İçeriğe atla

Tüm Rusya Merkezî Yürütme Komitesi

Tüm Rusya Merkezi Yönetim Komitesi veya VTsIK (Rusçası: Всероссийский Центральный Исполнительный Комитет, ВЦИК, Latin harfleriyle Vserossiyskiy Tsentralnıy Ispolnitelnıy Komitet VTsIK) Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyetinde Sovyet Kongreleri ara dönemlerinde ülkedeki en yüksek otoriteydi.[1] Anayasal değişiklik yapmaya yetkili tek organdı. Tüm Rusya Sovyetler kongresi tarafından seçilirdi. 1917 – 1937 yılları arasında görev yapmıştır.

Tarihçe

İlk Tüm Rusya Merkezi Yönetim Komitesi, VtsIK Sankt-Peterburg’da 3-24 Temmuz 1917 tarihlerinde yapılan kongrede seçilmiştir. İlk VtsIK yönetim organı değildi ve başkanı da Rus devlet başkanı değildi. Bu durum Ekim Devriminin yapıldığı güne denk gelen 2. Tüm Rusya Sovyetler Kongresi'nde değişti.

Yapısı

Tam adı Tüm Rusya İşçi, Köylü, Kızılordu ve Kazak Vekilleri Merkezi Yönetim Komitesiydi (Rusçası: Всероссийский Центральный Исполнительный Комитет Советов рабочих, крестьянских, красноармейских и казачьих депутатов). Ekim Devrimi ile birlikte iktidarı alan Bolşevikler iktidarı toplanmakta olan 2. Tüm Rusya Sovyetler Kongresine verecek, kongre de Merkezi Yönetim komitesini seçecektir. Bu kurum daha sonra ülkenin Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliğinden önceki hali olan Rusya Sovyet Federe Sosyalist Cumhuriyetinin yönetici kurumu olacaktır. Bu komite 62 Bolşevik, 29 Sol SR ve 10 Menşevik ve SR’dan oluşmaktaydı. İlk başkanı Lev Kamenev idi.

İsim değişikliği

1922 yılında Sovyetler Birliğinin kurulmasından sonra bu kurum federal ve cumhuriyet seviyelerinde de temsil edilecektir. Ayrıca 1936 Anayasasının kabul edilmesinden sonra kurumun adı Yüksek Sovyet olarak değiştirilecektir. Kurum ve kurumun başkanlığı daha çok törensel bir anlama sahiptir.

Kurum başkanları

  • Lev Kamenev (9 Kasım – 21 Kasım 1917)
  • Yakov Sverdlov (21 Kasım 1917 – 16 Mart 1919) (Görevdeyken ölür)
  • Mihail Vladimirski (vekaleten)(16 Mart – 30 Mart 1919)
  • Mihail Kalinin (30 Mart 1919 – 15 Temmuz 1938)

Kaynakça

  1. ^ 1918 Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti 1918 Anayasasında VTsIK tanımı 2 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 31 Mayıs 2021 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bolşevizm</span> Devrimci Marksist ideoloji

Bolşevik, çoğunluktan yana anlamına gelen Rusça kelime, 1903 yılında düzenlenen Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin İkinci Kongresi'nde Vladimir Lenin ve Julius Martov arasında yeni kurulmakta olan partinin üyelik tanımı üzerine başlayan görüş ayrılığı sonucu yaşanan ayrışmadaki taraflardan Lenin yanlısı grup. Kongrede Lenin yanlıları çoğunlukta olduğu için Rusça çoğunluk anlamına gelen Bolşevik olarak, azınlıktaki Martov yanlıları da Menşevik olarak adlandırılacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Menşevik</span> SSCB öncesi Rusyada bir siyasi grup

Menşevikler Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisinin 1903 yılında yapılan 2. Konferansında Lenin ile Julius Martov arasında yaşanan fikir ayrılıkları sonucu partinin bölünmesi sonucu ortaya çıkan iki gruptan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti</span> Sovyetler Birliğinin nüfus ve yüzölçümü bakımından en büyük ve kurucu cumhuriyeti

Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti (RSFSC) (Rusça: Росси́йская Сове́тская Федерати́вная Социалисти́ческая Респу́блика; Rossiyskaya Sovetskaya Federativnaya Sotsialistiçeskaya Respublika), Sovyetler Birliği'nin nüfus ve yüzölçümü bakımından en büyük ve kurucu cumhuriyetidir.

