Türk Deniz Kuvvetleri
| Türk Deniz Kuvvetleri | |
|---|---|
 Türk Deniz Kuvvetleri arması | |
| Etkin | |
| Ülke |  Türkiye |
| Bağlılık | Millî Savunma Bakanlığı[3] |
| Tipi | Deniz Kuvvetleri |
| Görevi | Türkiye Cumhuriyeti'nin deniz güvenliğini sağlamak |
| Büyüklük | 45.000 Askerî personel 154 Toplam Donanma Gücü 16 Fırkateyn 9 Korvet 19 Hücumbot 12 Denizaltı 34 Sahil Güvenlik botu 11 Mayın gemisi[4] |
| Parçası | Türk Silahlı Kuvvetleri |
| Karargâh | Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Bakanlıklar, Ankara |
| Slogan | Etkin. Caydırıcı. Saygın. |
| Renkler | Üniforma: Siyah veya Beyaz Forslar: Kırmızı, Beyaz |
| Marş | Deniz Kuvvetleri Marşı |
| Yıl dönümleri | 27 Eylül Preveze Deniz Zaferi ve Deniz Kuvvetleri Günü |
| Savaşları | Türkiye'nin katıldığı savaşlar listesi |
| Website | dzkk.tsk.tr |
| Komutanlar | |
| Komutan | Oramiral Ercüment Tatlıoğlu |
| Kurmay Başkanı | Koramiral Yalçın Payal |
| Nişanlar | |
| Fors |  |
| Deniz Havacılık Madalyonu |  |
| Direk Ucu Flaması |  |
Türk Deniz Kuvvetleri, Türkiye'yi denizden gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 2. kuvvettir. Kuruluş tarihi, ilk Türk denizcisi kabul edilen Çaka Bey'in İzmir'de oluşturduğu donanmanın kuruluş tarihi olan 1081'dir.[1] 9 Kasım 2016 tarihinde değiştirilerek kabul edilen Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamesi ile bu tarihe dek Genelkurmay Başkanlığı kuruluş ve kadrolarında bulunan Komutanlık, Millî Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşuna geçirilmiştir.[5] Ayrıca aynı Kararname, cumhurbaşkanı ve başbakanın kuvvet komutanı ve astlarına emir verebilmesini ve bu emirlerin hiçbir kurum, kuruluş veya kişinin onayı olmaksızın yerine getirilmesini de düzenlenmiştir.[5]
Tarihçe
Kuruluşu
Mudanya Mütarekesi'nin 11 Ekim 1922 tarihinde imzalanması ile birlikte 14 Kasım 1922 tarihinde Kasımpaşa'daki Bahriye Nezareti binası İstanbul Bahriye Kumandanlığı karargâhı haline getirilmiş ve küçük tonajlı harp gemilerinin (Burakreis, Sakız, İsareis ve Kemalreis gambotları ile Taşoz sınıfı üç muhrip) bakım ve onarımlarının yaptırılarak harekâta hazır hale getirilmesi için çalışmalar başlatılmıştır.
Ayrıca, bu çalışmalar paralelinde okul gemisi olarak kullanılması planlanan TCG Hamidiye Kruvazörü onarıma alınmıştır.
Lozan Antlaşması gereği, Boğazlar bölgesinin özel bir komisyon tarafından idare edilecek tarafsız bir statüde olması nedeniyle Marmara Denizi içinde Donanmaya ait üs teşkil edecek bir liman yapılmasına karar verilmiş ve bu maksatla en elverişli bölge olan İzmit Körfezi'nde uygun yerlerin fizibilite çalışmaları yapılmıştır. 1923 yılında Marmara Üssü Bahri ve Kocaeli Müstahkem Mevki Kumandanlığı adı altında yeni bir komutanlık İzmit'te teşkil edilmiş ve aslında kilise olan Fransız okul binası satın alınarak, Komutanlık Karargâhı bu binaya nakledilmiştir. İzmit Bahriye Kumandanlığı ise bu Komutanlığa bağlanmıştır.
