İçeriğe atla

Synthronon

Aya İrini, apsis içine yerleştirilmiş synthronon görülebiliyor.

Synthronon (Eski Yunanca: Σύνθρονον, çoğul. Σύνθρονα Synthrona, yahut Σύνθρονο Synthrono) milattan sonra 5. yüzyıldan itibaren Bizans ve Doğu Hristiyan kiliselerinde ruhanilerin oturması için yapılmış yarım daire biçimli sıralara verilen isimdir. Çoğunlukla kilise apsisi içine inşa edildiği gibi, apsis önüne inşa edildiği farklı formları da bilinmektedir.

Günümüze sadece taşlardan inşa edilen örnekleri ulaşsa da synthrononların ahşaptan yapılmış örneklerinin de kullanıldığı ancak günümüze ulaşmadıkları düşünülmektedir. Bazen synthrononların merkezi başepiskoposa ayrılmaktadır.

Örnekler

Literatür

  • Lemma ‚Synthronon‘, in: The Oxford Dictionary of Byzantium, Bd. 3, ed. A. P. Kazhdan, Oxford University Press, New York 1991.
  • A. S. Megaw: Notes on Recent Work of the Byzantine Institute in Istanbul. In: Dumbarton Oaks Papers 17, 1963, S. 340.
  • Thomas F. Mathews: The Early Churches of Constantinople: Architecture and Liturgy. University Park, 1971, S. 143; 146–148; 150–152.
  • Michael Altripp: Überlegungen zum Synthronos der Hagia Sophia in Iznik/Nikaia. In: Byzantinische Zeitschrift 92, 1999, S. 448–454.
  • Michael Altripp: Beobachtungen zu Synthronoi und Kathedren in byzantinischen Kirchen Griechenlands. In: Bulletin de correspondance hellenique 124, 2000, S. 377–412.
  • Georgios B. Anturakes: Archaioi thronoi & palaiochristianika synthrona. Athen 2003.

Dini önemi üzerine

  • Thomas F. Mathews: The Early Churches of Constantinople: Architecture and Liturgy. University Park, 1971, S. 143; 146–148; 150–152.
  • K. E. McVey: The Domed Church as Microcosm: Literary Roots of an Architectural Symbol. In: Dumbarton Oaks Papers 37, 1983, S. 93.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fenari İsa Camii</span> İstanbul Fatihte bir cami

Fenari İsa Camii, Molla Fenari Camii ya da eski adıyla Lips Manastırı Kilisesi, İstanbul'da, eskiden Ortodoks kilisesi olarak kullanılırken Türklerin şehri ele geçirmesi ile birlikte camiye çevrilen bir ibadethanedir.

<span class="mw-page-title-main">Zeyrek Camii</span> Bizans İmparatorluğu dönemine ait dinî yapı

Zeyrek Camii veya Pantokrator Manastırı, İstanbul'un Fatih ilçesine bağlı Fazilet Sokağı'nda Haliç'e bakan büyük bir camidir. İki eski Bizans kilisesi ve birleştirilmiş bir şapelden oluşur ve Konstantinopolis'teki Orta Bizans mimarisinin en iyi örneğini temsil eder. Ayasofya'dan sonra İstanbul'da ayakta kalan en büyük Bizans dinî yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vefa Kilise Camii</span>

Molla Gürânî Câmii, Vefa Kilise Camii İstanbul'un Vefa semtinde, kiliseden camiye çevrilmiş bir dinî yapıdır. Kilise iken adı, Aziz Teodoros Kilisesi'dir.. Muhtemelen Aziz Theodoros'a adanmıştı. Kompleks, Bizans mimarisinin Komnenos ve Paleologos dönemlerine ait bir örneğidir. Vefa Kilise Camii Doğu Ortodoks kilisesi formunda olup Yunan haçı planına göre yapılmıştır. İstanbul'un fethi'nden sonra cami olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Saray</span>

