İçeriğe atla

Türkün Ateşle İmtihanı

Türkün Ateşle İmtihanı
YazarHalide Edib Adıvar
ÜlkeTürkiye
KonuYazarın Millî Mücadele dönemi anıları
TürAnı
Yayımİngilizce 1. Basım:1928
Türkçe 1. Basım:1962
Can Yayınları 1. Basım:2007
YayımcıCan Yayınları
ISBN9789750721649

Türkün Ateşle İmtihanı, Halide Edib Adıvar'ın Milli Mücadele yıllarında eşi Adnan Adıvar ile Anadolu' da geçirdikleri günlerden, Zafer'in kazanılıp İstanbul'a dönmelerine kadar olan döneme ait anılarını içeren kitaptır.

Kitapta Türk Kurtuluş Savaşı'nın gerçekleştiği dönem ve dönemin şartları içerisinde nasıl bir zaferin kazanıldığı Adıvar'ın gözüyle anlatılmıştır.

Eser, önce Asia Magazine adlı dergide "My share in the Turkish Ordeal" adıyla İngilizce olarak tefrika edildi ve aynı yıl "The Turkish Ordeal" adıyla kitap olarak basıldı.[1] 1959-1960 yılında Hayat mecmuasında Türkçe olarak “Millî Mücadele Hatıralarından Parçalar” başlığıyla tefrika edildi 1962'de "Türkün Ateşle İmtihanı" adıyla kitap olarak yayımlandı.[2]

Adıvar, kitabın önsözünde eseri önce İngilizce, sonra Türkçe yazdığını; Türkçe metnin İngilizceden tercüme olmadığını, "bazı yerleri biraz kısa, bazı yerleri biraz uzun olmakla beraber, öz itibarıyla aynı" olduğunu belirtmiştir.[2][3]

Eserin yazılması ve basılması

Türkiye'de Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılıp Takrir-i Sükun kanununun kabul edilmesinden sonra kocası Adnan Adıvar ile birlikte Türkiye'den ayrılmak zorunda kalan Halide Edip, 1925-1928 yılları arasında Londra'da yaşamıştır. Daha önce roman olarak aktardığı Kurtuluş Savaşı izlenimlerini, Londra'da yaşadığı dönemde anı olarak kaleme aldı.[4] İngilizce olarak kaleme aldığı savaş anıları1928'de önce Asia dergisinde tefrika edildi, ardından "The Century and Co." adlı yayınevi tarafından "The Turkish Ordeal" adıyla kitap olarak basıldı.

1939'da Türkiye'ye dönen Adıvar, eserin Türkçesini asistanı Vedat Günyol'a dikte ettirerek hazırladı.[5] Eser 1959-1960 yılında Hayat Mecmuası'nda Türkçe olarak “Millî Mücadele Hatıralarından Parçalar” başlığıyla tefrika edildi 1962'de Çan Yayınları tarafından "Türkün Ateşle İmtihanı" adıyla kitap olarak yayımlandı.

İngilizce ve Türkçe metinlerin farkı

Kitapta Mustafa Kemal Paşa'dan sıkça bahsedilmiş; "Ankara, Mustafa Kemal ve Millî Mücadele" isimli dördüncü bölümü tamamen Atatürk`e hasredilmiştir.[2] Vedat Günyol, Adıvar'ın kitabın İngilizce baskısında Atatürk aleyhine yazdığı yerleri Türkçe baskıya almadığını söylemiştir.[5]

Nur Zeynep Kürük İngilizce ve Türkçe metinler arasındaki farkı incelediği 2017 tarihli yüksek lisans tezinde Halide Edib’in Mustafa Kemal Atatürk ve onun bazı uygulamalarına dair eleştirilerinin ve samimiyetle kaleme aldığı kimi kişisel görüşlerinin çevrilmeyen parçalar içinde kaybolduğunu ifade etmiştir[6]

