İçeriğe atla

Sétif ve Guelma katliamı

Sétif ve Guelma katliamı, 8 Mayıs 1945'te Fransızların Setif ve Guelma'da 45 bin Cezayirliyi öldürmesiyle[1] sonuçlanan katliamdır. Cezayirliler, 1945'te meydana gelen ve 1968'e kadar süren toplu saldırıları "soykırım" olarak ifade etmektedirler. Çok sayıda insan işkence ve kötü muameleden geçmiştir.[2][3]

II. Dünya Savaşı’nın sona ermesi üzerine Cezayir bayrakları ile kutlama yapan tüm Müslüman Cezayirlilerin üzerine, Fransız ordusu ve polisi tarafından makinalı tüfeklerle ateş açılmış ve silahsız 45.000 sivil Cezayirli görüldükleri ve yakalandıkları yerde katledilmiştir.[4] Bağımsızlık vaadi için gösteri yapan halktan binlerce sivil katledilmiştir. Bununla birlikte Fransa, Cezayir'in bağımsızlığını ilan ettiği tarihe kadar sivil Cezayirlileri sistematik bir şekilde katletmiştir. Cezayirlilere göre, Fransa'nın 132 yıl süren işgali sırasında 1 milyondan fazla insan öldürülmüştür.[5]

Cezayir devlet başkanı Abdülaziz Buteflika ise Fransa'nın Cezayir'de sadece insanlara karşı değil, insanların kimlikleri ve kültürlerine karşı da bir soykırım uyguladığını iddia etmiştir.

Cezayirli üst düzey bir idareci olan ve Mayıs 1945 Vakfı'nın Başkanı Muhammed El Korso, "Fransızlar ve uluslararası kamuoyu bilmelidir ki Fransa Mayıs 1945'te gerçek bir soykırım işlemiştir" demiştir. Yine Cezayir devlet başkanı Abdülaziz Bouteflika da "Cezayir, sömürgecilik ve bağımsızlık savaşı dönemlerinde işlenen tüm bu suçların Fransa tarafından kabul edilmesini beklemeyi hiçbir zaman bırakmamıştır." demiştir.[6]

Fransa'nın inkâr politikalarına rağmen Cezayir, Fransa'nın Cezayir Soykırımı'nı tanımasını istemiştir.[7]

1945 sonrası

1954'te patlak veren Cezayir Bağımsızlık Savaşı'nda bölgeden gitmesi istenen Fransız ordusuna karşı girişilen kanlı savaşlarda 150 bin kişi öldü. 1958'de Cezayir sorunu nedeniyle bunalım yaşayan Fransa'da bu durumu fırsat bilen General Charles de Gaulle öncelikle başbakan, sonra cumhurbaşkanı oldu. Savaşın sürmesini isteyen bazı Fransız generallerle göçmenlerin kurduğu Gizli Ordu Örgütü, Cezayir topraklarında yaşayan Cezayir halkına karşı ülkede acımasız kıyımlara girişti. Savaş sonunda De Gaulle, Cezayirlilere iki seçenek verdi: Bu seçeneklerden biri bağımsızlık, diğeri ise Fransa'ya bağlılıktı. 1962'de yapılan refarandumda 6 milyon kişi bağımsızlıktan yana, 16 bin kişi ise bağımsızlığa karşı oy verdi. Refarandum sonucunda Cezayir, yıkılan köyler ve öldürülen yüz binlerce insan ile tekrar bağımsızlığına kavuşturuldu.

Paul Aussaresses'in itirafı

İşkence tekniği uzmanı Emekli Tuğgeneral Paul Aussaresses, SDECE (Service de Documentation Extérieure et de Contre-Espionnage, bugünkü Direction générale de la sécurité extérieure)'e bağlı istihbarat subayı olarak 1955'te Cezayir'e tayin edilmiş ve NFL'i bastırmak için Tuğgeneral Jacques Massu komutasındaki 10. Hava İndirme Tugayı'na bağlı özel timi komuta etmişti. Paul Aussaresses hatıralarında bu görevdeyken en az 1509 kişiyi yargısız infaz ettiğini itiraf etmiştir.

