İçeriğe atla

Türkiye'de şeker üretimi

Türkiye’de şekerin ana hammaddesi şeker pancarıdır. Türkiye’de de geçmişte şeker kamışı tarımı için denemeler yapılmış, ancak ekonomik olmayacağı anlaşıldığı için vazgeçilmiştir.

Tarihçe

Türkiye'deki şeker üretme teşebbüsleri Osmanlı İmparatorluğu zamanına (1840-1899) kadar uzanmaktadır. İlk teşebbüslerin Osmanlı zamanında olmasına rağmen ilk şeker fabrikasının kurulması Cumhuriyet dönemine denk gelmektedir. 19 Nisan 1923’te kurulan Uşak Terakki Ziraat T.A.Ş 14 Haziran 1925 tarihinde Uşak'ta kurulacak şeker fabrikasının temellerini atmışlardır. Bundan yaklaşık 1,5 yıl sonra 17 Aralık 1926'da Fabrika resmen işetmeye açılmıştır. Uşak'ta kurulacak olan şeker fabrikasının inşaatı devam ederken 15 Haziran 1926’da 600.000 TL sermaye ile İstanbul ve Trakya Şeker Fabrikaları T.A.Ş kurulmuştur ve 22 Aralık 1925 tarihinde Apullu Şeker Fabrikasının temelleri atılmıştır. Bu fabrikanın inşaatı Uşak'taki fabrikanın inşaatından sonra başlamasına rağmen yaklaşık olarak 11 ay gibi bir süre içinde bitirilmiş ve 26 Kasım 1926’da Türkiye’de ilk şekeri üreten fabrika unvanını almıştır.[1]

Uzun yıllar boyunca bu iki fabrika Türkiye'nin şeker ihtiyacını karşılamıştır. Artan nüfusla beraber Türkiye'nin şeker ihtiyacı artmış ve bu iki fabrika talepleri karşılamakta zorluk çekmeye başlamışlardır. Bunun sonucunda biri Eskişehir'de olmak üzere iki yeni şeker fabrikası açılmıştır. Bu dört fabrika 1950'li yıllara kadar Türkiye’nin şeker ihtiyacını karşılama görevini üstlenmişlerdir. 1951 ve 1956 yılını kapsayan beş yıllık sanayi kalkınma hamlesiyle tam 11 yeni şeker fabrikası daha açılmıştır. Böylelikle 1956 yılının sonlarına doğru üretimde olan şeker fabrikalarının sayısı 15'e ulaşmıştır. Sanayideki özellikle şeker üretimindeki yatırımlar nüfusun artmasına paralel olarak hem üretimdeki fabrikalara yeni makineler almak şartıyla hem de Türkiye'nin çeşitli yerlerine yeni fabrikalar kurarak üretimin artmasına destek verilmiştir.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Türkşeker Kuruluş ve Tarihçe 24 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 18.08.2015 tarihinde www.turkseker.gov.tr sayfasından alınmıştır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İç Anadolu Bölgesi</span> Türkiyenin ortasındaki coğrafi bölgesi

İç Anadolu Bölgesi, Anadolu'nun orta kısmında yer alan, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Türkiye'de gelişmiş bölgeler arasında yer alır. Konumu sebe­biyle bu bölgeye "Orta Anadolu" da denir. İç Anadolu Bölgesi'nin yüzölçümü 151.000 km² olup bu alan Türkiye topraklarının %21'ini kaplar. Yüzölçümü bakımından Doğu Anadolu'dan sonra ikinci büyük bölgedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi dışında diğer bölgelerin hepsiyle komşudur. Aynı zamanda Türkiye'nin "tahıl ambarı" olarak da anımsanır. İç Anadolu Bölgesi'nde toplam 13 il vardır.