Kaynakça

  1. ^ Lemos, Anastasia-Aglaia (1 Ocak 2019). "Aspects of the literatures of the Turkish war of independence and the Greek Asia Minor disaster". 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
  2. ^ a b c Babayeva, Eşqane (20 Aralık 2020). "Halide Edip Adıvar'ın Eserlerinde Savaş İzlenimleri". Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi (TÜRKLAD). 4 (2): 263-268. doi:10.30563/turklad.727149. ISSN 2587-1293. 31 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
  3. ^ "M. Kemal bölümleri sansürlenen kitap:Türk'ün Ateşle İmtihanı". YeniSöz. 31 Ocak 2021. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
  4. ^ Nagihan, Haliloğlu (2019). "Halide Edib in Hampstead: Representations of the English as Occupier and the Host". Journal of Turkish Language and Literature. 59 (1): 67-88. doi:10.26650/TUDED2019-0004. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
  5. ^ a b YILMAZ, İhsan (20 Nisan 2002). "Halide Edip beni 13 yıl sömürdü". Hürriyet. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 
  6. ^ Kürük, Nur Zeynep (2017). "The Turkish Ordeal: Written in "voluntary" exile, self-translated under ideological embargo". Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abdülhak Adnan Adıvar</span> Türk siyasetçi, hekim ve yazar

Abdülhak Adnan Adıvar, Türk siyasetçi, yazar, tarihçi, akademisyen ve hekim.

Vedat Günyol, Türk çevirmen, eleştirmen, yayımcı ve yazardır.

<i>Sinekli Bakkal</i> Halide Edib Adıvar tarafından yazılan roman

Sinekli Bakkal, Halide Edib Adıvar'ın Türkçede 1936'da kitap olarak yayımlanan romanı.

Anı, edebiyatta kişisel yaşantının bütününü veya belli bölümlerini kapsayan, bu dönemlerdeki gözlemleri dile getirmek amacıyla yazılmış metinlerdir. Otobiyografi ile karıştırılabilen anı, ondan dışsal olaylara verdiği önem ile ayrılır. Anıda kişisel yaşam izlenimlerinin yanı sıra bu izlenimlerin dış boyutları da geniş olarak yer alır. Otobiyografide yazar öncelikle kendilerini konu edinirken anı yazarları çoğunlukla çeşitli tarihsel olaylarda rol oynamış veya bu olayların yakın gözlemcisi olmuş kişilerdir.

<i>Ateşten Gömlek</i> Halide Edib Adıvar tarafından yazılan roman

Ateşten Gömlek, Halide Edip Adıvar'ın savaş sırasında yaşanan bir aşk öyküsünü konu edinen ve 1922 yılında Kurtuluş Savaşı devam ederken tefrika edilmiş olan romanı.

<span class="mw-page-title-main">Yakup Kadri Karaosmanoğlu</span> Türk yazar, diplomat

Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Türk yazar ve diplomattır. Türk Dil Kurumunun kurucularındandır.

<span class="mw-page-title-main">Halide Edib Adıvar</span> Türk yazar, öğretmen ve politikacı (1884–1964)

Halide Adıvar, Türk yazar, siyasetçi, akademisyen ve öğretmen. Halide Onbaşı olarak da tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Türk edebiyatında Kurtuluş Savaşı konulu romanlar</span>

Türk edebiyatında Kurtuluş Savaşı konulu romanlar, 1919-1922 yılları arasında gerçekleşen Türk Kurtuluş Savaşı'nın sosyal, ekonomik, kültürel, askeri ve edebi etkileri olmuştur. Bu savaşlar, Türk edebiyatında özellikle Millî Edebiyat dönemine denk gelen eseler için bir konu seçimi olmuştur. Kurtuluş Savaşı'nı konu edinen bazı romanlar o dönemde geçmektedir fakat doğrudan Kurtuluş Savaşı'nı anlatmamaktadır. Bazı eserlerde ise ateşkes dönemi ile işgal altındaki İstanbul yüzeysel olarak ele alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türk edebiyatı</span> Türkçe yazılmış edebî eserler

Türk edebiyatı, Türk yazını veya Türk literatürü; Türkçe olarak üretilmiş sözlü ve yazılı metinlerdir.

<i>Nutuk</i> (Mustafa Kemal Atatürk) Mustafa Kemal Atatürkün CHP 2. Olağan Kurultayı sırasında 1919-1927 yılları arasında gerçekleşen olayları anlattığı konuşması

Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk'ün 3 aylık bir süre içinde tamamladığı ve 15-20 Ekim 1927 tarihlerinde Cumhuriyet Halk Fırkası'nın İkinci Büyük Kurultayında kürsüden okuduğu eserdir. Eser, Türkiye tarihinin 1919-1927 yılları arasındaki 9 yıllık bir sürecinde, özellikle Millî Mücadele'de yaşanan olayları anlatan önemli tarihî bir kaynaktır ve Türkiye'nin bu dönemle ilgili en temel resmî tarih kaynağı olma niteliğindedir.