Günümüz

Fransa'da düzenlenen bir anma töreni sırasında Fransız yetkililer ilk kez bu suçlamaları kabul etti, 2005.

Fransa, tarihinde bir soykırım olduğunu kabul etmemektedir. Bu amaçla cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, bir seçim konuşmasında “Fransa tarihinde soykırım yapmamıştır; Fransa insan haklarını icat eden ülkedir.” şeklinde bir açıklama yapmıştır. Ancak Şubat 2005 yılında Fransa'nın Cezayir büyükelçisi Hubert Colin de Verdiere bir gafa imza atmış ve Cezayir soykırım iddiaları için "Affedilemez trajedi" tanımlamasında bulunmuştur.

Cezayir Soykırımı'nı konu alan "Hors-la-loi" adlı filmin Cannes Film Festivali'ndeki vizyonundan önce, asker kökenli bazı Fransızlar, sinema salonu önünde toplanıp filmi protesto etmiş; UMP partisi Alpes Maritime milletvekili Lionnel Luca, filmi izlemediği halde çekimlerin başlamasıyla birlikte çekimleri durdurabilmek için, savaş gazi ve malulleri, bakanlık da dâhil olmak üzere birçok yola başvurmuştur.

Türkiye başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Ermeni Kırımı'nı tanıma kararı alan Fransa'yı ‘Cezayir katliamını git babana sor’ sözleri ile eleştirmiştir.[8]

Kaynakça

  • Simone de Beauvoir et Gisèle Halimi, Djamila Boupacha, 1962.
  • Paul Aussaresses Services spéciaux, Algérie 1955-1957 - Mon témoignage sur la torture, 2001.
  • İngilizce baskısı: The Battle of Casbah - Terrorism and Counter-Terrorism in Algeria 1955-1957, 2002.

İlgili filmler

  • Gillo Pontecorvo, 'La Battaglia di Algeri (Cezayir Muharebesi)', 1965, Cezayir / İtalya
  • Laurent Herbiet, 'Mon Colonel (Albayım)', 2006, Fransa / Belçika
  • Rachid Bouchareb, 'Hors-la-loi (Kanun Dışı)', 2010, Fransa / Cezayir / Belçika / Tunus / İtalya

Kaynakça

  1. ^ Cezayir'deki Fransız birliklerinin katliamları 27 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
  2. ^ Küçük, A,. Türkan H., Öztürk E., 2010 Dünya Hak İhlalleri Raporu. 1. baskı. İstanbul: Uluslararası Hak İhlalleri İzleme Merkezi, 2011. s. 138. <http://www.hakihlallerimerkezi.org/images/rapor/1299250073.pdf[]>. Erişim tarihi: 24.12.2011
  3. ^ Sönmez, Şinasi. Cezayir Bağımsızlık Hareketi ve Türk Kamuoyu (1954-1962). Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Doktora Tezi. 2007. URL:http://www.belgeler.com/blg/1382/cezayir-bagimsizlik-hareketi-ve-turk-kamuoyu-the-approach-of-the-turkish-public-over-the-algerians-s-independances-fight 21 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim tarihi: 25.12.2011.
  4. ^ Küçük, A,. Türkan H., Öztürk E., 2010 Dünya Hak İhlalleri Raporu. 1. baskı. İstanbul: Uluslararası Hak İhlalleri İzleme Merkezi, 2011. s. 139. <http://www.hakihlallerimerkezi.org/images/rapor/1299250073.pdf[]>. Erişim tarihi: 24.12.2011
  5. ^ Fransa'ya Misilleme Yapalım Yayıncı: Akşam, Yayın tarihi: 20 Aralık 2011
  6. ^ "Colonial abuses haunt France - BBC". 26 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2011. 
  7. ^ Algeria Asks France to Recognize Algerian Genocide 7 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Turkish Weekly", Erişim tarihi: 2.1.2012
  8. ^ ‘Cezayir katliamını git babana sor’[] Yayıncı: Milliyet, Yayın tarihi: 24 Aralık 2011

