Sybota Deniz Muharebesi

Sybota Deniz Muharebesi, Korkyra (günümüzde Korfu) ile Korint arasında MÖ 433 yılında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Tukididis'e göre Grek kent devletleri arasında o tarihe kadar, en azından muharebeye katılan gemi sayısı yönünden en geniş çaplı deniz muharebesidir.^[6] Sybota Deniz Muharebesi'nin bu ünü, iki yıl sonra patlak verecek olan Peloponez Savaşı'nın bazı deniz muharebeleriyle gölgede bırakılacaktır.^[7] Muharebenin bir başka yönden önemi, Peloponez Savaşı'na yol açan en başta gelen olay olarak kabul edilmesidir.^[8] Muharebe, Peloponez Savaşı'nın (MÖ 431 - 404) bir muharebesi olmamakla birlikte sırf bu nedenle Peloponez Savaşı ile ilişkilendirilir.

Korkyra eski bir Korint kolonisi olmakla birlikte daha uzun süre Korint etkisi altında kalmamaya karar vermesi dolayısıyla Korint'le bir çekişme içindeydi. Bu çekişmeler Sybota Deniz Muharebesi'yle devam etmiştir. Muharebe, MÖ 433 yılının eylül ayında, Korfu Adası'nın karşı kıyısında gerçekleşmiş ve küçük bir Atina filosunun desteğindeki Korkyra donanmasının ağır kayıplarıyla sonuçlanmıştır. Aynı gün yeniden muharebeye girmek üzere Korfu'ya ilerleyen Korint donanması, takviye olarak gönderilen 20 Atina gemisini görünce geri çekilmiştir.

İlirya sahilindeki Epidamnos (günümüzde Dıraç), MÖ 627 yılında Korkyralı göçmenler tarafından kurulmuş bir kolonidir.^[9][10] Ancak Korkyra'nın da bir Korint kolonisi olması dolayısıyla Epidamnos resmi olarak kuruluşu Korint tarafından sağlanan bir koloni sayılıyordu.^[8] Yine de kent, Korint'le Korkyra'nın ilişkilerini bozmuş, MÖ 435 - 431 yılları arasında yaşanan Korint – Korkyra Savaşı'na yol açmıştır.^[8]

Savaştan kısa bir süre önce Epidamnos'daki demokrasi isteyen gruplar iktidarı ele geçirmiş ve aristokratları kentten sürmüştür. Sürülen bu aristokratlar, çevredeki İliryalılarla birlikte kente saldırılar düzenlemeye başladılar. Her iki taraf da Korkyra'dan yardım istedi fakat demokratlar bir karşılık elde edemeyince Korint'e yöneldiler. Korint yeni göçmenler ve askeri destek sağladı. Bunun üzerine Epidamnos, MÖ 435 yılında Korkyra kuvvetleri tarafından kuşatıldı. Korint'in kuşatmayı kırmak için gönderdiği donanma aynı yıl Leucimme Deniz Muharebesi'nde yenilgiye uğramıştır. Aynı gün Epidamnos da teslim oldu.^[8]

Korint bu yenilgi üzerine güçlü bir donanma inşa etmek ve müttefikler edinmek üzere harekete geçmişti.^[8] Bunu öğrenen Korkyralılar MÖ 433 yılı başlarında Atina'ya elçiler göndererek yardım istemişlerdir.^[4] Atina ittifak önerisini kabul edecekti, bir bakıma stratejik olarak kabul etmesi gerekiyordu. Çünkü Korint eninde sonunda oldukça güçlü bir donanma olan Korkyra donanmasını ele geçirecekti ve bu durumda Atina'nın deniz üstünlüğüne meydan okuyabilecek bir donanmaya sahip olacaktı.^[4] Bu durum ise Atina'nın yaygın deniz ticaret ağının tehdit altında olması anlamına geliyordu. Diğer yandan Korkyra'nın, İtalya ve Sicilya'ya uzanan deniz ticaret yolu üzerinde, sahillere uğrayarak ticaret yapılabilecek bir hat üzerinde olması da Atinalı tüccar için son derece cazip bir konumdaydı.^[11] Ancak Korint'le ve dolayısıyla Peloponez Birliği ile ilişkilerin bozulması istenmezdi. Aksi bir tutum, MÖ 446 yılında imzalanan ve I. Peloponez Savaşı'nı sona erdiren Otuz Yıl Barışı'nı çiğnemek olacaktır. Bir orta yol bulunarak Korkyra'ya, sadece savunma amaçlı bir ittifak önerilmiştir. Bu ittifak tarzı Grek dünyası için yeni bir ittifak anlayışı getirmiştir.^[4] Tukididis'e göre bu andan itibaren Peloponez Birliği ile bir savaşın kapıda olduğu Atina'da açıka hissediliyordu, mesele artık bunun ne zaman başlayacağıydı.^[11]

