Tuvaca, Tuva Türkçesi, Tuva dili, Rusya'ya bağlı özerk Tuva Cumhuriyetinde Tuvalar tarafından konuşulan Sayan dilleri grubundan çağdaş Türk yazı dillerinden biridir. Tuva Cumhuriyeti'ndeki 250.000 civarındaki Tuva nüfusunun yanı sıra, kuzey-batı Moğolistan'da 27.000 kişi ve Çin'in adlandırmasıyla Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne Türk Dünyasındaki adlandırmayla Doğu Türkistan'a bağlı Altay İli'nde 2.400 kişi bu dili konuşmaktadır. Ayrıca Buryat Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde ve Kazakistan'da az sayıda Tuvaca konuşanlar vardır.
Tuvalar veya Tıvalar, Rusya'nın Tuva Cumhuriyeti'nde ve Moğolistan'ın kuzeyinde yaşayan bir Türk halkıdır. Dilleri Türk dilleri'nin Sibirya grubu'na ait Tuvaca'dır. Toplam nüfusları 350.000 civarındadır. Tuvalara bazı dönemlerde Soyon, Sayan, Soyot, Uranhay adları verilmiştir. Boy esasında ise Tuvaların Kırgız boyundan bazıları da Tuvaların Uygur boyundan olduğu bilinmektedir. Üst kimlik olarak Tuva adı benimsenmiştir. Moğolistan'da yaşayan Duhalar Tuvaların ayrıksı kabilesidir.
Hakasça veya Hakas Türkçesi Hakas Türklerinin dili. çağdaş Türk yazı dillerinden Sibirya kesiminde konuşulup yazılan kollarından biridir. Hakas eski Kırgız devletinin ismidir. Hakas Türkleri tarafından konuşulmaktadır. Hakaslar Hakasya adı verilen ülkede yaşamakta olup, Güney Sibirya bölgesindedir. Hakas Cumhuriyeti veya Hakasya, Rusya'da yer alır. Hakasların nüfusu 78,500 olup, bunun 60,168 kadarı Hakasça konuşmayı bilmektedir.
Tandı Uranhay, (Tuva Türkçesi: Таңды Урянхай
Kuzeydoğu ağzı veya Toju ağzı Tuva Cumhuriyetinin kuzeydoğusunda, Biyhem akarsuyunun üst havzasında, Toju bölgesinde söyleşilen, Tuva ağzılarının arasında en sade, bozulmamış ve eski Tuva Türkçesine en yakın ağızdır. Toju bölgesinin ulusu Toju yerine Todu demektedirler. Tuva Cumhuriyetinde Toju ağzı günümüzde artık çok az kişi toplam 5000 kişi söyleşmektedir. Toora-hem, İy, Adır-Kejik yerleşimlerinde ve yaylaklarda yaşayanlar tarafından konuşulur. Halkı geyik (ivi) ve avcılık yapar. Tuva'nın öbür bölgelerinden çok uzak olan bu bölge diğer ağızlara göre biraz daha farklıdır. Tuva Türklerinden bazı araştırmacılar Toju ağzını da iki topluluğa ayırır. Akarsu boyu konuşması ve tayga (ormanlıktakilerin) konuşması.
Saylıkmaa Kombu,, Tuva edebiyatçı, eleştirmen, çevirmen ve şair.
Aleksandr Darjay (3 Kasım 1944; Sug Aksı, Süt göl ilçesi, Çağdaş Tuva edebiyatında önemli bir yeri olan çok sayıda eserlere imza atmış roman, öykü ve oyun yazarıdır, şairdir. Tıva Edebiyatı'nın belkemiğidir. Tuva kişisi olarak yakından tanımıştır. Eserlerinde Tuva'daki yaşamı ve toplumsal sorunları ele almış insanı insan çevre ilişkisi içinde yansıtmıştır. Vatansever bir şair, yazardır. Rusya Federasyonu Kültür Ansiklopedisinde Rusya'nın en önemli insanları arasında geçer.
Dorju Bayanoğlu Monguş — Çağdaş Tuva edebiyatında adı geçen Tuva Türk'ü yazarı, şair, çevirmen.
Ölçey-ool Kungaa-oğlu Monguş — Uluğhem yöresinde Ak-Hem'de doğmuştur. Tıva şair, yazar.
Baykara Hövenmey — Tıvalı yazar ve şairdir. Tıva Edebiyatının kurucularından.
Aleksey Dügeroğlu Arapçor (Ekim 8, 1925 doğ.) — Tıva şair, folklor derlemecisi. RSFSRnin okullarının ünlü öğretmeni. TÇE üyeliğinde bulunmuştur.
Nikolay Alekseyeviç Serdobov, Rus yazar, şair, tarihçi ve eleştirmen. Tıva Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bilim çalışmalarının bilinen araştırmacısı.
Kuular Arakçaa Tıva Arat Cumhuriyetinin Uluğhem kojuun idaresine bağlı Çaa-Höl beldesinin Kaşpal köyünde doğmuştur. Tıva Türklerinden bilim insanı, ilk Tıva Türk'ü profesörü, filolog, yazar. Tuva Devlet Üniversitesi'nin Tıva dili ve edebiyatı bölümünün kurucusu ve ilk bölüm başkanı.
Kreşin Tatarcası, Kreşin Tatarlarının konuştuğu bir dizi Tatar şivesleri. Kreşence konuşanlar Rusya'da başta Tataristan, Başkurdistan, Udmurtya olmak üzere Samara, Kirov ve Çelyabinsk Oblastlarında yaşamaktadırlar.
Leonid Romanoviç Kızlasov 24 Mart 1924 - 24 Temmuz 2007; Sovyet Rus arkeolog-şarkiyatçı. Sibirya ve Orta Asya tarihi, etnografyası uzmanı. Tarih bilimi doktoru 15.04.1967), (profesör. Moskova Devlet Üniversitesi onur almış profesörü.
Kumandıca veya Kumandı Türkçesi, çağdaş Türk yazı dillerinin Sibirya grubunda Kuzey Altay Türkçesinin içinde yer alan kollardan bir şivedir. Öbür varyantları: Kumandı (къуманды) / Kubandı (къубанды) / Kuvandı (къуўанды) / Kuvandıg (къувандыг).
Salçak bölgesi veya Salçak kojuunu — Günümüz Tuva Cumhuriyeti topraklarında yer alan Tandı Tıva'nın bölgesi, günümüzdeki Kaahem ili, kojuun.
Karlıgan veya Karlığan, Tuva Cumhuriyeti'nin Baytayga bölgesinin batısı ile Hakasyanın güneydoğusunda Taştıp ilinde Batı Sayan dağları silsilesinde bir dağ.
Dorug-ool Monguş, Sovyet Tuva dilbilimci, profesör.
Roman Ludup (Rusça:Raman Ludup; 28 Eylül 1963, Tıva, Tuva asıllı yazar, dilbilimci ve yayıncıdır.
