İçeriğe atla

Türkiye'de müzikoloji

Türkiye'de müzikoloji, Avrupa'nın doğu müziğiyle ilgilenmesine paralel olarak 1910'lardan sonra gelişmiştir.

Müzikoloji ve Kaynakları (İstanbul 2006) kitabında Türkiye'de müzikolojinin başlangıcı ve gelişmesinden kısaca söz edilmektedir. Avrupa'da müzikolojinin başlangıcı "müzik ilmi" kelimelerinin 1850'lerde kullanılmasına bağlanır. Türk müzik tarihinde Farabi, İbn Sina, Safiyyüddin Abdülmü'min, Abdülkadir Maragî, Ladikli gibi nazarî ve Ali Ufkî, Kantemiroğlu gibi nota eserleri yazan müzikolog denebilecek insanlar varsa da eserlerini günümüz tekniğinde ve bilgisi ölçüsünde yazmamışlardır. Müzikoloji'nin 1850'de kurulmasından sonra Türkiye'de müziğin bilimsel masaya oturtulması ve incelenmesi gerektiğini anlayıp buna göre ilk müzik araştırmacılarını teşvik edenler, gelenekten gelen bilgi ve tecrübelerini öğrencilerinden Rauf Yekta Bey ile Suphi Ezgi'ye aktarmışlar, onları yönlendirmişlerdir. Daha sonra Hüseyin Sadettin Arel'in de katıldığı ilk müzikolojik çalışmaların Rauf Yekta Bey, Suphi Ezgi tarafından 1913-1920 arasında yapıldığı kabul edilmektedir.

Türkiye'de ilk ciddi anlamda müzikolog olarak anılmaya değer kişi Rauf Yekta Bey'dır (1871-1935). Rauf Yekta Bey, çoğunlukla meşk sistemiyle gelen notaları yazıya geçirme çalışmaları yanında teori konusuna da eğilmiş, “24 aralıklı ses sistemi” denilen o günün şartlarında Türk müziği teorisinde yeni bir görüş ortaya atmıştır. Aynı dönemde Suphi Ezgi (1869-1962), Hüseyin Sadettin Arel (1880-1955), Murat Uzdilek hem nota hem de nazariyat ve Türk müziğinin müdafaası sahasında yazdıkları eserlerle müzikolojik çalışmalara katılmışlardır.

Suphi Ezgi’nin Nazari ve Ameli Türk Müziği (I-V, İstanbul 1933-53), Hüseyin Sadettin Arel’in Türk Musikisi Kimindir (İstanbul 1969) kitapları önemlidir. Bu noktada kısaca isimlerini sayacağımız Mahmut Ragıp Gazimihal (1900-1961), Veysel Arseven (1919-1977), Ferruh Arsunar (1908-1965), Sâdi Yâver Ataman (1908- 1994), Gültekin Oransay, Etem Ruhi Üngör, Cem Behar, Yalçın Tura, Cevad Memduh Altar ve daha birçokları çalışmalarıyla müzikolog olarak anılabilirler. 1900 yıllarından sonra Türk müziğini H. Usbeck, K. Reinhard, U. Reinhard, K. Signell,W. Feldman gibi yabancılar da araştırma konusu yapmışlardır.

Türkiye'de müzik eğitimi amaçlı Dârülelhan'dan bu yana birçok okul kurulmuştur. Musiki Muallim Mektebi, Konservatuvarlar zaman zaman siyasi sebeplerle (eğitime önem verilmesi, Türk müziğinin yasaklanması vs.) yeterli bilimsel araştırma yapamadılar. 1982'den sonra üniversite çatısında kurulan konservatuvarlardan bilimsel çalışmalar beklenmekle birlikte bu kuruluşlar da pek az ciddi müzikolojik yayın yapabildiler. Türkiye'de en eski müzikoloji bölümü Ege Üniversitesi'nde Dr. Erdoğan Okyay'ın da aralarında bulunduğu müzikbilimcilerce kurulmuş, kısa süre sonra atanan Prof. Dr. Gültekin Oransay sayesinde akademik bir yapıya kavuşmuştur.

İlgili Araştırma Makaleleri

Müzik bilimi ya da müzikoloji, müziği bilimsel açıdan ele alan ve inceleyen bilim dalı.

<span class="mw-page-title-main">Mesut Cemil</span> Türk müzisyen

Mesut Cemil Tel, Tamburi Cemil Bey’in oğludur. Bir ara “Tel” soyadını kullanmışsa da, kısa bir süre sonra bundan vazgeçmiştir. Çocukluk yılları babasının musiki çevresinde geçti. Babasından birkaç ders dışında musiki dersi almadı. İstanbul Sultanîsi'nde öğrenciyken, on üç yaşında Daniel-Fitzinger'den keman dersleri alarak Batı musikisi bilgileri öğrenmeye başladı; keman üzerindeki çalışmalarını daha sonra Aliye Berger'in eşi Karl Berger’den aldığı derslerle sürdürdü.

