İçeriğe atla

Türkiye kökenli köpek ırkları

Irkına ait fertleri tükenmek üzere olan zerdava

Türkiye kökenli köpek ırkları Türkiye'de endemik olan köpeklerdir. Türkiye kökenli köpek ırklarından bazıları Akbaş (köpek), Aksaray Malaklısı, Anadolu çoban köpeği, Anadolu Sultan Tazısı, Kafkas çoban köpeği, Kangal köpeği, Kars çoban köpeği, Rize koyun köpeği, Tarsus Çatalburun, Zağar, Zerdava,Trakya kopoyu, Anadolu kopoyu, arabacı palisi[1],Karadeniz dağ köpeği, Guregh[2] ve Tonya finosu (kobi)dir. Türk kangal (karabaş) çoban köpeği hariç, tüm çoban köpeklerinin nesli tehlikede ya da ağır tehdit altındadır. Tüm köpek ırklarının korunması gerekli görülmektedir.[3] Türkiye'de endemik olan en az 20 köpek ırkı bulunmaktadır.[4]

Türkiye Köpek Irkları ve Kinoloji Federasyonu (KIF) ve Uluslararası Kinoloji Federasyonu (FCI) üyesidir. Bu üyelikler sayesinde Türkiye kökenli köpek ırkları koruma altına alınmıştır.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b AA. "Türkiye'deki köpek ırkları - Güncel Haberler Son Dakika". CNN Türk. 30 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2024. 
  2. ^ "Boz Çoban". Wad Dünya Anadolu Köpekleri Kinoloji Derneği. 1 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2024. 
  3. ^ "Türkiye Yerli Köpek Irk ve Tipleri". Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 2(1): 99-106, 2012. 16 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2024. 
  4. ^ "Türkiye'de yaşayan köpek ırkları ve özellikleri". aksam.com.tr. 30 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Iğdır</span> Iğdır ilinin merkezi olan şehir

Iğdır, Iğdır ilinin merkezi olan şehirdir. Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nin Erzurum - Kars Bölümü'nde yer almaktadır. İl merkezi 3 beldeden ve 49 köyden oluşmaktadır. Iğdır merkez ilçe nüfusu 2020 ADNKS sayımı itibarıyla 96.887 olup, köy ve belde nüfuslarıyla birlikte 142.559'dur.

<span class="mw-page-title-main">Köpek</span> evcil, etçil ve memeli bir hayvan

Köpek ; köpekgiller (Canidae) familyasına ait, görünüş ve büyüklükleri farklı 400'den fazla ırkı olan, etçil bir memelidir. Bozkurt'un alt türlerinden biri olan köpek, tilki ve çakallarla da yakın akrabalardır. Kedilerle birlikte dünyanın en geniş coğrafyaya yayılan ve en çok beslenen iki evcil hayvanından biridir. 2001 yılı tahminlerine göre dünyada 400 milyondan fazla köpek vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kangal köpeği</span> Türkiye kökenli çoban ve bekçilik yapan köpek türü

Kangal, Türkiye kökenli bir çoban ve bekçi köpeği ırkı. Adını Sivas'ın Kangal ilçesinden alır.

<span class="mw-page-title-main">Kangal</span> Sivasın ilçesi

Kangal, Sivas ilinin bir ilçesidir. Kuzeyde Sivas'ın Merkez, Hafik, Zara, Ulaş ilçeleri, güneyde Gürün ile Malatya'nın Kuluncak ve Hekimhan ilçeleri, doğuda Divriği, batıda Altınyayla ve Kayseri'nin Pınarbaşı ilçeleriyle sınırdır.

