İçeriğe atla

T-72

T-72

Çeşidi Ana Muharebe Tankı
Uyruğu Sovyetler Birliği Sovyetler Birliği
Hizmet geçmişi
Hizmet 1973-Günümüz
Kullanıcılar  Sovyetler Birliği

 Kuzey Kore

 Rusya

 Azerbaycan

 Ermenistan

 Suriye

 Cezayir

 Uganda

 Irak

 Ürdün

 Kazakistan

 Kırgızistan

 Çekya

 Kongo DC

 Kenya

 Moğolistan

 Küba

 Gürcistan

 Güney Afrika

 Hindistan

 Bulgaristan

 Yemen

 Tacikistan

 Angola

 Belarus

Kullanıldığı savaşlar Suriye İç Savaşı

1982 İsrail-Suriye Savaşı

İran-Irak Savaşı

Körfez Savaşı

Birinci Karabağ Savaşı

İkinci Karabağ Savaşı

Üretim tarihi
Tasarımcı Kartsev Venediktov Tasarım Bürosu
Tasarlandığı tarih 1967-1973
Üretici Uralvagonzavod
Birim maliyeti $1-2 milyon
Üretildiği tarih 1971-2005
Üretim adedi 25.000 +
Çeşitleri T-90
Özellikler
Ağırlık 41.5 ton (44.5 ton T-72B)
Uzunluk 9.53 m
 uzunluğu 3 m
Genişlik 3.59 m
Yükseklik 2.202 m
Namlu Çapı 125 mm
Mürettebat 3
Yolcu yok
Zırhıön 550mm RHA T-72M1 Kompozit Zırh, Çelik Zırh
Ana silahı 125mm 2A46M yivsiz top
Diğer silahları 12.7mm NSVT ve 7.62 koaksiyel PKT
Motor V-12 dizel
780bg
Süspansiyon donanımı Burulma çubuğu
Boş ağırlık 41.5t
Depo kapasitesi 1200lt
Harekat menzili 460km
Azami hızı 60 km/s

T-72 (УРАЛ), üretimine 1970 yılında başlanan ikinci nesil bir Sovyet ana muharebe tankıdır. T-64A tankıyla paralel tasarım özellikleri taşıyan Obyekt-172 prototipinden tasarlanmıştır. İlk kez 1973'te hizmete girdi. İlk kez 1977 yılında görüldü.

T-64 ile paralel tasarımda olsalar da, aralarında bariz mekanik ve tasarım farkları vardır. T-64 serisi bugün T-80 ile devam ederken T-72 serisi T-90 ile devam etmektedir.

Bu tankların savaş alanındaki ilk kullanımı 1982 İsrail-Suriye Savaşı'dır. Bu savaşta zamanının ilerisinde olan 125 mm'lik topu sayesinde İsrail tanklarına karşı etkili olmuştur.[1][2]

Ayrıca mühimmat deposunun, tankın taretine ve motor kısmına oldukça yakın olması sebebiyle tek atışta feci bir şekilde infilak olabilir. Küçük bir iç hacme sahip olduğundan tankın mürettebatı, genellikle 1.70 cm boyun altında ve zayıf olanlarından seçilir.

Körfez Savaşı sırasında Irak'ın elindeki 300 adet T-72 tankı, gece savaşında Amerika Birleşik Devletleri Ordusuna ait termal kameralı M1A1 Abrams tankları tarafından yok edilmiştir.

Kökeni

T-64 tanıtıldığında belki de dünyanın en avantajlı savaş tankı dizaynlarından biriydi, fakat 5TDF (Dizel "boxer" motor, Cheftain tank'ın L60'ına benzer) motorunda çıkan problemler, yürüyen aksam ve ana silahının tutarsızlığından ve özellikle T-64 tankının yüksek birim fiyatları ve işçi odaklı üretiminin dikkat çekmesi üzerine Sovyet liderler daha düşük teknolojili ve benzer bir performansa sahip bir seçenek arayışına girdiler. Tank bütün Varşova Paktı (WARPAC) üyelerinin tank birliklerini donatmak bir yana, sadece Sovyet ordusunun tank birliklerini donatmak için bile çok pahalıydı.

Object 172 Kubinka Tank Müzesinde

1967'den itibaren Nizhny Tagil'de konumlandırılmış olan Uralvagonzavod fabrikasında eski dizayn V-46 güç kaynağı ile bir "ekonomi" tankı geliştirildi. Baş Mühendis Leonid Kartsev temel tasarım olan "Object 172" 'yi yarattı fakat, prototip "Object 172M" olarak adlandırılan tank, Valeri Venediktov tarafından düzenlendi ve tamamlandı. Saha testleri 1971'den 1973'e kadar sürdü ve Çelyabinsk Tank fabrikasının kabul etmesi üzerine T-55 ve T-62 tanklarının üretimi derhal durduruldu ve üretim hattı yeni T-72 tankının üretimine uygun hale getirildi.

