İçeriğe atla

Türkmenistan müziği

Türkmen halkının müziği konargöçer yaşayan Orta Asya Türk toplulukları Kırgızlar ve Kazakların halk müzikleri ile yakından ilişkilidir. Türkmen müziğinde önemli geleneksel müzisyenler arasında gezgin şarkıcılar ile şifacı ve sihirbaz gibi davranan baksı adı verilen şamanlar ve dutar (lavta) gibi enstrümanlarla şarkı söyleyen şamanlar yer alır. Bakşı, eskiden Türkmen toplumunun tuydukçular ile birlikte en önemli müzisyenleriydi.

Türkmenistan'ın millî şairi, koşukları ile tanınan, 18. yüzyılda yaşamış Mahtumkulu Firaki'dir. Orta Asya klasik müzik geleneği olan muğam Türkmenistan'da muğamlar adıyla anılır. Muğam, Türkmenistan'da bir dutarcı ve gidyacı tarafından veya sadece dutarcılardan meydana gelmiş bir topluluk tarafından icra edilen bir pan-Orta Asya klasik müziğidir.[1]

Millî marş

Ana madde: Türkmenistan Milli Marşı

Türkmenistan'ın Sovyetler Birliği dönemindeki millî marşı, Veli Muhatov tarafından bestelenen ve sözleri Aman Kekilov'a ait olan Türkmenistan idi. Marş, bağımsızlığın ilânından 6 yıl sonra (1997'de) ömrünün sonuna kadar devlet başkanlığını yürütmüş Saparmurat Niyazov tarafından bestesi ve güftesi yazılan Bağımsız, Tarafsız, Türkmenistan (Türkmence: Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan) olarak değiştirildi.

Çalgılar

Dutar

Dutar, Türkmen halk müziğinin en bilinen çalgısıdır. muğamlar ve saltıklardan kırklar ve nevailere kadar birçok tarzda kullanılır. Sazanda adı verilen profesyonel müzisyenler tarafından çalınır. Düğünler, doğumlar gibi olayları kutlamak için çalınmıştır.

Tuyduk

Tuyduk, zurnaya benzer bir nefesli çalgıdır. Türkmenler, çamurdan şekil verilen Âdem'in ruhu olmadığına inanırlar. Sadece Başmelek rolündeki Cebrail, tuyduk ezgileri sayesinde ona hayat verebilirdi. Bir Türkmen efsanesine göre, tuyduk şeytan tarafından icat edildi.

Bir kutlama için antik çağlardan günümüze kadar ulaşan misafir davet etme ritüeli vardır. İki tuyduk çalgıcısı birbirinin önünde durur, enstrümanlarını yukarı doğru çevirir ve uyum içinde çalar. Bunu yaparken de bu ritüelin Şamanizmle bağlantılı olduğunu andıran sihirli dairesel hareketlerde bulunurlar.

Dili tuyduk

Dili tuyduk, bir Türkmen üflemeli çalgısıdır. Ağırlıklı olarak Türkmen halk müziğinde kullanılan klarnete benzeyen, tek sazlı bir çalgıdır. Enstrümanın menzili, altı parmak deliğinin önerdiğinden daha büyüktür, üst perdedeki sesler nefes kontrolü ile elde edilir. Dili tuyduklar baharda, sazların uzamaya başladığı zamanlarda bir çoban tarafından birkaç dakika içinde oyulabilir. Ancak bir polis bandosu için bir dizi pirinç enstrümanın şehre gelmesi için para ve zaman yatırımı gerekir.

Gargı tuyduk

Gargı tuyduk, efsaneye göre kökeni Büyük İskender'e dayandığı sanılan uzun bir neydir ve eski Mısır'da da bir benzerinin olduğu düşünülmektedir. Gargı, Türkmen Türkçesinde "kamış" anlamına gelir.[2][3]

Kaynakça

  1. ^ "Traditional culture and folklore of Turkmenistan". web.archive.org. 3 Mayıs 2005. 3 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021. 
  2. ^ In Broughton, Simon and Ellingham, Mark with McConnachie, James and Duane, Orla (Ed.). World Music, Vol. 2: Latin and North America, Carribeans, India, Asia and Pacific (İngilizce). Rough Guides Ltd, Penguin Books. ss. 24-31. ISBN 1-85828-636-0. 
  3. ^ Broughton, Simon and Sultanova, Razia. (2000). Bards of the Golden Road (İngilizce). 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kopuz</span> telli çalgı aleti

