İçeriğe atla

Türkiye'de jeotermal enerji

Kızıldere Jeotermal Enerji Santrali

Türkiye günümüzde jeotermal enerji kapasitesi ve doğrudan kullanımda Avrupa'nın lideri dünyada 4. sıradadır.[1] Bunun en çoğu direkt ısıtmada kullanımdır. Bunun yanı sıra jeotemal elektrik ile Türkiye'nin potensiyal 4,5 GWe, ama 2019 kapasitesi 1,5GW.[2]

Direkt ısıtma

Jeotermal kaynaklar % 94'ü düşük ve orta sıcaklıklı olup, doğrudan uygulamalar için uygundur.[3] Doğrudan ısıtmadaki kullanım bölgedeki 103,000 residansın ısıtılmasına hizmet eder (827 MWt ve 7712.7 TJ/sene). Ayrıca ferdi ısıtmada vardır (74MWt ve 816.8 TJ/sene); 800,000 m² sera ısıtması (192MWt ve 3633 TJ/sene); ve 215 balneological kolaylıklar, 54 spazm, banyo ve yüzme havuzları (402MWt ve 12,677.4 TJ/sene).[4]

Dünyada jeotermal enerjiden elektrik üreten ilk beş ülke; ABD, Filipinler, Meksika ve İtalya'dır. Kaplıca ve jeotermal ısı kullanımında ilk beş; Çin, Japonya, ABD, İzlanda ve Türkiye'dir.[5]

Elektrik

Kızıldere tesisleri 20MW kapasiteye sahip olup yıllık 12-15 MW ortalama kapasiteyle çalışır.[4]

Karbon dioksit

Sadece Buharkent'te yok[6][], başka yerlerde karbondioksit emisyonları vardır[7][8] Kızıldere üretim tesislerinde 120.000 ton likit karbon dioksit ve soğutucu olarak kullanılan katı karbon dioksit üretiminde elde edilir.

Finans

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, Türkiye'nin en büyük jeotermal santrali için uzun vadeli finansal destek sağlayacağını duyurdu.[9][10]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2019. 
  2. ^ Secretariat, REN21. "Renewables Global Status Report". REN21 (İngilizce). 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
  3. ^ "Bilgi Merkezi - Enerji - Jeoterma". T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. 22 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2017. 
  4. ^ a b Lund, J. W., Freeston, D. H., & Boyd, T. L. (2005). Direct application of geothermal energy: 2005 Worldwide review. Geothermics, 34, 691-727. http://dx.doi.org/ 19 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. doi:10.1016/j.geothermics.2005.09.003
  5. ^ KOZAK, Mehmet (2016). "Konut Isıtmacılığında Jeotermal Yenilenebilir Enerji Kaynağının Kullanılmasının Araştırılması". YEKARUM e-DERGİ. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2019. 
  6. ^ "Buharkent'te Zorlu Enerji Kızıldere jeotermal santralini tanıttı". 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2017. 
  7. ^ "Türkiye'de doğal kaynaklar bazlı CO2'nin ticari amaçlar için kullanımının değerlendirilmesi" (PDF). METU. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2016. 
  8. ^ "Geothermal Projects in Turkey: Extreme Greenhouse Gas Emission Rates Comparable to or Exceeding Those from Coal-Fired Plants" (PDF). 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2017. 
  9. ^ "EBRD'den Türkiye'nin en büyük jeotermal santraline finansal destek". Hürriyet. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2016. 
  10. ^ "Early Stage Geothermal Development Support: PLUTO and EBRD's Experience in Turkey" (PDF). Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası. 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2017. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sarayköy</span> Denizlinin ilçesi

Sarayköy, Denizli'nin bir ilçesi.

<span class="mw-page-title-main">Jeotermal enerji</span> jeotermal kaynaklardan ve bunların oluşturduğu enerjiden doğrudan veya dolaylı yollardan faydalanma

Jeotermal yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde birikmiş ısıya verilen genel addır. Jeotermal akışkan ise içerisinde birçok farklı element ve diğer maddeleri içeren sıcak su, buhar ve gazlardır. Jeotermal enerji bu akışkanların sahip olduğu entalpi ve ısının yarattığı enerjinin adıdır. Bu enerji, diğer farklı enerji çeşitlerine çevrilerek ya da direkt ısı enerjisinden faydalanılarak yenilenebilir enerji kaynağı oluşturmaktadır. Jeotermal enerji yeni, yenilenebilir, sürdürülebilir, tükenmez, güvenilir, çevre dostu, yerli ve yeşil bir birincil enerji kaynağıdır. İçinde su bulunmayan sıcak kuru kayalar da jeotermal enerji kaynağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Buharkent</span> Aydın ilçesi

