İçeriğe atla

Süreyya Yusuf

Süreyya Yusuf
Doğum1923
Köprülü, Yugoslavya Krallığı
Ölüm19 Temmuz 1977
Ören, Türkiye
MeslekTürkolog, yazar
MilliyetTürkiye Türk

Süreyya Yusuf (d. 1923, Köprülü, Yugoslavya Krallığı - ö. 19 Temmuz 1977, Ören, Türkiye) Türk yazar ve Türkolog.

Hayatı

Süreyya Yusuf Köprülü’de doğdu. İlkokulunu doğduğu kentte tamamladıktan sonra ailesinin Üsküp'e yerleşmesiyle öğrenimine orada devam etti. Büyük Medrese’den mezun oldu. 1939 yılında SKOJ'a (Yugoslavya Komünist Gençlik Birliği) katıldı. Yardım Cemiyeti dâhilinde faaliyet gösteren edebiyat kolunun etkin üyelerindendi. Politik faaliyetleri yüzünden tutuklanıp hapse atılan Süreyya Yusuf, 1940-44 yılları arasında Yugoslavya Halk Kurtuluş Savaşı'na katıldı. II. Dünya Savaşı'ndan sonra, yüksek öğrenim görmek amacıyla Belgrad'a gitti. 1951 yılında Belgrad Üniversitesi Felsefe Fakültesi Şarkiyat Bölümü'nden mezun oldu. Aynı yıl evlenip Priştine'ye yerleşti. Önce öğretmenlik yaptı, ardından da Priştine Meto Bayraktar İlkokulu'na müdür olarak atandı. Aynı yıllarda Priştine Radyosu'nda Türkçe çocuk yayınlan hazırladı. Bir süre Üsküp Nikola Karev Öğretmen Okulu'nda Türk Dili ve Edebiyatı dersini okuttu. 1963 yılında Prizren Yüksek Pedagoji Okulu'nda Türk Dili ve Edebiyatı okutmaya başladı. 1973 yılında Priştine Üniversitesi'nde açılan Şarkiyat Bölümü'nde öğretim görevlisi oldu. Uzun yıllar bu üniversitede Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nün açılması için mücadele verdi. 19 Temmuz 1977'de Ören'de geçirdiği kalp krizi sonucu öldü.[1]

Bilimsel ve Edebî Çalışmaları

Süreyya Yusuf dilci olarak bilinir. Dil konusunda birçok yazısı vardır. Bu yazılarının bir bölümü Dilimiz ve Biz[A] ve Dil Çalışmaları[B] kitaplarında bir araya getirilmiştir. Prizren Türk Ağzının Özellikleri adlı bir de doktora tezi vardır.

Süreyya Yusuf, Çağdaş Kosova Türk Edebiyatı'na da büyük katkıları geçmiş bir yazardır. Hem Makedonya'da hem de Kosova'da yayımlanan gazete ve dergi sayfalarında yer alan birçok öyküsü vardır. Öykülerinin bir bölümü 1974 yılında Ali Ağa adı altında Tan Yayınları tarafından yayımlandı. Ancak kitapta öylesine çok tashih hataları vardı ki, yazar kitabın dağıtımını durdurmak zorunda kaldı. Aynı kitap Süreyya Yusuf'un ölümünden sonra Öyküler (Tan Yayınları, Priştine 1982) adıyla tekrar yayımlandı. Süreyya Yusuf tiyatro oyunları yazarı olarak da karşımıza çıkmaktadır. Ömrümün Tek Rüyası, Düş ve Gerçek adlı iki tiyatro oyunu vardır. Ömrümün Tek Rüyası, 1974 yılında Gerçek Kültür Güzel Sanatlar Derneği Dram Kolu tarafından Priştine'de sahnelendi. Süreyya Yusuf'un Sesler Aylık Toplum Sanat Dergisi'nin yayın hayatına girmesinde katkısı geçmiştir. Uzun zaman derginin yazı kurulu üyesiydi. 1974 yılında Tan Yayınları dâhilinde Çevren Toplum, Bilim, Yazın ve Sanat Dergisi'nin devreye girmesinde başrolü oynamıştır. Derginin ilk yayın yönetmeni de Süreyya Yusuf'tu.[1]

Çalışmalar

Süreyya Yusuf’un çalışmalarından bazıları şunlardır:[2]

Kitap

  • Dil Çalışmaları, Tan Yayınları, Priştine, 1984
  • Öyküler, Tan Yayınları, Priştine, 1982, 96 s.

