İçeriğe atla

Syzygium

Syzygium, doğal yaşam alanları Afrika ve Asya'nın tropik ve tropik altı bölgeleri ile adaları olan 1200-1800 farklı tür içeriyor olduğu için bitkiler âleminin en kalabalık odunsu çiçekli bitki cinsidir ve Mersingiller (Myrtaceae) familyası içinde sınıflanır.

Türler açısından en yoğun çeşitliliğe Malezya'dan kuzeydoğu Avustralya'ya uzanan kuşakta rastlanır ki, bu bölgede çoğu tür iyi bilinmediği gibi, pek çoğu da bilimsel olarak henüz sınıflanmamıştır. Örneğin Avustralya'da, genel olarak "çalı kirazı" (İngilizce: brush cherry) diye adlandırılan 52 tür bilinmektedir.

Syzygium türlerinin çoğu, çok yıllık ağaç ya da çalıdır. Çeşitli türler dikkat çekici parlak yaprakları için süs bitkisi olarak, bazı türler de genel olarak "gül elması" diye adlandırılıp taze yenilebilen ya da reçel ve marmalatlarda kullanılabilen meyveleri için tropikal bölgeler boyunca yetiştirilirler. Bunun sonucunda, bu türlerin bazılarının kimi ada ekosistemlerinde istilacı tür haline geldikleri görülmüştür. Ancak ekonomik açıdan en önemli tür, açılmamış çiçek tomurcukları önemli bir baharat olan Syzygium aromaticum, yani karanfildir.

Bilimsel sınıflandırma

Syzygium'un bilimsel sınıflandırılması şöyledir:

  • Âlem: Plantae (Bitkiler)
    • Klad: Anjiyospermler (Kapalı tohumlular)
      • Klad: Ödikotlar (İki Çenekliler)
        • Klad: Rozidler
          • Takım: Myrtales
            • Familya: Myrtaceae (Mersingiller)
              • Alt familya: Myrtoideae
                • Oymak: Syzygieae
                  • Cins: Syzygium

Eski adlandırmalar

Geçmişte Syzygium, yaklaşık 1000 kadar tür içeren Eugenia cinsi ile taksonomik olarak karıştırılmıştır. Günümüzde ise eskiden Eugenia olarak sınıflanmış pek çok tür Syzygium'a dahil edilmiştir ama örneğin bahçecilik uğraşılarında, bu türlerin hala eski adlarının kullanıldığına rastlanabilir.

Yine geçmişte, çeşitli Syzygium türlerinin sınıflandırılmasında kullanılmış pek çok başka cins adı aşağıda, ilgili uzmanların adlarıyla birlikte alfabetik olarak listelenmiştir:

  • Acicalyptus A.Gray
  • Acmena DC.
  • Acmenosperma Kausel
  • Anetholea Peter G.Wilson
  • Aphanomyrtus Miq.
  • Bostrychode (Miq.) O.Berg in C.F.P.von Martius & auct. suc. (eds.)
  • Caryophyllus L.
  • Cerocarpus Colebr. ex Hassk.
  • Cetra Noronha
  • Clavimyrtus Blume
  • Cleistocalyx Blume
  • Cupheanthus Seem.
  • Gaslondia Vieill.
  • Gelpkea Blume
  • Jambolifera Houtt.
  • Jambos Adans.
  • Jambosa DC. nom. illeg.
  • Leptomyrtus (Miq.) O.Berg in C.F.P.von Martius & auct. suc. (eds.)
  • Lomastelma Raf.
  • Macromyrtus Miq.
  • Macropsidium Blume
  • Malidra Raf.
  • Microjambosa Blume
  • Myrthoides Wolf
  • Opa Lour.
  • Pareugenia Turrill
  • Pseudoeugenia Scort.
  • Strongylocalyx Blume
  • Syllisium Endl.
  • Syllysium Meyen & Schauer
  • Tetraeugenia Merr.
  • Waterhousea B.Hyland
  • Xenodendron K.Schum. & Lauterb.

Yukarıdaki adlardan Acmena, Pseudoeugenia ve Waterhousea, her ne kadar kimi uzmanlarca Syzygium'a dahil edilen az sayıda tür içerseler de halen geçerli bitki cinsleridir.

