İçeriğe atla

Türkmenbaşı (şehir)

Türkmenbaşı
Kızıl-su, Krasnovodsk
İlçe merkezi
Türkmenbaşy
Şehrin Hazar Denizi'nden görünümü
Türkmenistan üzerinde Türkmenbaşı
Türkmenbaşı
Türkmenbaşı
Şehrin Türkmenistan'daki konumu
ÜlkeTürkmenistan Türkmenistan
VilayetBalkan vilayeti
Nüfus
 (2010)
 • Toplam73.000
Zaman dilimiUTC+05.00
Alan kodu993 243 XXXXX
Şehrin Hazar Denizi sahili

Türkmenbaşı (Türkmence: Türkmenbaşy), önceki adıyla Krasnovodsk (Rusça: Kрасноводск), Türkmenistan'da bir şehir.

Ülkenin Balkan vilayetinde yer alır. Hazar Denizi kıyısında önemli bir liman şehridir. Türkmenistan'ın en önemli ticari lojistik merkezi olan yeni Türkmenbaşı limanı Türkiye tarafından 2018 yılında toplam 2 milyar dolarlık yatırımla inşa edilmiştir.[1]

Kentte önemli sayıda Azeri, Rus ve Ermeni azınlık üyesi de yaşamaktadır.

İklim

 Türkmenbaşı iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 20,7 23,3 29,0 36,0 40,7 43,3 44,7 44,5 43,5 33,4 28,1 24,6 44,7
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 7,5 8,7 13,1 19,9 25,8 31,6 34,6 34,5 29,3 21,5 14,2 9,1 20,8
Ortalama sıcaklık (°C) 3,3 3,9 7,7 13,7 19,5 25,1 28,2 28,0 22,7 15,4 9,3 4,9 15,1
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −0,3 −0,2 3,2 8,5 13,6 18,9 22,2 22,0 16,7 10,0 5,0 1,2 10,1
En düşük sıcaklık (°C) −21,5 −21,9 −12,6 −2,6 0,9 6,6 14,1 10,2 3,3 −3,1 −12,1 −16,3 −21,9
Ortalama yağış (mm) 12 13 17 16 9 3 2 5 5 11 19 14 126
Kaynak: Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi[2]



Tarih

1869 yılında, Türkmenbaşı kenti Kızılsu olarak kuruldu. Adını şehrin kurulduğu yerden denizine dökülen akarsuyun renginin bölge toprağının renginden dolayı kırmızı olmasından alır. Ruslar Türkmenistan'a ilk bu şehirden nüfuz ettiler. Rus döneminde şehrin adı Rusça Kızılsu anlamına gelen Krasnovodsk olarak değiştirildi. 1991'de bağımsızlıktan sonra ülke genelinde kentlerin ismini değiştiren Türkmen lider Saparmurat Niyazov şehre bazen kendisinin soyadı olarak kullandığı Türkmenbaşı adını verdi.

Nüfus

  • 1913 - 7.000
  • 1939 - 21.000
  • 1972 - 51.000
  • 1979 - 53.131
  • 1989 - 58.900
  • 1995 - 63.000
  • 2005 - 68.292
  • 2009 - 70.543

Görülmeye değer yerler

  • Tarih Müzesi
  • Eski Krasnovodsk Hisarı'nın kapısı
  • Hazar Denizi kıyısındaki Awaza ilçesinin sahilleri
  • Tabiat Müzesi

Kaynakça

  1. ^ "Has Turkey Outfoxed China in Azerbaijan to become a rising Eurasian power?". www.turkeyanalyst.org (İngilizce). 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2021. 
  2. ^ "Türkmenbaşı İklim Verileri 1961–1990". Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan</span> Orta Asyada yer alan bir ülke

Türkmenistan, Orta Asya'da bağımsız bir Türk devletidir. Kuzeybatısında Kazakistan, kuzeyinde ve doğusunda Özbekistan, güneydoğusunda Afganistan, güneybatısında İran bulunan; batısında Hazar Denizi olan Ülkenin başkenti, aynı zamanda en gelişmiş şehri olan Aşkabat'tır. Ülkenin 7 milyon nüfusu ile Orta Asya cumhuriyetleri arasında nüfusu en düşük olan devlet Türkmenistan'dır. Ülkenin çoğunluğu ise Karakum Çölü'yle kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bakü</span> Azerbaycanın başkenti

