İçeriğe atla

Tüfek

Henry tüfeği, ilk manivelalı tüfek

Tüfek, hafif ateşli bir silahtır. Omuza dayanarak, elde veya kucakta kullanılır. Kullanıldığı yerlere göre piyade tüfeği, su altı tüfeği, av tüfeği gibi adlar alır. Mekanizma, kundak, dipçik ve namlu olmak üzere dört ana parçadan meydana gelir. Mekanizma ateşlemeyi ve kovanı dışarı atmayı sağlar. Kundağın muhafaza ettiği namlu mermiye yön vermeye, dipçik ise tüfeğin omuza dayanarak tepkisini hafifletmeye yarar. Çeşitli tüfekler bulunur.

16. yüzyılın sonlarında kullanılmaya başlanan tüfek ilk zamanlar ağızdan doldurulan, yivsiz ve ağır bir yapıya sahipti. Ateşleme dışarıdan yapılıyordu. Bu sebeple ancak savunmada kullanılabilmekteydi. Zamanla hem savunmada, hem de taarruzda kullanılmaya başlandı. Dışarıdan ateşlemenin mahzurlarını gidermek için birbirine çarpan iki demirin çıkardığı kıvılcımla ateşlenen çakmaklı tüfekler yapıldı. Daha sonraları aynı çalışma sisteminde çakmak taşı kullanılarak daha iyi bir ateşleme mekanizması elde edildi. Buna rağmen ateş hız ve gücü hâlâ yetersizdi. Bu gayeyle tüfeklerde pek çok değişiklikler kaydedildi. Doldurmanın ağız yerine kuyruktan yapılması, namluya helezonik yiv yapılması, madenî kovanlı fişeklerin kullanılması, iğne ve kapsül sistemine geçilmesi belli başlı gelişmelerdir. Fişek hazneleri ve mekanizma sistemlerinin tüfeklerde kullanılmasıyla mermilerin art arda ateşlenmesi mümkün oldu. Buna göre 1900'lere doğru yapılan Alman Mauser ve Fransız Lebel tüfekleriyle 2000 m menzile erişildi. I. Dünya Savaşı'nda piyade tüfeklerinin yerini Makineli tüfekler aldı. II. Dünya Savaşı'nda ise tüfek artık otomatik silahlarla bir bütün haline geldi. Otomatik ve yarı otomatik tüfeklerde, atışın otomatik olarak yapılmasını sağlamak için ilk atışta meydana gelen barut gazından faydalanılır.

Osmanlı ordusunda tüfekçi denen ve savaşta önemli rol oynayan ordu birlikleri bulunurdu. Silahların bakım ve tamiratına çok önem verildiğinden, başlarında tüfekçibaşı bulunan, bu işlerle ilgili birlikler de vardı. Kanuni Sultan Süleyman zamanında tüfek imalatına ağırlık verildi. 19. yüzyılın sonlarına doğru eldeki tüfekler Avrupa'ya göre geri kaldığından Sultan II. Abdülhamid'in gayretleriyle daha modern Alman Mauser tüfekleri alındı. I. Dünya Savaşı'nda, Osmanlılar pek çok çeşitte tüfek kullandı. Daha öncekilerine ilave olarak 1930'ların sonunda Türk Silah Fabrikalarında, Alman Mauser tüfeği kalitesinde tüfekler imal edildi.

Tüfekler, hala savaşlarda belirli görevler için muharip sınıfların yanlarında devamlı bulundurdukları silahlardır. Ayrıca tüfeğe dürbün takılarak hedefi daha yakına getirip isabet ihtimalinin artması, tüfeğe bomba takılarak (Tüfek bombası) bombaatar haline getirilmesi ve özel dürbünlerle gece bile hedefi görüp ateş edebilmek bu konudaki önemli gelişmelerdir. Piyade tüfeği dışındaki diğer av ve su altı tüfekleri de zamanla pek çok değişikliğe uğradı. Av tüfeklerinin tek ve çifte denen çift namlulu olanları vardır. Kullanıldığı yere göre kısa menzilli, uzun menzilli gibi değişik özelliklere sahiptir. Su altı tüfekleriyse su altında avlanırken tüfeğe naylon iple bağlı zıpkını atmaya yarar. Bunlar deniz içinde bilhassa balıkların avlanmasında kullanılır.