İzmir Bahriye Kumandanlığı Karargâhı, İstiklal Harbi'ni takiben Kordon Boyu'nda kiralanan bir bina içinde kurulmuştur. Bu komutanlık deniz emniyet ve müdafaa işlerini yürütmüştür. Emrine Mayın Grubu, Müstahkem Mevki Bahriye Müfrezesi, Uzunada İşaret İstasyonu, İzmir Atölyeleri ve Tayyare Bölüğü verilmiştir.
Donanma Komutanlığı, İstanbul Bahriye Komutanlığı binasında küçük bir bölümde faaliyet göstermiştir. Gemilerin hemen hepsi hurda durumda olduğundan bu Komutanlık öncelikle çalışmalarını gemilerin bakım ve onarımı üzerinde yoğunlaştırmıştır.
Cumhuriyet'in ilanından bir yıl gibi kısa bir süre sonra Mustafa Kemal Atatürk, 11 Eylül-21 Eylül 1924 tarihleri arasındaki Karadeniz seyahatini Cumhuriyet Donanması'nın denize çıkan ilk gemisi olan Hamidiye Kruvazörü ile yapmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk, Deniz Kuvvetleri gibi çok pahalı bir yatırım ve zaman gerektiren bir gücün bir anda oluşturulamayacağını çok iyi bilmekteydi. Bu nedenle, Deniz Kuvvetlerinin mevcut durumunu geliştirecek ve geleceğini planlayacak özerk bir Vekaletin kurulması gerekliliğine içtenlikle inanmaktaydı. Mustafa Kemal Atatürk'ün bu açık ve kesin desteğinden sonra, Kastamonu Milletvekili Ali Rıza Bey'in önerisi ile Türkiye Büyük Millet Meclisinden 30 Aralık 1924 tarihinde Bahriye Vekaleti (Denizcilik Bakanlığı) yasası çıkarılmıştır. Bahriye Vekaleti, Millî Müdafaa Vekaleti'nden ayrı bir kuruluş olarak görev yapmaya başlamış, eğitim, tatbikat, denetleme gibi alanlarda Erkan-i Harbiye-i Umumiye Reisliği (Genelkurmay Başkanlığı)'ne bağlanmıştır.
Deniz Müsteşarlığı (1928-1949)
Bahriye Vekâleti'nin İlgasına Dair Kanunun[6] kabulü ile Bahriye Vekaleti kaldırılmıştır. Hemen akabinde 16 Ocak 1928 tarih ve 1199 sayılı kanun ile Milli Savunma Vekâleti'ne bağlı bir Deniz Müsteşarlığı[7] kurulmuştur.
Genç Cumhuriyet donanması, bu dönem başlarında envanterinde 4 Kruvazör (TCG Yavuz, TCG Turgut Reis, TCG Hamidiye ve TCG Mecidiye), 2 Torpido Kruvazörü (TCG Peyk ve TCG Berk) ve 3 muhrip gemisi ile Gölcük yoğunluklu[8] olarak faaliyet göstermiştir. Bu dönemin en önemli gelişmelerinden biri de, nitelikli askerî personel eğitiminde olmuştur. Kurmay subay yetiştirmek amacıyla 2 Kasım 1930 tarihinde Deniz Harp Akademisi, Yıldız Sarayı'ndaki binasında eğitim öğretim faaliyetlerine başlamıştır.[9]
1928'de iki adet İnönü sınıfı denizaltı, 1930'da yenilenmiş Yavuz, 1931'de üç hücumbot (Martı, Denizkuşu ve Doğan) ile dört avcı bot, 1932'de ise Adatepe, Kocatepe, Tınaztepe ve Zafer[10] muhripleri ile Dumlupınar ve Sakarya[11] denizaltıları Deniz Kuvvetlerine katılmıştır. 1930'da bakım ve onarımı tamamlanan Yavuz, yaklaşık 20 sene boyunca Deniz Kuvvetlerinin sancak gemisi olarak görev yapmış, birçok devlet büyüğü ve yabancı konuk bu gemide ağırlanmıştır.[12] Atatürk, Yavuz'un diplomasideki önemini Donanma komutanına söylediği; “Yavuz gemisine ilk defa geliyorum. Yaralı da olsa bugünkü şekli o zamandan daha pek çok değerlidir. Bu gemiyi Türk Milletinin ihtiyacı olan sağlam ve kudretli bir zırhlı şekline sokacağız. Bu kudret, silah bakımından sizlere, dış politika bakımından da bizlere büyük hizmetler görecek, gurur sağlayacaktır” sözleriyle vurgulamıştır.[13]