Atina, yardım için adaya on trireme göndermiştir. Filoya Kimon'un oğlu Lacedaimonius, Diotimus ve Proteas komuta etmektedir.^[12] Bu küçük filoya verilen talimat, Korint donanması karaya asker çıkarmak üzere adaya yaklaşmadıkça, diğer ifadeyle doğrudan doğruya Korfu Adası'na saldırmadıkça muharebeye kesinlikle girmemek yönündedir. Ancak bu olursa muharebeye girilecektir.^[12] Bu talimat, Otuz Yıl Barışı'nı ihlal etmekten kaçınmak içindi.^[12]

Korint ise 90 trireme çıkarmıştır. Diğer müttefiklerden gelen 50 savaş gemisiyle birlikte 150 gemilik bir donanma harekete geçirilmiştir.^[3] Müttefiklerden gelen gemiler ise Elis'den on, Megara'dan 12, Leucas'dan (günümüzde Lefkada) 10, Anactorium (günümüzde Anaktorio) 1 ve Ambracia'dan 27 savaş gemisidir. Her kentin filosuna kendi amiralleri komuta etmektedir.^[3] Korint donanması ise Xenoclides ve dört yardımcısının komutası altındadır. Tüm donanma Leucas'tan denize açılmıştır.^[3] Daha sonra Yunanistan anakarasının batı kıyısındaki (Sybota'nın güneyinde) Thesprotis (günümüzde Tesprotya) sahilinde demirlenmiş ve kamp kurulmuştur.^[3]

Korint donanması'nın bu şekilde yaklaşması üzerine 110 gemiden oluşan Korkyra donanması, on Atina gemisiyle birlikte Korkyra'nın güneydoğusunda, Yunanistan kıyısındaki Sybota (günümüzde Syvota) açığınıdaki adalarda üslenmiştir. Korkyra donanmasına Meikiades, Aisimides, and Eurybatus adlarındaki amiraller komuta etmektedir.^[2] Bu arada Korkyra kara unsurlarına Zacynthus (günümüzde Zakintos Adası'ndan bin hoplit katılmıştır.^[2]

Korint donanması ise üç gün boyunca savaş hazırlıklarını sürdürüp dördüncü günün şafağında Sybota'ya doğru harekete geçmiştir.^[13] Burada Yunanistan'la Korfu Adası arasındaki mesafe kabaca beş deniz milidir, deniz muharebesi manevralarını uygulamak için yeterince geniştir.^[8] İki taraf arasında görsel temas sağlandığında derhal savaş düzeni alınmıştır.^[13] Korkyra donanmasında sağ kanat Atina gemileri tarafından oluşmaktadır. Savaş hattının diğer kesimi ise Korkyralı üç amiralin komutası altında üç muharebe grubu olarak düzenlenmiştir.^[13] Korint donanması ise sağ kanada Megara ve Ambracia filoları, merkezde diğer müttefik gemileri, sol kanatta ise Korint gemileri olmak üzere savaş düzeni almıştır. Dolayısıyla donanmadaki en seçkin unsurlar Atina ve Korkyra sağ kanadı karşısında savaş düzeni almışlardır.^[13]

Atina filosu komutanları, aldıkları talimatların baskısıyla muharebeye girmekten kaçınmışlardır.^[14] Buna rağmen Korint sağ kanadında Korkyra sol kanadı gemileri etkili oldu ve bu kesimi bozarak geri atmayı başardı. Ancak buradaki yirmi gemi, bir çevirme manevrası yaparak düşmanlarının merkezine saldırmak yerine, sahile ilerleyip Korint kampını yağmalayıp ateşe verdiler.^[14] Sonuç olarak bu kesimde Korkyralılar galip gelmiştir.^[14] Fakat Korint donanması, en seçkin unsurlarının yer aldığı kendi sol kanatlarında kesin bir başarı kazandılar. Zaten muharebenin başında sayısal üstünlüklkeri vardı. Muharebe sırasında 20 Korkyra gemisinin bölgeden ayrılmasıyla bu sayısal üstünlük iyice güçlenmişti.^[14] Korkyra gemilerinin bu kesimde zor duruma düştüğünün, geri çekilmeye başladıklarının ve Korint gemilerinin onları sıkıştırdığının görülmesi üzerine Atinalı komutanlar filoyu muharebeye sokmuşlardır.^[14] Ancak bu bile durumu kurtarmaya yetmemiştir.^[8] Sonunda Korkyra ve Atina gemileri kara yönünde çekildiler. Korint donanması onları izlememiş, bunun yerine yaralılarını ve ölülerini sudan çıkarmaya koyulmuştur. Korint amiralliğinin bu tutumu Antik Grek savaşlarında galip gelen tarafın alışageldik tutumu olarak bilinir.^[8]

