İçeriğe atla

Türk Ansiklopedisi

Türk Ansiklopedisi
ÜlkeTürkiye
TürAnsiklopedi
Yayım1946-1951: İnönü Ansiklopedisi
1951-1984: Türk Ansiklopedisi
YayımcıMilli Eğitim Basımevi
Medya türüBaskı
Sayfa33 Cilt

Türk Ansiklopedisi, Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığınca, Millî Eğitim Basımevi tarafından 1943'te fasiküller halinde yayınlanmaya başlanan ve 1984'te tamamlanabilen bir ansiklopedidir.

Tarihçe

Hazırlık Aşaması

Milli bir ansiklopedi fikri ciddi bir şekilde ilk defa 1939 yılı Mayıs ayında toplanan "Birinci Türk Neşriyat Kongresi"nde dile getirildi. Kongre sonrası Milli Eğitim Bakanlığı, 1 Ocak 1941 günü ansiklopedi faaliyetlerini yürütmesi amacıyla bir büro kurdu.[1] Hasan Âli Yücel'in teklifi ve İsmet İnönü'nün izni ile büro "İnönü Ansiklopedisi Bürosu" adını alarak çalışmalara başladı. 1 yıl süren hazırlıkların ardından 9 Şubat 1942 tarihinde 26 maddelik bir program yayınlandı. Bu programda ansiklopedi için; fihrist düzeyinde kalmayacağı, taklide mahal verilmeyeceği, önemli bir bilgi kaynağı olacağı vurgulanmaktaydı. Programın son maddesinde bu ansiklopediye neden gerek duyulduğuna da değinilmekte; çoğu milletlerin kendine ait bir ansiklopedisi mevcut olduğu, fakat birçok alanda inkılaplar yapmış bir milletin kendine ait milli bir ansiklopedisinin olmaması büyük bir ilmi boşluk olarak tespit ediliyordu.[2]

Ansiklopedinin Hazırlık heyetinde yer alan bazı kişiler şunlardır:[3]

Neşri

1943 yılından itibaren fasiküller halinde yayımlanmaya başladı. Birinci cildin ilk sayfalarında dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün 15 Ekim 1943 tarihli el yazması mektubu ile Maarif Vekili Hasan Âli Yücel'in 21 Eylül 1943 tarihli ön sözü bulunur. I. cilt 1946'da; II. cilt 1947'de, III. cilt 1949'da, IV. Cilt ise 1950 tarihlerinde olmak üzere ilk dört cilt "İnönü Ansiklopedisi" ismiyle yayımlanmıştır.

Demokrat Parti iktidarı sonrası 1951 yılında ansiklopedinin ismi "Türk Ansiklopedisi" olarak değiştirilir ve 5. ciltten itibaren bu adla yayımlanmaya devam eder. 1984 yılında 33 cilt olmak üzere tamamlanmıştır. 41 yılda vücuda geldiği için "Yorgun Ansiklopedi" olarak da bilinmektedir.[1]

Değerlendirme

Eser ciddi bir hazırlık aşaması geçirilmeden yayına başlamıştır. Bundan dolayı eser kapsam ve içerik yönünden zayıf düşmüş, madde tercihleri hatalı olmuştur. 1946 yılında Hasan Ali Yücel desteğini kaybetmesi, siyasi çekişmelerden etkilenmesi, tamamlanmasının uzun yıllar alması ansiklopediyi zayıf kılmıştır. Buna karşın Türk tarihi ve Türk dili gibi konularda ayrıntılı maddeler de içermektedir.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b "B. Ansiklopediler ve Dergiler". MEB. 12 Haziran 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Türkiye’de Ansiklopediciliğin Doğuşu ve Gelişmesi (yüksek lisans tezi) (PDF). Ayhan Aykut. İstanbul: İstanbul Üniversitesi SBE. 1989. ss. 92-98. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
  3. ^ a b "Türk Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 17 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "LEVEND, Agâh Sırrı". TDV İslam Ansiklopedisi. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsmet İnönü</span> Türkiye Cumhuriyeti 2. Cumhurbaşkanı

Mustafa İsmet İnönü, Türk asker, siyasetçi ve devlet adamıdır. Türkiye'nin 2. cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Dönemi'ndeki ilk başbakanı ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilk genelkurmay başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Hamdi Tanpınar</span> Türk şair, romancı, deneme yazarı, edebiyat tarihçisi, siyasetçii

Ahmet Hamdi Tanpınar ; Türk şair, romancı, deneme yazarı, edebiyat tarihçisi, siyasetçi ve akademisyendir.

Köy enstitüsü, Türkiye'de ilkokul öğretmeni yetiştirmek üzere 17 Nisan 1940 tarihli ve 3802 sayılı yasa ile açılan okul türü. Tamamen Türkiye'ye özgü olan bu eğitim projesini 28 Aralık 1938 tarihinde Millî Eğitim Bakanı olan Hasan Âli Yücel bizzat yönetti.

Divan edebiyatı, Türk kültürüne has süslü ve sanatlı bir edebiyat türüdür. Bu edebiyata genellikle "divan edebiyatı" adı uygun görülmekte olup bunun en büyük nedenlerinden birisinin şairlerin manzumelerinin toplandığı kitaplara "divan" denilmesi olduğu kabul edilmektedir. Öte yandan, divan edebiyatı gibi tabirlerin modern araştırmacılar tarafından geliştirildiğini ve halk-tekke-divan edebiyatları arasındaki ayrımların bazen oldukça muğlak olduğu ve bu edebiyatlar arasında ciddi etkileşimlerin de bulunduğu vurgulanmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Âli Yücel</span> Türk politikacı ve eğitimci (1897–1961)

Hasan Âli Yücel, Türk felsefe öğretmeni, eski millî eğitim bakanı, Köy Enstitüleri'nin kurucusudur.

