İçeriğe atla

Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist

Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist
KısaltmaTKP/ML
Genel sekreter1. İbrahim Kaypakkaya[1]
2. Süleyman Cihan[2]
3. Kazım Çelik[3]
4. Mehmet Demirdağ[4]
5.[not 1]
Kurucuİbrahim Kaypakkaya
Slogan(lar)Yaşasın Partimiz TKP/ML, Halk Ordusu TİKKO, TMLGB, İbo, Haydar, Zülfikar, Namludadır İktidar
Kuruluş tarihi24 Nisan 1972
Bölünme
ÖnceliTürkiye Komünist Partisi (Mustafa Suphi dönemi)
Türkiye İhtilalci İşçi Köylü Partisi
Gazete(ler)
  • Komünist (dergi)
  • İşçi-Köylü Kurtuluşu (gazete)
Gençlik koluTürkiye Marksist-Leninist Gençlik Birliği
Askeri kolTürkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu
İdeoloji
Siyasi pozisyonAşırı sol
Ulusal üyelikHalkların Birleşik Devrim Hareketi (eskiden)[5][6]
Uluslararası üyelikDevrimci Parti ve Örgütlerin Enternasyonal Koordinasyonu
Uluslararası Marksist-Leninist Parti ve Örgütler Konferansı (Uluslararası Bülten) (eskiden)
Enternasyonalist Özgürlük Taburu
İnternet sitesi
Parti bayrağı

Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist (TKP/ML), 24 Nisan 1972'de İbrahim Kaypakkaya ve arkadaşları tarafından kurulan yasa dışı komünist parti. Partinin siyasi düşünceleri doğrultusunda askeri kolu Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu (TİKKO) ve gençlik örgütü Türkiye Marksist-Leninist Gençlik Birliği'dir (TMLGB).

Hakkında

TKP/ML örgütünün askeri kanadı olan TİKKO ve gençlik örgütü TMLGB örgütün sivil kanadı olan TKP/ML'ye bağlı olarak hareket etmektedir. Parti, düşüncelerinde daima kırları ve illegal mücadeleyi birinci planda ele alınması gerektiğini belirten İbrahim Kaypakkaya'nın görüşlerinin günümüzdeki savunucusudur. Parti (örgüt), Marksizm, Leninizm ve Maoizm'in birleşimiyle oluşan Marksizm-Leninizm-Maoizm (MLM) ideolojisini benimsemiştir. Parti içinde sürekli ikililik ortaya çıkmış ve bazı zamanlarda çeşitli fraksiyonlar ortaya çıkmıştır. TKP/ML-Hareketi, TKP/ML-DABK, TKP/ML-Konferans, TKP/ML(Maoist Parti Merkezi) en öne çıkanlarıdır. Ayrıca Partizan isimli politik dergide örgüte yakın bir grup olarak bilinmektedir.[7]

1995 yılında TKP/ML(Birlik) adlı grup ayrılmıştır. 2007 yılında İbocu Dönüşüm Hareketi adlı grup ayrılmıştır. Bu gruplar sonradan kendi aralarında birleşip sonra da Maoist Komünist Partisine iltihak etmişlerdir.

Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu
BağlılıkTürkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist
Lider(ler)TİKKO Genel Komutanlığı
(Partiye bağlı kolektif liderlik)
Etkin bölgeler Türkiye
Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi
İdeolojiKomünizm
Marksizm-Leninizm-Maoizm
Siyasi yelpazeAşırı sol
Müttefikler Halkların Birleşik Devrim Hareketi
Enternasyonalist Özgürlük Taburu
Rakip(ler) Türkiye
Suriye Millî Ordusu
IŞİD
Çatışma(lar)Türkiye'de Maocu çatışması
Kobani Kuşatması
Menbic Taarruzu
Rakka Operasyonu (2016-2017)
Zeytin Dalı Harekâtı
Barış Pınarı Harekâtı

TKP/ML, 12 Mart 2016 tarihinde Halkların Birleşik Devrim Hareketi bileşenleri ile birleşerek Türkiye'de faaliyet yürüten bazı komünist ve Marksist-Leninist silahlı örgütlerle ortak bir cephe oluşturmuştur.[8] Daha sonradan 2016'da ayrılık sonucu oluşan fraksiyonlardan TKP/ML MK fraksiyonu (sağ tasfiyeci kanat), 1 Ekim 2016'da yaptığı açıklama ile bu hareketten ayrıldığını duyurmuştur.[9]

