İçeriğe atla

TürkAkım

Türk Akımı
Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya devlet başkanı Vladimir Putin TürkAkım açılış töreninde, 19 Kasım 2018
Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya devlet başkanı Vladimir Putin TürkAkım açılış töreninde, 19 Kasım 2018
Türk Akımı haritası
Yer
ÜlkeRusya
Türkiye
BaşlangıçAnapa, Krasnodar Krai, Rusya yakınında Russkaya kompresör istasyonu
Geçtiği yerKaradeniz
Kıyıköy, Türkiye
BitişLüleburgaz, Kırklareli, Türkiye
Genel bilgi
Türdoğalgaz
PartnerlerGazprom
TaşeronlarAllseas
İnşaat başlama tarihi2017
Teknik bilgi
Uzunluk1.090 km (680 mi)
Maksimum deşarj315×10^9 m3/a (11,1×10^12 cu ft/a)

TürkAkım[1] (resmî duyurudan önceki adıyla Türk Akımı), Rusya'dan başlayıp Karadeniz üzerinden Türkiye'ye aktarılması planlanan doğal gaz boru hattı projesinin adıdır. Projenin önerisi Türkiye'ye yaptığı bir devlet ziyareti sırasında, 1 Aralık 2014 tarihinde Rusya devlet başkanı Vladimir Putin tarafından yapıldı.[2][3] Daha önceden yapılması planlanan "Güney Akım Projesi"nin yerini alan proje 10 Ekim 2016 tarihinde imzalanan Hükümetlerarası Anlaşma ile resmiyet kazanmıştır.[4][5]

Planlama

Boru hattının Anapa yakınlarındaki Russkaya kompresör istasyonundan başlatılması planlanırken, Türkiye'ye nereden giriş yapacağı henüz karara bağlanmamıştır. Hattın Türkiye'deki başlangıç noktasına karar verildiğinde Gazprom'un boru döşeme çalışmalarına hemen başlaması beklenmektedir.[5] Ayrıca iki tane boru döşeme gemisi Karadeniz'de halihazırda beklemektedir.[6]

Boru hattının planlanan tahmini taşıma kapasitesi yılda 31,5 milyar metreküptür.[5] Türkiye'nin bu projeden yılda 15,75 milyar metreküp doğal gaz alması ve geriye kalan 15,75 milyar metreküp gazın Avrupa'ya ihraç edilmesi düşünülmektedir.[4] Ancak, Türk-Yunan sınırından Avrupa'ya aktarılacak doğal gaz hattının bu miktarı taşımak için yeterli kapasite olmadığı yönünde endişeler de vardır.[7] Avrupa Enerji Komisyonu başkanı Maroš Šefčovič ise önerilen boru hattının müşterilerinin taleplerini aştığını belirtmektedir.[8] Sonuç olarak Rusya ile Türkiye arasındaki müzakereler halen tamamlanmış değildir.[9]

Türkiye ve Rusya arasındaki ilk doğrudan doğal gaz boru hattı olan Mavi Akım 2005 yılında devreye girdi. Daha sonra genişletme planı çerçevesinde ismi "Güney Akım" olarak değiştirildi. 2009 yılında Rusya devlet başkanı Putin, Karadeniz'in altından geçerek Samsun'dan Ceyhan'a kadar uzanan ve ayrıca Suriye, Lübnan, İsrail ve Kıbrıs'ı da içeren "Mavi Akım 1" projesini açıkladı.[10]

