Türk-Moğol egemenliği sırasında Avrupa'daki çatışmaların listesi

Bu makale, Moğol İmparatorluğu ve ardılı devletlerin istilaları ve sonraki işgalleri sırasında Avrupa'da gerçekleşen çatışmaları listeler. Avrupa'nın Moğol tarafından istilası 13. yüzyılda gerçekleşti. Bu, Doğu Avrupa'nın çoğunun işgali ile sonuçlandı ve Geç Orta Çağ'dan erken modern döneme kadar çeşitli baskınlar, istilalar ve fetihler üç yüzyıl daha devam etti. Moğol ve Türk halklarının bir karışımına atıfta bulunan bir terim olan Türk-Moğol geleneği, tarihsel olarak genellikle Tatarlar veya Tartarlar terimleriyle biliniyordu. Başlangıçta Tatarlar, daha sonra Moğol İmparatorluğu tarafından boyun eğdirilen Tatar konfederasyonundan bir halktı.

Cengiz Han'ın torunu Batu Han liderliğindeki Moğol İmparatorluğu'nun Altın Orda adlı bir bölümünden gelen kuvvetler, 1223'te Kumanlar, Volga Bulgaristan ve Kiev Rus ile başlayarak Avrupa'ya saldırmaya başladı. Bu süreçte Kiev,^[1] Vladimir ve Moskova başta olmak üzere birçok şehri yerle bir ettiler. Başlangıçta "Büyük Deniz" (Atlantik Okyanusu) kıyılarına kadar devam etmeyi planladılar. Ancak, Ögeday Han'ın (Cengiz Han'ın üçüncü oğlu, Batu Han'ın amcası) 1241'de vefatını öğrendikten sonra doğuya, bozkır memleketlerine döndüler. Bununla birlikte, Doğu Avrupa'nın büyük bir bölümünde Türk-Moğol işgali yüzyıllarca devam etti.

Olayların listesi

1223: Kalka Nehri Savaşı yapıldı . Volga Bulgaristan'a Moğol saldırısı. Samara Bend Savaşı Moğol yenilgisiyle sona erer.
1236: Volga Bulgaristan ve Kumanlar'ın bir kısmı fethedildi.
1237: Ryazan harap oldu.
1238: Vladimir ve Moskova harap edildi, kısa bir süre sonra Sit Nehri Savaşı yapıldı.
1238-1239: Rostov, Ugliç, Yaroslavl, Kostroma, Kaşin, Ksnyatin, Gorodets, Galiç, Pereslavl, Yuryev, Dmitrov, Volokolamsk, Tver ve Torjok harap edildi. Batıda Çernigov ve Pereyaslav görevden alındı.
1240: Kiev'in yıkılması.
1241: Sırasıyla Legnica ve Mohi Savaşı yapıldı. Moğol zaferlerinin ardından Polonya ve Macaristan'ın bazı bölgelerinin yıkımı.
Bazı Moğol birlikleri Viyana ve Udine'nin eteklerine ulaştı. Ögeday Han'ın Ölümü; Moğol-Tatar ordusunun geri çekilmesi.
1258/1259: Litvanya Büyük Dükalığı'na saldırı.
1259/1260: Polonya'ya ikinci baskın.
1264/1265: Trakya'ya Baskın .
1271, 1274, 1282 ve 1285: Volga Bulgaristan'a yapılan baskınlar.
1275: Litvanya Büyük Dükalığı'na ikinci baskın.
1284/1285: Macaristan'a ikinci baskın.
1287/1288: Polonya'ya üçüncü baskın.
1291: Sırbistan'ın işgal girişimi .
1324 ve 1337: Bizans Trakyası'na yönelik akınlar.
1340: Polonya'ya dördüncü baskın.

Tatarlar, Ruthenian Beylikleri üzerinde kontrol kurmayı başardılar. Rus şehirlerinde hem yağma hem de kanlı katliamları içeriyordu.

