Türkiye Varlık Fonu
 | |
| Tür | Ulusal varlık fonu |
|---|---|
| Kuruluş | 26 Ağustos 2016 |
| Kurucu | Recep Tayyip Erdoğan |
| Genel merkezi | İstanbul, Türkiye |
| Önemli kişiler | Recep Tayyip Erdoğan (Yönetim Kurulu Başkanı) Salim Arda Ermut (Genel Müdür) |
| Sahibi | Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı |
| Web sitesi | www.tvf.com.tr |
Türkiye Varlık Fonu (TVF) (İngilizce: Türkiye Wealth Fund - TWF), Türkiye merkezli bir varlık yönetim şirketidir. 26 Ağustos 2016 tarihinde Başbakanlığa bağlı bazı şirketleri yönetmek amacıyla 6741 sayılı Kanunla kurulmuştur. Şirketin kuruluş amacı 65. Türkiye Hükûmeti tarafından, "sermaye piyasalarında araç çeşitliliği ve derinliğine katkı sağlamak, yurt içinde kamuya ait olan varlıkları ekonomiye kazandırmak, dış kaynak temin etmek, stratejik, büyük ölçekli yatırımlara iştirak etmek için Türkiye Varlık Fonu ve bu fona bağlı alt fonları kurmak ve yönetmek" olarak açıklandı.[1][2] 10 Temmuz 2018 tarihinde 1 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Cumhurbaşkanlığı'na bağlandı.[3]
Şubat 2017'de hükûmetin, Temmuz 2016'dan beri süren olağanüstü hâl ile birlikte ilan etme yetkisine sahip olduğu kanun hükmünde kararname ile Halkbank, Türk Hava Yolları, Borsa İstanbul ve Ziraat Bankası dahil olmak üzere çeşitli büyük bütçeli kamu kuruluşları ve hazine arazileri bu fona devredildi.[4] Bu kuruluşların Sayıştay denetimine tabi olmayan Varlık Fonu'na devredilmesi medyada yankı bularak beraberinde geniş çaplı eleştirileri getirdi.[5]
Denetim
Türkiye Varlık Fonu ve Türkiye Varlık Fonu bünyesinde kurulacak alt fonların bağımsız denetimden geçmiş yıllık mali tabloları ile faaliyetleri, Cumhurbaşkanı tarafından görevlendirilecek sermaye piyasaları, finans, ekonomi, maliye, bankacılık, kalkınma alanlarında uzman en az üç merkezi denetim elemanı tarafından bağımsız denetim standartları çerçevesinde denetlenir. Denetim sonucunda hazırlanacak rapor her yıl ağustos ayı sonuna kadar Cumhurbaşkanına sunulur.[1]
Şirket, Şirket tarafından kurulacak diğer şirketler, Türkiye Varlık Fonu ve Türkiye Varlık Fonu bünyesinde kurulacak alt fonların bir önceki yıla ait mali tabloları ile faaliyetleri, her yıl ekim ayında Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu tarafından, birinci ve ikinci fıkralar kapsamında hazırlanan ve Cumhurbaşkanlığı tarafından gönderilen denetim raporları üzerinden görüşülerek denetlenir.[6]
Eleştiriler
Ana muhalefetteki Cumhuriyet Halk Partisi'nden milletvekili Faik Öztrak, fonun Türkiye'nin selefi Osmanlı İmparatorluğu'nun büyük ölçüde ekonomik sonunu getiren Düyûn-ı Umûmiye'ye benzeterek "Evde dededen kalma son gümüşler de hükûmetin bütçe disiplini ve Sayıştay denetimi dışında tutularak ve Hazine ilkesine açıkça aykırı olarak kurulan, Hazine-i Hassa'ya yani özel Hazine'ye, diğer adıyla Varlık Fonu'na devredildi. 2001 krizinden sonra en kritik noktalardan birisi de Hazine birliğini sağlamaktı, çünkü krizin nedenlerinden bir tanesi Hazine'nin dışında birçok fonun borçlanma ve harcamayı aşma yetkisine sahip olmasıydı. Yeniden Hazine birliği ihlal edilerek, hem de diğerlerine oranla çok büyük bir fon getiriliyor." yorumunu yaptı.[7]
Yönetim
| Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür | ||
|---|---|---|
| Mehmet Bostan (3 Kasım 2016 - 8 Eylül 2017)[8] | ||
| Himmet Karadağ (8 Eylül 2017 - 12 Eylül 2018)[9] | ||
| Yönetim Kurulu Başkanı | Yönetim Kurulu Başkan Vekili | Genel Müdür |
| Recep Tayyip Erdoğan (12 Eylül 2018'den beri)[9] | Berat Albayrak (12 Eylül 2018 - 27 Kasım 2020)[10] | Zafer Sönmez (12 Eylül 2018 - 9 Mart 2021)[9] |
| Erişah Arıcan (30 Ocak 2021'den beri)[11] | Salim Arda Ermut (9 Mart 2021'den beri)[12] | |