Ülkelerine göre tüfekler

  • Almanya: Alman tüfekleri çoğu kişiye göre dünyanın en marifetli tüfeklerindendir. Özellikle Mauser ve Heckler & Koch Almanların en tanınmış tüfek üreticileridir. Alman tüfeklerine örnek olarak G36, Kar98k ve G3 gösterilebilir
  • ABD: ABD dünyada ilk elle taşınabilen otomatik tüfek M1918 Browning'in ve ilk yarı otomatik tüfek M1 Garand'ın anavatanıdır. Fakat II. Dünya Savaşı'ndan sonra ürettikleri M16 ve M4 gibi tüfekler beklenen başarıyı yakalayamadı. İkisinin de üretim sayısı 8.000.000'u aşmadı.
  • Birleşik Krallık: İngiliz yapımı tüfek sayısı azdır. Fakat İngilizler kaliteli ve fazla bakım istemeyen tüfekler yaparlar. İngiliz tüfeklerine örnek olarak L1 tüfek, SA-80 ve Lee-Enfield örnek verilebilir.
  • Rusya: Rus tüfekleri kaliteli, sağlam ve uzun ömürlü olur. Ayrıca çok uzun süre hizmette kalabilir. Örnek olarak Mosin-Nagant 1891 yılında Rus İmparatorluğu'nda hizmete girmiş ve 1998'de yani 107 sene sonra Irak'ta hizmet dışı edilmiştir. Ayrıca RPD, AK-47 ve AKM kaliteli 60 yıldan uzun bir süredir kullanılan tüfeklerdir. AK-47'nin üretim sayısı 100 milyonu geçmiştir.
  • Türkiye: Osmanlı İmparatorluğu'nda ve Türkiye'nin ilk yıllarında Alman yapımı Gewehr 98 (Mavzer) ve Rus yapımı Mosin-Nagant sıklıkla kullanılmıştır. 1950 yılında Türkiye'nin Kore Savaşı'na katılmasıyla Türk Silahlı Kuvvetleri'nin envanterine Amerikan yapımı M1 Garand tüfeği eklenmiştir. M1'ler 1980'li yıllara kadar kullanılmış, daha sonra ise sadece sembolik olarak Türk askerleri tarafından geçit törenlerinde kullanılmaya başlanmıştır. Yakın zamanlardan beri Türkiye, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin ihtiyacını karşılamak amacıyla yerli tüfek tasarımı yapmaktadır. Türkiye'nin 2014[1] yılında ürettiği MPT-76, yerli piyade tüfeklerinden biridir.

Ayrıca bakınız

Galeri

Kaynakça

  1. ^ "TSK'nın ilk yerli tüfeği 'Mehmetçik' şubatta kışlalara dağıtılacak". Bugün gazetesi haberi. 31.01.2014. 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2014.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">M1 Garand</span> yarı otomatik bir Amerikan piyade tüfeği

M1 Garand, bir II. Dünya Savaşı yarı otomatik bir Amerikan piyade tüfeğidir. 30 kalibrelik mermi kullanan bu tüfekler 1936'da resmi olarak Birleşik Devletler ordusunun standart servis tüfeği olan sürgülü Springfield M1903 tüfeklerinin yerini almıştır. M1 de 1958'de M14'lerle değiştirilmiştir. M1'lerin geliştirilmiş versiyonu olan M14'ler hala Amerikan ordusu tarafından kullanılmaktadır. 1963'e hala kadar çok sayıda olan M1 kullanımı, 1966 itibarıyla gitgide azaldı.

