İçeriğe atla

Türkiye Spor Yazarları Derneği Kupası

Türkiye Spor Yazarları Derneği Kupası
İlk sezon1963-64 (İstanbul)
1961 (İzmir)
1967 (Ankara)
Son sezon1999-00 (İstanbul)
2021 (İzmir)
BölgeTürkiye Türkiye
En başarılı takımAltay (18)
Ankaragücü (18)
Gençlerbirliği (17)
Fenerbahçe (12)
Beşiktaş (12)
Galatasaray (12)

Türkiye Spor Yazarları Derneği Kupası veya kısaca TSYD Kupası, Türkiye Spor Yazarları Derneği tarafından sezon başlarında düzenlenen bir hazırlık turnuvasıdır. Türkiye'nin çeşitli illerinde zaman zaman yapılmıştır. 1968-1969 sezonunda oynanmayan bu kupanın İstanbul ayağı, en son Galatasaray'ın kazandığı 1999-2000 sezonundan sonra kaldırılmıştır. Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş bu kupayı on ikişer defa kazanmışlardır. Şu an sadece Anadolu'da düzenlenmektedir. Turnuvaya 4 Takım katılır.

Türkiye Spor Yazarları Derneği (TSYD) tarafından 1963 yılında düzenlenmeye başlanan ve geleneksel bir hal almış bulunan İstanbul Şubesi'nin düzenlediği "Türkiye Spor Yazarları Derneği Kupası" İstanbul'un üç büyük kulübü Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray arasında oynandı. Bu kupaya bir kez Trabzonspor, bir kez de Beyoğluspor'un katıldıkları görüldü.

Ayrıca 5 yılda 3 kere kazanan takımlara Çalenç Kupası verilirdi. Bu kupayı 2 kez Fenerbahçe, 1 kez de Beşiktaş kazandı.

Tarihçe

TSYD Kupası, 5 Temmuz 1963'te Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray takımlarının imzaladığı bir protokol ile "Spor Yazarları Birliği Kupası" adı altında hayata geçirildi. Ancak, ay sonunda Fenerbahçe bazı anlaşmazlıklardan dolayı turnuvadan çekildi. Fenerbahçe'nin boşluğu ise Beyoğluspor ve Beykoz SK takımları ile dolduruldu. İlk kupayı, Beşiktaş'ı averaj ile geçen Galatasaray kazandı. Fenerbahçe, 1964'te düzenlenen ikinci turnuvaya katıldı ve turnuva ilk olarak planladığı gibi üç büyük İstanbul takımı arasında düzenlendi. Bu turnuvayı ise Beşiktaş kazandı. 1968 yılında düzenlenmeyen turnuvayı Fenerbahçe ilk olarak 1969'da kazandı.

Ağustos 1975'te turnuva ikinci kez dört takım arasında düzenlendi ve turnuvaya ilk kez İstanbul dışında bir takım katıldı. 1974-75 sezonunda 1. Lig'e ilk kez çıkıp, iyi bir performans gösteren Trabzonspor, turnuvaya davet edildi. Trabzonspor, oynadığı üç maçta Galatasaray'ı yenmeyi başardı. O sezonun sonunda Trabzonspor, Anadolu'dan çıkan ilk şampiyon oldu. 1976'da da aynı dörtlü formatın devam edilmesine karar verilse de İngiltere turnesine çıkan Galatasaray turnuvaya katılmadı. Galatasaray yerine, 1975-76 sezonu dördüncüsü Adanaspor turnuvaya dahil edildi. Bir sonraki sezon turnuva klasik üçlü formatına döndü ve 1999'a kadar bu şekilde devam etti.

Mayıs 2000 yılında Fenerbahçe, TSYD Kupası'nda mücadele etmeyeceğini açıkladı ve turnuva bu tarihten sonra bir daha İstanbul'da düzenlenmedi. TSYD Kupası'nı son kez müzesine götüren takım Galatasaray olurken, üç büyük takım da turnuvayı on ikişer kez kazandı.

TSYD Kupası, İstanbul dışında da farklı illerde zaman zaman sezon önceleri düzenlendi. Günümüzde Ankara şubesinin düzenlediği turnuva devam etmektedir.