TBMM onayı ile 1933 yılında Donanmanın ana üssünün Gölcük Deniz Ana Üssü olmasına karar verilmiştir. Aynı yıl Gölcük Tersanesinde inşa edilen ilk gemi olan Gölcük Tankeri 26 Temmuz 1934 tarihinde kızağa konmuş ve 1 Kasım 1935 tarihinde denize indirilmiştir.[14]
1936 yılında Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin imzalanmasıyla birlikte boğazlar üzerindeki Türk egemenliği pekişmiş, donanmanın önemi çok daha öne çıkmıştır. Bu öneme binaen İstanbul ve Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlıkları kurulmuş ve bu komutanlıklara bağlı olarak çalışacak Deniz Komutanlığı birimleri oluşturulmuştur.[15]
Türk Deniz Kuvvetleri, II. Dünya Harbi zamanında da boş durmamıştır. 1939 yılında İngiltere'den dört muhrip ve dört denizaltı (bkz: Refah Faciası) siparişi verilmiş[16] ve isimlerini bizzat Atatürk'ün verdiği BATIRAY, ATILAY, SALDIRAY ve YILDIRAY denizaltıları donanmaya katılmıştır.[17]
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı (1949-günümüz)
Genelkurmay Başkanlığı Karargâhında 1928 yılından 1949 yılına kadar Deniz Müsteşarlığı olarak temsil edilen Deniz Kuvvetleri, Yüksek Askerî Şûra'nın 15 Ağustos 1949 günü almış olduğu tarihi bir kararla Deniz Kuvvetleri Komutanlığı olarak teşkil edilmiştir. Bu yeni teşkilatlanma, Türk Deniz Kuvvetlerinin çağdaş ve güçlü bir yapıya kavuşması yönünde önemi bir dönüm noktasıdır. Bu tarihten itibaren Deniz Kuvvetinin tüm yönetimini üzerine alan Deniz Kuvvetleri, mevcut kaynaklarını en rasyonel şekilde kullanarak her geçen gün daha da büyümüş, dünyadaki tüm gelişmeleri takip ederek, emin ve kararlı adımlar atmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti’nin 18 Şubat 1952 tarihinde Kuzey Atlantik Savunma Paktı (NATO)’na üye olması ile birlikte, Türk Deniz Kuvvetleri de NATO’ya üye olan ülkelerle ilişkilerini artırmış; kuvvet yapısını, eğitim doktrinini, imkân ve kabiliyetlerini geliştirmiş ve NATO standartlarında harekât icra edebilen bir hüviyet kazanmıştır.
Bu dönemde, 4 Nisan 1953 tarihinde TCG Dumlupınar denizaltısının Çanakkale Boğazı’nda İsveç şilebi Naboland ile çarpışması sonucu 81 denizaltıcı ölmüştür.
Deniz Kuvvetlerinin büyüyen ve gelişen ihtiyaçlarını karşılamak maksadıyla Deniz Kuvvetleri Komutanlığı:
- Donanma Komutanlığı
- Kuzey Deniz Saha Komutanlığı
- Güney Deniz Saha Komutanlığı
- Deniz Eğitim Komutanlığı
- Deniz Teknik Komutanlığı
şeklinde beş ana ast komutanlık olarak yeniden teşkilatlandırılmıştır. Deniz Eğitim Komutanlığının ismi 1995 yılında Deniz Eğitim ve Öğretim Komutanlığı olarak değiştirilmiştir.