Kopuz, Türk ve Altay halk kültüründe bir çalgı. Komus da denir. Bağlamanın atası olan müzik aletidir. Türkler’de önemi büyüktür. Bağlama ve kopuz kutsal sayılır. Bu kelimeyle ilişkili olan kobzamak, kopzatmak gibi fiiller çalgı çalmayı ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Dutar</span>

İran ve Orta Asya'nın birçok yerinde kullanılan Dutar; Fars, Uygur, Özbek ve Türkmen halklarıyla adeta özdeşleşmiştir. Adı, "iki tel" anlamına gelen دو تار dotār, Farsça kelimeye dayanmaktadır. Dutar'ın gövde ve sap uzunluğu.100–120 cm kadardır. Dombra gibi asıl gövde armudi biçimde ağaç oyma veya yapıştırma olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sevara Nazarhan</span> özbek şarkıcı, söz yazarı ve dotar sanatçısı (1976 doğumlu)

Sevara Nazarkhan Özbek şarkıcı, söz yazarı, müzisyen. Özbekistan'ın Andijan (Andican) şehrinde Fergana Vadisi'nde 1978 yılında doğdu.

Klasik Batı Müziği, kökeni Antik Yunan müzik kültürüne dayandırılan, daha sonra Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşüyle başlayan Orta Çağ ve Gotik dönemde çok sesliliğin gelişimiyle beraber daha da biçimlenmiş, kilise ve saray baskısı altında Rönesans'ın erken yüzyılında vokal polifoni çerçevesi içinde gelişmiş, Yüksek Rönesans ile beraber çalgı müziğinin de yükselişiyle içeriği bugünün klasik müzik olarak adlandırılan biçimleri ve teknikleriyle gelişimini sürdürmüş bir kurumsal müziğin, kilise baskısına direnen halk müziğinin dans ve şarkı biçimleriyle karşılıklı etkileşimi sonucu gelişimini sürdürmüş olan, uluslararası olarak kabul görmüş müzik türüdür. En önemli özelliği, çok sesli ya da çok ezgili (polifonik) ve çok ritmli (poliritmik) olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan müziği</span>

Azerbaycan müziği, Kafkas, Orta Asya ve İran ağırlıklı etkileri görülür. Tar, kemençe, ut, bağlama, balaban, zurna, kaval, nağara, garmon, tütek, tef ve davul kullanılan başlıca müzik aletleridir.

<span class="mw-page-title-main">Rebap</span>

Rebap, çoğunlukla Orta Asya'da kullanılan, çeşitli biçimleri olan telli bir çalgı türüdür.

Laz müziği, Laz halkının geleneksel müziğine verilen addır. Laz müziği, Kolhis'den günümüze değin ulaşan süreç içinde birçok kültürden ve medeniyetten etkilenerek çeşitlilik kazanmıştır. Laz müziği, temelde insan sesine dayanır. Günümüz Laz müziğini coğrafî olarak Gürcistan (Kafkasya) ve Türkiye olarak iki kısımda incelemek mümkündür.

<span class="mw-page-title-main">Zil (çalgı)</span>

Zil, Türk müziğinde ve diğer birçok Orta Doğu ülkesinin müzik kültüründe var olan bir usul vurma çalgısıdır. Yuvarlak biçimlidir ve genellikle pirinçten yapılır, ama imalatında başka alaşımlar da kullanılabilmektedir. Ortasında deriden ya da ipten yapılmış tutamaklar bulunur. Bu tutamaklarla iki zil birbirine çarpılarak çalınmaktadır. Oryantal müzik icrasında kullanılan küçük zillerin çapı 5 cm civarındadır. Ayrıca mehter müziğinde kullanılan çeşitli boylarda ziller de vardır.

<i>Şamisen</i>

Şamisen ya da sangen, baçi adı verilen bir mızrap ile çalınan üç telli bir Japon çalgısıdır. 16. yüzyılda güney Japonya'da doğmuştur. Şamisenler çeşitli biçimlerde üretilirler ve genelde teatral çalışmalarda kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Muğam</span>

Muğam,, esas Azerbaycan müziğidir. Tasnif ve âşık ile tezat oluşturur. Muğam sözü, Arapçadaki makam sözünden türemiştir. Tahminen 14. yüzyıla kadar yakın doğu ülkelerinin ortak müziği olmuş ama daha sonra ortaya çıkan siyasi-iktisadi değişikliklerden dolayı parçalara ayrılmıştır. Klasik doğu muğamı aslen 12 tür ve 6 koldan oluşmaktadır. Asli muğamlar: Uşşak, Neva, Buselik, Rast, Irak, İsfahan, Zirefkand, Büzürk, Zengüle, Rehavi, Hüseyni ve Hicaz; kolları ise, Şahnaz, Selmek, Maya, Nevruz, Kerdaniye ve Güvaşt'tan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pungi</span>