Üretimi

T-72 1970'lerden Sovyetlerin yıkılmasına kadarki sürede Varşova Paktı ordularında en fazla kullanılmış olan tanktı. Lisanslı modeller ve ihraç modelleri Polonya ve Çekoslovakya'da Varşova Paktı ülkelerine ve Sovyetlere yakın ülkeler için üretilmiştir. Bu lisanslı modeller daha kaliteli olmasına karşın zırhları Sovyet standartlarına göre daha inceydi ve kompozit değildi. Varşova Paktı dışındaki Sovyetlere yakın ve dost ülkeler için üretilen T-72M modeli Ortadoğu ve Afrika ülkelerine çok sayıda ihraç edilmiştir.

Bu modellerden alan Irak,Yugoslavya gibi ülkeler bu modelleri geliştirip farklı isimlerle seri üretime almıştır. Bu varyantlardan biri olan M-84 tankı üretime girdiği 1980'lerden itibaren dünya çapında yüzlerce sattı. Iraklıların parçalarını Sovyetler Birliğinden tedarik edip montajını El Taji fabrikasında yaptığı Asad Al Babil Tankını lazer menzil bulucu ile geliştirmişlerdir. Bu tankın üretimi 80'lerde başlamış olup 1991 yılında sona ermiştir.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla birlikte Sovyet T-72 modellerinin üretimi sona ermiştir. Ancak ihraç modelleri halen Rusya tarafından üretilmektedir. Ayrıca daha önce üretimi yapılan fabrikalarda, hasar görmüş T-72 tanklarının yeniden montajı yapılmıştır.

Tasarım özellikleri

İç mekân

Diğer Sovyet menşeli tanklarda olduğu gibi T-72 tankları kısa ve eni büyüktür

Dış Mekan

Ayrıca bu tankta mühimmat raflarındaki mühimmatların patlaması sonucunda oluşabilecek bir patlama için üflemeli kapaklar bulunmaktadır bu sayede mürettebata zarar vermeden aracı tahliye edebilir.

Ana silahı

T-72 tanklarının ana silahı otomatik doldurucuyla donatılmış 125mm'lik bir yivsiz tank topudur. Ana silahı o dönemde batılı tankların kullandığı NATO standardı 105mm'lik L7 yivli topuyla karşılaştırıldığında önemli ölçüde büyüktü ve uzun menzilde daha isabetli atışlar yapabilmekteydi. Ayrıca namlu çapı NATO standardı Rheinmetall 120mm'lik topundan da büyüktür fakat uzun menzilde isabet yüzdesi ve zırh geçme performansı 120mm'lik Rheinmetall yivsiz topundan daha kötüdür. Ana silahı kullandığı çeşitli mühimmatlarla bugünkü birçok modern tankı imha edebilir. Fakat batılı tanklara karşı yapılan muharebelerde üstünlük batılı tankların oldu. Lübnan ve Irak savaşlarında T-72 tankı istenen başarıyı gösteremedi.

  • Ana Silahının maksimum etkili menzili 9.100 metredir. Maksimum nişan alma menzili ise 4.000 metredir.

TPD-2-49 optik nişangah ile 1000m ile 4000m arasındaki hedeflerine nişan alabilir. Diğer tüm modern tank silahları gibi Sabot, Anti-personel ve HEAT mermileri kullanır.

Motor

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında patlamış ve motoru gözüken Rus T-72'si

Gücünü V tipi dizel 786bg'lik güç üreten bir motordan alır.T-34 tankında kullanılan motordan geliştirilmiştir.

Sovyet T-72A

Ağırlığı

T-72

Toplam ağrılığı o zamanın batılı tanklarıyla karşılaştırıldığında çok düşüktü ve günümüz tankları arasında meyil tırmanma kapasitesi en yüksek olan tanktır. Düşük ağırlığının sağladığı en önemli avantaj ağırlık nedeniyle köprüleri aşmada sorun yaşamamasıdır.