Kıbrıs Sorunu 1960'lı yıllarda yoğun olarak ülke gündemini işgal etmeye başladığında çeşitli ihtimaliyat planları yapılmış ve güçlü bir Çıkarma Filosunun tesis ve idamesi bir zorunluluk olarak ortaya çıkmıştır. Bu gelişmeler paralelinde, yurt içinde amfibi gemi ve araçlarının inşasına öncelik verilirken, yurt dışından da özellikle tank çıkarma gemisi tedariki yönünde planlamalar yapılmıştır. Türk Deniz Kuvvetleri, 1974 yılında Kıbrıs Barış Harekatı’nda kilit rol oynamış ve amfibi harekâtı başarı ile gerçekleştirerek, amfibi ve kara birliklerinin emniyetle Kıbrıs’a çıkmasını sağlamış; aynı zamanda hem Kıbrıs’a yönelik düşman takviyesini engellemiş hem de kara harekâtına deniz top ateş desteği sağlayarak, askerî ve siyasi hedeflerin ele geçirilmesinde büyük rol oynamıştır. Türk Deniz Kuvvetleri, harekât sırasında 67 mensubunu (54 denizci, 13 deniz piyadesi) ve TCG Kocatepe (D-354) muhribini kaybetmiştir.
1980'li yıllar Türk Deniz Kuvvetleri'nin Cumhuriyet dönemindeki gelişiminin tepe noktasına doğru ivme kazandığı yıllar olmuştur. Bu yıllarda, muhtelif modernizasyon projeleri gerçekleştirilmiş; Deniz Kuvvetlerinin harp silah ve araçlarında tek kaynağa bağlı kalmamak hedefine yönelik önemli adımlar atılmıştır. Gölcük Tersanesinde 1980 yılında inşa edilen 1000 tonluk Ay Sınıfı denizaltı, Türk denizaltıcılığının gelişim sürecinde önemli dönüm noktalarından birisini teşkil etmiş; yine Gölcük’te 1988 yılında inşa edilen ilk modern fırkateyn olan TCG Fatih (F-242), Gölcük Tersanesinin uluslararası arenadaki prestijini daha da artırmıştır.
Bazı alanlardaki imkân ve kabiliyetlerini 1980'li yıllarda istenilen seviyeye çıkaramayan Türk Deniz Kuvvetleri, 1990'lı yılların sonunda gerçek anlamda bir açık deniz kuvveti hüviyeti kazanmıştır. Türk Deniz Kuvvetleri bu yıllarda harbe hazırlık seviyesi ve harekât kabiliyetini önemli ölçüde geliştirmiştir. Bu dönemde, Kara ve Hava Kuvvetleri ile yapılan müşterek harekâta yönelik büyük ilerlemeler kaydedilmiş; Hava Kuvvetleri uçakları ile Orta ve Doğu Akdeniz de dahil olmak üzere, açık denizlerde müşterek harekât icra edebilme yeteneği artırılmıştır.
Bu dönemin en önemli gelişmelerinden birisi de, 1987 yılında Aksaz Deniz Üssü’nün Ege ile Akdeniz’i buluşturan stratejik bir mevkide tesis edilmesi olmuş; böylece, hem Türk Deniz Kuvvetleri hem de dost ve yabancı ülke gemilerini üs ve liman kolaylıkları açısından desteklemek üzere ilave bir yetenek kazanılmıştır.
2023 yılında Deniz Kurmay Albay Gökçen Fırat, tuğamiral rütbesine terfi ederek Deniz Kuvvetlerinin ilk kadın amirali olmuştur.