İştirakler
| Şirket[13] | Hisse oranı[13] |
|---|---|
| Borsa İstanbul | %80,6 |
| BOTAŞ | %100 |
| Çaykur | %100 |
| Eti Maden | %100 |
| Halkbank | %91,5 |
| İzmir Alsancak Limanı | %100 |
| Kardemir | %4,41 |
| Kayseri Şeker | %9,41 |
| Koza-İpek Holding | %100 |
| PTT | %100 |
| Turkcell | %26,2 |
| Türk Hava Yolları | %49,12 |
| Türk Şeker | %100 |
| Türk Telekom | %61,68 |
| Türkiye Hayat Emeklilik | %92,64 |
| Türkiye Katılım Hayat | %100 |
| Türkiye Katılım Sigorta | %100 |
| Türkiye Maden | %100 |
| Türkiye Petrolleri | %100 |
| Türkiye Sigorta | %81,10 |
| Türkiye Teknoloji Fonu | %100 |
| Türksat | %100 |
| Türk Tarım | %49 |
| TVF AEL Elektrik | %100 |
| TVF BT ve İletişim | %100 |
| TVF Enerji | %100 |
| TVF Finansal Yatırımlar | %100 |
| TVF Rafineri ve Petrokimya | %100 |
| TVF Teknoloji Yatırımları | %100 |
| VakıfBank | %74,8 |
| Ziraat Bankası | %100 |
Gayrimenkul[14]
- İstanbul Finans Merkezi
- TVF portföyünde, Türkiye genelinde 46 adet gayrimenkul bulunmaktadır.
Lisanslar[15]
- Nakit Karşılığı Şans Oyunları Lisansı - Millî Piyango (6 Ocak 2017'den itibaren 49 yıllığına)
- At Yarışı Düzenleme ve Bahis Kabul Etme Lisansı - Türkiye Jokey Kulübü (1 Ocak 2018'den itibaren 49 yıllığına)
Kaynakça
- ^ a b 6741 sayılı Kanun, Madde 6/2 12 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. T.C. Resmî Gazete. 26 Ağustos 2016
- ^ "TVF | Türkiye Varlık Fonu | Genel Bilgiler". www.tvf.com.tr. 1 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
- ^ Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı (10 Temmuz 2018). "Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Kararname Numarası: 1)" (PDF). T.C. Resmî Gazete. 30 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Temmuz 2018.
- ^ "Kamu şirketlerinin hazineye ait hisseleri Varlık Fonu'na devredildi". Sözcü. 5 Şubat 2017. 13 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2017.
- ^ Türkmen, Nedim (13 Şubat 2017). "Varlık Fonu'na denetim var mı?". www.sozcu.com.tr. Sözcü. 2 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2020.
- ^ "6741 sayılı Kanun, Madde 6/3" (PDF). 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021.
- ^ "CHP'li Faik Öztrak'tan 'Varlık Fonu' tepkisi: Osmanlı'yı çökerten zihniyet buydu". Cumhuriyet. İHA. 6 Şubat 2017. 13 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2017.
- ^ "Türkiye Varlık Fonu Başkanı Bostan görevden alındı". Bloomberg HT. 8 Eylül 2017. 10 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2023.
- ^ a b c "Varlık Fonu'nun yönetim kurulu tamamen değişti: Cumhurbaşkanı Erdoğan Yönetim Kurulu Başkanı oldu". Medyascope. 12 Eylül 2018. 10 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2023.
- ^ "Berat Albayrak'ın Türkiye Varlık Fonu'ndaki görevi sona erdi". Independent Türkçe. 27 Kasım 2020. 10 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2023.
- ^ "Prof. Dr. Erişah Arıcan, Türkiye Varlık Fonu Başkan Vekili oldu". Platin. 30 Ocak 2021. 10 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2023.
- ^ "Selim Arda Ermut kimdir, Türkiye Varlık Fonu'nun portföyünde hangi şirketler var?". BBC Türkçe. 9 Mart 2021. 29 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2023.
- ^ a b "TVF | Türkiye Varlık Fonu | Portföyümüz". www.tvf.com.tr. 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
- ^ "TVF | Türkiye Varlık Fonu | Gayrimenkul". www.tvf.com.tr. 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
- ^ "TVF | Türkiye Varlık Fonu | Şans Oyunları". www.tvf.com.tr. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Dış bağlantılar
- BBC Türkçe'de "Türkiye neden şirketlerini Varlık Fonu'na devretti?" 13 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. makalesi
