İçeriğe atla

Türkân Feyzullah'ın öldürülmesi

Türkan Feyzullah
Doğum24 Nisan 1983(1983-04-24)
Kırcaali, Bulgaristan HC
Ölüm26 Aralık 1984 (1 yaşında)
Kırcaali, Bulgaristan HC
Defin yeriYoğurtçular köyü, Kızılağaç, Kırcaali
Tanınma nedeniBulgarlaştırma karşıtı protesto esnasında öldürülen bebek

Türkan Feyzullah (Bulgarca: Тюркян Фейзула) ya da anıldığı adıyla Türkan bebek (24 Nisan 1983 — 26 Aralık 1984),[1] asimilasyon karşıtı protesto gösterisi sırasında annesinin sırtındayken Bulgar güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucu başına isabet eden kurşunla 20 aylıkken yaşamını yitiren Bulgaristan Türkü bebek. Baskı döneminin sembolleri arasında yer alan bebek anısına Türkiye'de ve Bulgaristan'da pek çok anıt bulunmaktadır.[2][3]

Olay

24 Aralık 1984'te Bulgaristan Halk Cumhuriyeti'nin Bulgarlaştırma politikasına ve Bulgaristan Türklerinin insan hakları ihlallerine karşı Sütkesiği'nde protestolar başladı. Türkan'ın annesi protestolara katıldı.[4] Protestoları bastırması için Bulgar hükûmeti Bulgar milislerine protestoculara ateş etmesini emretti. Milislerin açtığı ateşte onlarca kişiyi yaraladı ve 3 kişi öldü. Ölenler arasında o tarihte 18 aylık olan Türkan Feyzullah da vardı. Türkan, kurşunun kendisine isabet etmesiyle annesinin kollarında anında öldü. Katili asla tutuklanmadı. Protestolar 26 Aralık'da Bulgar milisleri tarafından şiddetle bastırılana kadar devam etti.[5]

Anısı

Türkan, ölümünün ardından Türklerin Bulgarlaşmaya karşı direnişinin simgesi haline geldi. Her yıl 26 Aralık'ta mezarı başında dualarla anılıyor.[6] Türkan'ın çeşitli anıtları hem Türkiye'de hem de Bulgaristan'da bulunmaktadır.[7][8] Her yıl cinayetin işlendiği gün anma kutlamalarının yapıldığı olay yerine bir anıt çeşme ve anıt inşa edildi.

Türkan'ın anısına Bursa'da bir anıt dikildi.[9] Kardeşi Turhan Öztürk, Bulgaristan'da Türk azınlığa yönelik zulme ilişkin bir röportajda şunları söyledi: "Türk kimliğimizi yok etmek istediler. Köylüler sessiz kalmayıp protesto için yürüdüler. Askerler savunmasız insanlara ateş açtı. 18 aylığım- eski kardeşim annemin kollarında öldürüldü. Bu annemde derin yaralar bıraktı. Bütün bunlar gösterdi ki bir millete köklerini unutturamazsınız. İnsanlar bu anıtın ne anlama geldiğini bilmeli, yeni nesiller hatırlamalı."[10]

Türkan, her yıl kendisi için yazılan ve anıt taşına kazınan bir şiirle anılmaktadır:[11][12]

Bana Türkan dediler

Bir buçuk yaşına ulaşmıştım.

Zalim adımı aldı

Kirli yollarda annemin sırtına bindim

buna zorlayamazsın dedik

Sağını soluna bakmadan

Kafama kurşun sıktılar[13]

Kaynakça

  1. ^ "Türkân Bebek kaç aylıktı?". Kırcaali Haber. 16 Ocak 2018. 17 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2019. 
  2. ^ "Türkan Bebek anıtında anma töreni düzenlenecek". Radikal. 22 Aralık 2014. 28 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2019. 
  3. ^ "Türkan Çeşme Özel Sayısı" (PDF). Kırcaali Haber. Aralık 2007. 17 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2019. 
  4. ^ "İşte Türkan bebeğin hikayesi" 27 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. www.hurriyet.com.tr
  5. ^ Bulgaristan Türklerinin direnişinin sembolü 'Türkan bebek' ölümünün 35. yılında anıldı" 23 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  6. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  7. ^ "Türkan Bebek anıtında anma töreni düzenlenecek". Radikal. 22 Aralık 2014. 28 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2019. 
  8. ^ "Türkan Çeşme Özel Sayısı" (PDF). Kırcaali Haber. December 2007. 17 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Ağustos 2019. 
  9. ^ "Turkan bebegin anisi Bursada da yasatilacak". Bursa Municipality. 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2021. 
  10. ^ "Turkan Bebegin Anisi Bursada Yasatiliyor". Milliyet. 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2021. 
  11. ^ Admin. "Türkan bebeği Şehit edilişinin 36. yılında rahmetle anıyoruz." BAL-TÜRK. 23 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2021. 
  12. ^ Nursoy, Abdurrahim (2018). "Türkan Bebek ve Asimilasyon Şehitlerimizi 34. Yılında Rahmet ve Şükranla Andık". www.balgocizmir.org.tr. 23 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2021. 
  13. ^ Kadınların, Adı Zeynep Katledilen Tüm (15 Ağustos 2020). Adı Zeynep Katledilen Tüm Kadınların. Muhammed YAVAŞ. ISBN 978-625-400-687-6. 15 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tekirdağ</span> Tekirdağ ilinin merkezi olan şehir