Kupayı kazananlar

Adana

Kulüp Şampiyonluk
Adana Demirspor
9
Adanaspor
8
Gaziantepspor
5
İskenderunspor
2
İstanbulspor
1
Toplam
25

Ankara

  • Güncelleme: 2 Ağustos 2024'[1] (1967'den beri her sene düzenlenen turnuva sadece 2018 yılında düzenlenmemiştir)[2]
Kulüp Şampiyonluk sayısı Şampiyonluk yılları
Ankaragücü18 1968, 1970, 1971, 1972, 1974, 1976, 1977, 1980, 1981, 1982, 1986,[3] 1991, 1997, 2000, 2001, 2022, 2023, 2024
Gençlerbirliği17 1967,[4] 1969, 1985, 1989, 1993, 1994, 1998, 2002, 2003, 2006, 2008, 2010, 2011, 2012, 2016, 2019, 2021
Ankaraspor4 2004, 2005, 2009, 2015[5]
Konyaspor3 1988, 2013, 2014
Eskişehirspor2 1973, 1984[6]
Zonguldakspor[7]2 1978, 1979
Trabzonspor2 1992, 1996
Boluspor1 1975
Bursaspor1 1983[8]
Malatyaspor1 1987
Bakırköyspor1 1990[9]
Kayserispor1 1995
Samsunspor1 1999
Gençlerbirliği OFTAŞ1 2007
Karabükspor1 2017
Sivasspor1 2020
Toplam 56

İstanbul

Kulüp Şampiyonluk
Fenerbahçe
12
Beşiktaş
12
Galatasaray
12
Toplam
36
  • Fenerbahçe 12. kupasına 1995'te, Beşiktaş 1996'da, Galatasaray ise 1999'da ulaştı. TSYD, 1975'ten sonra bir de Çalenç Kupası ortaya koydu. Bu kupaya adını üç kez yazdıranlar, ebedi sahibi olacaklardı. İlk Çalenç Kupası'nı 1978 yılında Fenerbahçe (1975, 1976 ve 1978'de üç kez adını yazdırarak) kazandı. İkinci kupayı da 1982 yılında (1979, 1980 ve 1982'de üç kez adını yazdırarak) yüne Fenerbahçe kazandı. Üçüncü ve son kupayı ise Beşiktaş (1983, 1984 ve 1988'de üç kez adını yazdırarak) Beşiktaş müzesine götürdü (basındaki TSYD Kupası şampiyonluğu fotoğraf karelerine de yansıyan bu ikinci kupa Çalenç Kupasıdır).

İzmir

1965 - 2021 yılları arasında TSYD İzmir Kupası (2011'den itibaren "TSYD Ege Kupası") toplam 47 kez düzenlenmiştir. Organizasyon, 1966, 1974, 2005, 2007, 2010, 2015, 2016, 2017, 2020 ve 2021 yıllarında çeşitli nedenlerle gerçekleştirilmemiştir.[10]

  • Güncelleme: 8 Ağustos 2021'[11]
Kulüp Şampiyonluk sayısı Şampiyonluk yılları
Altay18 1968, 1970, 1971, 1972, 1973, 1975, 1981, 1983, 1986, 1987, 1988, 1999, 2000, 2003, 2006, 2009, 2012, 2018
Göztepe9 1965, 1967, 1969, 1976, 1977. 1978, 1990, 1995, 2002
Karşıyaka9 1980, 1982, 1985, 1989, 1991, 1992, 1993, 1994, 1996
Altınordu2 1979, 1984
Denizlispor2 1997, 2001
Aydınspor1 1998[12]
İzmirspor1 2004
Bucaspor1 2008
Akhisar Belediyespor1 2011
Aydınspor 19231 2013
Balıkesirspor1 2014
Menemenspor1 2019
Toplam 47