En az 50 yıl boyunca faaliyet gösterecek şekilde tasarlanan proje için hükûmetler arası anlaşma, dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak ile Rus Enerji Bakanı Aleksandr Novak tarafından 10 Ekim 2016'da imzalanmıştı. Rusya'nın Anapa şehrinden Kıyıköy'e uzanan 930'ar kilometre uzunluğundaki iki deniz hattıyla 142 ve 70 kilometre uzunluğunda iki ayrı kara hattından oluşan TürkAkım Projesi, 31 Aralık 2019 itibarıyla gaz akışına hazır hale getirilmişti. Hattın resmi açılışı ise 8 Ocak 2020'de yapılmıştı. TürkAkım boru hattı üzerinden ilk 1 milyar metreküp doğal gazın sevki, 27 Ocak 2020'de yapılmıştı. Bu gazın yüzde 54'ü Türkiye'ye, yüzde 46'sı Bulgaristan-Türkiye sınırına gönderilmişti. Gazprom'un alt şirketi Gazprom Export'tan 6 Ocak 2022 tarihinde yapılan yazılı açıklamada, Gazprom Export ile BOTAŞ arasında TürkAkım boru hattı üzerinden taşınmak üzere 4 yıl vadeli doğal gaz alım sözleşmesi imzalandığı bildirilmişti. Sözleşme kapsamında TürkAkım doğal gaz boru hattı üzerinden 4 yıl boyunca yıllık 5,75 milyar metreküpe kadar gaz sevkiyatı yapılacak.[11]

Güncel durum

İki hattının her birinde 15,75 milyar metreküp olmak üzere toplam 31,50 milyar metreküp gaz taşıma kapasitesine sahip bulunan TürkAkım'ın ilk hattı Türkiye'ye gaz akışı sağlarken, ikinci hat üzerinden Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) ve Gazprom'un eşit ortaklığında kurulan TürkAkım Gaz Taşıma AŞ tarafından Avrupa'ya gaz aktarılıyor.[11]

21 ve 28 Haziran 2022 tarihleri arasında akımdan gaz geçisi "Planlanan Yıllık Bakım" nedeni ile durdurulacaktır.[12]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2017. 
  2. ^ "Putin:Russia Cannot Continue South Stream Construction in Current Situation". RIA Novosti. 1 Aralık 2014. 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2014. 
  3. ^ "Russia drops South Stream gas pipeline plan". BBC News. 1 Aralık 2014. 1 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2014. 
  4. ^ a b "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Rusya Federasyonu Hükümeti Arasında TürkAkım Gaz Boru Hattı Projesine İlişkin Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı (1/788) ve Dışişleri Komisyonu Raporu" (PDF). TBMM. 20 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024. 
  5. ^ a b c "Launch date of Turkish Stream not to differ much from South Stream schedule - Gazprom". ITAR-TASS. 16 Ocak 2015. 22 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2015. 
  6. ^ Paul, Amanda (24 Ocak 2015). "Game on for 'Turkish Stream'". Today's Zaman. 25 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2015. 
  7. ^ Panin, Alexander (21 Ocak 2015). "Russia's New Turkish Stream Gas Strategy More Bark Than Bite". The Moscow Times. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2015. 
  8. ^ Panin, Alexander (23 Ocak 2015). "EU Energy Chief Says Russia's Turkish Stream Gas Project Won't Work". The Moscow Times. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2015. 
  9. ^ Reed, Stanley; Arsu, Sebnem (21 Ocak 2015). "Russia Presses Ahead With Plan for Gas Pipeline to Turkey". New York Times. 23 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2015. 
  10. ^ Socor, Vladimir (11 Ağustos 2009). "Gazprom, Turkey Revive and Reconfigure Blue Stream Two". Eurasia Daily Monitor. Jamestown Vakfı. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2009. 
  11. ^ a b "TürkAkım üzerinden 2 yılda Türkiye ve Avrupa'ya 34,8 milyar metreküp gaz taşındı". Anadolu Ajansı. 7 Ocak 2022. 7 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2022. 
  12. ^ VeryansınTv (18 Haziran 2022). "TürkAkım'da gaz sevkiyatı durdurulacak". VeryansınTV. 18 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arap Doğalgaz Boru Hattı</span>

Arap Boru Hattı, Mısır doğal gazını Avrupa'ya taşımak amacıyla kurulması planlanan boru hattıdır. Lübnan, Ürdün, Suriye ve Türkiye'yi de kapsayacak hattın 2007 veya en geç 2008'de Türkiye'ye Mısır doğalgazını getirmesi beklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Boru hattı taşımacılığı</span>

Boru hattı taşımacılığı malı borular yardımı ile nakletme işidir. Genellikle sıvı ve gaz maddeler taşınır fakat pnömatik borularda kapsüllere konulan katı maddeler hava basıncı kullanılarak da taşıma yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Mavi Akım</span>