Makale

  • Priştine’den On Masal, Çevren, Sayı: 2, 1974, s. 101-108.
  • Prizren Masallarından, Çevren, Sayı: 3, Temmuz 1974, s. 108-114.
  • Prizren Türkçesinde Kimi Yabancı Öğeler, Çevren 1/3 (1974), s. 32-38.
  • Mitroviça Folklorundan, Çevren, Sayı: 4, Aralık 1974, s. 124-132.
  • Priştine Folklorundan Türküler, Çevren, Sayı: 5, Nisan 1975, s. 102-112.
  • Arnavutçadan Prizren Türkçesine Kimi Aktarmalar, Çevren 5 (1975), s. 45-47.
  • Priştine Türküleri, Çevren 5 (1975), s. 102-112.
  • Gilan Manilerinden, Çevren, Sayı: 6, Temmuz 1975, s. 113-117.
  • Priştine’de Türk Atasözleri, Çevren, Sayı: 8, Aralık 1975, s. 35-51.
  • Priştine’de Türk Atasözleri, I. UTFKB, C. 2, Ankara, 1976, s. 337-396.
  • Prizren Türkçesinde Kimi Yöresel Öğeler, Çevren 12 (1976), s. 59-64.
  • Prizren Türkçesinin Tümce Yapısı, Çevren, Sayı: 13, Mart 1977, s. 61-68.

Notlar

A. ^ Dilimiz ve Biz, Birlik Yayınları, Üsküp 1972
B. ^ Dil Çalışmaları, Tan Yayınlan, Priştine 1984

Kaynakça

  1. ^ a b Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, Makedonya- Yugoslavya (Kosova) Türk Edebiyatı 7. Cilt, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı[]
  2. ^ Alpay İgci, “Kosova Türkçesi Kaynaklarına Bir Bakış”, BAL-TAM Türklük Bilgisi, S: 12, Prizren 2010, s. 105-115.

İlgili Araştırma Makaleleri

Mustafa Karahasan, Türk yazar ve gazetecidir.

<span class="mw-page-title-main">Priştine</span> Kosovanın başkenti ve en büyük şehri

Priştine Kosova'nın başkenti ve en büyük şehri.

<span class="mw-page-title-main">Prizren</span> Kosovada kent

Prizren, eskiden Pürzerrin, Kosova'nın güneybatısında bir şehir ve belediye merkezi.

<span class="mw-page-title-main">İpek, Kosova</span> Kosovada kent

İpek, Kosova'nın kuzeybatısında bir şehir ve belediye merkezi. Kosova’nın büyük yerleşim birimlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Türkleri</span> Kosova’da yaşayan etnik Türk toplumu

Kosova Türkleri, asli olarak Kosova muhitinde, tarihî devirden çağdaş devre kadar yaşayan, bugünse Türkiye'de de büyük bir nüfus oranıyla yaşayan Müslüman Türk grubudur. Kosova Türkleri tabiri, Balkan Türkleri olarak belirtilen Batı Türk kesiminin, özellikle Osmanlı devri idari taksimatında Kosova Vilayeti arazisinde yaşayagelen Türklerin, bugünkü nüfusunu belirtir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Kosova, resmî adıyla Kosova Cumhuriyeti, Balkanlar'da bulunan ve dünyada sınırlı tanınırlığa sahip denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde ve doğuda Sırbistan, güneyde Kuzey Makedonya ve Arnavutluk, batıda ise Karadağ ile komşudur. 1999'da Birleşmiş Milletler kontrolü altına alınan Kosova, 2008'de Sırbistan'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti. Mart 2020 itibarıyla 97 ülke tarafından tanınmaktadır. Kosova'nın bağımsızlığını tanımayan Sırbistan, bölgeyi kendisine bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi olarak kabul etmektedir.

Kosova tarihi günümüzdeki bağımsız Kosova Cumhuriyeti’nin sınırları içinde kalan toprakların tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Prizren Vilayeti</span>

Prizren Vilayeti 1869 yılında kurulan Osmanlı İmparatorluğu vilayeti Vilayetin merkezi Prizren'dir.

<span class="mw-page-title-main">Ferizovik</span>

Ferizovik veya Firzovik Kosova'nın güneyinde yer alan şehir, belediye ve il merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Suvareka</span> Kosovada kent

Suvareka, Kosova'nın güneyinde, Prizren’in kuzeyinde bir kasaba ve belediye merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Fahri Kaya</span>

Fahri Kaya, Türk öğretmen, öykücü ve şair.

Hacı Ömer Lütfü Türk edebiyatçı. Bazı yayınlarda Hacı Ömer Lütfi olarak da geçer.

Nimetullah Hafız Türk bilim insanı ve edebiyatçı. Başta Balkanlar olmak üzere, dünya genelinde tanınmış Türkolog.

Hasan Mercan, Türk şair ve yazardır.

Enver Baki Türk yazar, öykücü.

<span class="mw-page-title-main">Nusret Dişo Ülkü</span>

Nusret Dişo Ülkü Türk yazar, şair ve öykücüdür. Balkan Türkleri edebiyatında önde gelen isimlerden biri olmuştur.

Zeynel Beksaç Türk yazar, şair ve öykücüdür. Balkan Türkleri edebiyatı içinde, özellikle Kosova ve Makedonya muhitinde önde gelen isimlerden birisidir. Türkiye ve hatta Türk Dünyası içinde tanınan bir kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Asım Tanış</span> Türk dilci ve yazar

Asım Tanış, Türk dilci ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Vıçıtırın</span> Kosovada kent

Vıçıtırın Kosova'nın kuzeyinde, Mitroviça’nın hemen güneyinde bir şehir ve belediye merkezi.

Sava Stojanović, Sırp öğretmen, Makedonya'daki Sırp milliyetçiliğinin aktivistidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.