İçeriğe atla

Svetitshoveli Katedrali

Koordinatlar: 41°50′32″K 44°43′16″D / 41.84222°K 44.72111°D / 41.84222; 44.72111
Svetitshoveli Katedrali
Katedralin görünümü, 2023
Harita
Temel bilgiler
KonumMtsheta, Mtsheta-Mtianeti, GürcistanGürcistan
Koordinatlar41°50′32″K 44°43′16″D / 41.84222°K 44.72111°D / 41.84222; 44.72111
İnançGürcü Ortodoks Kilisesi
DurumEtkin
Mimari
Mimar(lar)Arsukisdze
Mimari biçimKatedral
İnşaat başlangıcı1010
Tamamlanma1029

Svetitshoveli Katedrali, (Gürcüce: სვეტიცხოვლის საკათედრო ტაძარი; translit.: "svet'itsh'ovelis sak'at'edro t'adzari"), Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in kuzeybatısında yer alan Mtsheta tarihi kentinde bulunan bir Gürcü Ortodoks katedralidir. Erken Orta Çağa ait bir eser olan Svetitshoveli, UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine dahil edilmiştir. Halen Tiflis'teki Üçleme Katedrali'nden sonra ikinci en büyük kilise binasıdır.

Mesih'in abasının defnedildiği yer olarak bilinen Svetitshoveli, uzun zamandan beri başlıca Gürcü Ortodoks kiliselerinden biridir ve bölgedeki en saygıdeğer ibadet yerleri arasındadır. Mevcut yapı Orta Çağ'ın Gürcü mimarı Arsukisdze tarafından 1029 yılında tamamlanmış olsa da, alanın kendisi dördüncü yüzyılın başlarına kadar uzanmaktadır.

Mimari özellikleri

Katedralin tasarımı

Bugünkü Svetitshoveli Katedrali'nin yaklaşık 1020 yıllarına dayanan mimarisi erken Orta Çağ'da Gürcistan'ın III. Bagrat'ın yönetimi altında birleştirilmesinden sonra üstünlük kazanmaya başlamış çapraz kubbe tarzında inşa edilmiştir. Bu tarzın karakteristiği, kubbenin kilisenin dört tarafına da yerleştirilmiş olmasıdır. Kilisenin yapısı, iyi bir akustik sağlamak için tasarlanmıştır. Svetitshoveli'nin kubbesi, kiliseyi iyi durumda tutması için yüzyıllar boyunca birkaç kez yeniden inşa edilmiştir. Katedral için kullanılan temel taş, kumlu sarısıdır, abartı penceresinin çevresinde kırmızı bir taş kullanılmıştır. Kubbe silindirinde kullanılan yeşil taş 17. yüzyıldan kalmıştır. Büyük bir pencere, kilisenin batı üst tarafının çoğunu kaplar. Dekorasyonda Mesih'in oturduğu, iki melek de her iki tarafta gösteriliyor. Duvardaki orijinal heykel saklanmadı, ancak 19. yüzyılda birkaç kez restore edildi.

Fresk ve ikonlar

Katedralin iç duvarları çeşitli fresklerle bezenmiştir, onların da birçoğu devrimize zedeli halde gelmiştir. 1830 yılında Çar I. Nikolay'ın Mtsheta şehrine planladığı seyahat üzerine fresklerin hepsi kireçlendirilerek ağartılmış, lakin çarın seyahati gerçekleşmemiştir. Modern devirde dikkatle yapılan restorasyon işlemlerinden sonra Apokalipsis canavarı ve Zodyak işaretleri tasvirleri de dahil olmakla fresklerın bir bölümünün kalıntıları restorasyon edilmiştir.[1]

