Svetlıy - Turkipedia

Svetlıy

Svetlıy
Koordinatlar: 46°00′59″K 28°33′58″D / 46.01639°K 28.56611°D / 46.01639; 28.56611
Ülke	Moldova
Özerk Bölge	Gagavuzya
Nüfus (2004)
• Toplam	2.271
Zaman dilimi	UTC+02.00

Svetlıy (Gagavuzca: Svetlıy), Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komündür. Alexeevca ve Svetlıy adlı iki köyden oluşur. 2004 yılı nüfus sayımına göre Svetlîi'nin nüfusu 2.271 kişidir.^[1] Gagavuz toplam 805. Azınlıkların 326'sı Moldovalı, 235'i Rus, 319'u Ukraynalı, 549'u Bulgar, 1'i Polonyalı, 3'ü Roman ve 33'ü diğer milletlerden oluşuyordu. Aynı nüfus sayımında Alekseevca'da 388 kişi vardı.^[1] Gagauz toplam 130. Azınlıkların 75'i Moldovalı, 36'sı Bulgar, 49'u Rus, 92'si Ukraynalı ve 6'sı 'diğer milletlerden' oluşuyordu.

Svetlîi'nin coğrafi koordinatları 46° 0' 37" Kuzey, 28° 39' 46" Doğu'dur. Alekseevca'nınkiler 46° 1' 35" Kuzey, 28° 34' 3" Doğu.

Svetlıy'ın Tarihi

1913 yılında, 21 yerleşimciden oluşan ilk grup, toprakları bugünkü Chioselia'dan Balaban'a kadar Ialpug Nehri'nin sağ kıyısında bulunan zengin toprak sahipleri Alfred Schlenger ve Julia Schponer'in dul eşi 25 ila 50 dönümlük arazi satın aldı. Daha sonraki yıllarda (1920'ler-1930'lar) başka Alman sömürgeciler de geldi. Köyün ilk kurucuları şunlardı:

Immanuel Schottle,
Daniel Scheible,
Friedrich Heer,
Christian Höfel,
Georg Schiwa,
Johann Seitz,
Heinrich Müller,
Hristiyan Getz,
Johann Weestz,
Adam Kohlbach et al.

Almanlar 2-3 aile için tasarlanmış büyük evler inşa etti. Evler yanmış tuğlalardan yapılmış ve kırmızı kiremitlerle kaplanmıştır. Bugün Svetlıy'da bu türden sadece iki ev korunmuştur. Tarlalardaki zengin Almanlar, Kazayak, Kongaz, Corten, Cealîc, Samurza gibi komşu köylerdeki fakirleri kandırdılar. 1940'lara gelindiğinde 42 ev inşa edildi.

Besarabya'nın güneyindeki elverişli iklim koşulları ve zengin, verimli toprak, Alman sömürgecilerin ekonomik faaliyetlerini belirledi. Bu çiftçilik bağcılık, kavun yetiştiriciliği, kış bitkileri yetiştiriciliği, ayçiçeği, keten, kenevir ve sığır yetiştiriciliğidir.

Deneviţa Nouǎ köyünde Sovyet iktidarının yeniden tesis edilmesinin ardından, Kongaz bölgesinin yukarıda belirtilen noktalarından oluşan bir köy konseyi oluşturuldu ve Alekseevca köyünde bir motorlu traktör istasyonu ve kolektif çiftlik kuruldu. Savaşın başlamasıyla birlikte köy meclisi, motorlu traktör istasyonu ve kolektif çiftlik tasfiye edildi. Ekim 1944'te, modern Moldova topraklarının SSCB'ye yeniden girmesinden sonra, köydeki eski "28 Haziran" kolektif çiftliği temelinde Deneviţa devlet çiftliği kuruldu. Buraya, “28 Haziran” kolektif çiftliğinin eski çalışanları da dahil olmak üzere Deneviţa, Alexeevca ve Corten Nou yerleşimlerinin sakinleri tarafından girildi.

5 Mart 1995'te Gagauz Özerk Bölgesi'ne (Gagavuz Yeri) katılma konusunda yapılan ulusal referandumda Svetlıy ve Alekseevca köylerinin sakinleri yeni bir birliğe katılma yönünde oy kullandı. Bir zamanlar Svetlıy belediye başkanlığının idari bağlılığının bir parçası olan Corten Nou köyü, Taraclia ilçesinin idari bağlılığı altında kaldı. Yerleşimlerin inşası ve gelişmesi sonucunda Svetlıy köyü ve Corten Nou köyü 1960'lı yıllara kadar tek bir yerleşim yerinde birleşti. Zamanla etnik Bulgarların yaşadığı eski Corten Nou köyü, Svetlıy köyünün sokaklarından biri haline geldi ve adını Georgi Dimitrov'dan aldı, ancak şimdi yine Svetlıy'dan farklı olarak ayrı bir köy.