Modelleri

  • T-72: Ural (1973) T-72 varyantlarının türediği orijinal modeldir. Daha sonraki modellerden farkı sol tarafta bulunan ışıktır. Ana silahı 125 mm'llik toptur.
  • T-72A: Lazer mesafe ölçme cihazı ve elektronik ateş kontrol sistemi ile donatılmıştır. Taret ve ön kısmı kompozit 3.nesil zırhla kaplanmıştır.
  • T-72B: Geliştirilmiş 3.nesil kompozit zırh kalınlığı gövde 550mm ön,Gövde Alüminyum, Tungsten+çelik 240mm kule
  • T-72AV: T-72B'nin motor ve zırh modernizasyonundan geçmiş modelidir. T-72 serisinin ilk motor değişimi bu modernizasyonla yapılmıştır.
    Sovyet T-72B
  • T-72M: Orijinal T72 Ural ile özellikleri hemen hemen aynıdır, (Zırh kalınlığı nbc koruması)Ancak ateş kontrol sistemi lazer bulucu cihazlar yoktur. Orta Doğu ve Afrika için düşünülmüştür.

T72 modeline oranla daha kötüdür, Polonya ve Eski Çekoslovakya tarafından üretilmiştir.

  • T-72M1: Çekoslovak varyantıdır. Zırh kalınlığı gövde 550mm'dir, Daha gelişmiş ateş kontrol ve
  • T-72M2: Bulgar varyantıdır. Yerli üretim lazer menzil bulucu ve 2.nesil ateş kontrol sistemleri eklenmişitr.
  • T-72M2/Moderna: Slovak varyantıdır.M1 modelinden geliştirilmiştir. Yerli üretim ERA lazer menzil bulucu ve termal görüntüleme cihazları ile donatılmıştır.
  • T-72M4CZ: Çek varyantıdır
  • TOS-1:
  • BMPT: T72 şasisi üzerine kurulu bir ZMA'dır.
  • BREM 1: Zırhlı kurtarma aracı.
  • BMR 2/3: Mayın temizleme aracı.
  • Assad Al Babil Tankı,1989-1991 yılları arasında Irak tarafından üretilen T-72M Modeli kopyasıdır.
  • T-72S T72B modelinin ihraç versiyonudur.
  • T-72BM T72B modelinin Kontakt 5 ERA kaplı modelidir.
  • T-72BV T72B modelinin Kontakt 1 ERA kaplı modelidir.
  • T-72G

Kullanıldığı Savaşlar

Kullanıcılar

Eski Kullanıcılar

Kaynakça

  1. ^ M48 Patton
  2. ^ M60 Patton
  3. ^ REED, JOHN. "T-72s Were Indeed Being Sent to Sudan Rebel Army Read more: http://defensetech.org/2010/12/09/t-72s-were-indeed-being-sent-to-sudan-rebel-army/#ixzz28Cu5rRVS Defense.org". defensetech.org. 3 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2012.  |başlık= dış bağlantı (yardım)

Wikimedia Commons'ta T-72 ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">T-34</span> Rus menşei savaş tankı

T-34, 1940 ve 1958 yılları arasında üretimi yapılan Sovyet orta sınıf tankıdır. Çoğu otoriteye göre II. Dünya Savaşı'nın 2. en iyi tankı olarak kabul edilir. T-34, 1940'te piyasaya sürülen Sovyet orta boy bir tanktır. 76.2 mm'lik tank topu, çağdaşlarından daha güçlüydü ve 60 derece eğimli zırhı tank karşıtı silahlara karşı iyi koruma sağladı. T-34 o güne kadarki tank tasarımı anlayışını değiştirmiş, ondan sonraki bütün tanklar T-34'leri örnek almıştır. Doğu cephesinde Alman Ordusu bu tank karşısında zor durumda kalmıştır. Tiger ve Panther tanklarının çıkışı ile T-34 savaş alanındaki mutlak üstünlüğünü kaybetse de, Rusya iklimine uygunluğu, kolay üretilebilirliği ve bunun getirisi olarak tartışılmaz sayı üstünlüğü ile Alman askerleri arasında nefret edilen bir tank olarak kalmıştır. T-34 ateş gücünü, hızı ve sağlamlığı dengeli bir biçimde bir araya toplamıştır. Ayrıca eğimli zırh tasarımı, isabet eden mermilerin birçoğunun tanka zarar vermeden sekmesini sağlamıştır. Bazı askeri tarihçiler onu dünyanın ilk ana muharebe tankı olarak addederler.

<span class="mw-page-title-main">Josef Stalin tankı</span> Sovyetler Birliği tarafından Eylül 1943te geliştirilen ağır sınıf tank

Iosif Stalin tankı, II. Dünya Savaşı döneminde Sovyetler Birliği tarafından Eylül 1943 tarihinde ağır sınıf tank olarak geliştirildi ve ilk olarak Kursk bölgesinde kullanıldı. Ayrıca JS veya ИС tankları olarak da bilinirler.

