Türk edebiyatında LGBT temaları
Türk edebiyatında LGBT temaları, Türk edebiyatı içinde eser veren kişilerin (yazar ya da şair), eşcinsellik ya da LGBT temaları tamamen ya da kısmi olarak ele almasıdır. Kemal Tahir, Attilâ İlhan, Demir Özlü, Ferit Edgü, Selim İleri, Bilge Karasu, Adalet Ağaoğlu, Leyla Erbil, Kamuran Şipal, Fazıl Hüsnü Dağlarca gibi yazarlar eserlerinde bu temaya yer veren bazı yazarlardır.[1] Kimi az kimi çok, kimi belli belirsiz ve kimi de açık bir biçimde, eşcinselliğe değindiler.
Tarihi
Türk edebiyatında, "eşcinsellik" teması normal olarak 1980’lerde Attilâ İlhan’ın Fena Halde Leman'ı ile başlar.[2] 2000'lere gelinceye kadar geçen süre zarfında, ağırlıklı olarak kadınlar arası cinsel ilişkiler ele alındı. 2000’lerden sonra süreklilik kazanan eşcinsellik temalı anlatılar, sayısal zirvesine 2003 yılında ulaştı.[2]
Temalar
Yine Türk edebiyatında çok eskilere dayanan dini terimde oğlancılık (genç erkek çocuklarına) duyulan ilginin yer aldığı birçok edebi eser bulunmaktadır. Yine Mevlana'nın Dîvân-ı Kebîr’deki “men” redifli bir gazelde;
| “ | “Lengî ne konem, ne bed tekem men / Ki `âşiq-i rûy-i Aybek’em men” (Topallık etmem, koşmam fenâ değildir / Ben Aybek’in yüzünün âşığıyım) | ” |
beytinin te’vîl edilebilecek bir anlamı olmamakla birlikte “bek” kelimesinden de anlaşılacağı gibi “Aybek” erkek ismi olup târîhte de Delhi Sultânı Kutbeddîn Aybek, Mısır Sultânı Aybek gibi kişilerin olması Türk edebiyatında oğlan ve eşcinsellik kavramlarına yer verildiğini göstermektedir.[3]
Bazı eserler
XIX. yüzyıl
- 1852: Hançerli Hanım Hikâye-i Garibesi (Ceride-i Havadis yayınevi tarafından)
Cumhuriyet dönemi
- 1977: Her Gece Bodrum, Selim İleri
- 1980: Fena Halde Leman, Attilâ İlhan
- 1980: Cehennem Kraliçesi, Selim İleri
- 1981: Dersaadette Sabah Ezanları, Attilâ İlhan
- 1984: Haco Hanım Vay, Attilâ İlhan
- 1985: Son Istanbul, Murathan Mungan
- 1990: Bay Z Düşüncenin Cinselliği, Tufan Erbarıştıran
- 1990: Kılavuz, Bilge Karasu
- 1992: Leyla ile Şirin, Hülya Serap Doğaner
- 1993: Düşlerin Şarkısı Yok, Veysel Dikmen
- 1996: Şarlo, Bir Kara Kafa İçin Balad, Ahmet Haluk Ünal
- 1997: Cemil Şevket Bey - Aynalı Dolaba İki El Revolver, Selim İleri
- 1998: Cahide, Aysel Özdemir
- 1999: Romantik Salgın, İbrahim Altun
- 1999: Üç Aynalı Kırk Oda Murathan Mungan
- 2000: Günahsız, İbrahim Altun
- 2000: Solmaz Hanım ve Kimsesiz Okurlar İçin, Selim İleri
- 2000: Sıvı, Turgut Yüksel
- 2001: Hayat Roman, Turgut Yüksel
- 2002: İki Genç Kızın Romanı , Perihan Mağden
- 2002: Bella, Stella Aciman
- 2002: Ben Kendimi Affediyorum Tanrım Ya Sen?, Tijen Kino
- 2002: Kilidi Sırlı Anahtar, Baki Koşar
- 2002: Travesti Pinokyo, Sibel Torunoğlu
- 2003: Kırlangıçların Ömrü, Stella Aciman
- 2003: Deniz Kızı, Zeynep Aksoy
- 2003: Sığınak, Sadık Aslankara
- 2003: Üçüncü Tekil Şahıs, Mehmet Bilal
- 2003: Zarife, Deniz Kavukçuoğlu
- 2003: Kurtlu Elma Şekeri, Pınar Orhan Küzeci
- 2003: Şimdilik Kadın, Emine Saraçoğlu
- 2003: Jigolo Cinayetleri, Mehmet Murat Somer
- 2003: Peygamber Cinayetleri, Mehmet Murat Somer
- 2003: Buse Cinayeti, Mehmet Murat Somer
- 2003: Hergele Âşıklar, Niyazi Zorlu
- 2004: Paramparça, Duygu Asena
- 2004: Yağmur, Önder Otçu
- 2005: "Adresinde Bulunamadı", Mehmet Bilal
- 2006: "Volkan'ın Romanı", Ahmet Tulgar
- 2007: Sevişen Çocuklar Matinesi, Çağlar Yerlikaya
- 2009: Birbirimize, Ahmet Tulgar
- 2009: "Üçüncü Sınıf Kadın", Anıl Alacaoğlu
- 2009: "Aşkın L Hali", Kaos GL Kadın Grubu
- 2010: Ali ile Ramazan, Perihan Mağden
- 2010: "Üvey", Mehmet Bilal
- 2011: Söylenmeyen-bir @homohobi kitabı, Murat Renay
- 2011: Fişini Sen Mi Çektin Rüyalarımın, Çağlar Yerlikaya
- 2011: Gizli Anların Yolcusu, Ayşe Kulin
- 2012: Ben Senin Bildiğin Erkeklerden Değilim, Murat Renay
- 2012: Edep Ya Hu, Mehmet Anıl
Kaynakça
- ^ "Günümüz Türk Edebiyatında Eşcinsellik". Nokta Dergisi. 1 Şubat 1981. ss. Sayfa: 10 - 11. 30 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2009.
- ^ a b A. Ömer Türkeş. "Türk Edebiyatında Eşcinsellik". Erişim tarihi: 22 Mayıs 2009.
- ^ "Dîvân Edebiyâtında Eşcinsellik ve Mevlânâ". Tarihicevir.com. 24 Mayıs 2013. 31 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2013.