Büyük Saray veya Kutsal Saray, Fatih yarımadasının güneydoğu ucunda kurulmuş, geniş Bizans İmparatorluğu'nun imparatorluk saray kompleksi. Bizans imparatorlarının kraliyet yerleşimi olarak 330 yılından 1081 yılına kadar hizmet etmiştir. 690 yıldan fazla imparatorluk yönetiminin merkezinde yer almıştır. Günümüze çok az kalıntısı kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kefeli Camii</span>

Kefevi Camii(ya da Kefevi Mescidi), eskiden Aziz Noel Baba Katolik Kilisesi veya Manuil Manastırı, İstanbul'un Fatih ilçesinde bulunan tarihi bir cami. Aslında 9 yüzyılda inşa edilen bir Bizans kilisesi iken Osmanlı padişahı IV. Murat döneminde, Recep Paşa tarafından 1630 yılında camiye çevrilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mese (Konstantinopolis)</span>

Mese Konstantinopolis şehrinin ana yolu ve Bizans İmparatorluğu'nda kullanılan protokol yoludur. Eski yol, Osmanlı Devleti'nde ve günümüzde Divanyolu Caddesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Antiohos Sarayı</span>

Antiohos Sarayı Konstantinopolis şehrinde bulunan 5. yüzyıl binası. Sarayın yapısı 1940 ve 1950'li yıllarda Hipodrom'a yakın yapılan kazılarda ortaya çıkarılmıştır, kalanların bazıları hala görülebilir durumdadır. 7. yüzyılda, sarayın bir parçası kiliseye çevrilmiştir. Bu bölüm kutsal emanet Hipodrom'un Azize Eufemia Emaneti olarak Palaiologus dönemi'ne kadar hizmet etmiştir.

Cyril Alexander Mango, Bizans İmparatorluğu'nun tarih, sanat ve mimarisi hakkında İngiliz uzman.

<span class="mw-page-title-main">Alexander Kazhdan</span> Sovyet tarihçi (1922 – 1997)

Alexander Petrovich Kazhdan, Sovyet-Amerikan Bizans uzmanı.

<span class="mw-page-title-main">Kız Kalesi (Mersin)</span> Mersinde bulunan tarihi kale

Kız Kalesi, Mersin'in Erdemli ilçesinde bulunan tarihî kale. Mersin merkeze uzaklığı yaklaşık 80 km' dir. Turistik belde Kızkalesi ismini bu tarihi kaleden alır. Kıyıdan yaklaşık 300 metre (980 ft) açıktadır. Adanın toplam alanı yaklaşık 15.000 metrekare (160.000 ft2) olup, kale bu alanın çoğunu kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Vasilyev (tarihçi)</span> Amerikalı tarihçi (1867 – 1953)

Aleksandr Aleksandroviç Vasilyev 20. yüzyılın ortalarında Bizans tarihi ve kültürünün en önde gelen otoritesi olarak kabul edilir. Bizans İmparatorluğu'nun Tarihi, Edward Gibbon ve Fyodor Uspenskiy tarafından yazılanlarla aynı olacak şekilde tüm Bizans tarihinin birkaç kapsamlı anlatımından biri olmaya devam etmektedir.

Mora Theması Güney Yunanistan'da Mora Yarımadası'nda kurulmuş Bizans İmparatorluğu theması. Yaklaşık 800 yılında kurulmuştur ve başkenti Korint'tir. Mora Yarımadası, Dördüncü Haçlı Seferinden sonra Latin Achaea Prensliği'nin kurulduğu 13. yüzyıl başlarına (1205) kadar Bizans kontrolünde kalmıştır.

Slobodan Ćurčić, Sırp kökenli Amerikalı bizantolog ve sanat tarihçisi.

<span class="mw-page-title-main">Edessalı Mateos</span> Edessa şehrinde yaşamış Ermeni tarihçi ve keşiş

Edessalı Mateos ya da Urfalı Mateos Edessa şehrinde yaşamış Ermeni tarihçi ve keşiş. Ay ve yıl vererek ve önemli bulduğu olayları kayıt altına aldığı, tarih kitabı olduğu kadar günlük olarak tutulmuş önemli kroniğini 12. yüzyılın ilk yarısında yazmıştır ve eserinde 952 ila 1128/1129 tarihlerini ele almıştır. 1162/1163 tarihine uzanan kroniğin devamı rahip Gregor tarafından tamamlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">VII. Ioannes (papa)</span> papa

Papa VII. Ioannes 1 Mart 705'ten ölümüne kadar Roma Piskoposu. Yunan etnik kökenli olup, Bizans papalarından biridir fakat İtalya'nın çoğunu yöneten Lombardlar ile, geri kalanını yöneten İmparator II. Justinianos'tan daha iyi ilişkileri vardı.