1252: Nevruy Ordası, Pereslavl ve Suzdal'ı yerle bir etti.
1273: Tatarlar iki kez Novgorod topraklarına saldırdı, Vologda ve Bejetsk'i harap etti.
1274: Tatarlar Smolensk'i harap etti
1275: Tatarların güneydoğu Rusya'yı işgali, Kursk'un yağmalanması.
1278: Tatarlar Ryazan Knezliğini yağmaladı.
1281: Kovdigay ve Alçiday ordusu Murom ve Pereslavl'ı yok etti , Suzdal, Rostov, Vladimir, Yuryev, Tver ve Torzhok şehirlerinin çevrelerini mahvetti.
1282: Vladimir ve Pereslavl'a Tatar saldırısı.
1283: Tatarlar Vorgol, Rylsk ve Lipetsk prensliğini mahvetti, Kursk ve Vorgol'u işgal etti.
1285: Temir'in oğlu Tatar savaş ağası Eltoray, Ryazan ve Murom'u yağmaladı.
1293: Tatar savaş ağası Dyuden Rusya'ya geldi ve Murom, Moskova, Kolomna, Vladimir, Suzdal, Yuryev, Pereslavl, Mozhaysk, Volok, Dmitrov, Ugliç dahil 14 şehri harap etti. Aynı yaz Tatar çarlığı Taktamir, Tver prensliğini yağmaladı ve Vladimir prensliğinde köleleri ele geçirdi.
1347:Kırım Yarımadası'ndaki büyük bir ticaret deposu olan Caffa'nın Ceneviz mülkiyeti, Janibeg komutasındaki bir Moğol savaşçı ordusu tarafından kuşatıldı. Caffa'daki çatışmadan önce bir hıyarcıklı veba salgını Orta Asya'yı kasıp kavuruyordu. Moğollar İpek Yolu'nu geçerek hastalık bulaşmış cesetleri biyolojik silah olarak kullandılar. Cesetler şehir surlarının üzerine fırlatıldı ve orada yaşayan halkı etkiledi.^[2] Cenevizli tüccarlar kaçtılar ve vebayı gemileriyle Avrupa'nın güneyine taşıdılar ve buradan hızla yayıldılar. Avrupa nüfusunun dörtte biri ile üçte ikisi arasında 1348 ile 1350 yılları arasında Kara Veba salgını nedeniyle öldüğü tahmin edilmektedir.
1380: Tatarlar , Muskova KnezliğiBüyük Prensi Dmitri Donskoi tarafından Kulikovo Savaşı'nda yenildi.
1382: Han Toktamış yönetimindeki Altın Orda, Moskova'yı yağmaladı, şehri yaktı ve binlerce insanı köle olarak kaçırdı. Muskova, Altın Orda'nın bir vasalı olarak kaldı.
1480: Ugra nehri üzerindeki Büyük stand . Rusya'da Moğol egemenliğinin sonu.
1506: Polonya, Kırım Hanlığı'ndan Tatarlar tarafından 10.000 kişilik bir orduyla işgal edildi ve kısa sürede yok edildi.
1521: Kırım Hanı Mehmed Giray ve Kazan müttefiklerinin birleşik kuvvetleri Moskova'ya saldırdı ve binlerce köleyi ele geçirdi.^[3]
1552: Kazan'ın başarılı bir şekilde kuşatılması.
1571: Kırım hanı I. Devlet Giray, 120.000 atlı ordusuyla Moskova'ya yenildi.
1599: Tatar kuvvetleri Lwów ve Tarnopol'u işgal etti, ancak Kazak (Slav) kuvvetleri tarafından geri püskürtüldü.

1599'dan itibaren Polonya-Litvanya Birliği, amacı şehirleri yağmalamak ve köle toplamak olan bir dizi Tatar istilasına uğradı. Güneydoğudaki sınır bölgesi, 18. yüzyıla kadar yarı kalıcı bir savaş durumundaydı. Bazı araştırmacılar, ağırlıklı olarak Ukraynalılar, ayrıca Çerkesler, Ruslar, Belaruslar ve Polonyalılar olmak üzere toplam 3 milyondan fazla insanın Kırım Hanlığı döneminde esir alındığını ve köleleştirildiğini tahmin ediyor. Kırım Tatarlarından gelen sürekli bir tehdit, Kazaklığın ortaya çıkmasını destekledi.^[4]^[5]

Kazan ve Astrahan hanlıkları yıllarca rutin olarak Rus beyliklerini köle almak ve şehirleri yağmalamak için yağmaladılar. Rus arşivleri, 16. yüzyılın ilk yarısında Rus topraklarında Kazan Hanlarının yaklaşık 40 baskınını kaydetmiştir.^[6] Moskova , Altın Orda'nın halefleri olan Nogay Ordası ve Kırım Hanlığı tarafından da işgal ediliyordu.