Şu anda katedralin duvarları çok sayıda Hristiyan Ortodoks ikonları ile süslenmiş, ancak onların birçoğu orijinal değildir, ikonların orijinalleri Gürcistan müzelerində saklanıyor. Çoğu Gürcü kiliselerinde olduğu gibi, bu katedralinde bezenmesinde üzüm tanesi taş işlemelerindən geniş ölçüde istifade edilmekle ülkenin kadim şarapçılık ananeleri vurgulanmıştır. Sunakta bulunan İsa'nın büyük figürü 19. yüzyılda Rus sanatçısı tarafından boyanmıştır. Kilisede saklanan ikonların birçoğu 20. asra aittir. Onların birçoğu Gürcistanın başka kiliselerində saklanan daha kadim ikon və fresklerin kopyalarıdır. Kilisenin doğu cephesinde 5. asırda inşa edilmiş kiliseden kalan iki öküz başı kabartması vardır ki, bu taş işlemesi de erken Hristiyanlık devrinde halk folklorunun Hristiyan ikonografisine tesirini gösteriyor.

  • Sunakta dua eden İsa freski
    Sunakta dua eden İsa freski
  • Çarmıha çekilme freski
    Çarmıha çekilme freski
  • Kral Mirian freski
    Kral Mirian freski
  • Zodyak freski
    Zodyak freski

Kutsal Kabir Kilisesi'nin sembolik kopyası

Kutsal Kabir Kilisesi'nin sembolik kopyası

Güney tarafında Katedralin içine küçük bir taş kilise inşa edilmiştir. Bu Kudüs'teki Kutsal Kabir Kilisesi'nin sembolik bir kopyasıdır. 13. yüzyılın sonu ile 14. yüzyılın başları arasında kurulan bu mekan, Svetitşoveli'yi İsa'nın elbisesi sayesinde (Kudüs'ten sonra) dünyanın ikinci en kutsal yeri olarak göstermek için inşa edilmiştir. Bu taş şapelin önünde, koridor ve neflerin arasındaki sütunlarla hizalanan en batıdaki yapı Sidonia'nın mezarıdır. Hayat veren sütünün orijinal kalıntıları da burada, 17. yüzyılda inşa edilmiştir. Kral Mirian ve Kraliçe Nana'nın hayatlarından sahneler ve ilk Hristiyan Bizans İmparatoru I. Konstantin'in ve annesi Helena'nın portreleri, G. Gulzhavaraşvili tarafından boyanmıştır. 4. yüzyıla ait kilisenin temellerinin kalıntıları bu bölümde arkeolojik araştırmalar sırasında bulunmuştur.

Katedraldeki mezarlar

Svetitshoveli, sadece Gürcü krallarının taç giyme yeri değil, aynı zamanda mezar yeri olarak da hizmet ediyordu. On tanesinin burada gömüldüğü biliniyor, ancak sunaktan önce sadece altı mezar bulunmuştur. Kral Vahtang Gorgasali'nin mezarı, onun önündeki küçük mum kale ile tanımlanabilir. Kral II. Erekle'nin mezarı üzerinde kılıç ve kalkan tarafından tanımlanabilir. Gürcistan'ın son kralı XII. Giorgi'nin mermer mezarı babasının yanındadır. Sunağın altında ise VI. Davit, VIII. Giorgi, I. Luarsab ve XI. Giorgi'nin ilk karısı Tamar'ın 1684 yılında üzeri Gürcü ve Arap harfleriyle yazılmış mezarı da dahil Bagrationi hanedanı'nın çeşitli üyelerinin mezarları bulunmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ The Treasures of Tbilisi, New York Times. September 30, 1990.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abhazya Krallığı</span> 780lerden 1088e feodal bir devlet

Abhazya Krallığı, ayrıca Abasgia ya da Egrisi-Abhazya olarak da bilinir, 780 yılından 1008 yılında birleşmiş Gürcistan Krallığı çatısı altında hanedan verasetiyle Tao-Klarceti Krallığı ile birleşmesine kadar Kafkasya'da hüküm sürmüş Orta Çağ feodal devletiydi. Bizans kaynaklarına göre Abhazya Krallığı 10. yüzyılın başlarında, Haldia Thema'sı sınırlarından Nikopsis Irmağı ağzına kadar Karadeniz kıyısında üç bin Antik Yunan mili boyunca uzanan ve arkadan Kafkas Dağları ile çevrili bölgeye hakimdi.