Pungi, Hindistan, Pakistan ve Nepal'de geleneksel gayda benzeri bir üflemeli çalgı. Hindistanda bir geçim kaynağı olan Yılan oynatıcılığında önemli bir yeri vardır. Pungi kurutulmuş ve içi özenle oyulmuş su kabağından yapılır. Jivala olarak adlandırılan iki adet bambu bitkisinden delikleri ölçülü bir şekilde açılmış borular balmumu ile kabağın alt kısmına monte edilir ve sürekli nefes ile çalınır. 80 cm uzunluğundadır. Pungi aslen Hint bir halk müziği enstrümanı olarak geliştirilmiştir. Hindistan'da dini ritüeller ve müzik için önemlidir.

Maksat Medevbek - Kazakistan Cumhuriyetinin kültürüne ait alanında en iyilerden biri. Uluslararası ve ulusal yarışmaların ödüllü Sanat Doktoru; "Turan" etnofolk topluluğu üyesi; Elektronik ders kitabı "Kobyzbook" yazarı.

" Rusya'nın Milli Marşı "

Karadeniz kemençesi veya Laz kemençesi, Yunanistan ve Türkiye'de kullanılan yaylı müzik aletidir. Genellikle dörtlü aralıklarla B-E-A şeklinde akortlanmış üç teli vardır. Pontus Rumlarının önde gelen müzikal halk çalgısıdır. 11. ve 12. yüzyıllar arasında icat edildiği tahmin edilmektedir. Kemençe, birçok ahşap türünden yapılabilmektedir.

Romanya müzik alanında, aktif etnik müzik ögeleri de içeren çok kültürlü bir müzik ortamına sahip bir Avrupa ülkesidir. Romanya ayrıca pop müzik, hip hop, heavy metal ve rock and roll alanlarında da gelişen tarzlara sahiptir. 21. yüzyılın ilk on yılında Tom Boxer, Morandi, Akcent, Edward Maya, Alexandra Stan ve Inna gibi bazı Pop ve Europop grupları da sanatçıları da yurtdışında başarı elde edebildi. Geleneksel Rumen halk müziği, ilgi görmeye devam ediyor ve halk müzisyenlerinin bazıları ulusal ün kazandı.

Kamil Halil oğlu Halilov, Halk müziği tarzında nefesli enstrümanları çalmasıyla tanınan Azeri müzisyen.

<span class="mw-page-title-main">Kanbus</span>

Kanbus, genellikle 6 veya 7 telli olan, kısa boyunlu, perdesiz Yemen menşeli lavta çalgısıdır. Kanbus ut çalgıları arasında kendine has bir çalgıdır. Çünkü çoğu utun aksine, kanbusun perdesi yoktur. Sachs, ismini komuzdan aldığını fakat ut ile daha karşılaştırılabilir olduğunu düşündü. Kanbus, muhtemelen Orta Asya menşeli berbetten veya onun soyundan gelmektedir. İmam Yahya döneminde kanbusun popüleritesi Orta Doğu'da iyice azalarak yerini uta bıraktı.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan müzik aletleri</span>

Azerbaycan müzik aletleri(Azerice: Azərbaycan musiqi alətləri) Azerbaycan'da, öncelikle halk çalgı aletleri topluluğunda kullanılan müzik aletleridir. Eski müzik aletleri, halkın tarihi, kültürel ve manevi anıtlarıdır. Azerbaycan halk çalgı aletlerinin sınıflandırılması Azerbaycan'da var olan çalgı aletlerinin türleri belirlenirken klasik şiirlerden alınan dizeler de çok değerli kaynaklardır.

<span class="mw-page-title-main">Muğam üçlüsü</span>

Muğam üçlüsü - Azerbaycan'ın ulusal müzik aletleri olan tar, kamança ve gaval ile performans gösteren klasik bir muğam üçlüsü, Azerbaycan muğam destgahını seslendiren geleneksel bir müzisyen topluluğu; şarkıcı ve sazende grubu.

Kırgız müziği, göçebe ve kırsaldır. Türkmen ve Kazak halk formlarıyla yakından ilişkilidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.