Buharkent, Ege Bölgesi'nde Aydın ilinin bir ilçesidir. Efeler'in 88 km doğusunda ve Denizli'ye 41 km'dir. İzmir-Denizli kara yolu üzerindedir. İlçe merkezi Aydın-Denizli kara yolu üzerinde kurulmuştur. Aydın-Denizli demir yolu ise ilçenin güneyinden geçer. Sıcak suyu ve jeotermal enerji santraliyle ünlü bir ilçedir. İlçeye jeotermal ısıtma sistemiyle ısınması için projeler yapılmaktadır. 1987 yılında Kuyucak ilçesinden ayrılıp ilçe statüsüne kavuşmuştur, ilçe halkı siyasî ve resmî işleri haricinde Denizli'den ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Merkeze bağlı 8 mahallesi vardır.

Türkiye'de her yıl yaklaşık 300 TWsa elektrik üretilmektedir. Burada en önemli santraller listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sarıyar Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span> Ankarada baraj

Sarıyar Barajı Nallıhan'nın Sarıyar mahallesinde olup, Sakarya Nehri üzerinde 1951-1956 yılları arasında inşa edilmiş hidroelektrik enerji üretimi amaçlı bir barajdır. Beton ağırlık tipi olan barajın gövde hacmi 568.000 m3, akarsu yatağından yüksekliği 90 m'dir. Normal su kotunda göl hacmi 1.900 hm3, normal su kotunda göl 83,83 km2'dir. 4 alternetör ile çalışan santral 160 MW gücündeki hidro-elektrik santralinden ise yılda 378 GWh saat elektrik enerjisi elde edilir. Türkiye'nin ilk büyük HES barajıdır. Türkiye'deki tek santral atölyesi'ne sahiptir. Türkiye baraj gölü sıralamasında 6'cı sırayı yer almaktadır. Baraj havzası, yeşil kuşak ağaçlandırma eylem planı çerçevesinde ağaçlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yenilenebilir enerji</span> Bir enerji türü

Yenilenebilir enerji, güneş ışığı, rüzgar, yağmur, gelgitler, dalgalar ve jeotermal ısı gibi karbon nötr doğal kaynaklardan elde edilebilen ve insan zaman ölçeğinde doğal olarak yenilenen kaynaklardan elde edilebilen enerjiye denir. Bu kaynaklar güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, dalga enerjisi, jeotermal enerji, hidrolik enerjisi, biyokütle enerjisi olarak sıralanabilir. Bu tür bir enerji kaynağı, yenilenmekte olduklarından çok daha hızlı kullanılan fosil yakıtların tam tersidir.

<span class="mw-page-title-main">Hava kirliliği</span> Atmosferdeki tehlikeli maddelerin varlığı

Hava kirliliği, canlıların sağlığını olumsuz yönde etkileyen ve havadaki yabancı maddelerin, normalin üzerinde miktar ve yoğunluğa ulaşmasıdır.

Gelenbe, Aydın ilinin Buharkent ilçesine bağlı bir mahalledir. Buharkent, Ege Bölgesi'nde Aydın ilinin bir ilçesidir. Efeler'in 88 km doğusunda İzmir-Denizli karayolu üzerindedir. Sıcak suyu ve jeotermal enerji santraliyle ünlü bir ilçedir. Merkeze bağlı 8 köyü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Bölgesel ısıtma sistemi</span>

Bölgesel ısıtma sistemi, bir veya birçok enerji kaynağında üretilen ısının önyalıtımlı boru sistemleri vasıtası ile ısı kullanıcılarına taşınarak ısınma ve sıcak su ihtiyaçlarının karşılandığı büyük ölçekli ısıtma sistemleridir. Bölgesel Isıtma Sistemine ısı, genellikle birleşik ısı ve güç sistemi, katı atık (çöp) yakma tesislerinin atık ısısı, endüstriyel atık ısı, jeotermal enerji, güneş enerjisi vb. ısı kaynaklarından sağlanır. Özellikle İskandinav ülkelerinin yoğunlukta olduğu pek çok ülkede elde edilen deneyimlere bağlı olarak bölgesel ısıtma sistemlerinin ekonomik, güvenilir ve diğer ısıtma sistemlerine göre çevreye daha çok duyarlı olduğu ispatlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aydın Büyükşehir Belediyesi</span>

Aydın Büyükşehir Belediyesi Aydın ili sınırları içerisinde belediye işlevlerini yürüten kamu kuruluşudur. Aydın Büyükşehir Belediye binası Efeler ilçesinde yer alan Atatürk Kent Meydanı'nın arkasında bulunmaktadır. Belediye başkanı Özlem Çerçioğlu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Jeotermal elektrik</span>