Mavi Akım Rusya'dan Türkiye'ye doğal gaz nakletmek için Karadeniz geçişli büyük boru hattıdır. Boru hattı merkezi Hollanda olan Rus Gazprom ve İtalyan ENI ortaklığıyla kurulan Blue Stream Pipeline B.V. tarafından inşa edilmiştir. Blue Stream Pipeline B.V. boru hattının deniz bölümünün ve Beregovaya kompresör istasyonunun sahibidir, Gazprom boru hattının Rus topraklarında kalan bölümünün işletmesini üstenmiş olup Türk topraklarında bulunan bölümün işletmesi ise Türk enerji şirketi BOTAŞ tarafından gerçekleştirilmektedir. Gazprom'un boru hattını inşa etmesindeki amacı Rus gaz iletim hatlarını artırmak ve Türkiye'nin üçüncü ülkelerle enerji anlaşmaları yapmasına engel olmaktır.

<span class="mw-page-title-main">Nabucco Doğalgaz Boru Hattı</span>

Nabucco boru hattı Ankara'da 13 Temmuz 2009 Pazartesi günü hükûmetler arasında imzalanan anlaşmayla başlamıştır, Türkiye'üzerinden AB ülkelerine doğalgaz taşımak üzere kurgulanan uzun geçişli bir boru hattı taşımacılığı projesidir. Avrupa'nın en büyük doğal gaz tedarikçisi konumundaki Rusya'dan yapılan sevkiyata alternatif olması amacıyla daha çok ABD ve AB tarafından desteklenmektedir. İmzalandığı tarihten daha önce adından söz ettirmeye başlayan projeye dair, 2006 yılında AB Enerji Komiseri Andris Piebalgs “Avrupa için gerekli ve AB’nin en önemli doğal gaz tedarik projesi” ifadelerini kullanmıştır. 2007 yılının ortalarında Rusya'nın, Orta Asya'daki, hattın büyük doğal gaz tedarikçileri olan ülkelerle büyük miktarlarda doğal gaz alım sözleşmeleri imzalayacağını duyurması ile büyük oranda sekteye uğradığı iddia edilmektedir. Bununla birlikte Alman RWE firmasının Şubat 2008'de Nabucco Şirketi'ne eşit ortak olmasıyla proje güç kazanmıştır. Hattın tam kapasitede karlı olabilmesi için gereken doğal gaz üretiminin halen İran'a uygulanan ambargo nedeniyle bu ülkeden de sağlanamayacak olması, hattın geleceğinde büyük soru işaretleri oluştursa da ABD hükûmetinin projenin geleceğine olan iyimser bakışının devam ettiği açıklanmıştır. Günümüzde proje Nabucco Batı ismini alarak Türkiye-Bulgaristan sınırından başlayacak şekilde değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gazprom</span> Doğalgaz kuruluşu

Gazprom, Rusya'nın en büyük şirketi ve Dünya'nın en fazla doğal gaz çıkaran kuruluşudur.

İran-Ermenistan Doğal Gaz Boru Hattı İran'dan başlayan Ermenistan'da sona eren 140 kilometre uzunluğunda boru hattıdır. Hattın 100 kilometrelik İran bölümü İran'ın Tebriz şehrinden İran-Ermenistan sınırına kadar devam eder. Ermenistan bölümü ise, Meghri kentinde sona erer. Ayrıca 197 kilometrelik bir boru hattı ülkenin merkezine ulaşacak ve ülkenin mevcut dağıtım ağına bağlanacak bir hattın yapımı planlamaktadır. Boru hattının yarıçapı 700 mm olup, yapımı 220 milyon Amerikan doları tutmuştur. İki ülke arasında yapılan anlaşma 20 yıllıktır. İran'dan alınan her bir metreküp doğalgaz için, Ermenistan İran'a 3 KWh elektrik vermektedir. Boru hattı 20 Aralık 2006'da çalışmaya başladı. Ancak hattın resmî açılışı iki ülkenin devlet başkanlarının katılmasıyla 19 Mart 2007'de gerçekleşti. İran'dan Ermenistan'a ikinci bir boru hattı yapılması halen gündemdedir. Bazı düşüncelere göre boru hattının yarıçapı Rus Gazprom şirketinin baskısından dolayı düşürülmüştür. Boru hattının çapının artmasıyla birlikte, bu boru hattından Avrupa'ya ihracat yapılması mümkün olabilecekti. Ancak Avrupa'daki doğal gaz pazarında çoğunluğu sağlayan Rusya bunu engellemek için hattın yarıçapını 700 mm'ye indirdi.