<span class="mw-page-title-main">T-90</span> Rus menşei savaş tankı.

T-90, Rus yapımı 3.nesil ana muharebe tankı dır.

<span class="mw-page-title-main">Zırhlı personel taşıyıcı</span> Cepheye asker taşımak için kullanılan araç

Zırhlı personel taşıyıcı veya kısaca ZPT, piyadeleri cepheye taşımak için üretilen Zırhlı savaş aracıdır. Genellikle Makineli tüfek ile silahlandırılan araçlarda kimi zaman geri tepmesiz top, güdümlü tanksavar füzesi ya da havan topundan yararlanılmaktadır. Bu araçlar doğrudan cephe savaşları için tasarlanmayıp, taşıdıkları askerleri şarapnel ve düşman pusu ateşlerinden korumak içinde üretilmiştir. Yürüyen aksamlarında genellikle tekerlek ve palet kullanılmıştır. Örneğin Birleşik Devletler Ordusuna ait M113'de (palet), Birleşik Krallık Ordusuna ait FV 432'de (palet), Fransız VAB'da (tekerlek), Alman Ordusu GTK Boxerda (tekerlek) ve Sovyet BTR'de (tekerlek) kullanmaktadır. Bu araçlardan daha zırhlı olan Zırhlı Muharebe Araçları (ZMA) ise doğrudan cephede düşmanla çarpışmak için üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tank</span> Ateş gücü ve mobilitesi yüksek, ağır zırhlı araç

Tank; ana görevi doğrudan ateş gücü kullanımıyla düşman kuvvetlerine saldırmak olan, paletli ve zırhlı savaş aracı veya bu araçlardan oluşan birlikleri kapsayan askeri sınıf. Tankı diğer savaş araçlarından ayıran özellikleri ağır bir zırha, yüksek ateş gücüne ve her türlü arazide hızlı gidecek şekilde tasarlanmış sürüş takımlarına sahip olmasıdır. Her ne kadar masraflı ve lojistik açıdan çaba gerektiren araçlar olsa da, yer hedeflerine saldırma yeteneği ve piyadelerin moralini çökertmesi nedeniyle modern orduların vazgeçilmez unsurlarındandır.

<span class="mw-page-title-main">M1 Abrams</span> Amerikan menşei ana muharebe tankı

M1 Abrams, ABD Kara Kuvvetleri ve Deniz Piyadeleri'nin yanında Mısır, Kuveyt, Suudi Arabistan, Avustralya ve 2010'dan itibaren Irak orduları envanterinde bulunan 3. nesil bir ana muharebe tankıdır. 1980'den başlayarak ortaya çıkan üç ana tipiyle Amerikan Ordusu tarafından kullanılan temel tank sınıfıdır. Son üretilen M1A2 modellerinde yeni nesil zırh ve elektronik sistemler kullanılmıştır. Tank adını 1968 ile 1972 yılları arasında görev yapan eski Genelkurmay Başkanı General Creighton Abrams'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">T-64</span> Rus menşei savaş tankı.

T-64, 1960'ların başında üretimine başlanan SSCB yapımı ikinci nesil bir ana muharebe tankıdır. T-72'lere paralel tasarım özelliklerine sahiptir ve Sovyetler Birliği dışına ihraç edilmemiştir. 1985'te T-72B modeli çıkana kadar birçok yönden T-72'den üstündü. T-80 tankı bu modelin üstüne kurulmuştur. Bugün Rusya'nın en modern tankı olan T-90 ise T-72 temeli üzerine kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">T-55</span> Rus menşei savaş tankı.

T-55, 1. nesil Sovyet tasarımı ana muharebe tankıdır. İlk prototip modeli II.Dünya Savaşı'nın bitiminden az zaman sonra 1945'te ortaya çıkmıştır ve kısa sürede SSCB ve Varşova Paktı ordularının kullandığı temel tank sınıfı olmuştur. Üretimi ise 1947 başlayıp 1980'lere kadar sürmüştür. T-54/55 tankları dünyadaki 20. ve 21. yüzyıldaki sırasındaki çatışmaların çoğunda kullanılmıştır. T-34 tankının yerine geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">T-62</span> Rus menşei ana muharebe tankı

T-62, Sovyet yapımı ikinci nesil bir Ana Muharebe Tankıdır. İlk kez 1961'de hizmete girdi. T-55'in geliştirilmiş halidir.