Birimleri
1961 yılında Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, Karargâh ve 4 ana ast komutanlık olarak teşkilatlandırılmıştır.
Sualtı Taarruz Komutanlığı, İstanbul
Donanma Komutanlığı, Gölcük,Kocaeli
- Harp Filosu Komutanlığı, Gölcük, Kocaeli
- Denizaltı Filosu Komutanlığı, Gölcük, Kocaeli
- Mayın Filosu Komutanlığı, Erdek, Balıkesir
- Deniz Hava Komutanlığı, Cengiz Topel, Kocaeli
- Lojistik Destek Gemileri Komodorluğu, Gölcük, Kocaeli
- Gölcük Ana Üs Komutanlığı,Gölcük,Kocaeli
- Envanter Kontrol Merkezi Komutanlığı, Kocaeli
- Deniz İkmal Merkezi Komutanlığı, Kocaeli
Kuzey Deniz Saha Komutanlığı, Kasımpaşa, İstanbul
- İstanbul Boğaz Komutanlığı, Anadolukavağı, İstanbul
- Çanakkale Boğaz Komutanlığı, Çanakkale
- Karadeniz Bölge Komutanlığı, Karadeniz Ereğli, Zonguldak
- Kurtarma ve Sualtı Komutanlığı, Beykoz, İstanbul
- Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı, Çubuklu, İstanbul
- Deniz Müzesi Komutanlığı, Beşiktaş, İstanbul
- Deniz Tıbbi Araştırma Merkezi Komutanlığı, Tuzla, İstanbul
- Tuzla Bakım, Onarım ve İstihkam Komutanlığı
Güney Deniz Saha Komutanlığı, Narlıdere, İzmir
- Amfibi Kolordu Komutanlığı
- 1. Amfibi Deniz Piyade Tugayı, Foça, İzmir
- 2. Amfibi Deniz Piyade Tugayı, İskenderun, Hatay
- Amfibi Görev Grup Komutanlığı, Foça, İzmir
- Amfibi Gemiler Komutanlığı, Foça, İzmir
- Aksaz Deniz Üs Komutanlığı, Marmaris
- Akdeniz Bölge Komutanlığı, Akdeniz, Mersin
- Deniz Gözetleme Komutanlığı,İzmir
- İskenderun Deniz Üs Komutanlığı, İskenderun, Hatay
- Ege Deniz Bölge Komutanlığı, Bayraklı, İzmir
- Foça Deniz Üs Komutanlığı, Foça, İzmir
- İzmir Bakım Onarım ve İstihkam Komutanlığı
Deniz Eğitim ve Öğretim Komutanlığı, Beylerbeyi, İstanbul
- Eğitim Filotillası Komodorluğu, Tuzla, İstanbul
- Karamürselbey Eğitim Merkezi Komutanlığı, Altınova, Yalova
- Derince Eğitim Merkezi Komutanlığı, Derince, Kocaeli
- Deniz KBRN Savunma ve Eğitim Merkezi Komutanlığı, Altınova, Yalova
- Yıldızlar Suüstü Eğitim Merkezi Komutanlığı Gölcük, Kocaeli
- Sarucapaşa Eğitim Merkezi Komutanlığı, Foça, İzmir
Projeler ve alımlar
| Proje Adı | Türü | Ülke | Notlar | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Savaş gemileri | ||||||
| TF 2000 Projesi[18] | Hava Savunma Muhribi | Türkiye | Tasarım çalışmaları devam etmektedir. | |||
| İstif sınıfı fırkateyn[19] | Fırkateyn | Türkiye | 4 adet üretilecektir. İlk fırkateyn olan TCG İstanbul 2024 yılında donanmaya teslim edimiştir. | |||
| Barbaros sınıfı fırkateyn yarı ömür modernizasyonu | Fırkateyn | Türkiye | Yerli sistemler ile donatılacak gemilerden ilkinin modernizasyonunun 2024 yılında tamamlanması ve geminin hizmete alınması planlanmaktadır.[20] | |||
| MİLDEN | Denizaltı | Türkiye | Geliştirme aşamasında. | |||
