İçeriğe atla

Türk Sinema Tarihi (Nijat Özön kitabı)

Türk Sinema Tarihi
"Dünden Bugüne 1896-1960"
YazarNijat Özön
ÜlkeTürkiye
DilTürkçe
KonuTürkiye sineması
TürTarih
Yayım1962
YayımcıArtist Yayınları
Sayfa304

Türk Sinema Tarihi (Alt başlığı: Dünden Bugüne 1896-1960), sinema tarihçisi ve eleştirmen Nijat Özön'ün 1962 yılında yazdığı sinema tarihi kitabıdır.[1] İlk baskısı Artist Yayınları'ndan çıkan kitap, Türk sinemasının başlangıcı kabul edilen 1896 yılından 1960 yılına kadar olan dönemi ana hatlarıyla incelemektedir. Kitap aynı zamanda Türkiye sineması tarihine dair yazılan ilk kitaptır[2] ve Türkiye'deki sinemacılar için temel başvuru kaynaklarından biri olarak kabul edilir.[3][4][5]

Çok sayıda siyah-beyaz fotoğrafın yer aldığı kitap yazarın sinema üzerine yazdığı dördüncü eseridir. 304 sayfalık kitabın bir dizini bulunmamaktadır ve yazıldığı dönem itibarıyla de bir ISBN numarası verilmemiştir. Muhtemelen bir dizgi hatası sonucunda iç kapakta yazarın adı "Nijad Özön" olarak yazılmıştır.

Kitabın İçeriği

Sinemanın Türkiye'ye girdiği 1896 yılından 1960 yılına kadar olan (kitap 1962 yılında basılmıştır) gelişmelerin ana hatlarıyla incelendiği kitapta yer alan konu başlıklarına göz atıldığında kitabın içeriği hakkında fikir edinmek mümkün olacaktır:

1- Sinemanın Türkiye'ye Girişi (1896-1914)

2- İlk Adımlar (1914-1922)

  • Lumiere operatörleri Türkiye'de,
  • Sarayda sinema,
  • İlk sinema salonu açılıyor
  • Sinema İstanbul'a yayılıyor
  • Seyirciler, Programlar
  • Uzkınay kamerasını çalıştırmaya başlıyor
  • Sinema orduya giriyor
  • Yarım kalan filmler
  • Hikâyeli filmlere doğru
  • İlk iki film: «Pençe» ve «Casus»
  • Yarıda kalan tarihsel film
  • İşgâl altında sinema,
  • Hüseyin Rahmi Gürpınar beyazperdede
  • «Binnaz»dan «Bican»a
  • Düşman denize dökülürken,
  • Altı yılın toplamı

3- «Tiyatrocular» (1922-1924)

  • Berlin'de bir Türk
  • Ertuğrul, Berlin'de rejisörlüğe başlıyor
  • Berlin'de başka Türkler
  • Ertuğrul Türkiye'ye dönüyor
  • Ertuğrul'un sinema üzerine düşünceleri
  • «Kemâl Film» işe başlıyor
  • Bektaşiler «Kemâl Film»i basıyor
  • «Ateşten Gömlek»,
  • İlk «Leblebici Horhor»
  • «Kemâl Film» yapımcılıktan çekiliyor
  • İsveç'ten Sovyetler Birliği'ne

4- «Tiyatrocular» (1928-1939)

  • «İpek Film» kuruluyor
  • «Dâr-ül-Bedayi» üzerine,
  • «İpek Film»in ilk eseri
  • Sesli filme doğru,
  • «Bir Millet Uyanıyor»
  • Operetler dizisi
  • «Güneşe Doğru»
  • İki tarihsel komedi
  • Ertuğrul'un son filmleri
  • Boşa giden yıllar

5- Geçiş Çağı (1939-1950)

6- Sinemacılar (1950-1960)

  • «Tiyatrocuların sonu
  • Akad'ın gelişi
  • «Kanun Namına»
  • «Altı Ölü Var»
  • Akad'ın getirdikleri
  • Akad'tan sonra
  • Sinemacılar döneminde geçiş çağı rejisörleri
  • Muharrem Gürses
  • Metin Erksan
  • Atıf Yılmaz Batıbeki
  • «Gelinin Muradı»ndan sonra
  • Folklora doğru
  • Osman F. Seden
  • Memduh Ün
  • «Üç Arkadaş»
  • «Ayşecik» ve ötesi
  • 1950-1960: Türk Sinemasının en önemli çağı

7- Dokümanter Film Çalışmaları

  • «Ordu Foto-Film Merkezi»
  • «Basın-Yayın ve Turizm Bakanlığı»
  • «Öğretici Filmler Merkezi»
  • Özel çalışmalar
  • «Hitit Güneşi» ve sonrası