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cezayir</span> Kuzey Afrikada bulunan bir ülke

Cezayir, resmî adıyla Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti, Kuzey Afrika'da bir ülkedir. 2,381,741 kilometre karelik yüzölçümü ile Afrika'nın yüzölçümü olarak en büyük ülkesi olan Cezayir, dünyanın onuncu, Arap Dünyası ve Afrika Birliği içerisinde ise en büyük ülkedir. Aynı zamanda, 44 milyonluk nüfusuyla da Afrika'nın en kalabalık sekizinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Albert Camus</span> Fransız yazar ve filozof

Albert Camus, Fransız yazar ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Ruanda Soykırımı</span> Ruandada 1994 yılında yaklaşık yüz gün içinde 800.000 Tutsi ve ılımlı Hutunun, aşırı uç Hutular (Interahamwe) tarafından öldürülmesi olayı

Ruanda Soykırımı, Ruanda'da 1994 yılında yaklaşık yüz gün içinde 800.000 Tutsi ve ılımlı Hutu'nun, aşırı uç Hutular (Interahamwe) tarafından öldürülmesi olayıdır. Katliam, Tutsi destekli isyancı Ruanda Vatansever Cephesi lideri Paul Kagame'ye bağlı güçlerce, Hutu ağırlıklı hükûmetin düşürülmesi ile son buldu. Ardından yönetimden güç alan Tutsilerin öç bahanesiyle saldırması sonucu yüzbinlerce Hutu, komşu Zaire'e sığındı. Fransa, soykırımı gerçekleştiren Hutu hükûmetinin o dönem içerisinde en yakın dostu ve destekçisi olması sebebiyle Ruanda Soykırımı'ndan en fazla sorumlu tutulan ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Charles de Gaulle</span> 18. Fransa cumhurbaşkanı

Charles André Joseph Marie de Gaulle, Fransız asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Cezayiri</span> 1830 - 1962 yılları arasında Cezayirde varolmuş Fransız sömürgesi

Fransız Cezayiri veya Fransa Cezayir Mandası b 1830 - 1962 yılları arasında Cezayir'de var olmuş Fransız sömürgesi.

<span class="mw-page-title-main">Enrico Macias</span> Fransız şarkıcı

Enrico Macias, Fransız şarkıcı. Cezayirli Yahudi kökenlidir. Cezayir'in Konstantin kentinde doğmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Soykırımı</span> Soykırım

Bosna Soykırımı ya da Boşnak Soykırımı, 1992-1995 yılları arasında Bosna Savaşı sırasında özellikle Sırplar tarafından Boşnaklara karşı Bosna-Hersek Cumhuriyeti topraklarında yapılmış bir soykırımdır. Terim, hukuksal bir kavram olarak daha çok Srebrenitsa ve Jepa katliamları için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir Bağımsızlık Savaşı</span>

Cezayir Bağımsızlık Savaşı, Cezayirli Müslüman Araplar ile Avrupalı Cezayirlilerin arasındaki sürtüşmenin, 130 yıllık koloni yönetimine karşı bir isyana dönüşmesiyle başladı. Demokratik Özgürlüklerin Zaferi Hareketi (MTLD) adını alan Cezayir Halk Partisi 1950'de Fransız yönetimine karşı eylemlere başladı. 1952'de önemsiz bir suçtan yargılanan Ferhat Abbas'ın davası yönetimi hedef alan bir propaganda aracına dönüştü. MTLD ve Cezayir Ulema Cemiyeti yöneticileri de Arap devletlerinden destek sağlama çabalarını yoğunlaştırdı.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed bin Bella</span>