Jeotermal elektrik jeotermal enerjiden faydalanılarak yapılan elektrik üretimi. Bu enerji üretim sınıfının içerisinde; kuru buhar gücü, flaş buhar gücü ve çift çevrim santralleri gibi teknolojiler kullanılır. Jeotermal enerji sistemleri halihazırda 24 ülkede kullanılmaktadır. Jeotermal ısıtma ise 70 ülkede kullanımdadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de güneş enerjisi</span> güneşten gelen ısı ve elektrik enerjisi

Enerji Bakanlığı'nca hazırlanan Türkiye'nin Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlasına (GEPA) göre yıllık toplam güneşlenme süresi 2.737 saat, yıllık toplam gelen güneş enerjisi 1.527 kWh/m².yıl olduğu tespit edilmiştir. Türkiye'nin toplam güneş enerjisi kurulu gücü 9.319 MW'dır.

<span class="mw-page-title-main">Elektrik üretimi</span>

Elektrik üretimi, elektrik ve diğer kaynaklardan birincil enerji üretme sürecidir. Elektrik üretiminin temel ilkeleri İngiliz bilim insanı Michael Faraday tarafından 1820'lerde ve 1830'ların başında keşfedildi. Onun temel yöntemi bugün hâlâ kullanılmaktadır: Elektrik, bakır gibi iletken bir telin manyetik bir alan içinde hareket ettirilmesi ile üretilir. Elektrik jeneratörü, bir mıknatıs içinde dönen sarılı iletken tellerin bulunduğu ve bu tellerin mıknatıs içinde dönmesiyle elektrik akımı üreten bir makinedir. Evlerimizde, işyerlerimizde, endüstride gereksinim duyduğumuz büyük miktardaki elektrik enerjisini elde etmek için, elektrik jeneratörlerini döndürecek büyük güç santrallarına ihtiyaç duyarız. Çoğu güç santrali, jeneratörü döndürmek için ısı üretiminde bulunurlar. Fosil yakıtlı santrallar ısı üretimi için doğal gaz, kömür ve petrol yakarlar. Nükleer santrallar da uranyum yakıtını parçalayarak ısı üretirler. Ancak bütün bu değişik tip santrallar ürettikleri ısıyı, suyu buhar haline dönüştürmek için kullanırlar. Oluşan buhar ise elektrik jeneratörüne bağlı olan türbine verilir. Su buharı, türbin şaftı üzerinde bulunan binlerce kanatçık üzerinden geçerken daha önce üretilen ısıdan almış olduğu enerjiyi kullanarak, türbin şaftını döndürür. İşte bu dönme, jeneratörün elektrik üretmek için gereksinim duyduğu mekanik harekettir. Jeneratörde oluşan elektrik ise iletim hatları denilen iletken teller ile kullanılacağı yere gönderilir. Türbinden çıkan, enerjisi diğer bir deyişle basınç ve sıcaklığı azalmış buhar ise yoğunlaştırıcı (kondenser) denilen bölümde soğutulup su haline dönüştürüldükten sonra, tekrar kullanılmak üzere santralın ısı üretilen bölümüne geri gönderilir. Yoğunlaştırıcıda soğutma işini sağlayabilmek için deniz, göl veya ırmaklarda bulunan su kullanılır. Su kaynaklarından uzak bölgelerde ise santralın hemen yanında bulunan ve uzaktan bakıldığı zaman geniş dev bacalara benzeyen soğutma kuleleri kullanılır. Bu kulelerin üzerinde görülen beyaz duman ise su buharıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de enerji</span>

Türkiye her yıl birincil enerjisi 6 exajoule tüketiyor, kişi başı 20 megawatt saat (MW/s)'ten fazla. Türkiye'de enerji beşte dört'ten fazla fosil yakıtan: %31 petrol, %28 doğalgaz ve %27 kömür(2016 itibarıyla). Türkiye'nin enerji politikası fosil yakıtın ithalatını küçültmek ister, çünkü onlar ithalatın ödemelerinden dörtte biri kapsamaktadır.. Enerjisi kaynaklarının fosil yakıt olması yüzünden Türkiye’den sera gazı emisyonları dünyada ortalama kişi başından daha büyük, yılda kişi başına 6 ton'dan fazla gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'nin enerji politikası</span>

Türkiye'nin enerji politikası, kaynak ülke ve güzergâh çeşitliliğine gidilmesini, Türkiye'de enerji karışımında yenilenebilir enerjinin payını arttırırken, nükleer enerjiden de yararlanılmaya başlanılmasını, enerji verimliliğinin arttırılmasına yönelik çalışmalarda bulunulmasını ve Avrupa’nın enerji güvenliğine katkıda bulunulmasını amaçlamaktadır. 2019 itibarıyla, Türkiye'nin elektrik enerjisi toplam kurulu gücü 91 gigawatt'tır (GW). Bunun %31'ini hidroelektrik, %29'unu doğal gaz, %22'sini kömür, %8'ini rüzgâr, %6'unu güneş ve %2'sini jeotermal enerjisi oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de iklim değişikliği</span>