<span class="mw-page-title-main">Urengoy-Pomari-Ujgorod boru hattı</span>

Urengoy–Pomari–Ujgorod boru hattı veya Trans Sibirya boru hattı, önce Sovyetler Birliği daha sonra ise Rusya'nın ana doğalgaz ihraç boru hattıdır. Bir kısmı Ukrayna topraklarındadır ve bu ülke tarafından işletilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nord Stream</span>

Kuzey Akım 2, Rusça: Северный поток ), Baltık Denizi'ndeki bir doğalgaz boru hattıdır. Rusya'daki Vıborg şehrinden Almanya'daki Greifswald kasabasına kadar uzanmaktadır. Sahibi ve işletmecisi Nord Stream AG'dir.

<span class="mw-page-title-main">Trans Anadolu doğalgaz boru hattı</span> Azerbaycan doğalgazını Türkiye üzerinden Avrupaya aktarması planlanan boru hattı

Trans Anadolu doğal gaz boru hattı (TANAP), Azerbaycan doğalgazını Türkiye üzerinden Avrupa'ya transfer etmesi planlanan boru hattı. Şahdeniz doğal gaz tesislerinde çıkarılan gazın transferinde kullanılacaktır. Maliyetinin 5-7 milyar dolar olacağı öngörülmüş, 2018 yılında da tamamlanmıştır. Hattın kapasitesinin ilk aşamada yılda 16 milyar m³, nihai olarak da 31 milyar m³ olması hedeflenmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Güney Akım</span>

Güney Akım, Rusya'dan başlayarak Karadeniz üzerinden Bulgaristan ve Sırbistan, Macaristan, Slovenya ve ayrıca Avusturya'ya aktarılması planlanan bir doğalgazı boru hattı projesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Durusu Terminali</span> Doğalgaz İstasyonu

Durusu Terminali Çarşamba ilçesinde bulunan ve Samsun şehrine yaklaşık 60 km (37 mi) mesafede bulunan bir doğalgaz istasyonudur. Terminal hemen hemen deniz tarafında, Mavi Akım deniz altı doğalgaz boru hattının yüzeye çıktığı yerin hemen yakınında bulunmaktadır. Durusu Terminali yaklaşık 20 hektar büyüklüğündedir. Rus-Türk Mavi Akım projesinin entegre bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya'nın Gücü</span>

Sibirya'nın Gücü, Doğu Sibirya’da yer alan Yakutistan’dan Primorskiy Krayı ve Çin’e doğal gaz taşıyan bir boru hattı.

Katar-Türkiye Doğalgaz boru hattı, Katar'daki doğalgazın Avrupa'ya taşınması amacıyla yapılması planlanan doğal gaz boru hattıdır. Boru hattı kaynak ülke olan Katar'ın Ras Laffan bölgesinden başlayarak önce Suudi Arabistan, Ürdün ve Suriye'den geçerek Ankara'ya ulaşacaktı. Ankara'ya ulaştıktan sonra Nabucco hattı ile birleşerek Avrupa'ya ulaşacak ve böylece Nabucco projesi daha etkin bir şekilde faaliyet gösterecek ve Avrupa'nın doğalgaz güvenliği artmış olacaktı. Suriye 2009 yılında Avrupa'nın en büyük doğalgaz tedarikçisi olan müttefiki Rusya'nın çıkarlarını korumak için boru hattının kendi topraklarından geçmesine izin vermedi. Proje için planlanan ikinci güzergâh ise doğalgazın Bahreyn, Suudi Arabistan, Tarafsız Bölge'den geçerek Kuveyt sularını kullanarak Irak üzerinden Ankara'ya ulaştırılmasına dayanıyordu. Projenin gerçekleşmesi 2011 yılında Suriye'de iç savaşın başlaması nedeniyle engellendi.