Muhammed Ahmed Bin Bella, 1963 ve 1965 yılları arası Cezayir'in ilk devlet başkanı olan Cezayirli sosyalist asker ve devrimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Fransa-Türkiye ilişkileri</span>

Fransa-Türkiye ilişkileri, Fransa Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti'nin süregelen uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Dış Güvenlik Genel Müdürlüğü</span>

Dış Güvenlik Genel Müdürlüğü,, Fransa'nın dış istihbarat teşkilâtıdır. İngiltere'nin MI6 ve Amerika Birleşik Devletleri'nin CIA'inin Fransız eşdeğeri DSGE, Fransa Savunma Bakanlığı başkanlığında etkinlik gösteren ve istihbarat ve casusluk korunmasını sağlayan, iç muadili DGSI ile birlikte çalışan, özellikle yurt dışında milis ve karşı istihbarat operasyonlarını gerçekleştirerek ulusal güvenlik sağlayan bir kurumdur. Diğer çoğu istihbarat örgütleri gibi, etkinlikleri ve örgütlenme detayları gizlidir.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan-Türkiye ilişkileri</span>

Bulgaristan-Türkiye ilişkileri, Türkiye ile Bulgaristan'ın sürdürdüğü uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Setif (il)</span>

Setif Vilayeti Cezayir'in kuzeyinde yer alan bir vilayet.

<span class="mw-page-title-main">Cemile Buhayrad</span>

Cemile Buhayrad, Cezayirli kadın direnişçi ve halk kahramanı.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir'deki Yahudilerin tarihi</span>

Yahudiler ve Yahudiliğin Cezayir'de uzun bir geçmişi vardır fakat 20.yy'ın sonlarına doğru gelişen politik gerginlik sebebiyle ülkedeki Yahudi nüfusu tükenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1961 Paris Katliamı</span>

1961 Paris katliamı, 17 Ekim 1961 günü Paris'te Cezayir Bağımsızlık Savaşı sırasında gerçekleşen bir katliamdır. Paris polis müdürü Maurice Papon'un (1910-2007) talimatı üzerine Fransız polisi Ulusal Kurtuluş Cephesini destekleyen 30 bin kadar Cezayirli göstericiye saldırdı. 37 yıl boyunca katliamı inkâr eden Fransa hükûmeti 1998 yılında 40 kişinin ölümünü kabul etse de ölü sayısına ilişkin bazı tahminler 200'ün üzerine çıkmaktadır.

Soykırımların İnkârının Cezalandırılmasına İlişkin Yasa, Fransız Parlamentosu tarafından kabul edilen ancak Fransa Anayasa Konseyi tarafından "anayasaya aykırılık" gerekçesiyle iptal edilip yürürlüğe girmeyen yasa. Kısaca "inkâr yasası" olarak da anılan yasa, "Ermeni Soykırımı"nın varlığının inkâr edilmesi, aşağılanması ve önemsizleştirilmesi gibi davranışlarda bulunanların 1 yıl hapis ve/veya 45 bin avro para cezası ile mahkûm edilmesini öngörmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Georges Bidault</span> Fransız siyasetçi (1899 – 1983)

Georges Bidault, Fransız siyasetçi. II. Dünya Savaşı sırasında Fransız Direnişinde aktifti. Savaştan sonra, armée secrète'ye katılmadan önce çeşitli vesilelerle dışişleri bakanı ve başbakan olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Saadi Yacef</span>

Saadi Yacef, Cezayirli asker, aktivist ve oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Harkiler</span>

Harkiler ya da Harki, 1954-1962 Cezayir savaşı sırasında Fransız Silahlı Kuvvetleri adına görev yapan yardımcıyı ifade eder. Ayrıca, bağımsızlık savaşı sırasında Fransa'ya bağlılığını bildiren ve Cezayir'in bağımsızlığını istemeyen tüm Cezayirli Müslümanlar genellikle bu şekilde adlandırılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.