16. yüzyılın başlarında vahşi bozkır, Oka Nehri üzerindeki eski Ryazan ve Don'un girişi olan Sosna'daki Elets yakınlarında başladı. Kırım Tatarları akınlar için havza boyunca ilerlemeyi seçtiler. Moskova'ya giden ana yol, Kırım Perekop'tan Tula'ya kadar iki havzanın nehirleri olan Dinyeper ve Kuzey Donets arasındaki “Muravski patikası ” idi. Nüfuslu bölgelerde yaklaşık 100-200 kilometre derinliğe nüfuz eden Tatarlar geri döndü ve geniş kanatları açarak köleleri yağmaladı ve ele geçirdi. 18. yüzyılın başlarına kadar hanlık, Osmanlı İmparatorluğu ile büyük bir köle ticareti sürdürdü. Esirler Türkiye'ye ve Ortadoğu'ya satıldı. Kırım'da nüfusun yaklaşık %75'i kölelerden oluşuyordu.^[7] Kırım şehri Caffa ana köle pazarıydı.

Her yıl, Moskova ilkbaharda sınır hizmeti için 65.000 kadar askeri seferber edilirdi. Bir dizi kale ve şehir devresinden oluşan savunma hatları uygulandı. Kazaklar(Slav) ve genç soylular, bozkırda Kırım Tatarlarını ve Nogay Ordası göçebelerini gözlemleyen nöbet ve devriye hizmetlerinde örgütlendi. 1558-1596 yılları arasında Moskova topraklarına yaklaşık 30 büyük Tatar saldırısı kaydedildi.^[8]

Volga ve Irtiş nehirleri arasındaki Nogay Orda'sının istilasından korunmak için 1586'da Samara'nın Volga şehirleri, 1589'da Tsaritsyn, 1590'da Saratov kuruldu.

Kırım Hanlığı, 18. yüzyıla kadar Doğu Avrupa'nın en güçlü ülkelerinden biriydi. Sınır bölgesindeki Rus nüfusu yıllık Tatar istilalarına maruz kaldı ve güney sınırlarını korumak için on binlerce askere ihtiyaç duyuldu. Bu, devlet için ağır bir yüktü ve sosyal ve ekonomik gelişimini yavaşlattı. Kırım Tatarları, Rusların toprağının daha iyi olduğu ve mevsimin yeterince uzun olduğu güney bölgelerine yerleşmesine izin vermediğinden, Moskova daha fakir bölgelere ve yoğun iş gücü isteyen tarıma bağımlı olmak zorunda kaldı. Polonya-Litvanya, Moldavya ve Eflak da yoğun köle baskınlarına maruz kaldı. Kırım Hanlığı, 1783'te Rus İmparatorluğu tarafından fethedildi ve Avrupa'daki Moğol ve Tatar egemenliğine son verdi. Anadolu'daki (önceden bazı Avrupa ülkeleri tarafından doldurulan), Kıbrıs'taki ve Balkanlardaki Türk istilası değişmeden kaldı.

Tarihçiler, o sırada Macaristan'ın iki milyonluk nüfusunun yarısının Moğolların Avrupa'yı işgalinin kurbanları olduğunu tahmin ediyor.^[9] Rus nüfusunun yaklaşık yarısı Moğolların Rus işgali sırasında ölmüş olabilir.^[10] Colin McEvedy (Dünya Nüfus Tarihi Atlası, 1978), Avrupa'daki Rusya nüfusunun 500.000 kişi azalarak 1300'de 7.5 milyondan 7 milyona düştüğünü tahmin ediyor.^[11]