İçeriğe atla

Tılsımlı Gömlek

Topkapı Sarayı Müzesi koleksiyonunda bulunan tılsımlı bir gömlek

Tılsımlı gömlek, İslam dünyasında tılsımlı olduğuna inanılan bir çeşit gömlek. Gömlekler, stil ve kullanılan semboller bakımından farklılık gösteren dört tipte gruplandırılabilir. Bunlar Osmanlı, Safevi, Babür ve Batı Afrika tarzlarıdır.[1]

Geriye kalan en eski örnekler, yaklaşık olarak 15. yüzyılda yapılmıştır [1] ancak tılsımlı gömlek geleneği çok daha eski olduğu varsayılıyor. Kur'an'daki Yusuf suresinde Yusuf peygamberin gömleğinin ona bir koruma ve hatta mucizeler verdiği yazılıdır. Babası Yakub'un körlüğünü gidersin diye gömleği verir ve [Kur'an 12:93] "Bu gömleğimi götürün de babamın yüzüne koyun ki, gözleri açılsın" der.

Metropolitan Müzesi'nde 15.-16. yüzyılın başlarında Tılsım Gömlek. Kuzey Hindistan veya Deccan'a atfedilir. Pamuk, mürekkep, altın; düz örgü, boyalı

Gömlekte yazılı Kur'an ayetleri, Allah'ın ve Peygamberlerin isimleri ve sayıları olabilir. Görüntüler veya semboller taşıyabilirler, örneğin astrolojik olanlar. Yazılı isimlerin, taşıyıcıya koruma ve rehberlik sununacağına inanılıyor.[2] Tılsımlı gömlekler birçok kötülüğe karşı korunmak için giyilebilse de, çoğu savaşta bir kalkan olarak tasarlanmıştır.[1]

Koleksiyonlardaki bazı örnekler

Mekke ve Medine manzaralı, Kuran ayetleri, Esma'ül-Hüsna ve duaların yazılı olduğu tılsımlı gömlek; 17. yüzyıl Türkiye'si, Halili Hac Koleksiyonu ve Hac Sanatları
  • Tılsımlı gömlek, Bursa, Türkiye, 14. yüzyılın sonu – 15. yüzyılın başı, Türk ve İslam Eserleri Müzesi, İstanbul, kayıt numarası 539 [3]
  • Sultan Cem için tılsımlı gömlek, 1480, Topkapı Sarayı Müzesi, İstanbul. Cem henüz Şehzade iken yapılmıştır. Alışılmadık bir şekilde, nesnenin imalatının başlangıcı ve sonu yazılmıştır.
  • Kanuni Sultan Süleyman için tılsımlı gömlek, Topkapı Sarayı Müzesi, İstanbul. Süleyman'ın eşi Hürrem Sultan tarafından yaptırılmıştır.[1]
  • Tılsımlı gömlek, Kuzey Hindistan veya Deccan, 15. – 16. yüzyılın başları, Metropolitan Museum of Art, New York, erişim numarası 1998.199 [4]
  • Tılsımlı gömlek, Hindistan, 15.–16. yüzyıl, Victoria ve Albert Müzesi, Londra, kayıt numarası T.59-1935 [1]
  • Khalili Koleksiyonları dört tılsımlı gömlek içerir. Khalili Hac ve Hac Sanatları Koleksiyonu'nda, 17. yüzyıl Türkiye'sinden (TXT 545) ve 16. veya 17. yüzyıl Babür Hindistan'ından (TXT 471), Mekke ve Medine'nin kutsal yerlerini tasvir eden ve üzerinde dualar ve Hz. Kuran.[5][6] Türkiye'den gelen, kutsal mekanların şematik yerine gerçekçi tasvirlerine sahip olması açısından sıra dışı.[7] Khalili İslam Sanatı Koleksiyonu, 16. yüzyıl Türkiye'sinden (TXT 463) ve 18./19. yüzyıl Hindistan'ından (TXT 574) gömlekleri içerir.[8][9]