8- Endüstri: Yapısı ve İşleyişi

  • Savaştan sonra
  • İki çağ : Savaştan önce ve sonra
  • Tersine işliyen koruma
  • Yanlışlıklar komedyası
  • Bir ortaklık - Bir film
  • Fiyatlardaki artış
  • Düzensiz çalışma
  • Başıboş endüstri
  • Dünyanın sekizinci hârikası : Türk sansürü
  • «Evamir-i aşere»
  • Polis sansürü
  • Dağıtma
  • Seyirciler
  • Seyirci: Savaştan önce ve sonra
  • Sinema yazarlığı
  • Sanat dergilerinde kıpırdanma
  • Film eleştirmesi gündeliklerde
  • Sinema yazarlığının dönüm noktası
  • Sinema Dergisi
  • İş birliğine doğru
  • Festivale doğru
  • İkinci Dönüm noktası
  • Kitaplar

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Şubat 2018. 
  2. ^ Doğan, Emrah (2010). "Nijat Özön ve Türk Sinema Tarihyazıcılığı". Folklor Edebiyat Dergisi. 16 (61). Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi. ISSN 1300-7491. 20 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2018. 
  3. ^ Saydam, Barış. "Türk Sineması araştırmalarına önemli katkı". Arka Kapak. ISSN 2146-538X. 21 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2018. 
  4. ^ Çapan, Sungu (10 Temmuz 2014). "'İlk Türk filmi' hiç çekilmedi mi?". Cumhuriyet. cumhuriyet.com.tr. 21 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2018. 
  5. ^ Özyurt, Olkan (7 Kasım 2014). "Türk sineması oku oku bitmez". Sabah. sabah.com.tr. 21 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sinema</span> filmin beyaz renk perdeye yansıtılması

Sinema veya Sinema sanatı, kamera aracılığı ile elde edilmiş görüntülerin bir ışık aracılığı ile beyaz renkte bir perdeye yansıtılarak film adı verilen sesli veya sessiz hareketli videolar elde edilmesi işidir. Üretilen bu filmler, sinema salonu adı verilen özel binalarda gösterilmektedir. Sinema sanatı genel olarak diyalog, kurgu, sahnenin düzeni, ışık, ses ve dekor gibi şeyleri yapılan filme uygun sekilde dizayn edilir. Bu işlemlerin tamamına ise sinema endüstrisi adı verilmektedir. İtalyan asıllı Fransız film kuramcısı Ricciotto Canudo sinemayı, "yedinci sanat" olarak tanımlamış ve ilk sinema 1895 yılında çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Muhsin Ertuğrul</span> Türk oyuncu, yönetmen ve yapımcı (1892–1979)

Muhsin Ertuğrul, Türk tiyatro sanatçısı, yönetmen, oyuncu ve yapımcı.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Uluslararası Film Festivali</span>

Ankara Uluslararası Film Festivali veya Ankara Film Festivali, Ankara'da her yıl düzenlenen uluslararası bir film festivalidir. Türkiye'nin en köklü film festivallerinden biri olarak anılan Ankara Uluslararası Film Festivali, ilk olarak 1988 yılında "Ankara Film Şenliği" adıyla Ankara'nın ilk film festivali olarak ortaya çıktı. Dünya Kitle İletişimi Araştırma Vakfı tarafından düzenlenen festival, her yıl çeşitli kategorilerde ödüller dağıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nijat Özön</span> Türk sinema eleştirmeni ve kuramcısı, çevirmen, dilbilim uzmanı

Nijat Özön, Türk sinema eleştirmeni ve kuramcısı, mütercim, dilbilim uzmanıdır. Türkiye'de sinema hakkında ilk süreli yayını çıkaran Özön, ilk sinema ansiklopedisini de yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Türk Sinematek Derneği</span> 25 Ağustos 1965te Onat Kutlar tarafından İstanbulda kurulan sinema derneği

Türk Sinematek Derneği, 25 Ağustos 1965'te Onat Kutlar tarafından İstanbul'da kurulan sinema derneğidir. Dernek 12 Eylül 1980 tarihine kadar faaliyetini sürdürmüş 12 Eylül Darbesi sırasında da kapatılmıştır.

<i>Ayastefanostaki Rus Abidesinin Yıkılışı</i> 1914te gösterime giren ilk Türk filmi

Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı, Fuat Bey tarafından 14 Kasım 1914'te çekilen ve Türk sinema tarihinin başlangıcı kabul edilen Osmanlı kısa belgesel filmi. Ayastefanos yakınlarındaki Kalitarya'da 93 Harbi'nin anısına Ruslar tarafından inşa edilen Ayastefanos Rus Abidesi'nin yıkılışının konu edildiği film Avusturya-Macaristan şirketi Sascha-Meßter-Film'in teknik desteğiyle Osmanlı ordusu adına 150 metrelik filme siyah-beyaz olarak çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lütfi Ömer Akad</span> Türk yönetmen

Mehmet Lütfi Akad, Türk film yönetmeni, senarist, akademisyen.