Gültekin Oransay, Türk müzik bilimci, tarih ve dil araştırmacısı.

<span class="mw-page-title-main">Dârülelhan</span>

Dârülelhan, Osmanlı Devleti’nin ilk resmi müzik okulu olarak İstanbul’da 1917-1927 arasında faaliyet gösteren dört yıllık eğitim kurumu. Osmanlı Devleti’nde Maarif Nezareti’ne bağlı okullarda öğretmenlik yapmak üzere hem Türk hem Batı müziğinin bilen öğretmenler yetiştirmek amacı ile kurulmuştur. Günümüzde İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı olarak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Klasik Türk müziği</span> müzik türü

Klasik Türk müziği, klasik Türk mûsıkîsi, Osmanlı'daki adıyla mûsıkî veya günümüzde kullanılan adıyla Türk sanat müziği; Türk kültürüne has makamlı bir müzik türü. Klasik batı müziği ve Hint müziği ile beraber dünya üzerinde süreklilik ve gelenek oluşturma bakımından mevcut birkaç klasik müzikten birisi olarak kabul edilir.

Zekaizade Ahmet Irsoy,. Klasik Türk müziği bestekârı. Hafız Mehmed Zekai Dede ile eşi Fatma Hanım'ın iki çocuğundan ikincisi.

Ersin Antep; Türk müzikolog.

Muhittin Şerif Targan, Türk besteci, ud ve çello virtüözü, portre ressamı.

Osman Şevki Uludağ Türk asker, doktor, tıp tarihçisi, besteci, milletvekili, yazar.

<i>Musiki Mecmuası</i>

Musiki Mecmuası, 1948 yılından bu yana İstanbul'da yayımlanmakta olan ve abonelik yoluyla okuyuculara ulaştırılan Türk Müziği dergisidir.

Arif Sami Toker, Türk bestekâr ve ses sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Zekai Dede Efendi</span> Osmanlı besteci

Zekâi Dede Efendi, Osmanlı klasik Türk müziği bestecisi.

Mehmed Fahri Kopuz, Türk müziği bestecisi ve ud virtüözü.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı</span>

İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı, İstanbul Üniversitesi'ne bağlı sanat ve müzik okuludur.

<span class="mw-page-title-main">Suphi Ezgi</span> Türk müzikolog ve besteci

Mehmet Suphi Ezgi, Türk hekim, müzik bilimci ve besteci. Ezgi, Türk musikisinin ses sistemini bilimsel bir temele dayandırmaya çalışmış ilk kuramcılardan birisi olarak kabul edilmektedir.

Laika Karabey, Geleneksel Türk müziği yorumcusu, bestecisi, tanburi, İleri Türk Müziği Konservatuvarı'nın kurucularından, eğitimci.

Mahmut Ragıp Gazimihal ya da eski soyadıyla Kösemihal, Türk müzikolog, araştırmacı, tarihçi ve yazar. Eğitimine babasının yanında başladı. Rüştiyedeki eğitimi sonrasında liseyi farklı okullarda tamamlayabildi. Müzik eğitimini ise Almanya ve Fransa gibi ülkelerde yaptı ve önemli müzikçilerle tanıştı. Türkiye'ye geri dönünce çeşitli okul ve üniversitelerde müzik tarihi üzerine dersler verip Kültür Haftası gibi dergilerde yazılarını yayımladı. 1961 yılında hayatını kaybeden Gazimihal aynı zamanda piyanist İdil Biret'in de dayısıydı.

<span class="mw-page-title-main">Rauf Yekta</span> Türk müzikolog

Râuf Yektâ Bey,, Türk bestekâr, müzikolog ve neyzen. Asıl adı Mehmet Rauf'tur. Hat hocası Nasûhî Efendi tarafından kendisine yekta unvanı verildi. 1917 yılında Dârülelhan'ın kuruluşunda yer alan isimlerden biri oldu. Araştırma ve çalışmalarıyla Türk müziğinin temelini oluşturdu. Mevlevî tarikatına girerek önemli mevlevihanelerde baş neyzenlik yaptı. Tifo nedeniyle hayatını kaybetmesi sonrasında Cemal Reşit Rey tarafından "musikî şehidi" olarak nitelendirildiği yönünde söylentiler de mevcuttur.

Georgios Pahtikos Rum asıllı Osmanlı Etno müzikolog, besteci, çok dilli filolog müzik derleyicisidir. Georgios Pachtikos 1869 yılında Geyve'nin Ortaköy kazasında dünyaya geldi. Önce Fener Rum Erkek Lisesi'nde, ardından Atina'da eğitim aldı. Osmanlı Türkçesi de dahil altı dili konuşuyordu. Bunlar Eski Yunanca ve Latince, Türkçe, Fransızca, Almanca ve İtalyanca dilleriydi. 1889 yılında Atina Üniversitesi ve konservatuvarından başarıyla mezun oldu ve Anatoli kurucularından oldu.

Yusuf Sadun Aksüt,, Türk bestekâr ve tamburi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.