İçeriğe atla

Türkmen Millî Halı Müzesi

Koordinatlar: 37°55′26″K 58°22′40″D / 37.92389°K 58.37778°D / 37.92389; 58.37778
Türkmen Millî Halı Müzesi
Türkmen Milli haly muzeýi
Harita
Genel bilgiler
DurumTamamlandı
TürMüze
KonumAşkabat, Türkmenistan
Koordinatlar37°55′26″K 58°22′40″D / 37.92389°K 58.37778°D / 37.92389; 58.37778
Açılış24 Ekim 1994

Türkmen Millî Halı Müzesi (TürkmenceTürkmen Milli haly muzeýi), Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir halı müzesidir. Müze, 24 Ekim 1994 tarihinde açılmış olup[1] 5 Köroğlu Caddesi üzerinde yer almaktadır. En büyük Türkmen halısı koleksiyonuna sahip müze olup[2] 18. ve 19. yüzyıllardan[3][4] 1000'den fazla halı dahil olmak üzere Orta Çağ'dan 20. yüzyıla kadar zengin bir Türkmen halı koleksiyonuna sahiptir.[5] Geniş antika halı koleksiyonunun yanı sıra birçok halı eşyası, çuval, hurcun ve torba gibi eşyalara da ev sahipliği yapmaktadır.[6]

Özellikler

Dünyanın en büyük halısı.

Müzenin birinci katında Teke ve Sarık halıları bulunmaktadır. Müze büyük Tekke halılarıyla dikkat çekmektedir. Bir Tekke halısı 193 m² ölçülerind ve metrik ton ağırlığında olup 1941'de Moskova'daki Bolşoy Tiyatrosu için bir perde yapmak üzere 40 kişi tarafından yapılmıştır.[6][7] 2001 yılında yapılan bir diğeri ise, 301 m² ve 14'ü 21.2 metre ile daha da büyüktür ve Türkmenistan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etmesinin 10. yıl dönümünü anmak için yapılmıştır.[8] Guinness Dünya Rekorları tarafından dünyadaki en büyük el dokuması halı olarak tanınmaktadır.[7] 1968 yılında yapılan bir halı, Türkmenistan'daki bütün aşiretleri temsil etmektedir ve birliği sergilemek için farklı stilleri birleştirmektedir. Müzede ayrıca Cumhurbaşkanı Türkmenbaşı'ya adanmış halılar var.[7] Sergilenen bazı halılar iki taraflıdır ve genellikle her iki yanında farklı tasarıma sahiptirler.[9]

Kurumsal otorite

Halı müzesi, Türkmenistan hükûmeti tarafından Türkmen halıları üzerinde resmi otorite olarak da tanınmaktadır.[10] Her ne kadar müze dükkanından veya fabrikadan birçok halı satın alınsa da[6] halı kalitesine bağlı olarak metrekare başına 15.000 manatla fiyatlandırılır ve çoğu şehir eteklerindeki geniş Altın Asır Pazarı'ndan satın alınır. Türkmenistan'dan herhangi biri halı satın alıp ihraç etmek istiyorsa, Halı Müzesi uzmanları tarafından incelemesi ve ihraç edilmesini sağlamak için halının tarihi değere sahip olmadığını teyit etmesi gerekmektedir.[10] Genellikle 30 yaşından büyük halıların ihracatında kısıtlamalar vardır ve halının tarihi değere sahip olduğu belirlenirse, ihracat için bir makbuz verilmemektedir.[10][11] Halı ihracatı konusundaki bu politika kısıtlaması sadece turistler için olmayıp Türkmen vatandaşlarının da halılarını kontrol ettirmeleri gerekmektedir. Bu düzenlemelelerin Türkmenistan'daki işletmelerini uluslararası alanda geliştirmeyi zor bulan girişimciler üzerinde derin bir etkisi oldu.[12]

Kaynakça

  1. ^ "Carpet Museum". Ayan Travel Company. 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2020. 
  2. ^ "Museums and Tourist Attractions in Turkmenistan". Embassy of Turkmenistan, Washington, D.C., United States. 9 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2020. 
  3. ^ Hiro, Dilip (2009). Inside Central Asia: A Political and Cultural History of Uzbekistan, Turkmenistan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkey, and Iran. Overlook Duckworth. s. 196. 
  4. ^ Peoples of Western Asia. Marshall Cavendish. 2006. s. 522. ISBN 0-7614-7677-6. 
  5. ^ World and Its Peoples: The Middle East, Western Asia, and Northern Africa. Marshall Cavendish. 2006. s. 689. ISBN 0-7614-7571-0. 
  6. ^ a b c "Ashghabat - Carpet Museum, Turkmenistan". Odyssei Travel Community, National Geographic Polska. 30 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2020. 
  7. ^ a b c Brummel, Paul (2006). Turkmenistan. Bradt Travel Guides. s. 91. ISBN 1-84162-144-7. 
  8. ^ Mayhew, Bradley (2007). Central Asia: Kazakhstan, Tajikistan, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Turkmenistan. Lonely Planet Central Asia. s. 401. ISBN 1-74104-614-9. 
  9. ^ Carpet Museum 14 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Oriental Express Central Asia
  10. ^ a b c "Taking Carpets out of Turkmenistan". Embassy of the United States, Ashgabat, Turkmenistan. 27 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2020. 
  11. ^ Escobar, Pepe (2007). Globalistan: An Antidote to the World Is Flat. Nimble Books LLC. s. 58. ISBN 0-9788138-2-0. 
  12. ^ "Turkmenistan: Native Carpet Weaving An Endangered Tradition". Radio Free Europe. 13 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan</span> Orta Asyada yer alan bir ülke