Tekirdağ ili, Türkiye'nin kuzeybatısında bulunan bir ildir. İlin merkezi ise Tekirdağ şehridir. 2012 yılında nüfusu 750.000'i geçen 14 adet il TBMM'de kabul edilen kanun ile büyükşehir statüsü kazandığı için Türkiye'nin 30 büyükşehrinden biridir. 30 Mart 2014'te yapılan yerel seçimlerin ardından resmen büyükşehir belediyeciliği ile yönetilmeye başlamıştır, hizmet sahası 6.190 km² olarak tüm il sınırlarıdır. Bu kanunla üç yeni ilçe kurulmuştur. Bunlar, Süleymanpaşa, Kapaklı ve Ergene'dir.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Bulgaristan, resmî adıyla Bulgaristan Cumhuriyeti, Balkanlar'da yer alan ülkedir. Batıda Sırbistan ve Kuzey Makedonya, doğuda Karadeniz, kuzeyde Romanya, güneyde Yunanistan güneydoğuda Türkiye ile çevrilidir. 110.994 kilometrekarelik yüz ölçümüyle Avrupa'nın en büyük 16. ülkesidir. Balkan, Rodop ve Rila gibi dağlar yüzey şekillerini belirler. Rila Dağı üzerindeki Musala Zirvesi, Doğu Avrupa ve Balkanlar'ın en yüksek doruk noktasıdır. Kuzeydeki Tuna Ovası ve güneydeki Yukarı Trakya Ovası da Bulgaristan'ın alçak ve verimli bölgeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Kırcaali</span> Güney Bulgaristanda kent

Kırcaali, Güneydoğu Bulgaristan'da, Kırcaali ilinin ve Kırcaali beldesinin merkezi. Eylül 2022 verilerine göre nüfusu 51.841 kişidir. Şehirde tren istasyonu bulunmaktadır. Kırcaali'den Hasköy ve Gümülcine (Yunanistan) yönlerine karayolları uzanır. Kırcaali Barajı da şehrin yakınında bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Eğridere, Bulgaristan</span> Bulgaristanın Kırcaali ili, Eğridere ilçesine bağlı kent

Eğridere, Bulgaristan'da Kırcaali iline bağlı, Türklerin yoğun olarak yerleşik olduğu bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Mestanlı, Bulgaristan</span> Bulgaristanın Kırcaali ili, Mestanlı ilçesine bağlı kent

Mestanlı, trk. Momçilgrad,), Bulgaristan'da Kırcaali ilinde, 2018 nüfusu 20.000 olan, Türklerin yoğun olarak yerleşik olduğu bir şehirdir. Belediye başkanı İlknur Kazım'dır.

<span class="mw-page-title-main">Halil Mutlu</span> Türk halterci

Halil Mutlu Dünya ve Olimpiyat şampiyonu Bulgaristan göçmeni Türk haltercidir. 3 kez Olimpiyat Şampiyonu, 5 kez Dünya Şampiyonu, 10 kez Avrupa Şampiyonu olmuş, 52 kg, 54 kg ve 56 kg'da 20'den fazla dünya rekoru kırmıştır. Üst üste kırdığı rekorlar nedeniyle kendisine Dinamo lakabı takılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kırcaali (il)</span> Bulgaristanda il

Kırcaali ili, güneydoğu Bulgaristan'da, doğu Rodop dağlarında, Yunanistan sınırında bulunan bir ildir. Merkezi Kırcaali'dir. Yedi belediye ve bu belediyelere bağlı köylerden oluşur. Arda Nehri üzerinde üç büyük baraj bulunmaktadır: Yazovir Kırcali, Yazovir Studen Kladenets, Yazovir İvaylovgrad. Gümülcine ve Hasköy'e ara yolu vardır. Yüz ölçümü 3,209 km2 olan ilin nüfusu Şubat 2011 tarihi itibarı ile 152,808'dir. 2011 nüfus sayımına göre il nüfusunun %66.2'si etnik Türk'tür.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan Türkleri</span> Bulgaristanda yaşayan Türkler

Bulgaristan Türkleri, soyları Osmanlı İmparatorluğu döneminden itibaren iskan politikası ile Balkanlar'a göç etmiş Türklerden ve başka bir Türk kavmi olan Ön Bulgarlardan gelen, günümüzde Bulgaristan topraklarında yaşayan Türklerdir. 2021 yılında 514,836 Türk asıllı Bulgaristan vatandaşı vardır ve bu da onları ülkenin en büyük etnik azınlığı yapmaktadır. Bulgaristan Türkleri aynı zamanda Balkanlar'daki en büyük Türk nüfusunu oluşturmaktadır. Genel olarak güneydeki Kırcaali ilinde ve kuzeydoğudaki Şumnu, Silistre, Razgrad ve Eski Cuma illerinde yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Todor Jivkov</span> 36. Bulgaristan başbakanı (1911-1998; hd. 1962-1966)