Konya

Kulüp Şampiyonluk
Konyaspor4
Gençlerbirliği1

Trabzon

Kulüp Şampiyonluk
Trabzonspor2
Çaykur Rizespor1
Akçaabat Sebatspor1

Samsun

Kulüp Şampiyonluk
Samsunspor3

Kaynakça

  1. ^ macanilari.com sitesindeki muhtelif kaynaklardan derlenmiştir.
  2. ^ "TSYD Kupası iptal edildi". sabah.com.tr. 1 Ağustos 2018. 26 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021. 
  3. ^ "Ankaragücü 1-0 Eskişehirspor 10 Ağustos 1986 1986 Sezonu TSYD Ankara Şubesi 4'Lü Futbol Turnuvası Final Maçı Ankara 19 Mayıs Stadyumu, Ankara, Türkiye". macanilari.com. 18 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  4. ^ "1967 Sezonu - TSYD Ankara Şubesi 4'Lü Futbol Turnuvası Final Maçı". macanilari.com. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021. 
  5. ^ "Osmanlıspor FK" adıyla
  6. ^ "Eskişehirspor 2-2 Malatyaspor (Penaltılarla 6-5) 12 Ağustos 1984 1984 Sezonu TSYD Ankara Şubesi 4'Lü Futbol Turnuvası Final Maçı Ankara 19 Mayıs Stadyumu, Ankara, Türkiye". macanilari.com. 18 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  7. ^ Barış Işık. "ZONGULDAKSPOR'UN HAKKINI YEDİRMEM!". 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. 
  8. ^ "Zonguldakspor 2-2 Bursaspor (Penaltılarla 3-5) 14 Ağustos 1983 1983 Sezonu TSYD Ankara Şubesi 4'Lü Futbol Turnuvası Final Maçı Ankara 19 Mayıs Stadyumu, Ankara, Türkiye". macanilari.com. 18 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  9. ^ "Bakırköyspor 2-1 Gaziantepspor 12 Ağustos 1990 1990 Sezonu TSYD Ankara Şubesi 4'Lü Futbol Turnuvası Final Maçı Ankara 19 Mayıs Stadyumu, Ankara, Türkiye". macanilari.com. 18 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2013. 
  11. ^ "47. Folkart TSYD Ege Kupası Menemenspor'un". cumhuriyet.com.tr. 9 Ağustos 2019. 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021. 
  12. ^ Milliyet Gazetesi, 24.07.1998, sf. 32

İlgili Araştırma Makaleleri

İstanbul Şildi, 1929-1939 yılları arasında aralıklarla düzenlenen ve sadece İstanbul'daki takımların katılabildiği futbol turnuvası.

Ender Konca, Türk eski millî futbolcudur.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Futbol Şampiyonası</span>

Türkiye Futbol Şampiyonası ya da Türkiye Futbol Birinciliği, Türkiye'de ülke çapında yapılan ilk futbol şampiyonasıdır. Türk İdman Cemiyetleri İttifakı'nın 1924 yılında Ankara'da yapılan bir genel kurul toplantısında düzenlenmesi kararlaştırıldı. Futbol Heyet-i Müttehidesi adıyla kurulan Türkiye Futbol Federasyonu tarafından düzenlendi. Lig formatında düzenlenen bölge ve şehir liglerinde şampiyon olan takımları, eliminasyon usulüne göre karşılaştıran organizasyon, farklı şehir takımlarını bir araya getiren ilk ulusal futbol şampiyonası olma özelliğini taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fenerbahçe (futbol takımı) 1958-59 sezonu</span>

Fenerbahçe 1958-59 sezonunda, son kez düzenlenen İstanbul Ligi 16. şampiyonluğuna namağlup ulaştı ve 1904'ten beri düzenlenen İstanbul Ligi'nde en çok şampiyonluk kazanan takım oldu.

<span class="mw-page-title-main">Süper Kupa</span> Türkiyenin Süper Lig şampiyonu ile Türkiye Kupası şampiyonu arasında oynanan futbol organizasyonu

Süper Kupa ya da sponsorluk anlaşmaları gereğince Turkcell Süper Kupa, Türkiye'de yeni sezon başlamadan önce Süper Lig şampiyonu ile Türkiye Kupası şampiyonu takımların arasında oynanan futbol organizasyonu.

Galatasaray sezonları listesi, Galatasaray 'nın, herhangi bir ligde ilk kez mücadele etmeye başladığı 1906-07 sezonundan günümüze kadarki lig, Avrupa kupaları ve ulusal kupalardaki sezonlarının listesini içermektedir. Kulüp, 1905'te, Galatasaray Lisesi öğrencilerinden Ali Sami Yen önderliğinde Asım Tevfik Sonumut, Emin Bülent Serdaroğlu, Celal İbrahim, Boris Nikolof, Milo Bakiç, Pol Bakiç, Bekir Sıtkı Bircan, Tahsin Nahit, Reşat Şirvanizade, Hüseyin Hüsnü Kayacan, Refik Cevdet Kalpakçıoğlu ve Abidin Daver tarafından kuruldu.

Fenerbahçe 1969-70 sezonu, Fenerbahçe'nin kuruluşundan itibaren 63. ve ulusal ligdeki 12. sezonudur.

Fenerbahçe 1975-76 sezonu, Fenerbahçe'nin kuruluşundan itibaren 69. ve ulusal ligdeki 18. sezonudur.

Fenerbahçe 1982-83 sezonu, Fenerbahçe'nin kuruluşundan itibaren 76. ve ulusal ligdeki 25. sezonudur.

Fenerbahçe 1983-84 sezonu, Fenerbahçe'nin kuruluşundan itibaren 77. ve ulusal ligdeki 26. sezonudur.

Fenerbahçe 1984-85 sezonu, Fenerbahçe'nin kuruluşundan itibaren 78. ve ulusal ligdeki 27. sezonudur.