Bakü, Azerbaycan'ın, Hazar Denizi'nin batı kıyısında yer alan başkentidir. Kafkasya’nın en büyük şehri, en önemli kültür ve ticaret merkezidir. Ülkenin en doğusundaki ve en önemli sanayi, ticaret ve kültür merkezi olmanın yanı sıra bir liman kenti olarak da önemlidir. Şehirde yaşayanların büyük çoğunluğunu Azerbaycanlılar oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Hazar Denizi</span> Dünyanın en büyük gölü

Hazar Denizi dünyanın en büyük gölü veya eksiksiz bir deniz olarak sınıflandırılan dünyanın en büyük iç su kütlesidir. Adını Hazar Kağanlığı'ndan almıştır. Güneydoğu Avrupa ve güneybatı Asya'dadır ve dünyanın en büyük tuzlu su gölüdür. Hem deniz, hem de göl özelliklerini taşımaktadır. Petrol yataklarınca zengindir. Tektonik göllere örnektir. Endoreik bir havza olarak, Avrupa ile Asya arasında, Kafkasya'nın doğusunda, Orta Asya'nın geniş bozkırlarının batısında ve Batı Asya'daki İran platosunun kuzeyinde yer almaktadır. Denizin yüzey alanı 371.000 km2 ve hacmi 78.200 km3'tür. Tuzluluk oranı yaklaşık %1,2 olup, bu oran çoğu deniz suyunun tuzluluğunun yaklaşık üçte biri kadardır. Kuzeydoğuda Kazakistan, kuzeybatıda Rusya, batıda Azerbaycan, güneyde İran ve güneydoğuda Türkmenistan ile sınırlanmıştır. Hazar Denizi çok çeşitli canlı türlerine ev sahipliği yapmaktadır ve en çok havyar ve petrol endüstrileriyle tanınmaktadır. Petrol endüstrisinden kaynaklanan kirlilik ve Hazar Denizi'ne akan nehirler üzerine inşa edilmiş barajlar, denizde yaşayan organizmaları olumsuz etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aşkabat</span> Türkmenistanın başkenti

Aşkabat, Türkmenistan'ın başkentidir. 1.031.092 (2012) kişiyle Türkmenistan'ın en büyük şehridir. İran sınırı yakınında, Kopet Dağları'nın eteğinde, Karakum Çölü'nde bir vahada bulunur. 'Aşgabat şäheri' adlı kendine ait bölgede, ülkenin Ahal Vilayeti'nde yer alır. Aşkabat, Türkmenistan'ın güneyinde, İran sınırından 26 km'de yer alır. 1881'de bu bölge Rus işgal güçleri tarafından alınmıştır. İran'ın en büyük ikinci şehri olan Meşhed'dan 920 km uzaklıkta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Murmansk</span> Rusyada şehir

Murmansk, Rusya'nın kuzeybatısındaki Murmansk yönetim biriminin Oblast) idârî merkezi şehir. Şehrin Sovyet dönemindeki eski adı "Romanov-na-Murmane" idi. Murmansk, Barents Denizi'ne 12 km. uzaklıkta, Kola Yarımadası'nın doğusunda yer alır.

Türkmen şehristanı, İran'ın Gülistan Eyaleti'nin 12 şehristanından birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Gümüşan</span> İranın Gülistan Eyaletinde şehir

Gümüştepe, İran'ın Gülistan Eyaleti'nde şehir.

<span class="mw-page-title-main">Bereket (şehir)</span>

Bereket, Türkmenistan'ın Balkan iline bağlı Bereket ilçesinin merkezi olan şehirdir. Şehir, Kopet Dağları'nın eteğinde Karakum Çölü kenarında yer almaktadır.