I. Athanasios 1289'dan 1293'e ve 1303'ten 1309'a kadar iki dönem Konstantinopolis Patriği olarak görev yapmıştır. Edirne'de doğmuş, Konstantinopolis'te ölmüştür. İmparator II. Andronikos tarafından patrik olarak seçildi, Konstantinopolis ve Roma Kiliselerinin yeniden birleşmesine karşı çıktı ve din adamları arasında muhalefeti uyandıran bir dini reform başlattı. 1293'te istifa etti ve 1303'te halkın desteğiyle yeniden göreve geldi. Birlik yanlısı dini hizip, onu 1310'un başlarında emekli olmaya zorladı.

<span class="mw-page-title-main">Çatılı Aziz Nikolas Kilisesi</span> Manastır

Çatılı Aziz Nikolas Kilisesi Kıbrıs, Kakopetria'da bulunan 11. yüzyıl Bizans manastırıdır. Kilise, 11. yüzyılda Kıbrıs'ta hayatta kalan tek Orta Bizans katholikon'udur. Çatılı Aziz Nikolaos Orta Bizans döneminden, 12. yüzyıl civarında Frank egemenliğinin başlangıcına kadar zenginleşmiştir. Frenk yönetiminden bu yana kilise açık kalmıştır, ancak küçük bir köy kilisesi ve haç yeri olarak hizmet etmiştir. Kilise, 1985 yılında UNESCO Dünya Mirası Alanı olarak etiketlenen Troödos Bölgesi'ndeki on Boyalı Kilise'den biridir.

<span class="mw-page-title-main">Beyazıt Kiliseleri</span>

Beyazıt Kiliseleri olarak tanımlanan, dört kiliseden oluşan yapı grubu, İstanbul'daki Bizans kiliselerindendir. Fatih ilçesi, Beyazıt semti, Balabanağa Mahallesinde, İstanbul Üniversitesi Beyazıt Kampüsü sınırları içinde bulunmuştur. Araştırmacılar tarafından A, B ve C Kiliseleri olarak adlandırılan yapılar Ordu Caddesi'nin kuzeyinde, Büyük Reşit Paşa Caddesi'nin doğusunda yer alan İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi binasının bulunduğu alanda, D Kilisesi olarak tanımlanan yapı ise, yaklaşık 200 m kuzeybatıda, Büyük Reşit Paşa Caddesi ile Vezneciler Caddesi kesişiminin güneyinde yer alan İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi binasının bulunduğu alanda ortaya çıkarılmıştır. Kiliseler Theodosius Forumu'nun hemen yakınında, Antik Mese yolunun kuzeyindedir.

<span class="mw-page-title-main">Bizans İmparatorluğu'nda tıp</span>

Bizans tıbbı, Bizans İmparatorluğu'nun yaklaşık MS 400 ile MS 1453 arası yaygın tıbbi uygulamalarını kapsar. Bizans tıbbı, Greko-Romen öncülleri tarafından geliştirilen bilgi temeli üzerine inşa edilmesiyle dikkate değerdir. Bizans tıbbı, antik çağlardan kalma tıbbi uygulamaları koruyarak İslam tıbbını etkiledi ve Rönesans döneminde Batı'nın tıbbın yeniden doğuşunu destekledi.

<span class="mw-page-title-main">Savranda Kalesi</span> Romalılardan kalma Savranda Kalesi, dikdörtgen biçimindedir, 12 burcu ve kulesi vardır

Savranda Kalesi, Türkiye'nin Osmaniye ilinde bulunan bir kaledir. Kilikya Ermeni Krallığı döneminde inşa edilmiş olup Adana'nın yaklaşık 115 km doğusunda yer almaktadır.