Remzi Kitabevi, 1927 yılında İstanbul'da kurulmuş yayınevi ve kitapevi.

<span class="mw-page-title-main">Ruşen Eşref Ünaydın</span> Türk gazeteci, siyasetçi ve diplomat

Mehmet Ruşen Ünaydın, Türk gazeteci, yazar, siyasetçi ve diplomat. Türk Dil Kurumu ve Galatasaray'ın kurucularından biridir.

<i>Vurun Kahpeye</i>

Vurun Kahpeye, Halide Edip'in ikinci romanı. 1923 yılı sonlarında Akşam gazetesinde tefrika edildi ve 1926'da ilk defa kitap olarak yayımlandı. Türk sinemasında 1949, 1964 ve 1973 yıllarında olmak üzere üç kez beyaz perdeye aktarıldı.

Yeni Lisan Hareketi, Genç Kalemler'in hayata geçirdiği, dilde sadeleşme hareketidir.

Mor Salkımlı Ev, Halide Edib Adıvar'ın çocukluk günlerinden 1918 yılına kadar anılarını anlattığı kitabıdır. 1955 yılında Yeni İstanbul gazetesinde tefrika edilmiş; 1963 yılında, yazarın ölümünden hemen önce kitap olarak yayımlanmıştır.

<i>Ateşten Gömlek</i> (film, 1923) 1923 yapımı Türk filmi

Ateşten Gömlek, Halide Edib Adıvar’ın aynı adlı romanından sinemaya uyarlanmış, yönetmenliğini Muhsin Ertuğrul yaptığı 1923 tarihli film.

<i>Son Eseri</i> Halide Edib Adıvarın yazdığı ve 1913 yılında tefrika edilen bir aşk romanı

Son Eseri, Halide Edib Adıvar'ın yazdığı ve1913 yılında tefrika edilen bir aşk romanıdır.

Millî Edebiyat Dönemi, II. Meşrutiyet ile Cumhuriyet'in ilk yılları arasında faaliyet gösteren edebiyat akımıdır. Genellikle Ali Canip Yöntem, Ömer Seyfettin ve Ziya Gökalp'in Genç Kalemler dergisinde savundukları Yeni Lisan Hareketi ile başlatılır. Dilde sadeleşme, şiirde aruzun yerine aruz ölçüsü, içerikte halkın sorunları ve yerli yaşam Millî Edebiyat Dönemi'nin temelini oluşturur. Bu dönemde Türk edebiyatı Doğu ve Batı taklitçiliğinden kurtarılmaya çalışılmış, yalın bir anlatım benimsenmiştir. Ayrıca Türk kültürü ve tarihi, incelenmemiş bir hazine olarak kabul edilmiştir.

Maske ve Ruh, daha çok romanlarıyla tanınan Halide Edib Adıvar'ın 1930'lu yıllarda yazdığı oyun. Oyunda dünyaya ve dünyada karşılaşılan sorun ve tehditlere Türk mizah ve felsefesinin önemli isimlerinden Nasreddin Hoca'nın bakış açısıyla yaklaşılır. Halide Edib eseri yazma fikrinin Milli Mücadele yıllarında Akşehir'e yaptığı gezi sırasında geldiğini belirtti fakat ziyaretinden 10 yıl sonra kaleme alabildi. Bu tarzda bir eser yazmasında Akşehir'de Nasreddin Hoca felsefesinden etkilenmesi ilham kaynağı olmuştur. İlk olarak Yedigün dergisinde tefrika edilmiştir. Aynı zamanda ikinci versiyonu "Masks or Souls" adıyla yazar tarafından güncellenerek İngilizce yayımlandı. Güncelliğini yitirmiş olabilecek bazı kaynaklara göre oyun hiçbir tiyatroda sergilenmemiştir.

İnci Enginün, Türk edebiyat kuramcısı, eleştirmen ve yazardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.