<span class="mw-page-title-main">Mauser</span> Alman tüfek firması

Mauser (Mavzer), Alman tüfek firması. 1874 yılında, Prusya ordusu için tüfek üretmek amacıyla Paul Von Mauser tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Heckler & Koch G3</span> Alman yapımı piyade tüfeği

Heckler & Koch G3 , otomatik, yarı otomatik ve tam otomatik atış seçeneklerine sahip 7.62 mm'lik piyade tüfeği. 1950'lerde Alman silah üreticisi Heckler & Koch ile İspanyol devletine ait dizayn ve geliştirme ajansı CETME iş birliğiyle geliştirilmiştir. 1959 yılında Bundeswehr'in standart piyade tüfeği olarak hizmete girmiştir.

Ateşli silahlar, barut gazının itici gücüyle mermi atan bütün silahların genel adıdır. Ateşli silah denince, genellikle bir kişi tarafından taşınabilen küçük çaplı silahlar akla gelse de ateşli silahlar kategorisi; büyük toplardan tüfeklere, av tüfeğine ve tabancaya kadar her türde ve boyuttaki silahları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">M12 (kundağı motorlu obüs)</span>

M12 155mm Kundağı Motorlu Obüs Amerikan Ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan kendinden hareketli bir top türüydü. 1942 yılından 60 ve 1943 yılında 40 olmak üzere, toplamda 100 adet üretildi. Şase olarak M3 Lee tankı kullanıldı. Bu şase üzerine 155 mm M1917, M1917A1 ya da M1918 M1 topu yerleştirildi. Sürücü kısmı kapalı olmasına karşın diğer mürettebatın durduğu üst yapının arka kısmı ve üzeri açıktı. Aracın arkasında bir mahmuz vardı. Bu mahmuz topun geri tepmesini emmek amacıyla konulmuştu. Bu model ileride birçok kundağı motorlu obüse örnek olacaktı.

Mauser C96, 1896 ile 1937 yılları arasında Alman silah fabrikası Mauser tarafından üretilen yarı otomatik tabanca. Lisanssız kopyaları Çin ve İspanya tarafından 20. yüzyılın ilk yarısında üretilmiştir. Mauser C96'yı diğer silahlardan ayıran en önemli özellikleri tetik önündeki şarjörün sabit, namlusunun diğer tabancalardan daha uzun ve arkasına dipçik takılabilir olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">StG 44</span> tarihteki ilk saldırı tüfeği

StG 44, II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası tarafından tasarlanmıştır. Son versiyonu olan MP 44'ün 1944 yılında tasarlanması nedeni ile "44" kısaltmasıyla anılan dünyanın ilk modern saldırı tüfeğidir. StG 44'ün MP 43 ve MP 44 gibi versiyonları vardır. Bu versiyonlar orijinal StG 44'ün aynısıdır, aralarındaki tek fark üzerlerinde yapılan küçük değişikliklerdir. Aslında 1943 yılında tam olarak kullanıma hazır olmuştur, fakat 1942 yılında ilk üretildiği zamanlardan itibaren kullanıma sunulmuştur.

Piyade tüfeği, seçici ateş'e sahip askerî tüfek türüdür. Orta derece hartuç ve çıkarılabilir bir şarjör kullanır. En eski askeri sınıf olan piyadenin ana muharebe silahıdır. Kullanımı standarttır. Sualtı tüfek, muharebe tüfeği, bullpup, saldırı silahı gibi türleri bulunur. 20. yüzyılın sonunda, saldırı tüfekleri dünya ordularının çoğunda standart silah haline gelmişti. Çoğu halde tam güçlü tüfekler ve hafif makineli tabanca'ların yerini aldı.

Karabiner 98 Kurz, 1935 yılında ilk kez Nazi Alman Silahlı Kuvvetleri Wehrmacht tarafından, Alman Mauser fabrikasına siparişi verilerek üretilen tüfektir. Kar98k sürgülü tüfeği, piyade tüfeği olarak tanımlanan uzun namlulu Gewehr 98 tüfeklerinin, araç içi gibi kapalı alanlarda daha kolay manevra yapılabilmesi için mekanizması değiştirilmeden sadece namlu boyu kısaltılarak standart piyade tüfeğine dönüştürülmüş halidir.