Korint donanması kurtarma işini tamamladıktan sonra kuzeye doğru ilerlerken Korkyra ve Atina komutanlığı, Krofu Adası'na bir çıkarma yapılacağını düşünerek hızla önleyici bir saldırı hazırlığına girişmiştir. Muharebe yeniden başlayacakken Korint donanmasınca güneyden yaklaşan 20 Atina savaş gemisi tespit edildi.^[6] Bu gemilerin görülmesi üzerine Korint donanması birdenbire tornistan etmiştir. Korint amiralliği, bu gemilerin, bölgeye takviye olarak gönderilen esas Atina filosunun öncü kuvvetleri olarak düşünmüştür. Bu endişeyle saldırıyı iptal ederek Sybota üzerine çekildiler. Muharebenin ilk günü bu şekilde sona ermiştir.^[8][15]

Tukididis'e göre her iki tarafın da uyguladığı taktik, düşman gemilerini mahmuzlayıp batırmaktan çok bordalamaya ve düşman gemisine asker çıkarıp ele geçirmeye dayanıyordu. Dolayısıyla düşman hattını yarmak gibi taktik uygulamalara gidilmemiş, gemiler üzerinde göğüs göğüse savaşarak sonuç aranmıştır. Buna uygun olarak da zaten her iki tarafta gemilerin güvertesinde çok sayıda hoplit, okçu ve mızrakçı bulunmaktadır.^[14]

Muharebenin sonunda Korkyra donanmasından 70 gemi kaybedilmiştir. Donanma, Sybota'daki üsse değil, Korfu Adası güneyine çekildi.^[4] Korint ve müttefikleri ise ölü ve sağ kalanları toplarken "düşman" mürettebatı da öldürdüler. Tukididis bu arada kendi adamlarından bazılarını da yanlışlık sonucu öldürdüklerini yazmaktadır.^[6]

Geceyi Sybota'da geçiren Korint donanması her ne kadar Korkyra donanmasının büyük kısmını imha ettiyse de, bu açık bir galibiyet sayılsa da,^[7] gün sona ermeden başarılarını devam ettirememiştir.^[4] Muharebenin ertesi günü de Korint amiralliği yeniden muharebeye girme konusunda çok azimli değildir. Denize açılıp kesin sonuç aramak yerine beklemeyi tercih etmiştir.^[16] Diğer yanda muharebe edebilecek durumdaki Korkyra gemileriyle 30 Atina gemisi Sybota'ya hareket ettiler.^[16] Tukididis'in verdiği rakamlardan hareketle, Korkyra – Atina donanmasında ilk günün kayıpları ve Atina takviyeleri ile 70 gemi, Korint donanmasında ise 120 gemi olmalıdır.

Korkyra – Atina donanmasının bölgeye girdiğini gören Korint donanması açık denize çıkıp sadece savaş düzeni almış, ancak saldırıya geçmemiştir. Tukididis bunun nedenlerini Atina takviyesi, ele geçen tutsakları elde tutmak ve gemileri onarmak isteği ile doğrudan Atina filosuyla girilecek bir çatışmanın barışı ihlal olacağından çekinmek olarak açıklamaktadır.^[16] Bütün bu düşüncelerin sonucunda Korint amiralliği Atinalılara elçiler göndermeye karar vermiştir. Görüşmelerde Korintliler Atinalıları savaşı başlatmak ve böylelikle barışı ihlal etmekle suçlarken Atinalılar da Korkyralıların müttefikleri olduğunu, onlara saldırarak asıl Korint'in savaş başlattığını ve barışı ihlal ettiğini ileri sürmüştür.^[17] Bu durumda görüşmelerden herhangi bir sonuç doğmamış ve Korint donanması geri dönmüştür.^[18]

• Peloponez Savaşı

• Birkaç hava fotoğrafı 18 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Genel

Özel

• Tukididis, The Peloponnisian War 28 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• historyofwar 16 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• The Naval Battle of Sybota 15 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Livius.org