İçeriğe atla

Tüberkül

Mammillaria marksiana kaktüsünün bu görüntüsü, her tüberkülünün ucundan dikenlerinin çıktığı, belirgin bir tüberkül modelini göstermektedir.

Anatomide, bir tüberkül (kelimenin tam anlamıyla 'küçük yumru', Latincede "Lump"), bir bitkinin veya bir hayvanın dış veya iç organlarında fizyolojik ya da patolojik olabilen bulunan herhangi bir yumru, yuvarlak nodül, küçük çıkıntı veya siğil büyümesidir.

Bitkilerde

Bir tüberkül genellikle siğil benzeri bir çıkıntıdır, ancak hangi bitki veya hayvan ailesine atıfta bulunduğuna bağlı olarak biraz farklı bir anlamı vardır.

Bazı orkideler ve kaktüsler söz konusu olduğunda, labellumda bulunan yuvarlak bir nodül, küçük çıkıntı veya siğil çıkıntısı anlamına gelir. Ayrıca podaria (tekil podarium) olarak da bilinirler. Bezelye familyasının bazı üyelerine atıfta bulunulurken, köklerde bulunan siğil benzeri çıkıntılara atıfta bulunmak için kullanılır.

Mantarlarda

Mikolojide, Mantarların hif kütlesine atıfta bulunmak için bir kullanılır.

Hayvanlarda

Phyllidia varicosa, sırtta sarı tüberküller açıkça görülmekte.

Peltodoris nobilis gibi bazı çıplak branşlılar (Nudibranch) ile ilgili olarak kullanıldığında, hayvanın sırtındaki nodüller anlamına gelir. Nudibranchlardaki tüberküller: her tüberkül tek, yuvarlak, konik veya açısal formda, 2 veya daha fazla seviyeden oluşan bir bileşik formda, birleştirilmiş kümeler halinde veya bir sırtla birleştirilmiş olarak kendilerini farklı şekillerde gösterebilirler

Kambur balinaların yüzgeçlerinin ön kenarında bulunan yumruların, yüzgeç yüzeyindeki sıvı akışını iyileştirdiği ve sıvı dinamiğinin tüberkül etkisini sergilediği gösterildi.[1]

Ördek gagalı dinozor Edmontosaurus annectens'in karnındanki tüberkül pullarını gösteren cilt izlenimi

Dinozorlarda tüberkül, cilt izlenimlerinde görülen pullar için genel bir terimdir. örneğin ördek gagalı dinozorlarda, üç ana tüberkül türü tanımlanmıştır.[2]

İnsanlarda

İnsan vücudunda tüberküllerin geliştiği çok sayıda bölge vardır. Kemiklerde genellikle kas bağlantıları için kullanılan çıkıntılardır. Daha büyük tüberküller, tüberositler olarak da bilinir.

Ağız

Tüberküller genellikle üst çenedeki son azı dişinin arkasında diş eti ile kaplı olarak bulunur. Tüberküllerin belirginliğini azaltmak için cerrahi işlem yapılabilir.[3]

Kemikler

İnsan iskeletinde, bir tüberkül veya tüberosit, iskelet kasları için bir bağlantı görevi gören çıkıntıdır. Burada kaslar, tendonlar (kas kirişi) aracılığı ile kemiklere bağlanır [4] Örneğin, tibial tüberosite, ligamentum patellae veya patellar ligament için bir bağlantı noktası oluşturur.

Akciğerler

Tüberküloz, tüberkülozlu hastalarda Mycobacterium tuberculosis enfeksiyonu sonucu akciğerlerde oluşan, kazeöz nekroz alanlar içeren nodüllerdir. Granülomlar enfekte dokuda oluşur ve merkezde nekroza uğrar. Tüberküller ayrıca tüberküloz nodülleri veya tüberkülomlar olarak da bilinir. Etkilenen kısımlarda, hastalığın adını aldığı tüberkül adı verilen küçük nodüller şeklinde lezyonlar geliştirir.