Türk Dili, Türk Dil Kurumunun Ekim 1951'den beri çıkardığı aylık dil ve edebiyat dergisi.

<span class="mw-page-title-main">Nejdet Sançar</span> Türk yazar

Ahmet Nejdet Sançar (Çiftçioğlu), Türk eğitimci, yazar, düşünür, fikir adamıdır. Nihâl Atsız'ın kardeşidir.

Birinci Türk Coğrafya Kongresi, Türkiye'de coğrafya derslerinin müfredatı, coğrafya ders kitaplarının hazırlanması, coğrafi terimlerin belirlenmesi, Türkiye coğrafyasının ana hatları ve engebeli alanların adlandırılması konularında çalışmak üzere 6-21 Haziran 1941 tarihinde Ankara'da yapılan kongredir.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi</span>

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara Üniversitesine bağlı tıp fakültesi ve araştırma hastanesi. 7 Temmuz 1945'te kurulan fakülte, Ankara'daki ilk, İstanbul Tıp Fakültesinden sonra Türkiye'de kurulmuş ikinci tıp fakültesidir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Emin Erişirgil</span>

Emin Erişirgil, Türk eğitimci, felsefeci, yazar ve siyasetçi, eski Türkiye içişleri bakanı.

<span class="mw-page-title-main">Tahsin Banguoğlu</span> Türk siyasetçi

Hasan Tahsin Banguoğlu, Türk akademisyen, dilbilimci ve siyasetçi.

<i>Meydan Larousse</i>

Meydan Larousse: Büyük Lugat ve Ansiklopedi 1969-1973 arasında 12 cilt halinde yayımlanan Türk ansiklopedisi. Yayıncılar Safa Kılıçlıoğlu, Nezihe Araz, Hakkı Devrim'dir. Meydan Gazetecilik ve Neşriyat Limited Şirketi tarafından yayınlandı.

Hüseyin Agâh Levent, Cumhuriyet dönemi edebiyat tarihçisi ve siyasetçisi.

<span class="mw-page-title-main">Gazi Lisesi</span> Ankarada bulunan bir lise

Gazi Lisesi; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir lisedir. 1932 yılında, "Gazi Erkek Lisesi" adıyla açılarak eğitim faaliyetlerine başlamıştır. İsviçreli mimar Ernst Arnold Egli tarafından tasarlanan ve inşası 1936 yılında tamamlanan okul binası, Ahmet Adnan Saygun Caddesi üzerinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Fıkra</span> güldürücü ve güldürürken düşündürücü, şakalı öykücük.

Fıkra, latife, nükte veya nekre, özlü bir anlatımı olan, nükteli ve güldürücü kısa hikâye. Nasreddin Hoca fıkraları, Karadeniz fıkraları ve Bektaşi fıkraları bunlara örnektir. Hikâye şeklinde olmayan güldürücü sözlere espri veya nükte denir. Espri anlamında da kullanılan şaka kavramı ise güldürücü hareketleri de kapsar. Milletlerin ortak hayat görüşünü, zekâ ve hazırcevaplılığını yansıtmaktadır. Sözlü edebiyatın ürünleri olan fıkralar zamanla anonimleşerek iç içe girmiş giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşarak tek bir olayı içinde barındırmaktadır.

<i>İstanbul Ansiklopedisi</i>

İstanbul Ansiklopedisi, Reşad Ekrem Koçu tarafından 1944-1973 yılları arasında yayımlanan ve tamamlanamayan kültür ansiklopedisi.

<i>TDV İslâm Ansiklopedisi</i> Ansiklopedi

Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı tarafından çıkarılmış; İslamî ilimler, İslam kültür ve medeniyeti ile ilgili terimler, İslam dünyasında din, ilim, siyaset, sanat ve edebiyat alanlarında yetişmiş önemli şahsiyetler ile İslam hayatına etkide bulunmuş eserler gibi İslam dünyasının birçok alanına değinen bir içeriğe sahip Türkçe ansiklopedi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de ansiklopedi</span>

İlk Türk ansiklopedi yazarları İbni Sina ve Farabi ile Farabi'nin çağdaşı Abdullah bin Muhammed bin Ahmed bin Yusuf el-Harezmi'dir ki bunun eseri Mefatihul Ulum ayarında eser yoktur. Gazali'nin İhyai Ulumiddin'i yalnız dinî ilimlere aittir. Osmanlı'da ilk ansiklopedi yazarı Taşköprülüzade Ahmet'tir (935-968). Mevzuatül Ulüm'ü iki büyük cilttir. Birinci cilt akli ilimlere, ikincisi dinî ilimlere aittir.

Abdülhalim Galip Paşa, Kastamonulu Galip Paşa veya Türk Galip, Osmanlı devlet adamı, şair.

Sâdeddin Nüzhet Ergun ,edebiyat öğretmeni, kütüphaneci, edebiyat tarihçisidir. Tam adı Hüseyin Sâdeddin Nüzhet Ergun'dur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.