Türkmenistan, genişletilmiş turizm endüstrisi için büyük potansiyele sahip bir ülkedir. Orta Asya şehirlerinin birçoğu, Doğu ve Batı medeniyetlerini birbirine bağlayan İpek Yolu üzerinde ana ticaret noktalarıydı. Birçok komşu ülke, ülkelerini Büyük İpek Yolu üzerindeki konumlarına dayanarak tanıtır. Turizm son yıllarda hızla büyümüştür. Yurtdışından gelen turistler, dünyanın bütün ülkeleriyle yapılan kısıtlayıcı vize rejimi tarafından caydırılmaktadır. Turizm Türkmenistan Turizm Komitesi tarafından düzenlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cebel Mağarası</span>

Cebel Mağarası, Türkmenistan'da, Sovyet döneminde Nebit Dag (Balkanabat) olarak bilinen Hazar Denizi'nin Krasnovodsk Körfezi'ndeki Balkan Bölgesi Türkmenbaşı yakınlarında bulunan bir arkeolojik sit alanıdır. Mezolitik, Neolitik ve erken Tunç Çağı eserlerini içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan Devlet Kültür Merkezi</span>

Türkmenistan Devlet Kültür Merkezi, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir kültür merkezidir. Merkez, Arçabil Bulvarı üzerinde yer almakta olup 2007 yılında açılmıştır. Türkmenistan'ın ilk cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı tarafından kurulmuş olup çok çeşitli kültürel performanslar düzenlenmektedir.

Mahtumkulu Bulvarı, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir bulvardır. Bulvar, adını Mahtumkulu Firaki'den almakta olup başkentin en uzun ve en belirgin bulvarı olarak kabul edilir.

Büyük Saparmurat Türkmenbaşı Bulvarı, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir bulvardır. Bulvar, adını Türkmenistan'ın ilk cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı'ndan almakta olup başkentin en uzun ve en belirgin bulvarı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenbaşı Uluslararası Havalimanı</span>

Türkmenbaşı Uluslararası Havalimanı, Türkmenistan'ın başkenti Türkmenbaşı'da bulunan bir havalimanıdır. Havalimanı, 1959 yılında inşa edilmiş olup şehir merkezinin 10 km kuzeybatısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Karaboğaz, Türkmenistan</span> Türkmenistanda bir yer

Karaboğaz, Türkmenistan'ın Balkan iline bağlı Türkmenbaşı ilçesinde bulunan bir şehirdir. Şehir, Karaboğaz Gölü'nü Hazar Denizi'nden ayıran bir sırt üzerinde yer almaktadır. Şehrin nüfusu 1989 yılı itibarı ile 6,895'tir.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenbaşı Masallar Dünyası</span>

Türkmenbaşı Masallar Dünyası, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir lunaparktır. Park, 19 Ekim 2006 tarihinde açılmış olup Disneyland'ın Türkmen versiyonu olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hazar Devlet Tabiatı Koruma Alanı</span>

Hazar Tabiatı Koruma Alanı, Türkmenistan'da yer alan bir tabiatı koruma alanıdır (zapovednik).

Türkmendemiryolları Acentesı, Türkmenistan'da devlete ait bir demiryolları işletmecisidir. Şirket, ülke çapında 4.980 km demiryolu ve 345'ten fazla tren istasyonu işletmektedir. Şirket Türkmenistan Sanayi ve İnşaat Bakanlığı'na aittir. Merkezi Aşkabat'dadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenbaşı Uluslararası Limanı</span>

Türkmenbaşı Uluslararası Limanı, Türkmenistan'ın Türkmenbaşı'ndaki ana yolcu limanı ve kargo limanıdır. Hazar Denizi'nin doğu kesiminde yer almaktadır. Düzenli hatlar Bakü (Azerbaycan), Aktau (Kazakistan) ve Astrahan'a (Rusya) seferler yapmaktadır. Türkmenistan'ın en büyük limanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Saparmurat Türkmenbaşı (şehir)</span>

Saparmurat Türkmenbaşı, Türkmenistan'ın Daşoğuz ilinin Saparmurat Türkmenbaşı ilçesinin merkezi olan şehirdir. Şehrin nüfusu 1989 yılı itibari ile 6.770'tir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.