Alpullu Şeker Fabrikası, Türkiye'nin Kırklareli ilinin Alpullu kasabasında bulunan, temeli 25 Aralık 1925 tarihinde atılan ve 26 Kasım 1926 tarihinde işletmeye açılan ilk şeker fabrikasıdır. Alpullu Tren İstasyonu'nun hemen yanında bulunur. 2018 yılında özelleştirilmiş ve Binbirgıda Tarım Ürünleri Sanayi ve Ticaret AŞ tarafından 150 milyon TL`ye satın alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uşak Şeker Fabrikası</span>

Uşak Şeker Fabrikası. Uşak eşrafından Mehmet Hacım ve arkadaşları tarafından bir anonim şirket olarak kurulan şeker fabrikasıdır. Türkiye'nin ilk şeker fabrikası olarak bilinir. Cumhuriyet'in kurulması ve gelişmesi döneminde önemli bir kilometre taşıdır. Bütün Uşak halkı kurulmasına katkıda bulunmuştur. Ekonomik gücü olan her Uşaklı bu girişime katkıda bulunmuştur. Fabrika, etkinliğini günümüzde de sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Hacım</span>

Mehmet Hacım ya da Mütevellizade Hacımlı Mehmet Bey, Türk iş insanı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Şeker Fabrikaları</span>

Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş., ana faaliyet alanı kristal şeker üretimi olan ve bünyesinde 15 şeker fabrikası, 2 makine fabrikası, 2 alkol fabrikası, 1 tohum işleme fabrikası, 1 emaf, 1 araştırma enstitüsü barındıran büyük bir KİT'tir. Ortadoğu şeker pazarının %65'ine hakim olan Türkşeker, şekeri şeker pancarından elde etmektedir. Yan ürün küspe hayvancılığın gelişmesini teşvik eder. Diğer yan ürün melas ise maya, yem ve alkol sanayisinin en temel hammaddesidir.

<span class="mw-page-title-main">Torku</span> Türk menşeli bir firma

Torku, Konya Şeker tarafından üretimi yapılan ürünlerin tek çatı altında toplandığı marka. Ürün portföyü şeker, şekerleme, çikolata, unlu mamüller, dondurulmuş ürünler, modern seracılık ürünleri, süt ve süt ürünleri, et ve et ürünleri ile bitkisel yağlardan oluşmaktadır. Üretimi Konya'nın merkez ilçelerinden Meram'da sürdürülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Adana Çimento</span> Türk Çimento Şirketi

Adana Çimento 1954 yılında 5.000.000 TL sermaye ile kurulmuştur. 1957 yılında ise 150.000 Ton/Yıl klinker kapasitesi ile üretime başlamıştır. 2004 yılı itibarıyla toplam klinker üretim kapasitesi 2.293.500 Ton/Yıl, toplam çimento üretim kapasitesi ise 4.094.640 Ton/Yıl'dır.

<span class="mw-page-title-main">Şişecam</span> Şirket

Şişecam veya resmi adıyla Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş., cam alanında faaliyet gösteren Türkiye merkezli şirketler grubu.

<span class="mw-page-title-main">Makine ve Kimya Endüstrisi</span> Millî Savunma Bakanlığına bağlı anonim şirket

Makine ve Kimya Endüstrisi Anonim Şirketi, 15 Mart 1950 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin her türlü silah, mühimmat, roket, araç ve gereç ihtiyaçlarını karşılamakla görevli ve Millî Savunma Bakanlığına bağlı olarak savunma sanayi alanında faaliyet göstermek amacıyla kurulan kurum. Kamu iktisadi teşebbüsü olarak kurulan MKE, 3 Temmuz 2021 tarihi itibarıyla 7330 sayılı Makine ve Kimya Endüstrisi Anonim Şirketi Hakkında Kanun ile anonim şirkete dönüştürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de sanayi</span> Türkiye ekonomisinin sektörlerinden biri

Türkiye'de sanayi günümüzde GSYİH'nın %27'sini, ihracatın yaklaşık %93'ünü oluşturmaktadır. Sanayinin Osmanlı'nın son zamanlarında temelleri atılmış, bu günlere kadar gelişerek devam etmiştir.

Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası, İzmir İktisat Kongresi'nde alınan kararlar doğrultusunda 1925 yılında bir devlet bankası olarak kurulmuştur. 19 Nisan 1925 tarihli 633 sayılı kanunla, kurulan banka, 1 Mayıs 1925 tarihinde çalışmalarına başlamıştır. Banka, özel kesim tarafından yeni kurulacak sanayi ve madencilik kuruluşlarına kredi sağlamak, özel kesimle ortaklıklar kurmak ve devlete ait sanayi kuruluşlarını geçici olarak işletmek ve zaman içinde bu kuruluşları özel kesime devretmek amacıyla kurulmuş bir ilk kalkınma bankasıdır. Banka, Türkiye'de kamu kesiminin özel kesime kaynak aktarması sürecinin başlangıç düzenlemesi ya da kurumlaşması olarak görülebilir.