<i>Medal of Honor: European Assault</i>

Medal of Honor: European Assault, Medal of Honor serisinin 8. oyunudur. 7 Haziran 2005 tarihinde Kuzey Amerika'da, 17 Ekim 2005 tarihinde ise Avrupa ve tüm dünyada piyasaya sürülmüş birinci şahıs nişancı türünden bir oyundur. Bu oyunda Avrupa'da yaşanan II. Dünya Savaşı olayları ele alınmaktadır. Oyunda ismimiz adı geçen Komando Holt'dur.

<span class="mw-page-title-main">MP 40</span>

MP 40, Alman yapımı bir hafif makineli silahtır. II. Dünya Savaşı'nda Almanya ve diğer Mihver kuvvetlerce yaygın olarak kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Gewehr 98</span> Alman yapımı piyade tüfeği

Gewehr 98, 1898'ten 1935'e kadar Alman piyadelerinin standart piyade tüfeğidir. 1935'te hizmete giren Mauser Kar 98k, bu tüfeğin karabina modelidir. Birçok savaşta kullanılmıştır. Günümüzde bile sağlam olanları ve sonradan üretilenleri av için kullanılmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu ordusunun ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından en çok kullanmış olduğu tüfeklerden biridir. 1950 yılında Türkiye'nin Kore Savaşı'na girmesiyle M1 Garand TSK'nın envanterine girdi ve Gewehr 98 kullanımdan çıkarıldı.

<span class="mw-page-title-main">Mosin-Nagant</span> 1891de tasarlanıp o yıl hizmete konulan, 1998 yılına kadar hizmette kalmış Rus yapımı elle kurmalı piyade tüfeği

Mosin-Nagant, Rus yapımı elle kurmalı piyade tüfeğidir. Tüfek 1891 yılında Rus yüzbaşı Sergei Mosin ve Belçikalı Nagant firması tarafından tasarlanıp o yıl hizmete konulmuştur. 1965 yılına kadar üretilip 1998 yılına kadar hizmette kalmıştır. Rus-Japon Savaşı, Kore Savaşı, I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı boyunca hep hizmette kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gewehr 43</span> II. Dünya Savaşında kullanılan, yarı otomatik bir keskin nişancı tüfeği

Gewehr 43, 7.92x57mm Mauserlik kurşun kullanan gaz kaçırmalı kilit sistemine sahip yarı otomatik bir silah türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hafif makineli silah</span>

Hafif makineli tüfek, tek bir askerin herhangi bir yardımcıya ihtiyaç duymadan taşıyıp kullanabilmesi için tasarlanmış tüfektir. Genel olarak ön hatlardaki piyadelere destek vermek için kullanılır. Hafif makineli tüfekler normal bir silah gibi veya bir taktiksel araç olarak da tanımlanabilir.

30-06 Springfield, 1906'da ABD'de tasarlanan ve 7.62x51mm NATO 'dan önce ABD birlikleri tarafından beğeniyle kullanılan bir kalibre çeşidiydi. Metrik karşılığı 7.62x63mm'dir. Bu fişek efsanevi İkinci Dünya Savaşı tüfekleri olan M1903 Springfield, Browning Automatic Rifle (BAR), M1919 Browning Machine Gun ve M1 Garand gibi tüfeklerin kalibresini oluşturmaktaydı. 30 mermi çekirdeğinin çapını ve 06 fişeğin tasarlandığı dönemde yürürlükte olan bazı fişek adlandırma metotlarına göre tasarım tarihi olan 1906'nın 06'sından oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">7.62×51mm NATO</span>