Kaynakça

16. veya 17. yüzyılın başlarındaki Mekke ve Medine kutsal alanlarını betimleyen tılsımlı gömlek
  1. ^ a b c d e "Guest Post: A Warrior's Magic Shirt". Victoria and Albert Museum (İngilizce). 17 Haziran 2015. 20 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2015.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "vam" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  2. ^ "Amulets and Talismans from the Islamic World". Heilbrunn Timeline of Art History. New York: The Metropolitan Museum of Art. November 2010. 10 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Talismanic shirt". Discover Islamic Art. Museum With No Frontiers. 2015. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2015. 
  4. ^ "Talismanic Shirt". The Metropolitan Museum of Art (İngilizce). 8 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2015. 
  5. ^ "Hajj and The Arts of Pilgrimage | Talismanic Shirt with Depictions of the Two Holy Sanctuaries". Khalili Collections (İngilizce). 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  6. ^ "Hajj and The Arts of Pilgrimage | Talismanic Shirt". Khalili Collections (İngilizce). 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  7. ^ "Talismanic shirt". Discover Islamic Art. 2021. 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021. 
  8. ^ "Islamic Art | Talismanic shirt". Khalili Collections (İngilizce). 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  9. ^ "Islamic Art | Talismanic shirt on green ground". Khalili Collections (İngilizce). 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İslam sanatı</span>

İslam sanatı, İslâm kültürünün büyük bir bölümünü oluşturur. İslamî sanat(lar) terimi görece yeni bir terimdir ve genel olarak modern bir kavram olarak ele alınabilir. Terim ile kastedilen İslam topraklarında üretilen, İslam kültürünün izini taşıyan sanat eserleridir; eserlerin illâ ki Müslüman için veya Müslümanlar tarafından yapılmış olması gerekmez. Nitekim birçok Hindu, Hristiyan ve Yahudi sanatçılar İslamî sanat eserleri verdikleri gibi, Müslümanlar tarafından yapılan bazı sanat eserlerinin alıcıları, sahipleri gayri müslimdir. Zaman zaman tarihi İslamî sanat eserleri ve sanatçılar çağdaş zamanlarda dinîden ziyade millî sanat açısından değerlendirilmiştirler; bununla birlikte bu genelde yanlış bulunur zira İslamî sanatlarda tarih boyunca ortak olan değer ve vurgu İslamdır ve sanatlar birçok etnik grubun katkısının sonucu olarak ortaya çıkmışlardır. Nitekim o dönemlerde İslam topraklarında bulunan vatandaşların da ayırıcı özelliği etnik gruplarından ziyade dinleriydi ve bu sebeple de bugün birçok tarihî İslamî sanatçının yaşadığı toprağa bakarak etnik kökenini bilmek çok zordur.

<span class="mw-page-title-main">Metropolitan Müzesi</span>

Metropolitan Sanat Müzesi, halk dilinde "the Met", dünyanın en büyük ve en önemli müzelerinden biridir. Manhattan, New York'taki Central Park'ın yanında yer alan müze, The Cloisters adı verilen Orta Çağ sanatını barındıran bölümü bünyesinde barındırır. Müzede eski doğu, Mısır, Yunan ve Roma dönemlerine ait eserler bulunmaktadır. Avrupa Orta Çağ koleksiyonunun bir bölümü ise Manhattan'ın kuzey ucundaki ek binada bulunur. Müze içerisinde bir araştırma kitaplığı, çocuklar için bir bölüm ve etkin bir eğitim sergisi vardır. Müzede batı resim sanatının öne çıkan isimlerine ait tablolar da bulunmaktadır. 2 milyondan fazla esere ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sanat müzesi</span> sanat sergisi için bina veya alan

Sanat müzesi veya sanat galerisi, başta görsel sanatlar olmak üzere, her türlü sanat sergisinin gerçekleştirildiği binaya veya mekana verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Burhan Doğançay</span> Türk fotoğrafçı ve ressam (1929-2013)

Burhan Cahit Doğançay, Türk fotoğrafçı ve ressam. Doğançay esasen, yarım asır boyunca dünyanın muhtelif şehirlerinde izlediği duvarları sanat eserlerine entegre etmesiyle tanınmıştır. En ünlü tablosu olan Mavi Senfoni, 2009 yılında Murat Ülker tarafından 2,2 milyon TL'ye alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Madrid Skilicis</span>