2015 yılında Almanya'da TKP/ML üyesi olduğu iddiasıyla operasyon ardından gelişen süreç sonucunda örgütte 2016 yılında iki ayrı kanada bölündü. TKP/ML MK'sinin kişi yeterliliğini sağlayamadığı, Konferans hazırlama için aldığı inisiyatifin ek süresinin dolup MK'nin bu yüzden düştüğünü ve bölgesel döneme geçildiğini ilan grup Örgütlenme Komitesi'ni kurdu.[10] Diğer kanat ise MK ismini kullanmaya devam etti. Her iki grup da kendini TKP/ML olarak adlandırıyor ve diğer grubu sağcı-tasfiyeci olarak tanımlıyor, buna ek olarak ÖK kanadı MK ismini kullanan kanadın bu ismi demokratik yollarla elinde tutmadığını belirterek bu kanadı darbecilikle suçluyor. Ayrılık kamuoyunda Örgütlenme Komitesi (ÖK) ve Merkez Komitesi (MK)/İşçi Köylü Kurtuluşu (İKK) ayrılığı şeklinde yansımıştır.

Örgüt, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığının 28 Ekim 2015'ten beri yayınladığı "en çok aranan teröristler" listesinde terör örgütü olarak sınıflandırılmaktadır.[11]

Türkiye Marksist-Leninist Gençlik Birliği

Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninistin gençlik kanadıdır.[12]

Eylemleri

Örgütten ayrılarak kurulan yeni oluşumlar

TKP-ML

2016'lı yılların sonlarına doğru örgütten Türkiye Komünist Partisi-Marksist Leninist (TKP-ML) adında bir ayrılık yaşanır. TKP-ML'nin silahlı kanadının adı TİKKO ve gençlik kanadının adı da TMLGB adını taşır. Ancak bu örgütün aynı zamanda kadın yapılanması bulunmaktadır. Bu yapılanmanın adı Türkiye Komünist Partisi-Marksist Leninist/Komünist Kadınlar Birliği (TKP-ML/KKB veya KKB) olarak bilinir. TKP-ML'nin kendine ait resmi web sitesi mevcuttur.[24]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "1973'te yitirilenler". 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015. 
  2. ^ "1981'de yitirilenler". 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015. 
  3. ^ "1987'de yitirilenler". 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015. 
  4. ^ "1997'de yitirilenler". 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015. 
  5. ^ "Peoples' United Revolutionary Movement established for a joint struggle". Firat News Agency. 1 Mart 2016. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2016. 
  6. ^ "STATEMENT OF OUR PARTY, COMMUNIST PARTY OF TURKEY/MARXIST-LENINIST (TKP-ML) … | İşçi Köylü Kurtuluşu". tkpml.com. 21 Mart 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "60'lı yılların oyununu oynuyorlar!". 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015. 
  8. ^ "Halkların Birleşik Devrim Hareketi" kuruldu 13 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Alınteri dergisi, 12 Mart 2016, Erişim tarihi 14 Mart 2016.
  9. ^ "Amerikan bayraklı "devrim"den sonra PKK'dan koptular". Odatv. 1 Ekim 2016. 17 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024. 
  10. ^ TKP/ML Örgütlenme Komitesi. "TÜM PARTİ TARAFTARLARIMIZA, ŞEHİT VE TUTSAK AİLELERİMİZE, DOST VE DEVRİMCİ ÖRGÜTLERE, ÇEŞİTLİ MİLLİYETLERDEN EMEKÇİ HALKIMIZA!". partizan-online.net. 25 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2019. 
  11. ^ "Arananlar/Mavi Liste". Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. 16 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2019. 
  12. ^ "TİKKO füzesi". Hürriyet Gazetesi. hurriyet.com.tr. 2 Mayıs 2001. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2016. 
  13. ^ "Ümraniye'de Ülkücü diye 5 işçiyi öldürmüşlerdi 17 Mart 1978". Yeniçağ Gazetesi. 17 Mart 2016. 19 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023. 
  14. ^ "Doğu'da terör günü: 15 ölü". Cumhuriyet. 16 Ağustos 2024. 14 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024. 
  15. ^ ANKARA, Salih GÜNER, Ümit KOZAN / KIRŞEHİR (2 Ağustos 1997). "Cezaevi otosuna bomba". www.hurriyet.com.tr. 14 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024. 
  16. ^ "Polis katilleri yakalandı". bigpara.hurriyet.com.tr. 30 Aralık 2000. 4 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2023. 
  17. ^ "İstanbul'da bombalı saldırı". web.archive.org. 14 Mayıs 2020. 14 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  18. ^ "TKPML-TİKKO'dan eylem". ANF News. 14 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024. 
  19. ^ "İllegal sol örgütler bir bir PYD'ye katılıyor". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2015. 
  20. ^ "Enternasyonalist Özgürlük Taburu kuruldu". 18 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2015. 
  21. ^ "Tunceli'de PKK ve TİKKO, ortak eylemle yol kesti". www.hurriyet.com.tr. 11 Ağustos 2015. 4 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024. 
  22. ^ "Turkish military offensive against Afrin : the Kurds are the victims of the contradictions between the imperialists" (İngilizce). OCML VP. 25 Ocak 2017. 3 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2018. 
  23. ^ "The International Freedom Battalion has reactivated!" (İngilizce). AFFA - Antifascist Forces in Afrin. 29 Ekim 2019. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2019. 
  24. ^ "ana sayfa". TKP-ML Resmi Internet Sitesi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2024. 