Türkmenistan, Orta Asya'da bağımsız bir Türk devletidir. Kuzeybatısında Kazakistan, kuzeyinde ve doğusunda Özbekistan, güneydoğusunda Afganistan, güneybatısında İran bulunan; batısında Hazar Denizi olan Ülkenin başkenti, aynı zamanda en gelişmiş şehri olan Aşkabat'tır. Ülkenin 7 milyon nüfusu ile Orta Asya cumhuriyetleri arasında nüfusu en düşük olan devlet Türkmenistan'dır. Ülkenin çoğunluğu ise Karakum Çölü'yle kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkmen halısı</span>

Türkmen halısı geleneksel olarak Orta Asya kökenli bir tür el yapımı yer kaplama tekstilidir. Orijinal Türkmen aşiret halıları ile bugün başta Pakistan ve İran olmak üzere ihracata yönelik çok sayıda üretilen kilimleri birbirinden ayırmakta fayda vardır. Orijinal Türkmen halıları, Türkmenistan'ın ana etnik grubu olan ve Afganistan ve İran'da da bulunan Türkmen aşiretleri tarafından üretilmiştir. Çadır halılarından, kapı süslerine, irili ufaklı çantalara kadar pek çok amaç için kullanılmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Türk halısı</span>

Türk halıları, Orta Asya'dan Anadolu'ya göç eden Türkler'in anayurtlarından beraberlerinde getirdikleri dokuma geleneğine dayanan, el tezgahlarında üretilmiş düğümlü, havlı dokuma yaygı ve örtülerdir. Anadolu'nun Türkler tarafından fethinden sonra gelişimi Anadolu'da sürmüştür ve "Anadolu halısı" olarak da bilinir. "Kilim, sumak, cicim, zili" gibi düz dokumalar ile birlikte dünyada en çok bilinen ve en eski el sanat ürünlerindendir. Anadolu'da dokunan tüm halılara Türk halısı denir ancak genel olarak "Türk Halısı" diye şöhret kazanan klasik Türk halıları Anadolu'nun batısında ve büyük kısmı Ege Bölgesi ile civarı vilayetlerde dokunan halılardır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Halı Müzesi</span>

Azerbaycan Halı Müzesi, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de bulunan halı müzesi ve ülkenin en önemli müzelerindendir. Şehrin merkezinde deniz kenarına yakın Mikayıl Hüseynov Caddesinde bulunmaktadır.

Durdy Bayramov, ülkesınde en yüksek onur unvanı olan “People’s Artist of Turkmen SSR”ı kazanan bir akademisyen ve sanatçı. Anadili olan Türkmence'de, Durdy Bayramov’un ismi Durdy Bayram'dır. Bayram ismi Türkçe olup "kutlama" anlamına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan halısı</span>

Azerbaycan halısı, Azerbaycan'da yapılan geleneksel bir halıdır. Azerbaycan halısı, çeşitli boyutlarda, yoğun bir dokuya ve havlı veya havsız bir yüzeye sahip, desenleri Azerbaycan'ın birçok halı yapım bölgesinin karakteristiği olan el yapımı bir tekstildir. Geleneksel olarak, halılar Azerbaycan'da zeminleri kaplamak, iç duvarları, kanepeleri, sandalyeleri, yatakları ve masaları süslemek için kullanılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan Devlet Kültür Merkezi Devlet Müzesi</span>

Türkmenistan Devlet Kültür Merkezi Devlet Müzesi, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir müzedir. Müze, 12 Kasım 1998 tarihinde açılmış olup Türkmenistan Devlet Kültür Merkezi bünyesinde yer almaktadır ve tarih, günümüz kültürü ve etnografyayı içeren yedi kalıcı galeri bulunmaktadır.

Aşkabat Millî Tarih Müzesi, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir tarih müzesidir. Müze, ev eşyaları, müzik aletleri, silahlar, takılar, madalyalar, tarihi belgeler, fildişi boynuz şeklindeki gemiler, Part tanrıçalarının heykelcikleri ve renkli Budist vazolar gibi ülke genelinde nadiren bulunan antik sanat eserleri, resimler, çizimler, heykeller, halılar, kilimler, kumaşlar ve giysiler dahil olmak üzere 500.000'den fazla arkeolojik ve etnografik eserlere ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca önemli sayıda fosil ve nadir bulunan jeolojik buluntuları da içermektedir.

