İçeriğe atla

Tüp ayak

Canlı bir denizyıldızının alt yüzünde tüp ayakların yakından görünüşü.

Tüp ayak, derisidikenlilerin alt ya da oral yüzünde kolları altında bulunan çok sayıda tüp şeklinde uzantıdır. Tüp ayaklar, aralarında denizyıldızı, denizkestanesi ve denizhıyarı gibi omurgasızların bulunduğu derisidikenlilerin hareket etmek ve beslenmek için kullandığı ambulakral sistemin bir parçasıdır.[1]

Yapısı ve işlevi

Tüp ayaklar hareket, beslenme ve soluk alma işlevlerinin bir parçasıdır. Denizyıldızında tüp ayaklar kolların altında ortada bulunan ambulakral kanalın çevresinde sıralanmışlardır. Hidrolik basınç ile çalışırlar. Besinleri oral yüzeyin merkezinde bulunan ağza iletmeye ya da yüzeylere tutunmaya yararlar. Ters dönmüş bir denizyıldızı bir kolunu ters çevirerek katı bir yüzeye yapışarak kendini çevirebilir.

Tüp ayak iki bölümden oluşur: ampulla ve podia. Ampulla hem dairesel hem de uzunlamasına kaslar içerirken podia da yalnızca uzunlamasına kaslar bulunur.[2]

Notlar

  1. ^ Mooi, R. (1986). "Non-respiratory podia of clypasteroids (Echinodermata, Echinoides): I. Functional anatomy". Zoomorphology. Cilt 106. ss. 21-30. doi:10.1007/bf00311943. 
  2. ^ "Morphology". Echinodermata. University of California Museum of Paleontology. 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Denizkestanesi</span> Echinoidea sınıfına bağlı derisidikenliler

Denizkestanesi, Echinoidea sınıfına bağlı dikenli deniz hayvanlarıdır. Bu hayvanlar dünyanın her yanındaki okyanuslarda bulunurlar. Dikenlerle kaplı küre şeklinde bir kabukları vardır. Kabuğun çapı yetişkinlerde genellikle 3–10 cm'dir.

<span class="mw-page-title-main">Deniz zambağı</span>

Deniz laleleri veya deniz zambakları (Crinoidea), saç yıldızları veya deniz leylakları olarak da bilinir, derisidikenliler (Echinodermata) şubesinden deniz hayvanlarının oluşturduğu sınıf. Vücutları bir sap ile buna bağlı kollardan yapılmış bir çiçeği andırır. Kadehe benzeyen taç kısmındaki kollar beşli bir yapı gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Deniz hıyarı</span> ya da deniz patlıcanı, derisidikenlilerin Holothuroidea sınıfından omurgasız hayvan

Deniz hıyarı ya da deniz patlıcanı, derisidikenlilerin (Echinodermata) Holothuroidea sınıfından omurgasızlara verilen genel ad.

<span class="mw-page-title-main">Denizyıldızı</span> Omurgasız ve derisi dikenli deniz canlısı

Denizyıldızı, hayvanlar âleminin derisi dikenliler şubesine bağlı Asteroidea sınıfından olan deniz omurgasızlarına verilen ortak addır. Dünya üzerinde, tropikal bölgelerden soğuk kutup denizi sularına kadar deniz tabanında 1.500 kadar denizyıldızı türü bulunur. Deniz kıyısından 6.000 m derinliğe kadar olan bölgede yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Valvatida</span>

Valvatida, Valvatacea üsttakımına bağlı denizyıldızlarının oluşturduğu bir takımdır.takımıdır.

<i>Pisaster ochraceus</i>

Pisaster ochraceus, Asteriidae familyasından, Pasifik Okyanusu'nda yaygın olarak görülen bir denizyıldızı türüdür. Kilittaşı türlerden biri olarak görülen Pisaster gelgit bölgesinin sağlığı konusunda önemli göstergelerden biridir.

<i>Acanthaster planci</i>

Acanthaster planci, Acanthasteridae familyasında sınıflandırılan bir denizyıldızı türüdür. Büyük ve çok kollu olan bu denizyıldızı genellikle sert mercan polipleri (Scleractinia) ile beslenir. Üst ya da aboral yüzü zehirli dikenlerle kaplıdır. Dünyanın en büyük denizyıldızlarından biridir. Hint ve Pasifik Okyanuslarında Kızıldeniz ve Afrika'nın doğu kıyısında tropik ve subtropik enlemlerden Orta Amerika'nın batı kıyılarına kadar geniş bir alana dağılmıştır. Bu bölgelerde sert mercan oluşumlarının bulunduğu yerlerde yaşar.

<i>Labidiaster annulatus</i>

Labidiaster annulatus, Heliasteridae familyasında sınıflandırılan bir denizyıldızı türüdür. Antarktika kıtasının çevresinde bulunur. Çok sayıda ince uzun ve esnek kolu vardır.