Kulaklar

Gebeliğin altıncı haftası civarında, kulak kanalını oluşturacak alanın çevresinde Hiss tepecikleri adı verilen altı adet doku şişliği ortaya çıkar. Bunlar sonunda dış kulağı oluşturmak için birleşir. Darwin'in tüberkülü, Hiss'in dördüncü ve beşinci tepeciklerinin birleşiminin küçük bir kusurudur. İnsanların önemli bir azınlığında bulunur ve atalarının kulağının üst kısmının kulağın açıklığının üzerinden aşağı dönmesine veya düşmesine izin veren bir eklemin kalıntısı olduğu düşünülen, dış kulağının kenarında kıkırdaklı bir düğüm veya yumru şeklini alır.[5]

Cinsel organlar

Genital tüberkül, insan fetüsünde penise ya da klitorise dönüşen küçük bir yumrudur.

Beyin

Septotüberküler sistem, insanda ve koyun beyninde bulunabilir. Septohipotalamik yolun yakınında bulunur. Beyindeki işlevi bu noktada belirsizdir.[]

Ayrıca, kafatasının tabanında hipofizi tutan tüberkülum sella bulunur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Leading-edge tubercles delay stall on humpback whale (Megaptera novaeangliae) flippers 6 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., DS Miklosovic, MM Murray, LE Howle, FE Fish, Physics of Fluids (1994-present) 16 (5), L39-L42, 2004
  2. ^ Wright, Nelda E. (1942). Hadrosaurian Dinosaurs of North America. Geological Society of America Special Paper 40. Geological Society of America. ss. 111-112.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); Yazar eksik |soyadı2= (yardım)
  3. ^ ""What is Tuberosity Reduction?", Colgate World of Care". 23 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2022. 
  4. ^ "enthesis". Medcyclopaedia. GE. 5 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ Laura Spinney (19 Mayıs 2008). "Five things humans no longer need". NewScientist.com news service. 24 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  • Bu madde hazırlanırken, Gray's Anatomy'nin 20. edisyonunndan faydalanılımıştır.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Akciğer kanseri</span> Akciğer dokularında gelişen bir hastalık

Akciğer kanseri, akciğer dokularındaki hücrelerin kontrolsüz çoğaldığı bir hastalıktır. Bu kontrolsüz çoğalma, hücrelerin çevredeki dokuları sararak veya akciğer dışındaki organlara yayılmaları ile (metastaz) sonuçlanabilir. Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) raporuna göre akciğer kanseri tüm dünyada kanser türleri arasında en sık ölüme neden olan kanser türüdür ve tüm dünyada her yıl yaklaşık 1,6 milyon ölüme neden olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dinozor</span> Mezozoik Çağa (kuşlar dahil) hâkim olan sauropsid omurgalılar kladı

Dinozor (Dinosauria), ilk olarak Mezozoyik zamanda ortaya çıkan ve yaşayan tek üyeleri kuşlar olan arkozor sürüngen grubu. Dinozor adı, Richard Owen tarafından Grekçe "korkunç" anlamına gelen deinos ve "kertenkele" anlamına gelen sauros sözcüklerinin birleştirilmesinden oluşur. Dinozorlar, 243 ile 233 milyon yıl önce Geç Triyas döneminde ortaya çıkmış ve 66 milyon yıl önce kuşlar dışındaki tüm türlerinin soyu tükenmiştir. Dinozorlar, sıcakkanlı ve soğukkanlı arası özellikler gösteren mezoterm canlılardı. Mezozoyik'te oldukça başarılı biçimde tüm kıtalara yayılan dinozorlar çok farklı nişleri doldurdu. Yapılan araştırmalarda şimdiye kadar yaklaşık olarak 1.000 kadar kuş olmayan dinozor türünün yaşadığı belgelendi. Bugün dinozorların evrimsel olarak devamı olan kuşların 11.000 kadar türü vardır ki bu, yaşayan memelilerin tür sayısının (~6000) yaklaşık iki katıdır. Dinozorların nasıl yaşadığı, ne kadar çeşitlendiği ve ekosistemdeki yerleri kadar kuş olmayan dinozorların nasıl yok olduğu da bilim camiasını uzun zamandır meşgul etmektedir. Kuş olmayan dinozorları yeryüzünden silen yok oluşun aşamalı mı, yoksa yerbilimsel olarak katastrofik (ani) mi olduğu tartışmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Salmonelloz</span>