<span class="mw-page-title-main">Mastif</span>

Mastif, iri bir köpek grubu.“Masty” kelimesinden türetilen bu ad “güçlü” anlamında kullanılmaktadır. Mastif olarak adlandırılan pek çok ırk vardır. Bunlara genellikle Molossus ırklar denir ve ortak bir atadan geldikleri düşünülür. Mastifler tarih boyunca genellikle savaş köpeği ve bekçi köpeği olarak kullanılmışlardır. Roma İmparatorluğu'nda arenalarda ayılar, aslanlar, kaplanlar, köpekler ve insanlarla dövüştürülmüşlerdir. İngiltere'de boğalarla ve ayılarla dövüştürülmüşlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Köpek ırkları</span>

Köpek ırkı, köpek türünün ırkları.

Uluslararası Kinoloji Federasyonu (FCI), merkezi Belçika'da bulunan uluslararası köpek yetiştirme kulübüdür.

<span class="mw-page-title-main">Alman çoban köpeği</span> Almanya kökenli köpek ırkı

Alman çoban köpeği veya Alman kurdu, Almanya kökenli bir köpek ırkıdır. Türkçede bazen kurt köpeği olarak da anılırlar. Büyük, atletik ve güçlü olduğu kadar zeki olması, doğru yetiştirildiğinde bu köpeği mükemmel bir aile veya koruma, yahut iş köpeğine dönüştürür. Alman kurtları ikiye ayrılır; iş köpekleri ve şov köpekleri denilen iki farklı versiyonu vardır. İş köpeği olarak üretilen alman kurtları daha yüksek bir kalçaya ve daha uzun bacaklara sahiptirler. Show için üretilen köpekler ise daha alçak bir kalça, adaleli bir vücuda ve çok gösterişli bir posta sahip olurlar. Alman kurtların da en sık rastlanan hastalık kalça çıkığı(kalça displazisi) olarak bilinen eklem rahatsızlığıdır. Ayrıca alman kurtları çok hassas bir mideye sahip oldukları için özel bir diyet ile veya içeresinde fazla çeşit olmayan, aynı zamanda köpeğin alerjisinin bulunmadığı mamalar ile beslenmelidir. Alman kurtları dünyada en çok tercih edilen ırklar arasındadır. İş köpeği olarak, asker ve polis köpeği olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Akbaş (köpek)</span> Köpek ırkı

Akbaş Anadolu'ya özgü bir köpek ırkıdır. Kangal ile aynı soy ailesindendir.

Kars çoban köpeği, Türk çoban köpeği ırkı.

Zağar, Orta Asya kökenli bir izci köpeği.

<span class="mw-page-title-main">Çoban köpeği</span>

Çoban köpekleri, sürülerin "idaresinde" kullanılan köpekler. Bu yönleriyle öncelikli görevleri sürüleri "korumak" olan bekçi ve koruma köpeklerinden ayrılırlar. Çoban köpekleri grubu, dünyadaki başlıca köpek kulüpleri tarafından tanınan bir köpek grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu çoban köpeği</span>

Anadolu çoban köpeği, dünyadaki tüm önemli köpek kulüpleri tarafından tanınan, mastif türünde bir köpek ırkı. Batılı devletlerde Türkçe imlâsıyla çoban köpeği olarak da bilinir. American Kennel Club'a göre işçi köpekler grubunda, Merkezi İngiltere'de bulunan The Kennel Club'a göre çoban köpeği grubunda ve Dünya Köpek Federasyonuna (FCI) göre 2. grupta bölüm 2.2'dedir. Kangal, Akbaş, Karabaş ve Anadolu çoban köpeğinin ayrı ırklar olup olmadığı mevzuu tartışmalıdır ve Türkiye'deki otoritelerce Kangal'ın da dünyada safkan bir ırk olarak tanınması için çalışmalar yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bekçi köpeği</span>

Bekçi ve koruma köpekleri, canlıları veya gayrimenkulleri korumak üzere yetiştirilen köpekler. Bu gruba örnek olarak doberman, bulmastif, Anadolu çoban köpeği, Kangal, akbaş, Napoli mastifi, Saint Bernard ve rottweilerler verilebilir. Alman kurdu, çoban köpeği kategorisinde değerlendirilmesine rağmen dünyada yaygın olarak kullanılan polis, asker ve bekçi köpeklerindendir. Bazı ufak ve gürültücü ırklar da fiziksel koruma sağlamasalar da uyarı görevini yerine getirebilirler.