Türler

Bazı önemli Syzygium türleri aşağıda listelenmiştir.

  • Syzygium anisatum
  • Syzygium aqueum
  • Syzygium aromaticum
  • Syzygium australe
  • Syzygium caryophyllatum (tip tür)
  • Syzygium cordatum
  • Syzygium cormiflorum
  • Syzygium corynanthum
  • Syzygium crebrinerve
  • Syzygium cumini
  • Syzygium curranii
  • Syzygium francisii
  • Syzygium fullagarii
  • Syzygium guineense
  • Syzygium hodgkinsoniae
  • Syzygium jambos
  • Syzygium luehmannii
  • Syzygium maire
  • Syzygium malaccense
  • Syzygium moorei
  • Syzygium oleosum
  • Syzygium paniculatum
  • Syzygium parameswaranii
  • Syzygium samarangense
  • Syzygium smithii
  • Syzygium syzygioides
  • Syzygium zeylanicum

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kültivar</span> İstenilen özelliklere sahip olduğu için seçilmiş bitki veya bitkiler topluluğu

Kültivar ya da kültürvaryete, istenilen bazı özellikleri nedeniyle seçilmiş ve bu özelliklerini çoğaltıldığında koruyan bitkidir. Kültivarların çoğu insan eliyle oluşturulmakla birlikte yabani doğada ortaya çıktıktan sonra seçilip yetiştirilen bazı az sayıda örnek de vardır. Kültivarlarda istenilen özellikler, örneğin süs bitkilerinde güzel renk ya da koku, çeşitli tarım ürünlerinde ürün artışı ya da hastalıklara direnç, ormancılıkta yüksek kereste kalitesi ve verimi olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Carl Linnaeus</span> İsveçli botanikçi, hekim ve zoolog (1707-1778)

Carl Linnaeus, İsveçli biyolog, hekim ve fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Kapalı tohumlular</span> bitkiler aleminin çoğunluğunu kapsayan bir şube

Kapalı tohumlular, çiçekli bitkiler, anjiyospermler veya bilimsel ismiyle Angiospermae ya da Magnoliophyta; 64 takım, 416 familya ve bilinen yaklaşık 13,000 cins ve 300,000 tür ile kara bitkilerinin en çeşitli grubunu oluştururlar. Açık tohumlu bitkiler gibi kapalı tohumlu bitkiler de tohum üreten bitkilerdir. Çiçeklerinin, tohumlarındaki endospermlerinin ve tohumlarını içeren meyvelerinin özellikleri ile açık tohumlulardan ayrılırlar. Etimolojik olarak anjiyosperm, bir kılıf içinde tohum üreten bir bitki, başka bir deyişle meyve veren bir bitki anlamına gelir. Terim, Yunanca angeion ve sperma ("tohum") kelimelerinden gelir.

<span class="mw-page-title-main">Protistler</span> bitki, hayvan ve mantar olmayan tüm ökaryotlar

Protistler, ayrışık (heterojen) bir canlı grubudur ve hayvan, bitki ya da mantar olarak değerlendirilemeyen ökaryot canlılardan oluşur. Protistler bilimsel sınıflandırma açısından âlem olarak değerlendirilse de tek soylu (monophyletic) değil, kısmi soylu (paraphyletic) bir gruptur. Protistler içinde değerlendirilen canlıların da görece basit yapılı ya da ileri düzeyde özelleşmiş dokuları olmayan olmak dışında ortak özellikleri pek yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Ökaryot</span> hücrelerinde bir çekirdek ve genellikle organeller içeren canlılar

Ökaryotlar, hücrelerinde bir çekirdek ve –genellikle– organeller içeren bir canlılar grubu olup, bilimsel sınıflandırmada arkeler ve bakterilerle beraber tüm canlıları kapsayan üç ana gruptan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Mangrov</span> Acı suda yetişen çalı

Mangrov, gelgit sonucu oluşan haliçlerde, tuzlu bataklıklarda ve çamurlu kıyılarda sık ormanlar oluşturan bazı ağaç ve çalı türlerine ve oluşturdukları ormanlara verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Lauraceae</span>

Lauraceae (Defnegiller). Laurales takımına ait bir bitki familyası.