| Yeni Tip Denizaltı Projesi | Denizaltı |  Almanya Türkiye | Toplam 6 adet üretilecektir. İlk denizaltı TCG PİRİREİS 2024 yılında envantere alınmıştır.Reis sınıfı denizaltı olarak adlandırılmaktadır.[21] | |||
| PREVEZE YÖM Projesi | Denizaltı | Türkiye | Preveze sınıfı denizaltıların yarı ömür modernizasyonu gerçekleştirilecek. | |||
| FAC 55[22] | Hücumbot | Türkiye | ||||
| MARLİN İDA | İnsansız | Türkiye | 2024 yılında envantere alındı. | |||
| Denizde İkmal Muharebe Destek Gemisi Projesi | Destek Gemileri | Türkiye | TCG DERYA 2024 yılında Donanmaya teslim edilmiştir. | |||
| Deniz piyade araçları | ||||||
| Zırhlı Amfibi Hücum Aracı (ZAHA) | Zırhlı personel taşıyıcı | Türkiye | 2024 yılında envantere alındı. | |||
| Gemi silahları | ||||||
| Gökdeniz | Hava savunma sistemi | Türkiye | Phalanx CIWS sisteminin yerini alması planlanmaktadır. | |||
| Temren Füzesi | Havadan Gemiye Füze | Türkiye | Roketsan tarafından S-70 Sea Hawk'larda kullanılmak üzere geliştirilmektedir. | |||
| Atmaca | Gemisavar füzesi | Türkiye | 2021 yılında Donanmaya teslim edildi. | |||
| Gezgin | Seyir füzesi | Türkiye | Geliştirme aşamasında. | |||
| Akya | Ağır torpido | Türkiye | 2024 yılında Donanmaya teslim edildi. | |||
| Orka | Hafif torpido | Türkiye | Geliştirme aşamasında. | |||
Envanter
Türk Deniz Kuvvetleri'nde 15 fırkateyn, 4 korvet, 16 hücumbot, 11 mayın gemisi, 20 karakol gemisi, 1 amfibi hücum gemisi, 3 amfibi tank çıkarma gemisi, 2 tank çıkarma gemisi, 4 akaryakıt gemisi, 8 test ve eğitim gemisinin yanında 10 da denizaltı bulunmaktadır. Aynı zamanda kuvvet, 47 sabit kanatlı uçak ve 37 adet helikopter ile toplam 84 uçar unsura sahiptir. 1 LHD Dron ve Helikopter Gemisi.[]
Komutanlar
Rütbeler
| NATO Kodu | OF-10 | OF-9 | OF-8 | OF-7 | OF-6 | OF-5 | OF-4 | OF-3 | OF-2 | OF-1 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deniz Kuvvetleri |  Büyük Amiral1 |  Genelkurmay Başkanı |  Oramiral |  Koramiral |  Tümamiral |  Tuğamiral |  Albay |  Yarbay |  Binbaşı |  Yüzbaşı |  Üsteğmen |  Teğmen |  Asteğmen | |
| NATO Kodu | OR-9 | OR-8 | OR-7 | OR-6 | OR-5 | OR-4 | OR-3 | OR-2 | OR-1 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deniz Kuvvetleri |  Astsubay Kıdemli Başçavuş |  Astsubay Başçavuş |  Astsubay Kıdemli Üstçavuş |  Astsubay Üstçavuş |  Astsubay Kıdemli Çavuş |  Astsubay Çavuş |  Astsubay Astçavuş |  Uzman Çavuş |  Uzman Onbaşı |  Sözleşmeli Çavuş |  Sözleşmeli Onbaşı | Dengi yok | Sözleşmeli Er | Er |
Ayrıca bakınız
Bağlı olduğu birim
- (sonra) Millî Savunma Bakanlığı
- (önce) Türk Silahlı Kuvvetleri
Diğer birimler
Daha fazlası
- Türk Deniz Kuvvetleri Komutanları listesi
Kaynakça
- ^ a b Ayönü, Yusuf (2009). "İzmir'de Türk hâkimiyetinin başlaması". Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 1. sayı. İzmir. ss. sf. 4. 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2013.