Madrid Skilicis Kroniği 811 yılında I. Nikiforos'un ölümünden sonra 1057 yılında VI. Mihail'in görevden alınmasına kadarlık bir tarihi içeren İoannis Skilicis'in Tarihin Özeti adlı eserinin çok zengin resimler içeren el yazmasıdır. El yazması 12. yüzyılda Sicilya'da üretilmiştir ve şu anda Madrid'de Biblioteca Nacional de España'da MS Graecus Vitr. 26-2 envanter numarası ile muhafaza edilmektedir. Bu eser Madrid Skilicis, Codex Græcus Matritensis Ioannis Skyllitzes ya da Skyllitzes Matritensis olarak bilinmektedir. Yunan Vakanüvisin günümüze ulaşan resimli tek el yazmasıdır ve 574 minyatür içerir.

<span class="mw-page-title-main">İşgal Japonyası</span> Japonyanın II. Dünya Savaşından sonra 1945-1952 yılları arasında Müttefik Devletler tarafından kontrol edildiği dönem

İşgal Japonyası, Japonya'nın II. Dünya Savaşı'ndan sonra 1945-1952 yılları arasında Müttefik Devletler tarafından kontrol edildiği dönemdir. 1945'te Japonya'nın teslim olmasının ardından ülke General Douglas MacArthur önderliğinde ABD tarafından İngiliz Milletler Topluluğu'nun da desteği ile işgal edildi. Almanya'nın işgal edilmesinden farklı olarak, Sovyetler Birliği'nin Japonya üzerinde büyük bir etkisi olmamıştır. Ülkedeki yabancı askeri varlık Japonya tarihinde ülkenin yabancı bir güç tarafından işgal edildiği tek dönem olmuştur. Bu dönemde Japonya militarist bir diktatörlükten Roosevelt'in 1930'lardaki politikaları olan "New Deal" önceliklerini çağrıştıran bir parlamenter demokrasi haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Klavyeli çalgılar</span>

Klavyeli çalgılar veya tuşlu çalgı, bir klavye kullanarak çalınan müzik aletleridir. En yaygın klavyeli çalgılar piyano, org ve synthesizer ve dijital piyanolar dahil olmak üzere çeşitli elektronik klavyelerdir. Diğer klavye aletleri ise bir klavye ile idiofonlarla vurulan çelestalar ve genelde çan kulelerinde veya kiliselere veya belediye binalarına yerleştirilen carillonlardır.

Zeren Tanındı, Türk akademisyen ve sanat tarihçisi.

Picasso'nun Pembe Dönemi, İspanyol sanatçı Pablo Picasso'nun yaşamında ve çalışmalarında önemli bir çağı temsil eder ve bu dönemin modern sanatın gelişmesinde büyük etkisi olmuştur. 1904'te Picasso'nun Bateau-Lavoir'deki Montmartre'ye, bohem şairler ve yazarlar arasına yerleştiği bir zamanda başladı. Yoksulluk, yalnızlık ve çaresizlik gibi temaların göz korkutucu kasvetli mavi tonlarla resmedildiği Mavi Dönem'in ardından gelen Pembe Dönemde, palyaçolar, soytarılar ve karnaval performansçıları gibi daha hoş temalar, kırmızı, turuncu, pembe ve toprak renklerinin neşeli ve canlı tonlarıyla resmedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hudson Nehri Ekolü</span> 1800lerde New York eyaletinde gelişen manzara resim grubu

Hudson Nehri Ekolü, estetik vizyonu Romantizmden etkilenen bir grup manzara ressamı tarafından şekillendirilen 19. yüzyıl ortalarında bir Amerikan sanat hareketiydi. Tablolar tipik olarak Hudson Nehri Vadisi'ni, Catskill, Adirondack ve Beyaz Dağların çevresini tasvir ediyor. Okulla ilişkilendirilen ikinci nesil sanatçıların eserleri, New England, Maritimes, Batı Amerika ve Güney Amerika'daki diğer yerleri kapsayacak şekilde genişledi.