Salmonelloz, Salmonella türünden patojenik bakteri'nin neden olduğu bir semptomatik enfeksiyondur. İnsanlarda en yaygın semptomlar ishal, ateş, karın krampları ve kusmadır. Belirtiler tipik olarak maruziyetten 12 saat ila 36 saat sonra ortaya çıkar ve iki ila yedi gün arasında sürer. Bazen daha önemli hastalık dehidrasyon ile sonuçlanabilir. Yaşlı, genç ve bağışıklık sistemi zayıf olan diğerlerinin ciddi hastalık geliştirme olasılığı daha yüksektir. Belirli "Salmonella" türleri, tifo ateşi veya paratifo ateşi ile sonuçlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Verem</span> Mycobacterium tuberculosis adlı bakterinin neden olduğu bulaşıcı hastalık

Verem veya tüberküloz, bakteriyel ve bulaşıcı bir hastalık. Halk arasında ince hastalık olarak da bilinir. Mycobacterium tuberculosis mikrobunun neden olduğu uzun seyirli ve granülomatöz karakterde bakteriyel ve bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Bulaşma yolu, çoğu zaman, bir tüberküloz hastasının çevreye tükürdüğü balgamı ya da öksürdüğünde saçılan basil yüklü damlacıklarla olur.

<span class="mw-page-title-main">Örümcek</span>

Örümcek, eklembacaklılar (Arthropoda) şubesinin örümceğimsiler (Arachnida) sınıfından Araneae takımının üyelerine verilen genel ad. Hemen hemen dünyanın her tarafında yaşar. 2012 rakamlarına göre 112 familyada ve 3879 cinste toplanan 43.244 türü bilinmektedir.

Deri veremi, Mycobacterium tuberculosis'in (Koch basili), seyrek olarak Mycobacterium bovis'in, nadiren de BCG aşısının neden olduğu müzmin, progressif, bildirimi zorunlu bir hastalıktır.

<span class="mw-page-title-main">İskelet</span> vücudun destek yapısını oluşturan kısmı

İskelet, çoğu hayvanın vücudunu destekleyen yapısal çerçevedir. Farklı iskelet türleri vardır: bir organizmanın vücut şekline yapısal destek sağlayan sert bir dış kabuk olan dış iskelet; organların ve yumuşak dokuların bağlı olduğu iç sert bir çerçeve olan iç iskelet; ve vücut sıvılarının basıncı ile desteklenen esnek bir iç yapı olan hidroskelet.

<span class="mw-page-title-main">Teruzor</span> soyu tükenmiş sürüngen takımı

Teruzor veya pterozor Pterosauria takımına ait soyu tükenmiş uçan sürüngenler kladıdır. Geç Triyas'tan Kretase'nin sonuna kadar yani Mesozoyik'in büyük bir bölümünde yaşadı. Teruzorlar, uçabildiği bilinen en eski omurgalıdır. Ön ayak bileklerinden çıkan dördüncü parmak uzayarak; deri, kas ve diğer dokulardan oluşan zardan kanatlarına destek oluyordu.

Hipotiroidi, Hipotiroidizm, tiroit bezinin yapısal ya da işlevsel bozuklukları nedeniyle ortaya çıkan tiroit hormonu eksikliği olgusudur. Hipotalamus-Hipofiz-Tiroit aksındaki sorunlar hipotiroidiye neden olabilirler.

<i>Leishmania</i>

Leishmania Kinetoplastida takımından Trypanosomatina alttakımı ve Trypanosomatidae ailesindendir.

<i>Spinosaurus</i> teropod dinozor cinsi

Spinosaurus, günümüzden 99 ila 93.5 milyon yıl önce Kuzey Afrika'da yaşamış bir teropod dinozor cinsi. Alman paleontolog Ernst Stromer tarafından tanımlanan bu cins ilk olarak 1910'larda Mısır'da keşfedilen kalıntılardan bilinir. Bu kalıntılar 2. Dünya Savaşı esnasında yok edildi; ancak kafatasına ait ekstra parçalar son yıllarda gün yüzüne çıktı. Tanımlanan fosillerin bir veya iki türe ait olduğu konusu açık değildir. Fas'ta toparlanan S. marocannus potansiyel bir tür olmasına rağmen cinsin en iyi bilinen türü Mısır'daki S. aegyptiacus'tur. Bilinen en büyük etçil dinozordu.