Türkiye'de iklim değişikliği, Türkiye iklimindeki değişiklikleri, bu değişikliklerin etkilerini ve ülkenin bu değişikliklere nasıl uyum sağladığını kapsamaktadır. Türkiye'nin yıllık sıcaklıklarının yanı sıra en yüksek sıcaklıkları da yükselmektedir. 2020 yılı, Türkiye'de kayda geçmiş en sıcak üçüncü yıldı. Türkiye, iklim değişikliğinden büyük ölçüde etkilenecek olmakla beraber, şimdiden sert hava koşullarıyla karşı karşıya kalmaktadır. Bu durumun başlıca tehlikeleri kuraklık ve sıcak hava dalgalarıdır. Türkiye'nin mevcut sera gazı emisyonları, küresel toplamının yaklaşık %1'ine karşılık gelmektedir ve kömüre yoğun bir şekilde devlet desteği yapılması, Türkiye'nin enerji politikası kapsamındadır. Türkiye, Paris Anlaşması'nı Aralık 2015 yılında imzalamıştır. 4 Kasım 2016 tarihinde yürürlüğe giren anlaşma, Türkiye tarafından ancak 6 Ekim 2021 tarihinde onaylandı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Türkiye'nin iklim değişikliğine uyum sağlamasını koordine etmektedir. Nehir havzasındaki su kaynakları ve tarım için iklim değişikliğine uyumu, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından planlanmıştır.

Türkiye'deki kömür, en düşük kaliteli linyittir. fakat Türkiye'nin enerji politikası kömür santrallerini mali olarak desteklemektedir. Türkiye'nin birincil enerjisinin dörtte biri ve elektriğinin üçte biri kömürden elde edilmektedir. Çelik, çimento ve şeker fabrikalar kömür kullanır. Türkiye'de taş kömürü ve doğalgaz ithalatını minimize etmek aynı zamanda artan nüfus ve ekonomi ihtiyacını karşılamak için hükûmet tüm linyit rezervlerini termik santrallerde kullanmak istiyor.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'ta yenilenebilir enerji</span>

Arnavutluk'ta yenilenebilir enerji, biyokütle, jeotermal, hidrolik güç, güneş ve rüzgâr enerjisini kapsamaktadır. Arnavutluk çoğunlukla hidroelektrik kaynaklara güvenmektedir, bu nedenle su seviyeleri düşük olduğunda zorlanmaktadır. Arnavutluk'ta iklim Akdeniz'dir, bu nedenle güneş enerjisi üretimi için önemli bir potansiyele sahiptir. Dağ kotları rüzgâr projeleri için iyi alanlar sağlar. Arnavutluk'ta doğal kuyular olduğu için potansiyel olarak kullanılabilir jeotermal enerji de vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kızıldere Jeotermal Enerji Santrali</span>

Kızıldere Jeotermal Enerji Santrali, Denizli ilinin Sarayköy ilçesine bağlı Kızıldere Köyü'nde 1984 yılında kurulan Jeotermal Enerji Santralidir. 15 MW kurulu güce sahip ilk santral, ikinci aşamada toplamda yaklaşık 80 MW ile 95 MW arasında, üçüncü aşamada ise 165 MW büyütüldü ve tesis Türkiye'nin en büyük jeotermal santrali oldu.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'da yenilenebilir enerji</span>

Macaristan, Avrupa Birliği üyesidir ve bu nedenle yenilenebilir enerji payını artırmaya yönelik AB stratejisinde yer almaktadır. Avrupa Birliği, 2009 Yenilenebilir Enerji Direktifinde, birlik üyeleri için 2020 yılına kadar %20 yenilenebilir enerji hedefine ulaşmayı öngördü. 2030'a kadar rüzgar, AB'nin elektriğinin ortalama %26-35'ini üretmeli ve önlenen yakıt maliyetlerinde Avrupa'ya yılda 56 milyar € tasarruf sağlamalıdır. Macaristan'ın ulusal yazarları, 2020 yılına kadar brüt enerji tüketiminde %14,7 yenilenebilir enerji olduğunu ve %13'lük üst hedefin 1,7 yüzde puan aşılacağını tahmin etmişti. Macaristan, yenilenebilir enerjide sadece %11 orana sahip olmasıyla 2020'de elektrik talebinde en düşük tahmini yenilenebilir enerji penetrasyonuna sahip AB ülkesidir.