Todor Hristov Jivkov, 1954-1989 arasında Bulgar Komünist Partisi Merkez Komitesi Birinci Sekreteri ve 1971-1989 arasında Bulgaristan Başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan Krallığı</span> Güneydoğu Avrupada 1908-1946 arasında hüküm sürmüş krallık

Bulgaristan Krallığı veya Bulgaristan Çarlığı, 1908-1946 yılları arasında var olmuş bir devlet. 1885'te Doğu Rumeli'yi Osmanlılardan alan Bulgaristan Prensliği'nin 5 Ekim 1908 tarihinde krallık olmasıyla kurulmuştur. Bulgaristan de jure olarak Osmanlı'ya karşı bağımsızlığını bildirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">ODTÜ Atatürk Anıtı</span>

ODTÜ Atatürk Anıtı, Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin Ankara'daki ana kampüsünde bulunan, heykeltraş Şadi Çalık tarafından 1966 yılında yapılmış bronz anıt.

<span class="mw-page-title-main">Vecdi Raşidov</span> Türk asıllı Bulgar siyasetçi

Vecdi Raşidov, Türk asıllı Bulgar heykeltıraş, eski Bulgaristan Kültür Bakanı. 48. Ulusal Meclis'in başkanlığına seçilmiştir.

Tintyava - Tirfilli, güney Bulgaristan'da Kırcaali ilinde Koşukavak ilçesine bağlı Türk köyüdür.

Sorumluluk, Özgürlük ve Hoşgörü için Demokratlar, Bulgaristan'daki liberal ve merkezci bir siyasi partidir ve özellikle Türk azınlığı temsil etmektedir. Partinin başkanı Lütfi Mestan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Halk Hakıdası Anıt Kompleksi</span>

Halk Hakıdası Anıt Kompleksi, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir anıt kompleksidir. Kompleks, kentin güneybatısında yer almakta olup Göktepe Savaşı, II. Dünya Savaşı ve 1948 Aşkabat depreminde ölenlerin anısına inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kendini ateşe verme</span>

Kendini ateşe verme ya da kendini yakma, bir bireyin kendisini üzerine benzin veya başka bir yanıcı sıvı döküp çakmak ya da kibrit ile yakarak öldürme eylemidir. Çoğunlukla protesto olarak yapılır ve yüzyıllar boyunca en aşırı protesto yöntemi olarak kabul edilmektedir. Dinî ya da politik bir protesto olabilmekle beraber sadece intihar amaçlı olarak da yapılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna'da Vladimir Lenin anıtlarının tahribatı</span> Vikimedya liste maddesi

Ukrayna'da Vladimir Lenin anıtlarının tahribatı Sovyetler Birliği'nin dağılması sırasında başladı. Yevromaydan sırasında yaygın bir fenomen hâline geldi ve Ukraynalılar tarafından Leninopad olarak anılmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Merhamlı Muharebesi</span>

Merhamlı ya da, eskiden Edirne vilayetine şimdi ise Yunanistan'ın Dedeağaç iline bağlı bir yerleşim birimidir. Bulgar ve Osmanlı orduları arasında 14/27 Kasım 1912'de yaşanan Merhamlı Muharebesi Birinci Balkan Savaşı muharebelerindendir. Uzun bir takip sonrası Batı Trakya'da General Nikola Genev ve Albay Aleksandar Tanev yöetimindeki Bulgar ordusu Kırcaali Muharebesi sonrası Gümülcine tarafına geri çekilmeye çalışan askerlerle birlikte 10,000-18.000 arası güçlü Tuğgeneral Mehmet Yaver Paşa komutasındaki Kırcaali Müfrezesi birliklerini sıkıştırır. Merhamlı köyünde sarılıp sıkıştırılıp saldırıya uğrayan Osmanlı birliklerinin, sadece bir kısmı Meriç nehrini geçerek kaçabildi. Kalan kısmı sonraki gün olan 28 Kasım'da teslim oldu.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Töresi Muharebesi</span>

20 Kasım 1912'de gerçekleşen Balkan Töresi Muharebesi(bugünkü Makaza Geçidi'nin olduğu yerde ve çevre köy ve tepelerde), Birinci Balkan Savaşı'nın bir muharebesiydi ve bunun sonucunda Bulgarlar Osmanlı birliklerini neredeyse tamamen Rodoplardan çıkardılar. Doğu Rodoplarda, bir zamanlar Osmanlı'ya tabii olan ancak savaştan hemen önce ve sonrasında Bulgar ordusuna geçen Makedon-Edirne Gönüllüleri-3. Tugayının Doğu Anadolu'dan Osmanlı'ya savaş ilanının hemen ardından gelip Bulgar ordusunda katılan Hınçak ve Taşnak çetelerine bağlı Ermeniler ve Makedon-Bulgar Komitacılar Bulgar ordusunun burada başarı kazanmasında kilit rol oynamıştır.

Bu maddede, Türkiye'de gerçekleştirilen gösteriler ve protestolar listelenmektedir. Liste, Osmanlı dönemindeki protestoları da kapsamaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.