Barak - Türk mitolojisinde Kutsal Köpek. Efsanevi bir köpek türü. Tüylü ve çok kıllıdır. Kutlu kabul edilir. Çok hızlı koşar. Kerkes adlı kuş yaşlanınca iki yumurta bırakır. Bu yumurtalardan birinden Barak adlı köpek çıkar. Diğer yumurtadan ise bir kuş yavrusu çıkar. Anadoluda tüylü av köpeklerine de bu ad verilir. Anadolu'da Barak Ata adlı bir evliyanın yer alması tesadüfi değildir. Büyük olasılıkla bu isim, bu anlayışın sonucu bir unvan olarak verilmiştir. Türkler, İslamiyeti kabul ettiktten sonra, sözcük benzerliği nedeniyle "Barak" yerine "Burak" adını geçirmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Köpek Irkları ve Kinoloji Federasyonu</span>

Köpek Irkları ve Kinoloji Federasyonu (KIF), Türkiye'yi Dünya Köpek Federasyonunda (FCI) -Tam Üye olarak- temsil etme yetkisine sahip kuruluş. 2006 yılında kurulmuştur ve FCI'da Türkiye'yi 2010 yılından beri temsil etmektedir. FCI'yı temsil eden dünya genelindeki 99 kinoloji kurumundan birisidir. Türkiye'de KIF'a üye 25 ırk derneği vardır.

Orhan Yılmaz, Türk akademisyen ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Alabay</span> Köpek ırkı

Alabay bugünkü Türkistan menşeli köpek türüdür. Alabay köpeklerin ortaya çıkışı MÖ 3. bin yıla kadar dayandırılmaktadır. Kangal gibi bazı alt tür çoban köpeklerinin atası olarak kabul edilir.Türkistan toplulukları tarafından yaygın olarak kullanılan doğal bir köpek ırkıdır. Yapay üretim değildir. Günümüzde Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Kazakistan, Afganistan, Doğu Türkistan, Kansu,Özbekistan gibi ülkelerde yerel halk tarafından çoban köpeği olarak yetiştirilmektedir. Orta Asya Çoban Köpeği, Orta Asya Ovtcharka, Türkmen Çoban Köpeği gibi isimlerle de anılan Alabaylar; Kafkas Çoban Köpeği, Kangal Köpeği ve Akbaş gibi köpek türlerle benzer genetik özellikler taşır. Dayanıklılık için doğal olarak genetik üstünlüklere sahip olan Alabaylar, uzun yürüyüş ve devriye gezileri için ideal arkadaştır. Erkek ağırlığı 110–150 kg, dişi ağırlığı 70–100 kg aralığındadır. Şimdiye kadar kayıt altına alınan en büyük alabay 178 kg ağırlığındadır.

Karadeniz dağ köpeği Türkiye kökenli bir köpek ırkıdır. Çoban köpeğidir. Ordu, Rize, Giresun, Trabzon, Samsun ve Artvin'de yetiştirilir.

Guregh, davar köpeği, Yörük köpeği veya Boz olarak anılan Türkiye kökenli bir köpek ırkıdır. Çoban köpeğidir. Toros dağları ve Güney Anadolu’da yetiştirilir. Şanlıurfa'daViranşehir, Suruç, Bozova ve Hilvan ilçelerinde yetiştiriciliği yapılmaktadır. Avrupa Birliği (AB) nezdinde Boz olarak tescilini Uluslararası Avrasya Köpek Irkları Federasyonu (AVKIF) yaptırmıştır. Guregh yetiştirmek için Şanlıurfa Guregh Çoban Köpekleri Derneği kurulmuştur.