Type 96, Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nca kullanılan ikinci nesil ana muharebe tankı'dır. Temelinde Type 85-III tankı esas alınmıştır. 1997 yılında Çin Halk Ordusu envanterine girmiştir. 2005 yılı itibarıyla 1.500 ila 2.000 arasında Type 96 şu an ordu tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arjun (tank)</span> Hindistan Ana Muharebe Tankı

Arjun, Hindistan ordusu için üretilen ana muharebe tankıdır. Adını Hindistan'da çok bilinen Mahabharata destanındaki bir kahramandan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Panzer 38(t)</span> II.Dünya savaşında kullanılmış Çek tankı

Panzerkampfwagen 38(t) (Zırhlı muharebe aracı 38(t)), Çekoslovakya tarafından LT-38 adıyla imal edilen ve Almanların Çekoslovakya'yı ele geçirmesinden sonra Alman ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan tanktır. Üreticilerin TNH serileri , TNHPS, LTP ve LTH adlandırmaları vardır. Alman ordusu içerisinde mühimmat envanter tanımı SdKfz.140 (özel amaçlı taşıt 140)'tır.

<span class="mw-page-title-main">Kliment Voroşilov (tank)</span> Sovyetler Birliği tarafından üretilen ağır sınıf topçu tankı

Kliment Voroşilov (KV) Sovyetler Birliği tarafından üretilen ve Kızıl Ordu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan ağır sınıf tank serisinin verilen genel isimdir. Adını Sovyet savunma bakanı ve politikacı Kliment Voroşilov'dan almıştır. Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht'ın Sovyetleri işgali sırasında Alman zırhlı araçlarına rakip olabilecek tankların başında geliyordu.

<span class="mw-page-title-main">T-28</span>

T-28 tankı, Sovyetler Birliği üretimi dünyanın ilk orta zırhlı tankıdır. 1931'de prototipi hazırlanan ve 1932'de seri üretimine başlanan T-28 tankı, kuşatmaları yarmak veya direnci kırmak için kullanılan ve fazla personel taşıyabilen bir tanktır. Daha gelişmiş olan T-35 yapılana kadar üretildi ve kullanımda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Type 59</span>

Type 59 Ana muharebe tankı, her yerde bulunan Sovyet T-54A tankının Çin kopyasıdır. İlk araç 1958'de üretildi ve 1959'da hizmete alındı. Bununla birlikte 1963'te seri üretime başlandı. Yaklaşık 9500 tank yapıldı ve üretimi 1980'de durduruldu ve yaklaşık 5500 tank Çin Silahlı Kuvvetleri envanterindedir. Type 59, 2000'lere kadar Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun belkemiğini oluşturdu. Type 59-I ve Type 59-II varyantları ise 2002'de servise girdi.

<span class="mw-page-title-main">Type 69/79</span>

Çin yapımı Type 69 ve Type 79 tankları T-54A'nın kopyası olan Type 59'un geliştirilmiş bir versiyonudur. T-54/Type 59'dan farkı ateş ilkel kontrol sistemi ve birinci ve ikinci teker arasındaki boşluktur. Diğer geliştirmeler ise yeni motor, balistik bilgisayar ve lazer mesafe bulucusur. Type 79 versiyonu en gelişmiş versiyonudur ve 105 mm top ile donatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zülfikar (tank)</span>

Zülfikar 1996 yılında hizmete alınıp seri üretimine başlanan 2. nesil bir AMTdir. İsmini Ali'nin efsanevi kılıcı olan Zülfikardan almıştır. İlk prototip modelleri 1993 yılında denendi, 1997 yılında 6 yarı endüstriel prototipi üretime girdi ve aynı yıl hizmete alındı.

<span class="mw-page-title-main">PT-91 Twardy</span>

PT-91 Twardy Polonya yapımı ana muharabe tankıdır. T-72M/M1 tankının geliştirilmesiyle ortaya çıkmıştır. T-72'nin geliştirilmiş varyantıdır. Bu geliştirmelerle tanka; stabilize edilmiş ateş kontrol sistemi, yeni kompozit zırh, yeni ve daha hızlı motor, yerli üretim ERA, geliştirilmiş otomatik doldurucu eklendi.

<span class="mw-page-title-main">TR-85</span> Romanya üretimi ana muharebe tankı

TR-85, T-55 tank tasarımını temel alan TR-85 tankından geliştirilen birinci nesil ana muharebe tankıdır. Bazı geliştirmeler yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">M-84</span>

M-84 Yugoslav yapımı, 2. nesil bir ana muharebe tankıdır. Şu an itibarıyla Bosna-Hersek, Hırvatistan, Kuveyt, Sırbistan ve Slovenya ordularında hizmettedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.