<span class="mw-page-title-main">Halk Komiserleri Konseyi</span>

Halk Komiserleri Konseyi veya Rusça isminden kısaltmayla Sovnarkom, 1917 Ekim Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği'nde en yüksek hükûmet organı. İlk Sovnarkom başkanı Lenin'dir. Lenin'in ölümünden sonra Stalin'in Komünist Parti Genel Sekreteri olarak iktidara gelmesiyle birlikte ülke yönetiminde en etkili makam genel sekreterlik olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bolşeviklere karşı sol ayaklanmalar</span> bir dizi askerî karışıklıklar

Bolşeviklere karşı sol ayaklanmalar, Ekim Devrimi'ni izleyen dönemde Sovyetler Birliği henüz resmen kurulmamışken SRlar, Sol SRlar, Menşevikler ve anarşistlerce iktidardaki Bolşeviklere yönelik planlanan ve yürütülen bir dizi ayaklanma eylemidir. Bu ayaklanmaların bazıları sürmekte olan Rus İç Savaşında Bolşevik iktidarına karşı oluşturulan Beyaz Orduyu desteklerken bazıları bağımsız hareketlerdir. Bu ayaklanmalar 1918 yılında başlayacak ve 1922 yılına kadar sürecektir. Bu ayaklanmalar sonucunda o döneme kadar diğer sol grupları da iktidara dahil etmek isteyen Bolşevikler bu çabaları bir kenara bırakarak ayaklanmaları askeri kuvvetle bastırma yoluna gitmiştir. Bazı çevreler tarafından gündeme getirilen sol ve devrimci partilerin koalisyon olarak iktidarı gerçekleşmeyecek Bolşevikler tek başlarına iktidarlarını sürdüreceklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Boris Savinkov</span>

Boris Viktoroviç Savinkov Rus yazar, devrimci ve silahlı eylemcidir. SR partisinin savaş örgütü liderlerindendi. Rus İmparatorluğunda Çarlık rejimi yöneticilerine düzenlediği gösterişli suikastlerle bilinir. 1917 yılındaki Şubat Devriminden sonra Geçici Hükûmette Savaş Bakan Yardımcılığı yapmıştır. Ekim Devriminden sonra çıkan Rus İç Savaşı sırasında Bolşeviklere cephe almış ve 1920 yılında ülke dışına kaçmıştır. 1924 yılında ülkeye gizlice geri dönmeye çalışırken yakalanmış, hapiste öldürülmüş veya intihar etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Toprak Kararnamesi</span>

Toprak Kararnamesi, Bolşevik lider Lenin tarafından yazılan ve Ekim Devrimi ile iktidarın alınmasından sonra 26 Ekim 1917 günü 2. Tüm Rusya Sovyetleri Kongresi tarafından onaylanan kararname. Kararname 28 Ekim 1917 tarihli ve 209 numaralı İzvestiya gazetesinde yayınlanmıştır. Karara göre toprakta özel mülkiyet kaldırılıyor ve büyük topraklar topraksız ve yoksul köylülük arasında dağıtılıyordu. Bu kapsamda asillerin, büyük toprak sahiplerinin, manastırların ve kilislerin elindeki tüm topraklara el konur. Bu karar, VtsIK tarafından alınan 19 Şubat 1918 tarihli kararla geliştirilecek ve sonrasında 1924 Sovyet Anayasasında yer alacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Petrograd Sovyeti</span>

Petrograd Sovyeti veya tam adıyla Petrograd İşçi ve Asker Vekilleri Sovyeti, Sankt-Peterburg şehrinde 1917 Şubat Devrimi ile Çarlık Rusyasının dağılmasından sonra şehirde işçi ve cephedeki askerler tarafından kurulan temsil organı. Geçici Hükûmet ile sürekli rekabet hâlinde olmuş, Temmuz Günleri'nden sonra bastırılmış, Ekim Devrimi ile birlikte iktidar organı hâline gelmiştir.

Tüm Rusya Kurucu Meclisi, Rusya’da 1917 Ekim Devriminden sonra toplanan ve demokratik seçimlerle seçilmiş olan yasama organı. 5-6 Ocak 1918 günlerinde sadece 13 saat toplanabilmiştir. Sovyet iktidarını tanımayı reddettiği için Bolşevikler tarafından lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sol SR Ayaklanması</span>

Sol SR ayaklanması, Ekim Devrimi ile Rus İmparatorluğunda iktidarı alan Bolşeviklere karşı 1918 yılı Temmuz ayında Sol SRlar tarafından başlatılan silahlı ayaklanmadır. 6 Temmuz 1918 günü başlatılan ayaklanmanın amacı Brest Litovsk Antlaşması ile barış yapılan Almanya İmparatorluğu ile savaşın yeniden başlatılmasıydı. Ayaklanma Rus İç Savaşı sırasında Bolşeviklere karşı sol ayaklanmaların en önemlilerindendir. Ayaklanma bastırılmış ve ülkede Sol SR faaliyetleri yasaklanmıştır ancak yıkıcı faaliyetlerin şiddetine rağmen yaptırımlar görece hafifletilmiş şekilde uygulanmıştır.

Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) 8. Kongresi, Moskova’da 18-23 Mart 1919 tarihinde yapılmıştır. 313,766 parti üyesini temsilen 301 oy kullanma hakkına sahip delege ve konuşma hakkına sahip 102 delege katılmıştır. 8. Merkez Komite de bu kongrede seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Kuruluş Antlaşması</span> Sovyetler Birliğinin kurulduğu 1922 tarihli belge

Sovyetler Birliği Kuruluş Antlaşması, genellikle Sovyetler Birliği olarak bilinen Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) resmi olarak kurulduğu anlaşmadır. De jure birkaç Sovyet cumhuriyetinin birliğini yasalaştırdı ve yeni bir merkezileştirilmiş federal hükûmet kurdu burada anahtar işlevler Moskova'da merkezileştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Sovyetleri Kongresi</span>

Sovyetler Birliği Sovyetleri Kongresi (Rusça: Съезд Советов Советского Союза, Sovyetler Birliği'nin Kuruluş Antlaşması ile birlikte 30 Aralık 1922'kurulmasından ve 1936 Sovyet Anayasası'nın kabulüne kadar Sovyetler Birliği'ndeki en üst yönetim organı. Sadece Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyetini yöneten Sovyetler olan Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Devrimci Askerî Konsey</span> 2 Eylül 1918de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyetinde Tüm Rusya Merkezi Yönetim Komitesi tarafından kurulan yüksek yetkili askeri konsey

Devrimci Askerî Konsey, Devrimci Savaş Konseyi' veya Revvoyensovyet 2 Eylül 1918'de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nde Tüm Rusya Merkezi Yönetim Komitesi tarafından kurulan yüksek yetkili askerî konsey.

<span class="mw-page-title-main">1. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi</span>

1. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi veya resmi adıyla 1. Tüm-Rusya İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyetleri Kongresi, 16 Haziran-7 Temmuz 1917 tarihleri arasında Birinci Kolordu Harbiyesi'nde toplanan birinci Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi'dir.

<span class="mw-page-title-main">2. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi</span>

2. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi veya resmi adıyla 2. Tüm-Rusya İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyetleri Kongresi, 7-9 Kasım 1917 tarihleri arasında Smolny Enstitüsü'nde toplanan ikinci Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi'dir. Kongre zamanında Kışlık Sarayı Bolşeviklerce ele geçirilmiş ve Geçici Hükûmet üyeleri tutuklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">3. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi</span>

3. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi veya resmi adıyla 3. Tüm-Rusya İşçi, Köylü ve Asker Temsilcileri Sovyetleri Kongresi, 23-31 Ocak 1918 tarihleri arasında Tauride Sarayı'nde toplanan üçüncü Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi'dir.

12. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi veya resmi adıyla 12. Tüm-Rusya İşçi, Köylü, Asker ve Kazak Sovyetleri Kongresi, 7-16 Mayıs 1925 tarihleri arasında Moskova'da toplanan on ikinci Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi'dir. 1925 Sovyet Rusya Anayasası'nın onaylandığı kongredir.

14. Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi veya resmi adıyla 14. Tüm-Rusya İşçi, Köylü, Asker ve Kazak Sovyetleri Kongresi, 7-16 Mayıs 1925 tarihleri arasında Moskova'da toplanan on dördüncü Tüm-Rusya Sovyetleri Kongresi'dir. Birinci Beş Yıllık Plan'ın kabul edildiği ve 1925 Sovyet Rusya Anayasası'nda yapılan değişikliklerin onaylandığı kongredir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Merkez Yürütme Komitesi</span>

Sovyetler Birliği Merkez Yürütme Komitesi, Sovyetler Birliği Sovyetleri Kongresi'nin ara oturumları sırasında Sovyetler Birliği'nin en yetkili yönetim organıydı. 1922'de Birinci Sovyetler Birliği Sovyetleri Kongresi tarafından kurulmuş olup 1938'de yerini Yüksek Sovyet Prezidyumu aldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.