Fenerbahçe 1985-86 sezonu, Fenerbahçe'nin kuruluşundan itibaren 79. ve ulusal ligdeki 28. sezonudur.

<span class="mw-page-title-main">Fenerbahçe-Galatasaray derbisi</span> Kıtalararası derbi

Fenerbahçe-Galatasaray derbisi veya diğer adıyla Kıtalararası Derbi, İstanbul merkezli iki Türk spor kulübü olan Fenerbahçe ile Galatasaray'ın futbol takımlarının karşılaştığı maçları tanımlayan bir ifadedir. Süper Lig'de mücadele eden iki takımdan Fenerbahçe iç saha maçlarını Kadıköy'deki Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nda oynarken, Galatasaray'ın iç saha maçlarına Sarıyer'deki Rams Park ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Barış Kupası</span>

Kıbrıs Barış Kupası, 1975'te Kıbrıs Türk Federe Devleti'nde Hayat Spor Dergisi tarafından düzenlenen futbol turnuvası. Turnuva sadece bir kez düzenlenmiş ve Trabzonspor'un şampiyonluğuyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Başbakanlık Kupası maçları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Türkiye Futbol Federasyonu tarafından 1944-1998 yılları arasında düzenlenen Başbakanlık Kupası, yıllar içinde farklı formatlarla düzenlenmiş tek maçlık bir müsabakaydı. Millî Küme ile Türkiye Futbol Şampiyonası'nın tamamlanan son sezonlarının şampiyonlarının karşılaştığı 1944 Başbakanlık Kupası'nda Beşiktaş, Fenerbahçe'yi yenerek şampiyonluğa ulaştı. Bu formatta 1950'ye kadar devam eden Başbakanlık Kupası'na, İstanbul'da profesyonel bir futbol liginin kurulmasıyla birlikte ara verildi. 1966'da tekrar başlayan etkinliğin formatı, Türkiye 2. Futbol Ligi ile Türkiye Amatör Futbol Şampiyonası şampiyonlarının karşılaşacağı şeklindeydi. Yeni sistemdeki ilk müsabakada İdmanocağı'nı yenen Eskişehirspor şampiyonluğa ulaştı. 1968 Başbakanlık Kupası'nda şampiyon olan İzmir Denizgücü, futbolun profesyonel olarak oynanmaya başlamasının ardından müsabaka tarihinde şampiyonluk yaşayan tek amatör kulüp oldu.

Atatürk Kupası, Cumhuriyet Halk Partisi'nin 40. yılı dolayısıyla Türkiye'nin İstanbul ilinde düzenlenen özel bir futbol turnuvası. Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray'ın katıldığı ve lig usulüyle düzenlenen turnuvada her takım diğer ikisiyle birer maç yaptı. 9 Eylül 1963, 2 Ekim 1963 ve 2 Temmuz 1964 tarihlerinde, Mithatpaşa Stadyumu'nda oynanan maçlar sonunda her iki rakibini de yenen Fenerbahçe turnuvayı şampiyon olarak tamamladı.

Fenerbahçe 1954-55 sezonunda İstanbul Erkekler Basketbol Ligi'nde tarihinde ilk kez şampiyon oldu.

Fenerbahçe 2004-05 sezonunda yeniden yapılanma sürecine girdi ve Aydın Örs'ün antrenörlüğünde başarılı bir performans gösterdi. Genç oyuncularıyla hem Türkiye'de hem de Avrupa'da olumlu bir grafik çizen ve ligi dördüncü sırada bitiren takım, play-off'ta zorlu bir tur sonrası yarı finalde Efes Pilsen'e 3-1 ile elendi.

1974 Donanma Kupası, 20 Temmuz 1974'te başlayan Kıbrıs Barış Harekâtı'nın ardından Türk Deniz ve Hava Kuvvetlerine yapılan bağışlara ivme kazandırmak üzere Türk Deniz Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı tarafından özel bir futbol turnuvası düzenlendi. Beşiktaş, Galatasaray ve Fenerbahçe'nin katılımıyla düzenlenen turnuvada kura gereği 27 Temmuz 1974 tarihinde BJK İnönü Stadyumu'nda oynanan maçta Galatasaray, Beşiktaş'ı 4-1 yendi ve Fenerbahçe'yle final oynamaya hak kazandı.

Dört Büyükler, Türkiye'nin en başarılı dört spor kulübü olan Beşiktaş, Galatasaray, Fenerbahçe ve Trabzonspor'u anlatmak için kullanılan bir kavramdır. Bu takımlar arasında gerçekleşen maçlara "derbi" denmektedir.