- ^ "1199 Sayılı Kanun" (PDF). 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ "6756 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Millî Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesi Hakkında Kanun". T.C. Resmî Gazete, 29898. 24 Kasım 2016. 26 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2016.
MADDE 36- 1325 sayılı Kanuna 1 inci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki 1/A maddesi eklenmiştir. “Kuvvet komutanlıklarının bağlılığı MADDE 1/A- Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları Millî Savunma Bakanına bağlıdır.
- ^ "2023 Turkiye Military Strength". www.globalfirepower.com (İngilizce). 12 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2023.
- ^ a b "6756 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Millî Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesi Hakkında Kanun". T.C. Resmî Gazete, 29898. 24 Kasım 2016. 22 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2022.
- ^ "BAHRİYE VEKALETiNIN İLGASINA DAİR KANUN" (PDF). 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ocak 2023.
- ^ "Millî Müdafaa Vekaletinde Bazı Teşkilat İcrasına Dair Kanun" (PDF). 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ocak 2023.
- ^ "Deniz Kuvvetleri Komutanlığı - Tarihçe". 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2023.
- ^ NATO’YA GİRİŞ SÜRECİNDE TÜRK AMERİKAN İLİŞKİLERİ VE AMERİKAN ASKERİ YARDIMLARININ TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİNE ETKİSİ (PDF). 2009. s. 137. 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ocak 2023.
- ^ Türk Donanma Tarihi (1923-1938) - Ferhat DİNLER. 2009. s. 59. 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2023.
- ^ Türk Dış Politikasında Deniz Kuvvetleri'nin Rolü - Yüksek Lisans Tezi (Hasan KULAÇ). 2006. s. 54. Erişim tarihi: 19 Ocak 2023.
- ^ 2. Turgut Reis ve Türk Denizcilik Tarihi Uluslararası Sempozyumu (1-4 Kasım 2013), CİLT: 2. Bodrum Belediyesi. 2015. s. 88. 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2023.
- ^ "Yavuz Muharebe Kruvazörü - Atatürk Ansiklopedisi". 23 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2023.
- ^ Cumhuriyet Döneminde İnşa Edilen İlk Gemiler: Gölcük Tankeri, Kocataş ve Sarıyer Vapurları - Yrd. Doç. Dr. Murat KORALTÜRK. s. 304. Erişim tarihi: 19 Ocak 2023.
- ^ Deniz Harp Okulu - Pusula Dergisi (PDF). Deniz Harp Okulu. 2018. s. 11. 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ocak 2023.
- ^ "Bir Hüzün Kaynağı: Refah Faciası". 2009. 24 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2023.
- ^ "Atatürk'ün Denizaltıları - Görkem Akçay". 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2023.
- ^ Alemdar, Ahmet (7 Mayıs 2019). "TF-2000 Hava Savunma Harbi Muhribi". DefenceTurk. 16 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2022.
- ^ STM. "STM - I Sınıfı Fırkateyn". STM. Erişim tarihi: 26 Nisan 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2021.
Dış bağlantılar
- Deniz Kuvvetleri Komutanlığı resmî sitesi
- Deniz Müzesi 1 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Donanma Komutanlığı |
|
|---|---|
| Kuzey Deniz Saha Komutanlığı |
|
| Güney Deniz Saha Komutanlığı |
|
| Deniz Eğitim ve Öğretim Komutanlığı |
|
| Amfibi Kolordusu |
|
| Deniz Teknik Komutanlığı |
|
| Kurmay Başkanlığı |
|
| Denetleme ve Değerlendirme Başkanlığı |
|
