Türk Hareminden Bir Sahne

Türk Hareminden Bir Sahne

Sanatçı	Franz Hermann, Hans Gemminger, Valentin Mueller
Yıl	1654
Tür	Tuval üzerine yağlı boya
Boyutlar	130 cm × 193,5 cm (51 in × 762 in)
Konum	Pera Müzesi, İstanbul

Türk Hareminden Bir Sahne, 1628 yılında Kutsal Roma İmparatoru II. Ferdinand tarafından Osmanlı İmparatoru 4. Murad'a elçi olarak gönderilen Hans Ludwig von Kuefstein’in elçilik heyetinde olan Avusturyalı ressamlar Franz Hermann, Hans Gemminger ve Hermann'ın yardımcısı olduğu anlaşılan Valentin Mueller tarafından yapılan ve Osmanlı Haremi’ni betimleyen 1654 tarihli yağlı boya tablodur. Tablonun bir serinin parçası olduğu düşünülmektedir.^[1] Eserde Osmanlı Sultanı'nın ailesi günlük yaşam içinde betimlenmiştir.

Kuefstein’ın yaptırdığı resimler arasında Tuna Nehri kıyılarındaki sınır noktasında gerçekleşen elçi değişim töreni, padişah, sadrazam ve vezirin huzuruna kabul sahnelerinin yanı sıra, elçilik heyetinin İstanbul’a girişi, yolculuk sırasında heyetin konakladığı Harmanlı Hanı, Atmeydanı ve Sultanahmed Camisi görünümü, Osmanlı tiplerini betimleyen figür çalışmaları, cenaze alayı, düğün alayı, dükkânların yer aldığı bir sokak görünümü gibi çeşitli günlük yaşam sahneleri yer alır. Kuefstein notlarında yanında ressam götürdüğünden söz etmese de sefere katılanların isimlerini veren bir belgede bu ressamların isimleri geçmektedir. Resimlerin yapılan gözlemlere, alınan notlara ve daha eski görsel kaynaklara dayanılarak Viyana’da yapılmış olduğu sanılmaktadır. 1628-1629 yıllarında guaj tekniğinde yapılan seri daha sonra büyük boyutlu yağlı boya resimler için kaynaklık etmiş olmalıdır.^[2]

İki bölüm halinde düzenlenmiş tablonun üst bölümünde rebab, def ve santur çalan sazendeler eşliğinde, başlarında terpuşları, ellerinde işlemeli yemenileriyle dans eden kadınlar betimlenmiş, alt bölümünde ise misafir karşılama ve dans teması işlenmiştir.^[2] Eserin üzerinde yer alan açıklamada “Seçkin Türk hanımlarının evlerinden çıkmaları ya da yabancılarla tanışmaları âdet olmadığından, onlar birbirlerini evlerine davet eder, dans, komedya ve benzeri eğlencelerle oyalanırlar” yazmaktadır.

Harem eğlencesinin iki farklı sahne olarak betimlendiği eserde alttaki sahnede figürler üstteki sahneye oranla daha küçük boyutludur. Tablodaki kadınların çoğu bürümcük kumaştan gömleklerin üzerine iç entariler, onların üzerine ise yarım kollu ceketler giymişlerdir. Alt sırada misafir karşılayan ev hanımları ise bunların üzerine zenginlerin giydiği türden kürklü kaftanlar giymişler ve başlarındaki terpuşların çevresine sarık gibi beyaz tülbent dolamışlardır. En altta ise başları açık altı kadın diğerlerine oranla daha hareketli dans etmektedir. Ellerinde çalparalar olan iki kadının etekleri sanki dönüyormuş gibi şişmiş ve açılmıştır.^[3]

Eser İstanbul’da, Pera Müzesi Oryantalist Resim Koleksiyonu’nun bir parçasıdır.