Türkmen Güzel Sanatlar Müzesi, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir sanat müzesidir. Müze, 1927 yılında Rus heykeltıraş A. Karelin tarafından açılmış olup 1939 yılında Güzel Sanatlar Müzesi statüsü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsızlık Meydanı (Aşkabat)</span> Aşkabat, Türkmenistanda bir meydan

Bağımsızlık Meydanı, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir meydandır. Meydan, 1974 yılında inşa edilmiş olup kent merkezinde yer almaktadır. Sovyetler Birliği döneminde Karl Marks Meydanı ve yakın bir zamana kadar da Türkmenbaşı Meydanı olarak bilinmekteydi.

Emir Timur Müzesi ya da Timur Müzesi, Özbekistan'ın başkenti Taşkent'te yer alan bir müzedir. 1996 yılında açılan müze Türk-Moğol komutan Timur'a ithaf edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan-Özbekistan sınırı</span>

Kırgızistan-Özbekistan sınırı 1.314 km uzunluğundadır ve Kazakistan sınırından Tacikistan sınırına kadar uzanır. Kırgızistan'ın komşuları ile olan sınırları içinde en uzun olan sınırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Repetek Biyosfer Devlet Tabiatı Koruma Alanı</span>

Genellikle Repetek Doğa veya Çöl Tabiatı Koruma Alanı olarak anılan Repetek Biyosfer Devlet Tabiatı Koruma Alanı, Amu Derya yakınlarındaki Lebap ilinde, Karakum Çölü'nün doğusunda bulunan Türkmenistan'ın çöl doğa koruma alanıdır (zapovednik). Türkmenabat'ın yaklaşık 70 kilometre (43 mi) güneyindedir ve zemzeniyle bilinir. 1928 yılında kum-çöl ekosisteminin incelenmesi ve korunması için kurulmuş olup 346 kilometrekare (134 sq mi) alanı kaplamaktadır..

Uluğ Tepe, Güneydoğu Türkmenistan'ın Ahal ilindeki Kaka İlçesinde (Kaahka), Karakum Çölü'ndeki Kopet Dağ Dağları'nın eteklerinde bulunan ve Bronz Çağa tarihlenen bir antik sitedir. Yaklaşık 13 hektarlık bir alanı kaplar ve yaklaşık 30 metre yükseklikte bir höyük üzerinde uzanır ve Ceytun kültürüyle temsil edilen Geç Neolitik dönemden Akhameniş öncesi döneme kadar Orta Asya'nın en uzun stratigrafik silsilesini belgeler.

Orta Asya Ermenileri Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan'a çeşitli nedenlerle genelde Sovyet döneminde göçmüş bir topluluktur.

<span class="mw-page-title-main">Babür halıları</span>

Babür halıları, Babür İmparatorluğu'nda mahkemelerinde kullanılan el dokuması zemin kaplamalarıydı. Babür halılarının ve kilimlerinin kökleri 16. ve 17. yüzyıllara dayanmaktadır. Babür halıları, doğal manzaralar, çiçek ve hayvan desenleriyle benzersiz bir şekilde tasarlanmış Türk, Fars ve Hint sanatının bir karışımıydı. Keşmir, seccade de dahil olmak üzere en kaliteli yün ve ipek halı ve kilimleri üretiyordu. Bazen bu halılardaki düğüm yoğunluğu, santimetrekare başına 300 düğüm kadar ince ve sıkıydı.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan-Özbekistan sınırı</span>

Kazakistan-Özbekistan sınırı 2.330 km uzunluğundadır ve Türkmenistan ile olan bağlantı noktasından Kırgızistan ile olan bağlantı noktasına kadar uzanır. Özbekistan'ın en uzun dış sınırıdır. Özbek başkenti Taşkent bu sınırdan sadece 13 km uzaklıktadır.

Orta Asya-Merkez Boru Hattı Sistemi, Gazprom tarafından işletilen ve Türkmenistan'dan Özbekistan'a ve Kazakistan'dan Rusya'ya uzanan bir gaz boru hattı sistemidir. Doğu kolu, Türkmenistan'ın güneydoğu gaz alanlarından başlayan 1, 2, 4 ve 5 numaralı boru hatlarını içermektedir. Batı kolu ise, 3 numaralı boru hattı ve yeni bir paralel Hazar Boru Hattı inşaat projesinden oluşmaktadır. Batı kolu Türkmenistan'ın Hazar Denizi kıyısının kuzeyinden akar. Batı Kazakistan'da kolları bulunur. Boru hatları buradan kuzeye geçer ve burada Rus doğalgaz boru hattı sistemine katılır.

Sarık veya Sarıklı boyu Türkmenistan'da yaşayan bir Türkmen boyudur. Sarık boyu çoğunlukla Marghab Nehri vadisinde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Boldumsaz</span>

Boldumsaz, Türkmenistan'ın Daşoğuz ilinin Boldumsaz ilçesinin merkezi olan şehirdir. Şehrin nüfusu 2009 yılı itibari ile 23.253'tür.