<i>The Titans Goblet</i>

The Titan's Goblet, İngiliz doğumlu Amerikalı ressam Thomas Cole'un yağlı boya tablosudur.

<i>View of Florence from San Miniato</i>

View of Florence from San Miniato, Amerikalı ressam Thomas Cole'un tuval üzerine yağlı boya tablosudur.

<span class="mw-page-title-main">Fenimore Sanat Müzesi</span> New York, Cooperstownda bir sanat müzesi

Fenimore Sanat Müzesi (İngilizce: Fenimore Art Museum, Otsego Gölü'nün batı tarafında, New York, Cooperstown'da bulunan bir müzedir. Müzenin misyonu, “ilgi çekici, keyif veren ve ilham veren” sergiler ile halka açık programlar düzenleyerek ziyaretçilerini Amerikan ve New York Eyaleti kültürel mirasına bağlamaktır.

<span class="mw-page-title-main">Tosa Mitsunobu</span> Japon ressam (1434 – 1525)

Tosa Mitsunobu, Japon resim sanatı Tosa okulunun kurucusu olan Muromachi döneminde yaşamış bir Japon ressam. Geleneksel olarak imparatorluk sarayına ressam olarak hizmet eden bir ailede dünyaya geldi, 1493'ten 1496'ya kadar saray resim bürosunun başkanıydı. 1518'de Aşikaga şogunluğunun baş sanatçısı olarak atandı.

<span class="mw-page-title-main">Ferdinand Schmutzer</span>

Ferdinand Schmutzer Avusturyalı bir fotoğrafçı ve oymacıydı.

<span class="mw-page-title-main">Emil Orlík</span>

Emil Orlik, ressam, oymacı ve litografçıdır. O zamanlar Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Prag'da doğdu. Avusturya ve Almanya'da yaşadı ve çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Mahmud Celaleddin Efendi</span>

Mahmud Celaleddin Efendi bir Osmanlı hattatıydı.

<span class="mw-page-title-main">Topkapı el yazması</span> Kuranın erken dönem el yazması nüshası

Topkapı el yazması veya Topkapı Kur'anı, Hicri 2. yüzyılın başlarına tarihlenen Erken dönem Kur'an el yazmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Seladon</span>

Seladon, hem yeşil eşya olarak da bilinen yeşim yeşili seladon renginde sırlanmış eşyaları hem de ilk olarak yeşil eşyalarda kullanılan, daha sonra diğer porselenlerde kullanılan, genellikle küçük çatlaklara sahip bir tür şeffaf sırı ifade eden çömlekçilik terimidir. Seladonların kökeni Çin'de olsa da bu terim tamamen Avrupa kökenlidir ve Zhejiang eyaletindeki Longquan kireç ocakları gibi önemli ocaklar seladon sırlarıyla ünlüdür. Seladon üretimi daha sonra Japonya ve Kore gibi Doğu Asya'nın diğer bölgelerine ve Tayland gibi Güneydoğu Asya ülkelerine yayıldı. Sonunda Avrupa çömlekçiliği bazı parçalar üretti, ancak bu hiçbir zaman orada önemli bir unsur olmadı. Daha ince parçalar porselendendir, ancak hem renk hem de sır taş ve topraktan üretilebilir. Daha önceki Longquan seladonlarının çoğu, taş eşya ve porselen sınırındadır ve Çin'in porselen tanımlarını karşılamaktadır ancak Avrupa porselen tanımlarını karşılamamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mahmil</span>

Mahmil veya Mahmel, İslam dininde kutsal bir görev olan Mekke'ye hacca giden hacı kervanları arasında deve üzerinde taşınan, yolcusuz bir tören arabasıdır. Mahmil, onu gönderen sultanların siyasi gücünü sembolize eder ve İslam'ın kutsal mekanlarına sahip çıktıklarını gösterirdi. Her mahmilin karmaşık işlemeli bir kumaş örtüsü veya sitri vardı. Bu geleneğin 13. yüzyıla kadar uzandığı ve 20. yüzyılın ortalarında sona erdiği bilinmektedir. 19. yüzyılda haccı gözlemleyen gezginlerin kayıtlarında mahmillerin birçok tanımı ve fotoğrafı bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.