<i>Luidia ciliaris</i>

Luidia ciliaris, Luidia cinsine bağlı bir denizyıldızı türüdür. Atlas Okyanusu'nun doğusu ile Akdeniz'de bulunur.

Ambulakral sistem, denizyıldızı ve denizkestanesi gibi derisi dikenliler tarafından hareket etme, beslenme, dışkılanma ve soluk alma gibi işlevler için kullanılan hidrolik bir sistemdir. Sistem çok sayıda tüp ayağı birbirine bağlayan kanallardan oluşur. Derisi dikenliler kasların kasılmasıyla tüp ayaklara su girmesi yoluyla uzaması ve yeri itmeleri sonrasında da kasların gevşemesi yoluyla uzayan tüp ayakların geri çekilmesi yoluyla hareket ederler.

<i>Luidia foliolata</i>

Luidia foliolata, Luidia cinsine bağlı bir denizyıldızı türüdür. Pasifik Okyanusu'nun kuzeydoğusunda 600 m. kadar derinliğe kadar olan sularda kumluk deniz tabanında bulunur.

<i>Protoreaster nodosus</i> Deniz Yıldızı Türü

Protoreaster nodosus, Oreasteridae familyasında sınıflandırılan bir denizyıldızı türüdür. Hint ve Pasifik Okyanusu'nu kıyılarında sığ ve ılık sularda yaşar. Kollarının üst kısımlarında boynuz şeklinde koyu renkli ve tek sıra dizilmiş dikenleri bulunur. Dikenlerin ucu küttür. Kolların altında bulunan tüp ayaklar mor ya da soluk pembe renklidir. Genellikle beş kolludurlar ancak nadiren dört ya da altı kolları bireylere de rastlanabilir ve çapları 30 cm. civarındadır. Renkleri genellikle kırmızı ve kahverengi tonlarındadır ama açık toprak rengi de olabilirler.

<i>Luidia magnifica</i>

Luidia magnifica, Luidia cinsine bağlı bir denizyıldızı türüdür. Pasifik Okyanusu'nda yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Peripodida</span>

Peripodida, Concentricycloidea infrasınıfına bağlı bir hayvan familyasıdır. 1986 yılında Pasifik Okyanusu'nda keşfedilen, derinsularda yaşayan sıra dışı derisidikenlileri içerir. Bu takımın içinde monotipik Xyloplacidae familyası ve Xyloplax cinsi sınıflandırılmıştır. Xyloplax cinsi içinde de yalnızca üç tür yer almaktadır: Xyloplax medusiformis, Xyloplax turneae ve Xyloplax janetae. Bu hayvanlar aslında genetik olarak izole kalmış, derinsularda yaşayan çok küçük denizyıldızlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Madreporit</span>

Madreporit derisidikenlilere özgü bir filtreleme organıdır ve hareket etme, tutunma, beslenme gibi işlevler için kullanılan ve hidrolik prensiple çalışan ambulakral sistemin giriş noktasını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Pedisel</span>

Pedisel denizyıldızı ve denizkestanesi gibi derisidikenlilerde bulunan küçük bir savunma organıdır. Bu hayvanların yüzeylerinde bulunan pediseller genellikle tüp ayaklarda daha küçük yapılardır. Kalkerden oluşan plakçıklardan ibaret olan bu yapılar hayvanların gövdelerinin temiz olmasına yardımcı olur, bu nedenle de sürekli hareket hâlindedirler ve kıskaç gibi yapılarıyla yanlarına yaklaşan yabancı maddeleri tutarlar.

<span class="mw-page-title-main">Brachiolaria</span>

Brachiolaria denizyıldızlarının çoğunun larva gelişiminin ikinci evresidir ve bipinnaria evresinden sonra gelir. Brachiolaria bilateral simetriye sahipken erişikn denizyıldızları beşgen ışınsal simetriye sahiptir. Paxillosida takımından denizyıldızlarının brachiolaria evresi yoktur ve bipinnaria evresinden sonra doğrudan erişkin hâle gelirler.

<i>Leptasterias muelleri</i> Asteriidae familyasından bir denizyıldızı türü

Leptasterias muelleri, kuzey denizyıldızları Asteriidae familyasından bir denizyıldızı türüdür. Genellikle Arktik Okyanusu ve Atlantik Okyanusunun kuzey bölgelerinde yaşamaktadırlar. Bir avcı ve süpürücüdür.

<span class="mw-page-title-main">Tarsus (iskelet)</span> Ayak kemikleri

Tarsus, her ayağında tibianın alt ucu ile alt bacağın fibulası ve metatarsus arasında yer alan yedi eklem kemiği kümesi. Orta ayak ve arka ayaktan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Mithrodiidae</span> denizyıldızı familyası

Mithrodiidae, Valvatida takımında yer alan bir denizyıldızı familyasıdır.