> Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ihtisas komisyonu

Türkiye Büyük Millet Meclisi Dilekçe Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonudur. Dilekçe hakkının TBMM'deki muhataplarından biri olan Dilekçe Komisyonu, parlamenter denetim sürecinde görev almaktadır. Ayrıca, Kamu Başdenetçisi adaylarını ve Kamu Denetçilerini seçen, Kamu Denetçiliği Kurumunun yıllık raporunu görüşen Dilekçe ve İnsan Haklarını İnceleme Komisyonları'ndan oluşan Karma Komisyonun sekreteryasını yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">TBMM Dijital Mecralar Komisyonu</span> Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ihtisas komisyonu

Türkiye Büyük Millet Meclisi Dijital Mecralar Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonudur. Türkiye'de dijital alanlarda yaşanan sorunların ele alındığı ve çözüm önerileri geliştirilen bir komisyon olarak tanımlanmıştır. 23 Temmuz 2020 tarihinde kabul edilen 7252 sayılı kanun ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">TBMM Güvenlik ve İstihbarat Komisyonu</span> Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ihtisas komisyonu

Türkiye Büyük Millet Meclisi Güvenlik ve İstihbarat Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonudur. Türkiye'de devlet istihbarat hizmetlerini denetlemek ve güvenlikle ilgili konularda inceleme yapmak amacıyla 17 Nisan 2014 tarihinde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">TBMM İçişleri Komisyonu</span> Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ihtisas komisyonu

Türkiye Büyük Millet Meclisi İçişleri Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonudur. Komisyonun temel görevi, TBMM Başkanlığı tarafından kendisine havale edilen iç güvenlikle ilgili konularda yasa tasarılarını incelemek ve değerlendirmektir.

<span class="mw-page-title-main">TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu</span> Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ihtisas komisyonu

Türkiye Büyük Millet Meclisi Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonudur. Komisyon, sağlık, aile, çalışma ve sosyal güvenlik konularında yasama çalışmalarını yürütür.

<span class="mw-page-title-main">TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu</span> Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ihtisas komisyonu

Türkiye Büyük Millet Meclisi Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonudur. Komisyon, sanayi, ticaret, enerji ve teknoloji gibi kritik alanlarda yasama çalışmalarını yürütmekle görevlidir.