<span class="mw-page-title-main">Keseli porsuğumsular</span>

Keseli porsuğumsular 21 türden oluşan bir keseli takımı. Çoğu kez İngilizce adından (Bandicoots) kaynaklanan bandikutlar adı'da kullanılır. Kelimenin kökeni Telugu dilinde bulunmakta ve domuz sıçanı anlamına gelmektedir. Bu ad eskiden Bandikut sıçanları (Bandicota) cinsi için kullanılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Deniz kuşu</span> Deniz ortamında yaşamaya adapte olmuş kuşlar

Deniz kuşları, deniz ortamına uyum sağlayarak yaşayan kuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Avustralasya</span>

Avustralasya; Avustralya, Yeni Zelanda, Yeni Gine adası ve Pasifik Okyanusu'ndaki komşu adaları kapsayan Okyanusya'da bir bölge. Terim ilk kez Charles de Brosses'nin Histoire des navigations aux terres australes (1756) adlı kitabında kullanılmıştır. Latincede "Asya'nın güneyi" anlamına gelen sözcük daha doğuda yer alan Polinezya ve güneydoğu Pasifik'i (Magellanica) dışarıda bırakan bölgeyi tanımlamaktadır. Kuzeydoğusunda yer alan Mikronezya'dan da ayrılan bölge, Hindistan'ın da yer aldığı Hint-Avustralya Levhası'nda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Surinam kirazı</span> Bitki türü

Surinam kirazı, mersingiller (Myrtaceae) familyasından bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Myrtaceae</span> Bitki familyası

Myrtaceae Myrtales takımına bağlı bir bitki familyasıdır. Bütün türleri herdem yeşil ağaçsı olup organik hidrosol bakımından zengindir.

<i>Leptospermum</i> bitki cinsi

Leptospermum kapalı tohumlular familyası Myrtaceae'de (mersingiller) sınıflandırılan bir bitki cinsidir. 80 ila 86 türü vardır ve türlerin çoğu Avustralya'ya endemiktir. Türlerin biri Yeni Zelanda'ya bir başkası da Malezya'ya kadar uzanır ve L. recurvum türü Malezya'ya endemiktir. Çalı ve küçük ağaç şeklinde bitkilerdir ve boyları 1 ila 8 m. arasındadır. Nadiren boyları 20 m'ye kadar ulaşabilir.

Biyolojik sınıflandırma sisteminde taksonomik seviye takson adı verilen bir grup canlının taksonomik hiyerarşi için göreceli olarak bulundukları sıradır. Taksonomik seviyeye örnek olarak tür, cins, familya, takım, sınıf, şube, âlem ve üst âlem verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Carl Meissner</span> İsviçreli bitki bilimci

Carl Daniel Friedrich Meissner, İsviçreli botanikçi. Bitki bilim mahlası Meisn.'dir.

<span class="mw-page-title-main">Ipomoeeae</span>

Ipomoeeae, Kahkahaçiçeğigiller familyasının bir oymağıdır. Tip cinsi Ipomoea'dır.

<span class="mw-page-title-main">Asma</span> asmagillerden, dalları çardak üzerine yayılan üzüm vb. bitkiler.

Vitis, çiçekli bitki Vitaceae familyasındaki asma bitkilerinin kabul edilen 79 türünün bir cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Primulaceae</span>

Primulaceae, Ericales takımına bağlı bir bitki familyasıdır.

Ankara karanfili veya bilimsel adıyla Dianthus ancyrensis, Caryophyllaceae (Karanfilgiller) familyasının Dianthus (Karanfil) cinsine ait bir türdür. Adını Ankara'dan alan tür, Türkiye'ye endemiktir.

Eskiden Bayer kodu olarak bilinen bir EPPO kodu, Avrupa ve Akdeniz Bitki Koruma Örgütü (EPPO) tarafından, tarım ve mahsul koruma için önemli olan organizmaları benzersiz şekilde tanımlamak için tasarlanmış bir sistemde kullanılan kodlanmış bir tanımlayıcıdır. EPPO kodları, hem bilimsel hem de yerel adlardan oluşan bir veritabanının temel bileşenidir. Başlangıçta Bayer Corporation tarafından başlatılmış olmasına rağmen, resmi kod listesi artık EPPO tarafından sağlanmaktadır.