<span class="mw-page-title-main">Eastmed Boru Hattı</span>

Doğu Akdeniz Boru Hattı veya bilinen ismiyle Eastmed Boru Hattı, karada ve denizde devam eden, Doğu Akdeniz kaynaklarını Kıbrıs ve Girit üstünden Yunanistan topraklarına ulaştırması beklenen doğalgaz boru hattıdır. Doğal gazın Yunanistan üzerinden İtalya'ya oradan da bütün Avrupa'ya aktarılması planlanmaktadır. Boru hattının uzunluğu 1900 kilometre, derinliği 3 kilometre olarak planlanmıştır. Yılda 10 milyar metreküp doğal gaz taşıma kapasitesi bulunmaktadır. Boru hattının 7 milyar dolara mal olacağı ve yapımının 7 yıl süreceği tahmin edilmektedir.

Özbekistan önemli ölçüde doğal gaz ve petrol rezervlerine sahiptir. Özbekistan, Sovyetlerin dağılışı ardından hidrokarbon kaynakları üzerinde kamu denetimini sürdürdü ve 1992'de devlet şirketi Özbekneftgaz kuruldu ve bu doğal kaynaklar üzerinde önemli bir idare kurulmuş oldu. Rus ve çin petrol şirketleri de Özbekistan doğal kaynak piyasasında oldukça etkili oyunculardır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'daki boru hatları</span>

Azerbaycan, petrol endüstrisinin ilk başladığı yerlerden biridir ve tarihi, 19. yüzyılın sonlarından petrolün servetiyle bağlantılıdır. Azerbaycan'daki ana boru hattının toplam uzunluğu 4.600 kilometre (2.900 mi) idir.

<span class="mw-page-title-main">Baltık Boru Hattı</span>

Baltık Boru Hattı, Kuzey Denizi'nin Norveç kesimi ile Polonya arasında önerilen gaz boru hattıdır. Yeni bir gaz tedarik koridoru oluşturmak için stratejik bir altyapı projesidir. Ekim 2022'de tamamlandığında, doğal gazı Danimarka üzerinden Kuzey Denizi'nden Polonya'ya taşıyacak. Proje, Danimarka gaz ve elektrik iletim sistemi operatörü Energinet ve Polonyalı gaz iletim sistemi operatörü Gaz-System tarafından geliştirilmektedir. Proje, Avrupa Birliği'nin ortak çıkarları olan bir proje olarak kabul edilmektedir.

Orta Asya-Merkez Boru Hattı Sistemi, Gazprom tarafından işletilen ve Türkmenistan'dan Özbekistan'a ve Kazakistan'dan Rusya'ya uzanan bir gaz boru hattı sistemidir. Doğu kolu, Türkmenistan'ın güneydoğu gaz alanlarından başlayan 1, 2, 4 ve 5 numaralı boru hatlarını içermektedir. Batı kolu ise, 3 numaralı boru hattı ve yeni bir paralel Hazar Boru Hattı inşaat projesinden oluşmaktadır. Batı kolu Türkmenistan'ın Hazar Denizi kıyısının kuzeyinden akar. Batı Kazakistan'da kolları bulunur. Boru hatları buradan kuzeye geçer ve burada Rus doğalgaz boru hattı sistemine katılır.

İran-Pakistan-Hindistan Doğalgaz Boru Hattı, İran'dan Pakistan'a doğal gaz taşımak için inşa halinde olan 2.775 kilometrelik (1.724 mi) bir boru hattıdır. Boru hattı aynı zamanda Barış boru hattı veya IP Gaz olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Buhara-Taşkent-Bişkek-Almatı boru hattı</span>

Buhara-Taşkent-Bişkek-Almatı boru hattı, Özbekistan'ın ana doğalgaz ihraç boru hattıdır. 1.020 milimetre çapı ve yıllık 22 milyar metreküp kapasitesi bulunan doğalgaz hattı, Kırgızistan ve Kazakistan'ın güney kesimi için ana gaz kaynağıdır. Boru hattının gelecekte yapılması planlanan Orta Asya-Çin doğalgaz boru hattı ile bağlantılı olması beklenmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.