Melodram, ağlatı ve dramın bozulmuş, karikatürleştirilmiş biçiminden ortaya çıkan sinema türü. Ağlatı gibi insanı öteden beri ilgilendiren sorunları, insanlığı altüst eden duyguları ele alır; ancak bunu yaparken son derece yalın, belirgin bir yol izler. Melodram her şeyi kalıplar içinde ele alır. Dünya, iyiler ve kötüler olarak kesinlikle ikiye ayrılmıştır. İyiler çok iyi, kötüler çok kötüdür. Her adımda beklenmedik bir rastlantı, kahramanın işini kolaylaştırır.

<span class="mw-page-title-main">Türk sineması</span> Türkiyede sinemaya genel bakış

Türk sineması, Türkiye sineması veya eski adıyla Yeşilçam, Türkiye'deki film endüstrisine dair faaliyetleri ve sinema kültürünü kapsamaktadır.

Ankara Sinema Derneği (ASD), Ankara'da yerleşik olan bir Sivil toplum kuruluşu'dur.

<i>Sinema El Kitabı</i>

Sinema El Kitabı, 1964 yılında Elif Yayınları'ndan çıkan bu kitap, sinema yazarı Nijat Özön tarafından kaleme alınmıştır. Sinemanın tarihi, tekniği ve sanatı hakkında bilgiler vermektedir. Kitap siyah beyaz fotoğraflar ve çizimlerle desteklenmiştir. Kitabın sonunda kapsamlı bir dizini vardır.

<i>Yalnızlar Rıhtımı</i> (film) film

Yalnızlar Rıhtımı 1959 yapımı dramatik Türk filmi.

<i>Yedinci Sanat</i> (dergi)

Yedinci Sanat 1973 - 1975 yılları arasında Türkiye'de yayınlanmış aylık sinema dergisidir. Sinemayı sosyalist bakış açısı ile ele alan dergi 24 sayı çıkmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Kurtuluş Savaşı ile ilgili filmler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kurtuluş savaşı ile ilgili filmler listesi, 1919-1922 yılları arasında gerçekleşen Türk Kurtuluş Savaşı ile ilgili yapılmış sinema ve televizyon filmleri ile dizilerinin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Alim Şerif Onaran</span>

Alim Şerif Onaran, Türk sinema kuramcısı, yazar, akademisyen ve hukukçudur. Türkiye'nin ilk sinema profesörü olma unvanına da sahipti. Türkiye'de sinemanın okullaşmasında öncü rol oynadı.

<i>Vurun Kahpeye</i> (film, 1949) 1949 filmi

Vurun Kahpeye, Lütfi Ömer Akad'ın 1949 yapımı filmi. İftira sonrası linç edilen Aliye Öğretmenin hikâyesini konu edinmektedir. Film, Halide Edib Adıvar'ın 1923 yılı sonlarında Akşam gazetesinde tefrika edilen ve 1926'da ilk defa kitap olarak yayınlanan aynı adlı eserinden sinemaya uyarlanmıştır. Roman, toplamda üç defa sinemaya uyarlanmış ve bu, ilk uyarlamadır. Başrolde Aliye Öğretmeni canlandıran Sezer Sezin vardır.

Bilgi Yayınevi, Ahmet Tevfik Küflü tarafından 1965 yılında Ankara'da kurulmuş yayınevi.

Faruk Nihat Kenç, Türk sinema yönetmeni ve yapımcı.

<span class="mw-page-title-main">4. Uluslararası İstanbul Sinema Günleri</span>

4. Uluslararası İstanbul Sinema Günleri, İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından 15 - 28 Nisan 1985 tarihleri arasında düzenlenen film günleri. 1982'de başlayan İstanbul Sinema Günleri'nde bu yıl ilk kez uluslararası film yarışması programa alındı. 6 bölümden oluşan festivalin programında şu bölümler yer aldı: "Uluslararası Film Yarışması", "Dört Ustaya Saygı", "Müzik ve Sinema", "Dünya Sinemasına Bir Bakış", "İsviçre Filmleri", "Türk Sinemasına Bakış".

<i>Türk Sinema Tarihi</i> (Giovanni Scognamillo kitabı) Giovanni Scognamillo kitabı

Türk Sinema Tarihi, Giovanni Scognamillo tarafından yazılan ve Türk sineması'nı konu alan iki ciltlik sinema tarihi kitabıdır. 1896-1986 yılları arasındaki Türk sinemasını ele alan kitap ilk olarak Metis Yayınları'ndan Kasım 1987'de yayımlanmıştır. Kitap, Ekim 1990 yılında yapılan ikinci baskısında tek cilt haline getirilip yayınlanmıştır. Scognamillo'nun "Türk Sinema Tarihi" kitabı Türkiye'deki sinemacılar için temel başvuru kaynaklarından biri olarak kabul edilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.