Dipnotlar

  1. ^ TKP/ML ve geleneğin takipçileri genel sekreterini öldürülmeden ya da herhangi bir sebepten dolayı partiden kopmadan açıklamaz. Bunun sebebi ise genel sekreterlerin ifşa olmasını engellemektir

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (1920)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1920–1987)

Türkiye Komünist Partisi, 1920 yılında kurulan, Türkiye'de faaliyet göstermiş komünist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Marksist-Leninist Komünist Parti</span> HBDHye dahil olan, silahlı komünist örgüt

Marksist Leninist Komünist Parti, 10 Eylül 1994'te kurulan ve silahlı mücadele yürüten yasa dışı komünist partidir. Parti, içinde eylem yapmakta ve örgütlenmekte olduğu sistemlerin ağır baskıları ve yasaklamaları neticesinde kendisini yasa dışı olarak tanımlamakta ve bu çerçevede eylemlerini yürütmektedir. Örgüt, Emniyet Genel Müdürlüğü'nün yayınladığı "Türkiye'de hâlen faaliyetlerine devam eden başlıca terör örgütleri" listesinde "Marksist Leninist Komünist Parti (MLKP)" adı altında yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Kaypakkaya</span> Türk Marksist-Leninist militan

İbrahim Kaypakkaya, fikirlerini benimseyenler arasında anıldığı adıyla İbo veya kod adıyla Hamza, 68 Kuşağı'nın en öne çıkan isimlerinden Türk Marksist-Leninist devrimci ve Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist'in kurucu lideridir.

Türkiye Komünist Partisi ile şu maddeler kastedilmiş olabilir:

Türkiye Devrimci Komünist İşçi Hareketi (TDKİH), 1989'da kurulan Marksist-Leninist görüşe sahip yasa dışı komünist örgüt.

Ziya Ulusoy, Türk komünist devrimci.

<span class="mw-page-title-main">Halkın Yolu</span> Türkiyede komünist topluluk

Halkın Yolu yasadışı politik dergi çevresidir. Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi'nin 12 Mart Muhtırası ile yenilgiye uğrayıp kadroları arasında çıkan ayrışmadan sonra Devrimci Yol, THKP-C/MLSPB ve THKP-C/HDÖ ile aynı yılda Maoizm ideolojisini benimseyen Militan Gençlik Dergisi grubunun Halkın Yolu dergisini çıkarmasıyla kurulmuştur. Kuruluşundan itibaren grup yayın organı "Halkın Yolu" ve "Kızıl Bayrak" dergilerini çıkarmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ali Haydar Yıldız</span> TİKKOnun kurucularından komünist eylemci

Ali Haydar Yıldız, TKP/ML-TİKKO kurucularından olan Kürt kökenli Türk militan.

Türkiye Komünist İşçi Hareketi, 1987'de kurulan bir komünist örgüttür. Örgütün önceki adı THKP-C/ML'dir. Maoculuğun reddi ile adını da yenilemiştir. Örgüt, 1994 yılında düzenlenen birlik kongresinde TKP/ML Hareketi isimli örgüt ile Marksist Leninist Komünist Parti (MLKP) adı altında birleşerek kendini feshetti.

TKP/ML-Hareketi , 1976-1994 arasında faaliyet gösteren yasa dışı devrimci örgüt. 1972’de İbrahim Kaypakkaya tarafından kurulan TKP/ML’nin dışarıda faaliyeti devam ettiren Koordinasyon Komitesi tarafından; eski TKP/ML tezlerinin bir kısmının özeleştirisi yapılarak kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Maoist Komünist Partisi</span> Yasa dışı komünist terör örgütü

Maoist Komünist Partisi ya da kısaca MKP veya MKP/HKO-PHG; Türkiye'de faaliyet gösteren Maoist ideolojiye sahip, yasa dışı, silahlı komünist parti. Örgütün amacı Türkiye'de Maoist ilkelere bağlı sosyalist bir devrim yapmaktır. Bu amaçla başta Tunceli (Dersim) olmak üzere çeşitli bölgelerde silahlı faaliyetler yürütmektedir. Partinin silahlı kanadı, Halk Kurtuluş Ordusudur (HKO). MKP, TKP(ML)-TİKKO'nun 2002 yılında yaptığı ilk kongresinde isim değiştirmesiyle ortaya çıkmıştır. Örgüt, silahlı faaliyetlerini Tunceli, Tokat, Kastamonu, Giresun, Ordu ve metropollerde yürütmektedir.