<i>Achelousaurus</i>

Achelousaurus, Achelousaurus'un Geç Kretase devrinde, Kuzey Amerika’da yaşadığı sanılmaktadır. Papağan benzeri gagası, burnu ile gözlerinin üzerinde kemikli çıkıntılar ve uzun yakasının sonunda iki boynuzu olan, dörtayaklı bir otoburdur. 6 metrelik uzunluğuyla, orta boyda bir ceratopsian dinozordur.

<i>Camarasaurus</i>

Camarasaurus, geç Jura döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış dört ayak üzerinde yürüyen dev bir otçul dinozor cinsidir. Bu canlının kalıntıları Amerika Birleşik Devletleri'nin Utah eyaletinde Geç Jura yaşlı Morrison oluşumunda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Diş anatomisi</span>

Diş anatomisi, anatominin çalışma alanlarından biri olup insan dişi yapılarını inceler. Dişlerin gelişimi, görünüşü ve sınıflandırılması bu çalışma alanı içerisine girer. Diş oluşumu doğumdan önce başlar ve dişlerin doğal morfolojisi o sıralarda belirginleşir. Diş anatomisi aynı zamanda taksonomik bir bilimdir. Dişleri ve onları oluşturan yapıları isimlendirmek çalışma alanı içerisine girer ve bu bilgiler diş tedavilerinde pratik bir amaca hizmet eder.

<span class="mw-page-title-main">Abdominoplasti</span>

Abdominoplasti veya " karın germe ", karnı daha ince ve daha sağlam hale getirmek için uygulanan kozmetik cerrahi bir prosedürdür. Ameliyat, karın duvarı kasını ve fasyasını sıkılaştırmayı, fazla cilt ve yağ dokusunun orta ve alt karın bölgesinden çıkarılmasını içerir. Bu tip cerrahi işleme genellikle hamilelik veya büyük kilo kaybından sonra gevşek veya sarkan dokuları olan hastalar ihtiyaç duyar.

<i>Argyreia</i> bitki cinsi

Argyreia, Convolvulaceae familyasına bağlı bir bitki cinsidir.

<i>Sphenacodon</i> bazal sinapsid

Sphenacodon, Geç Karbonifer ve Erken Permiyen dönemlerinde yaklaşık 300 ila 280 milyon yıl önce yaşamış bir sinapsid cinsidir. Yakından ilişkili Dimetrodon gibi, Sphenacodon da Eupelycosauria ailesi olan Sphenacodontidae'nin etçil bir üyesiydi. Bununla birlikte, Sphenacodon'un sırtında, Dimetrodon'da bulunan uzun sırt yelkeni yerine, omurlarındaki bıçak benzeri kemiklerden oluşan alçak bir tepe vardı. Sphenacodon fosilleri, New Mexico ve ABD'deki Utah-Arizona sınır bölgesinden bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Oviraptorosauria</span> maniraptoran dinozor kladı

Oviraptorosaurlar, Asya ve Kuzey Amerika'nın Kretase döneminden bilinen tüylü, maniraptoran dinozor grubudur. Kısa, gagalı ve papağan benzeri kafatasları ile ayırt edilirler. Boyutları hindi büyüklüğündeki Caudipteryx'ten 8 metre uzunluğunda ve 1,4 ton ağırlığında Gigantoraptor'a kadar değişiyordu. Grup kuşların atalarıyla yakın akrabadır ve pek çok kuş benzeri özelliğe sahiptir. Maryanska vd. (2002) ve Osmólska vd. (2004), ilkel uçamayan kuşları temsil edebileceğini öne sürmüştür. En eksiksiz oviraptorosaur örnekleri Asya'da bulunmuştur. Kuzey Amerika'daki oviraptorosaur fosilleri seyrektir.

<i>Erliansaurus</i>

Erliansaurus, Geç Kretase döneminin Senomaniyen aşamasında Asya'da, şimdiki İç Moğolistan, İren Dabasu Oluşumu'nda yaşamış bir terizinozor teropod dinozor cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Plantar siğil</span>

Plantar siğil veya verruca vulgaris, ayak tabanında veya ayak parmaklarının altında oluşan bir siğildir. Bu siğillerin rengi, derinin rengine benzer. Genellikle bu siğillerin yüzeyinde küçük siyah noktalar oluşur. Bir alanda bir veya birden fazla siğil oluşabilir. Bu siğiler, basınca bağlı olarak ağrıya neden olabilir ve yürümeyi zor hale getirebilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.