7.62x51mm NATO mermisi, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra özellikle savaşın getirdiği hızlı silah değişim ve gelişmesinin ürünü olarak üretilen tam/yarı-otomatik silahlarda kullanılmak üzere 30-06 SpringField kalibresinin kovanının uzun olması nedeniyle yaşanan tutukluk sorununun giderilememesi ve yeni bir kalibreye ihtiyaç duyulmasından dolayı T64E3 kod adıyla Winchester firmasıyla ortak çalışma sonucunda oluşturulan kalibredir. ilk olarak 1952'de sportif amaçlarla kullanılan .308 Winchester kalibresi Winchester'ın Model 70 tüfeği için geliştirildi ve ardından iki sene sonra onun askeri versiyonu olan ve çok az bir farkı olan 7.62x51mm tanıtıldı. Bu kalibre ABD'de ilk olarak M14'te kullanıldı ve başarısını kanıtladı; ancak kısa süre sonra ortaya çıkan 5.56x45mm kalibresi piyade tüfeklerinde bu kalibreye üstünlüğünü kanıtlayıp bu kalibreyi solladı. O tarihten günümüze söz konusu 7.62x51mm kalibresi keskin nişancı tüfekleri ve makineli tüfeklerde üstünlüğünü ispatlamıştır ve yüksek miktarlarda üretimine devam edilmektedir. Türkiye'nin değiştirmek için çalışmalar olsa da halen ana ordu silahı olan G-3 bu kalibreyi kullanmaktadır. Diğer bu kalibredeki silahlardan ise keskin nişancı tüfeği olarak; PSG-1, M110 SASS ve M24 SWS, Piyade tüfeği olarak; HK417, FN SCAR, makineli tüfek olarak M240 makineli tüfek, M1919 Browning machine gun'ın ve FN MAG ve tabi bunlara ilaveten birçok silah daha sayılabilir. Genel olarak piyade tüfekleri ele alındığında yeni dizayn HK417 gibi silahlar sadece güçlü bir kalibreye ihtiyaç duyulup 5.56x45mm NATO yetersiz kaldığı yerlerde kullanıldığını görebiliyoruz ancak makineli tüfek ve keskin nişancı tüfeği gibi mutlak güce gerek duyulduğu yerlerde ve acı bir gerçek olarak "yaralamak değil öldürmek" gerekliliğinin %1,0 olduğu yerlerde bu kalibrenin üstünlüğü tartışılmazdır. SSCB yapımı silahlarda bu sorun baştan biraz farklı ve zamanının gerekçelerine göre farklı çözülmüştür. Sovyet yapımı silahlarda 7.62 kalibresi iki fişek ile tasarlanmış ve kullanıma girmiştir. AK-47 gibi piyade tüfekleri ve benzeri sovyet piyade tüfekleri 7.62x39mm ile donatılmış Dragunov SVD gibi keskin nişancı tüfekleri ve makineli tüfekler ise 7.62x54mm kalibresinde dizayn edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Makineli silah</span>

Makineli silah, tam otomatik ve/veya portatif silahtır, genellikle şarjör, mermi kayışı veya büyük kapasiteli magazinlerden mermi alarak ve yine genellikle dakikada birkaç yüz mermi atma oranıyla tasarlanmışlardır. İlk makineli tüfekler bir el kolunun çevrilmesi gibi, manuel olarak kullanılıyordu. Birleşik Devletler kanunlarında terim olarak, özellik kullanılmamak suretiyle tam otomatik silahları tanımlar, örneğin medya haberlerinde veya yasal kodlarda.

<span class="mw-page-title-main">Kurmalı silah</span> Ateşli Silah Mekanizması Türü

Kurmalı silah, kundağa bağlantı yerinin hemen önünde fişek yatağının arkasında ve tetiğin hemen üstünde yer alan ve tüfeği kullanan kişinin baskın elin tarafında yer alan bir kurma kolu vasıtasıyla atışa hazırlanan silah.

Bu listede Kore Savaşında (1950-1953) kullanılan silahlardan bahsedilmiştir.