Kaynakça

^ ^a ^b Statistica Moldovei.

Gagavuzya
Belediyeler	Komrat · Çadır Lunga
Şehirler	Valkaneş
Komünler	Avdarma · Baurçu · Beșalma · Beşgöz · Bucak · Kırbaalı · Kazayak · Kiriyet · Başküü · Çok Meydan · Çöşmäküü · Köseli Rus · Kongaz · Kongazçık Yukarkı · Kıpçak · Kırlannar · Dezgincä · Tülüküü · Parapontika · Haydar · Coltay · Svetlıy · Tomay

İlgili Araştırma Makaleleri

Moldova veya resmî adıyla Moldova Cumhuriyeti, Doğu Avrupa'da yer alan Ukrayna ile Romanya arasında kalan bir ülkedir. Başkenti Kişinev'dir ve 1991 yılında SSCB'nin dağılmasının ardından bağımsızlığını kazanmıştır. İçinden Prut ve Dinyester nehirleri geçmektedir. Dinyester Nehri'nin doğu kıyısını bir şerit hâlinde kapsayan bölgede tek taraflı bağımsızlığını ilan eden de facto bir cumhuriyet olan Transdinyester bulunur.

Peçenekler veya Beçenekler, Göktürk Devleti'nin yıkılmasıyla birlikte ana yurtları olan Batı Sibirya'dan ayrılarak geldikleri Volga ve Ural Nehri arasındaki bölgeyi merkez edip oradan da Kuzey Kafkasya, Karadeniz, Doğu Avrupa ve Balkanlar'a akınlar düzenleyen göçebe Türk halkı.

Gagavuzya veya Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi, Moldova'ya bağlı bir özerk devlet. Ülkeye ismini veren Gagavuzlar, Oğuz Türkü kökenlidir ve Gagavuz kelimesinin Gök-oğuzdan türediği düşünülmektedir.

Sovyetler Birliği ekonomisi, Sovyetler Birliği'nin ekonomik yapısını tanımlar. Merkezi sosyalist planlamaya dayalı bir ekonomiye sahip olan SSCB'nin ekonomik temelini üretim araçlarının sosyalist mülkiyeti oluşturur. Tüm üretimin kamusal mülkiyette olduğu sistemde yatırımlar da merkezi planlama uyarınca devlet tarafından yapılırdı. İşsizlik ve enflasyon olmayan bu ekonomik sistemin özellikle son yirmi yıllık döneminde yolsuzluk ve durgunluk yaşandığına dair eleştiriler bulunmaktadır.

Transdinyester Moldova Cumhuriyeti, Moldova içinde tek taraflı bağımsızlığını ilan eden De facto bir cumhuriyettir. Ülkenin ismi Rumencede “Dinyester Nehrinin Ötesi” anlamına gelir. Kendi siyasi yapısı, meclisi, ordusu, polisi ve posta sistemi olan bölge, Birleşmiş Milletler üyesi hiçbir devlet tarafından tanınmamaktadır. Avrupa'daki son sosyalist cumhuriyettir. Güney Osetya ve Abhazya tarafından tanınmaktadır.

Çok Meydan, Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'ne bağlı bir komün ve köydür. 2004 nüfus sayımı, komünü 3.926 kişilik bir nüfusa sahip olarak sıraladı. Nüfus sayımında 3.657 Gagavuz vardı. Azınlıklar arasında 149 Moldovalı, 45 Rus, 33 Ukraynalı, 14 Bulgar ve 16 Roman vardı.

Kongaz Moldova Cumhuriyeti'nde bulunan Gagauz Özerk Bölgesi'nin bir komünü ve köydür. 2004 yılında yapılan nüfus sayımına göre komünün nüfusu 12.327 kişidir Bunun 11.849'u Gagavuzdur ve geri kalan azınlık nüfusu ise 149 Moldovalı, 128 Rus, 91 Ukraynalı ve 62 Bulgar oluşturmaktadır.

Avdarma Moldova Cumhuriyetine bağlıGagauz Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komün ve köydür. 2004 nüfus sayımına göre komün, 3.564 kişilik bir nüfusa sahiptir. Sakinlerin 3.356'sı Gagavuzlar oluştururken; geriye kalan azınlık nüfus dağılımını ise 47 Rus, 43 Ukraynalı, 42 Moldovalı, 32 Bulgar ve 25 Çingene oluşturmaktadır. Köydeki Tarih ve Etnografya Müzesi 2011 yılında açılmıştır.