68 kuşağı, tüm dünyada etkisini hisettiren 1968 kuşağı protestolarının Türkiye'deki yansıması olarak Deniz Gezmiş, Mahir Çayan, Kemal Bingöllü, İbrahim Kaypakkaya, Behice Boran, Sevgi Soysal, Şirin Cemgil, İlkay Demir, Gülten Savaşçı, Hatice Alankuş, Füsun Özbilgen, Necmiye Alpay, Hasan Yalçın, Cihan Alptekin, Hüseyin İnan, Yusuf Aslan, Harun Karadeniz, Sinan Cemgil, Ali Haydar Yıldız, Rasih Ulaş Bardakçı, Kadir Manga, Ahmet Atasoy, Alpaslan Özdoğan, Hüseyin Cevahir, Ömer Ayna, Taylan Özgür, Doğu Perinçek, Zülfü Livaneli gibi isimlerin liderliğinde oluşturulan Marksist-Leninist sentezli hareketin adıdır.

Halk ordusu şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Bolşevik Parti (Kuzey Kürdistan-Türkiye)</span> yasadışı komünist örgüt

Bolşevik Parti/Kuzey Kürdistan-Türkiye (BP/KK-T) Türkiye'de faaliyet gösteren Marksist-Leninist çizgiye sahip komünist parti. Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist'ten 1981 yılında kopan bir grubun oluşturduğu partidir. İlk kurulduğunda ismi Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist (Bolşevik)'ti. Parti isminde geçen Kürdistan kelimesiyle ayrılıkçı bir Kürt partisi değil, halkların kardeşliği ilkesini savunan bir parti olduğunu söylemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kolombiya Komünist Partisi (Marksist-Leninist)</span>

Kolombiya Komünist Partisi (Marksist–Leninist), 1965'te Kolombiya Komünist Partisinden ayrılan bir siyasi partidir.

Türkiye'de Maocu çatışması veya Halk Savaşı, Türkiye'nin doğusunda, 1970'lerin başlarında görünen Maocu örgütler ile Türk güvenlik güçleri arasında devam eden düşük düzeyli çatışmalardır. Çatışmalar, 1980'lerin sonlarında ve 1990'larda azaldı ve Türkiye-PKK çatışmaları ile birlikte ortadan kalktı. Düşük seviyeli silahlı saldırılar, Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist'in (TKP/ML) silahlı kanadı Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu (TİKKO) ile her ikisi de Maoist Komünist Parti'nin (MKP) silahlı kanatları olan Halk Kurtuluş Ordusu (HKO) ve Halk Partizan Kuvvetleri (PHG) tarafından düzenlenmeye devam etmektedir.

Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist kısaca TKP/ML (MPM), Türkiye'de silahlı mücadele yürüten yasa dışı bir gizli komünist örgüttür. 1987 yılında Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist örgütünde yaşanan ayrılma sonucu kuruldu.

Barbara Anna Kistler İsviçreli maoist devrimci, TKP/ML aktivisti ve örgütün silahlı kanadı olan Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu (TİKKO) mensubu.

Türkiye'deki yasa dışı siyasi partiler, esas olarak eylemlerinde Türkiye'yi hedefleyen, (a) kendilerini kendi kendilerine verdikleri adlarında belirtildiği şekilde siyasi parti olarak kabul eden, (b) yasalar uyarınca kurulmayan veya kurulamayan örgütleri listeler.

Türkiye Komünist Partisi/Marksist Leninist , 1978 yılında TKP/ML-Hareketinden bölünen yasa dışı örgüttür. Örgütün ilk adı TKP/ML-Halkın Birliği idi daha sonra TKP/ML (YİÖ) adını aldı. Örgüt TKP/ML-Hareketini sağa sapması ve silahlı mücadeleyi ihmal etmesi ile suçladı. Arnavutluk Emek Partisinin siyasi çizgisini benimsemiştir. Eylül 1995'te TKP/ML (YİÖ), MLKP ile birleşerek kendini feshetti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.