Pereja Kolonya Fabrikası, Seyfi Arkan tarafından tasarlanmış fabrika yapısıdır. Yapımına 4 Mart 1966 tarihinde Bahçelievler'de başlanılan yapı, 9 Temmuz 1967 tarihinde dönemin başbakanı Süleyman Demirel'in de katılımıyla açılmıştır.

Paşabahçe Cam Fabrikası, Mustafa Kemal Atatürk'ün verdiği talimat ile kurulan, Türkiye'nin ilk cam üretim tesis yapısıdır. Fabrika ve tesisin temeli Başvekil İsmet İnönü ve İktisat Vekili Celal Bayar'ın katılımıyla 1934 yılında Beykoz Paşabahçe'de atılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mecidiyeköy Likör Fabrikası</span>

Mecidiyeköy Likör Fabrikası ya da diğer adıyla Mecidiyeköy İnhisarlar İdaresi Likör ve Kanyak Fabrikası, Fransız mimar Robert Mallet-Stevens tarafından tasarlanmış yapıdır. Mustafa Kemal Atatürk'ün direktifleriyle kurulan fabrikanın yapımına 1930 yılına girilirken başlanmıştır. 1931 yılında inşaası tamamlanan yapı, uzun yıllar boyunca likör üretimine katkı sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cibali Tütün Fabrikası</span>

Cibali Tütün Fabrikası, 1884 yılında İstanbul'un Fatih ilçesi Cibali mahallesinde tarihi endüstri yapısı.

<span class="mw-page-title-main">Makine sanayi</span>

Makine sanayi veya makine endüstrisi, tarım, ulaşım, savunma gibi alanlarda ekonomik faaliyet gösteren sanayi kolları için makine imalatı ve bakım ihtiyaçlarını karşılayan temel endüstri sektörüdür. Geleneksel olarak ağır sanayi alanında hizmet veren bu sektör, günümüz serbest piyasalarında iş yapan şirketler tarafından hafif sanayinin bir parçası olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">SEKA Kâğıt Müzesi</span>

SEKA Kağıt Müzesi veya SEKA Mehmed Ali Kağıtçı Müzesi, Türkiye'nin Kocaeli ilinde bulunan bir sanayi mirası müzesidir. Türkiye'nin en büyük endüstriyel mirasının müzeye dönüşüm projesidir. 6 Kasım 2016 tarihinde ziyarete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Beykoz Kundura</span>

Beykoz Kundura, iki yüz yılı aşkın tarihiyle Türkiye’nin en önemli endüstriyel kültür mirası alanlarından biridir. İstanbul Boğazı’nın en ihtişamlı noktalarından biri olan Beykoz mevkiinde eski fabrika alanında 183 dönüm arazide kurulu kompleks, 2005 yılından bu yana hem profesyonel bir mekân kiralama işletmesi ve film platosu olarak faaliyet gösteriyor hem de yenilikçi disiplinlerarası kültürel üretimlere ev sahipliği yapıyor.

<span class="mw-page-title-main">Kayseri Uçak Fabrikası</span> Türkiyenin ilk uçak fabrikası

Kayseri Uçak Fabrikası ya da ilk kuruluş adıyla TOMTAŞ, 1926 yılında Kayseri'de kurulmuş Türkiye'nin ilk uçak fabrikasıdır. Fabrika 1928 yılında çeşitli nedenlerle kapanmış, 1931 yılında tekrar açılmış, 1950 sonrasında çeşitli nedenlerle üretim durmuştur. Kayseri Tayyare Fabrikasının ilk yıllarında 50, 1935 yılından sonra artarak 500-600 kişiye varan istihdam imkanı sağlamıştır. 1948 yılında Fabrikanın işçi sayısı 888'dir. Bunlardan 135 çırak olup %15'i kadından oluşmaktaydı.

Kazım Taşkent Eskişehir Şeker Fabrikası veya Eskişehir Şeker Fabrikası, Eskişehir'in Şeker Mahallesi'nde bulunan fabrikadır. 1933 yılında açılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.