Baurçu Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde yer alan bir komün ve köydür, Çadır Lunga şehrinin 12 km batısında bulunur. Burası Kongaz ve Kıpçak'tan sonra Gagavuzya'nın üçüncü büyük köyüdür. 2004 nüfus sayımına göre Baurçu'da 8.783 kişi yaşıyordu.

Bucak, Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komün ve köydür. 2004 nüfus sayımında komün, 1.525 kişilik bir nüfusa sahip olarak listelendi. Nüfusunun 942'si Gagavuz'dur. Azınlıkların 305'i Moldovalı, 115'i Rus, 85'i Ukraynalı, 56'sı Bulgar, 4'ü Romandı. Bucak'ın rakımı 43 metredir.

Kazayak, Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komün ve köydür. 2004 nüfus sayımı, komünün 7.043 kişilik bir nüfusa sahip olduğunu listeledi. Toplam 6.796 Gagavuz çoğunluğu oluştururken, azınlıkların 56'sı Moldovalı, 53'ü Rus, 36'sı Ukraynalı, 68'i Bulgar ve 34'ü diğer milletlerden oluşuyordu.

Köseli Rus, Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komün ve köydür. 2004 yılı nüfus sayımında komün 735 kişilik bir nüfusa sahip olarak listelendi. Gagauzlar toplam 185. Diğer etnik gruplar arasında 266 Moldovalı, 23 Rus, 202 Ukraynalı, 51 Bulgar, 4 Romen ve 2 Çingene yer alıyor.

Kiriyet Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komün ve köydür. 2004 yılı nüfus sayımında toplam nüfusu 2,498 kişi olarak belirlenmiştir. 2,312 Gagavuz çoğunluğu oluştururken, azınlık halk 54 Moldovalı, 35 Rus, 32 Ukraynalı, 37 Bulgar and 18 Çingene'den oluşmaktaydı.

Başküü, Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komün ve köydür. 2004 nüfus sayımı, komünün 6.861 kişilik bir nüfusa sahip olduğunu listeledi. Gagavuzlar toplam 3.128, Bulgarlar 3.326. Azınlıkların 156'sı Moldovalı, 119'u Rus, 98'i Ukraynalı, 1'i Çingene, 9'u Roman ve 24'ü diğer milletlerden oluşuyordu.

Kıpçak, Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komün ve köydür. 2004 nüfus sayımında komünün 9.551 kişilik bir nüfusa sahip olarak listelendi. Çoğunluğu oluşturan Gagauzlar toplam 9.068 kişi. Azınlıkların ise 110'u Moldovalı, 97'si Rus, 71'i Ukraynalı, 144'ü Bulgar ve 33'ü Roman'dı.

Kırlannar, Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komün ve köydür. 2004 nüfus sayımında komünün 989 kişilik bir nüfusa sahip olduğu listelendi. Çoğunluğu oluşturan Gagavuzlar toplam 944 kişi. Azınlıklar arasında 11 Bulgar, 22 Moldovalı, 4 Rus, 7 Ukraynalı ve 1 'diğer vatandaşlık' vardı.

Dezgincä, Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komün ve köydür. 2004 nüfus sayımında komünün 5.252 kişilik bir nüfusa sahip olduğunu listelendi. Çoğunluğu oluşturan Gagavuzların toplamı 4.963 kişi. Azınlıklar arasında ise 158 Moldovalı, 67 Rus, 33 Ukraynalı, 14 Bulgar ve 2 Polonyalı yer alıyor.

Parapontika, Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komün ve köydür. 2004 nüfus sayımı, komünün 1.008 kişilik bir nüfusa sahip olduğunu listeledi. Gagauzlar toplam 282. Azınlıklar arasında 59 Moldovalı, 60 Rus, 583 Ukraynalı, 17 Bulgar ve 3 Roman yer alıyor.

Coltay, Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komün ve köydür. 2004 nüfus sayımı, komünün 2.278 kişilik bir nüfusa sahip olduğunu listeledi. Gagavuzlar toplam 2.187. Azınlıklar arasında 158 Moldovalı, 67 Rus, 33 Ukraynalı, 14 Bulgar, 2 Polonyalı ve 1 Yahudi yer alıyordu.

Tomay, Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komün ve köydür. 2004 nüfus sayımı, komünün 5.014 kişilik bir nüfusa sahip olduğunu listeledi. Köyün sakinlerinin 4.767'si Gagavuz'du. Azınlıklar arasında 36 Moldovalı, 80 Rus, 46 Ukraynalı, 37 Bulgar, 28 Roman ve 20 diğer etnik köken yer alıyordu.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.