Swadesh listesi (/ˈswɑːdɛʃ/), leksikostatistik amacına yönelik evrensel kavramların derlemesidir. Swadesh listesinin bir dizi dile çevrilmesi, araştırmacıların bu dillerin birbiriyle olan ilişkisini ölçmesine olanak tanır. Swadesh listesi, dilbilimci Morris Swadesh'in adını almıştır. Leksikostatistikte (dillerin soyağacıyla ilgili akrabalığının nicel değerlendirmesi) ve glottokronolojide (dil farklılığının tarihlenmesi) kullanılır. Birkaç farklı liste olduğundan, bazı yazarlar "Swadesh listelerine" de atıfta bulunmaktadır.

Köken olarak, Swadesh listelerindeki kelimeler, "kararlılık"larına bakılmaksızın, mümkün olduğu kadar çok dilde evrensel, kültürel olarak bağımsız kullanılabilirlikleri nedeniyle seçilmiştir. Bununla birlikte, dil değişikliği altında ortaya çıkan "evrensel" sözcük dağarcığı listesinin kararlılığı ve bu gerçeğin glottokronoloji amaçları için potansiyel kullanımı, aralarında Marisa Lohr 1999, 2000'in de bulunduğu çok sayıda yazar tarafından analiz edilmiştir.

Swadesh listesi, Morris Swadesh tarafından sezgilerine dayanarak bir araya getirilmiştir. Dolgopolsky listesi (1964) veya Leipzig-Jakarta listesi (2009) gibi daha yeni benzer listeler, birçok farklı dilden gelen sistematik verilere dayanmaktadır, ancak bunlar henüz Swadesh listesi kadar yaygın olarak bilinmemekte ve yaygın olarak kullanılmamaktadır.

Leksikostatistik listeleri, leksikostatistikte dillerin alt gruplarını tanımlamak için ve glottokronolojide "ağaçtaki dallanma noktaları için tarihler sağlamak" için kullanılır. Listedeki aynı kökenli sözcükleri tanımlama (ve sayısını sayma) görevi önemsiz olmaktan uzaktır ve çoğu zaman tartışmaya tabidir, çünkü aynı kökenli kelimelerin benzer görünmeleri gerekmez ve aynı kökenli sözcüklerin tanınması, ilgili dillerin ses yasalarının bilinmesini gerektirir.

Swadesh'in nihai listesi 1971'de yayınlandığı şekliyle 100 kavram içermektedir. Kavramların açıklamaları Swadesh 1952'de veya bir hançerle belirtildiği şekliyle Swadesh 1955'te bulunabilir.

1. ben (1.tekil kişi zamiri)
2. sen (2. tekil kişi zamiri; 1952 thou & ye)
3. biz (1955: kapsayıcı(inclusive) )
4. bu
5. şu
6. kim? (“?” 1971'de yok)
7. ne? (“?” 1971'de yok)
8. değil, -ma
9. hepsi (bir sayıda)
10. çok
11. bir
12. iki
13. büyük
14. uzun (geniş anlamı yok)
15. küçük
16. kadın
17. adam (yetişkin erkek insan)
18. kişi (tek insan)
19. balık (isim)
20. kuş
21. köpek
22. pire
23. ağaç (kütük anlamı yok)
24. tohum (isim)
25. yaprak (botanik)
26. kök (botanik)
27. kabuk (bir ağacın)
28. deri (1952: insanın)
29. et (1952 et)
30. kan
31. kemik
32. yağ (1952: yağ, organik madde)
33. yumurta
34. boynuz (bir boğanın., 1952'de yok)^†
35. kuyruk
36. tüy
37. saç (insan kafasındaki)
38. kafa,baş (anatomik)
39. kulak
40. göz
41. burun
42. ağız
43. diş (azı dişi değil, öndeki diş)
44. dil (anatomik)
45. pençe (1952'de yok)^†
46. ayak (bacak anlamı yok)
47. diz (1952'de yok)^†
48. el
49. göbek (karın, bedenin aşağı kısmı)
50. boyun (ense anlamı yok)
51. göğüs (kadının; 1955 meme)^†
52. kalp
53. karaciğer
54. içmek (fiil)
55. yemek (fiil)
56. ısırmak (fiil)
57. görmek (fiil)
58. duymak (fiil)
59. bilmek (olgu)
60. uyumak (fiil)
61. ölmek (fiil)
62. öldürmek (fiil)
63. yüzmek (fiil)
64. uçmak (fiil)
65. yürümek (fiil)
66. gelmek (fiil)
67. uzanmak (kenara uzanmak, yaslanmak)
68. oturmak (fiil)
69. ayağa kalkmak (fiil)
70. vermek (fiil)
71. demek (fiil)^†
72. güneş
73. ay (1952'de yok)^†
74. yıldız
75. su (isim)
76. yağmur (isim, 1952'de fiil)
77. taş
78. kum
79. toprak (toprak)
80. bulut (sis anlamı yok)
81. duman (isim, bir ateşin dumanı)
82. ateş
83. kül (es)
84. yanmak (geçişsiz fiil)
85. yol (1952 yol, patika, cadde anlamı yok)
86. dağ(tepe anlamı yok)
87. kırmızı (renk)
88. yeşil (renk)
89. sarı (renk)
90. beyaz (renk)
91. siyah (renk)
92. gece
93. sıcak (sıfat; 1952 ılık, havaya ait nitelik)
94. soğuk (havanın soğukluğu)
95. dolu^†
96. yeni
97. iyi
98. yuvarlak (1952'de yok)^†
99. kuru (madde)
100. isim