<span class="mw-page-title-main">Samtavro Manastırı</span>

Samtavro Transfigurasyon Ortodoks Kilisesi ve Mtsheta, Gürcistan'daki Aziz Nino Rahibe Manastırı, İberia Kralı III. Mirian tarafından 4. yüzyılda inşa edilmiştir. Kilise 11. yüzyılda Kral I. Giorgi ve Katolikos-Patrik Melkisedek tarafından yeniden inşa edilmiştir. Ünlü Gürcü keşiş Gabriel, Samtavro Kilisesi'nin bahçesinde gömülüdür.

<span class="mw-page-title-main">Azize Nino</span>

Azize Nino ,Gürcistan’da 323 yılından itibaren Hristiyanlığı yayan azize.

<span class="mw-page-title-main">Nikortsminda Katedrali</span> Ortodoks Kilisesi

Nikortsminda Katedrali Gürcistan'ın Raça bölgesindeki Nikortsminda köyünde bulunan Gürcü Ortodoks Kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Samtavisi Katedrali</span>

Samtavisi Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli ve ülkenin başkenti Tiflis'e 45 km uzaklıkta olan bir 11. yüzyıl Gürcü Ortodoks manastırıdır. Katedral, günümüzde Samtavisi Piskoposluğu ve Gori Gürcü Ortodoks Kilisesinin merkezlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Bedia Katedrali</span>

Bedia Katedrali, Abhazya'nın Tkvarçeli rayonuna bağlı Bedia köyünde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks katedralidir. Gürcistan'ın altbölümlerine göre Oçamçire Belediyesinde yer alan katedral, Karadeniz sahillerindeki tartışmalı bir bölgede yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Betania Manastırı</span>

Betania Meryem'in doğumu Manastırı ayrıca bilinen adıyla Betania veya Bethanya (ბეთანია) Doğu Gürcistan'daki başkent Tiflis'in 16 km güneybatısında yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. 11 ve 12. yüzyıllarda, Gürcistan Krallığı'nın "Altın Çağ”ı döneminde yapılan bu eserin ilgi çekici bir mimarisi vardır. Çağdaş Gürcü hükümdarlarının grup portrelerini içeren duvar resimleri de dikkate değerdir.

<span class="mw-page-title-main">Yorgi Kilisesi (Kldisubani)</span>

Qarapi Aziz Yorgi Kilisesi Gürcistan'ın Eski Tiflis bölgesindeki Narikala katedralinin dibinde yer alan bir 18. yüzyıl kilisesidir. Kilise tek katlıdır ve 1753 yılında inşa edilmiştir. Gürcü Ortodoks Kilisesi, Aziz Kral Vahtang Gorgasali döneminde inşa edilmiş eski bir Gürcü kilisesinin bulunduğu yere inşa edilmiştir. Kilise, Ermeni tüccar Petros Zohrabian ve eşi Lolita'nın ve 1735'te yaptıkları yardımlarla yeniden inşa edildi. Kilise, Gürcü-Ermeni dostluğu ve işbirliğinin en önemli örneklerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Tiflis Sioni Katedrali</span>

Sioni Meryem'in Ölümü Kilisesi Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te yer alan bir Gürcü Ortodoks katedralidir. Kutsal Topraklar'daki belirli yerlerin isimlerini kiliselere vermek bir Orta Çağ Gürcü geleneğiydi, Sioni katedrali adını Kudüs'teki Zion Dağı'ndan almaktadır. Gürcistan'daki Sioni adını taşıyan diğer kiliselerden ayrılması için yaygın olarak Tiflis Sioni olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Manglisi Katedrali</span>

Manglisi Katedrali veya Manglisi Sioni Katedrali Gürcistan'ın Tetritsqaro Belediyesindeki Manglisi kentinin yanında bulunan aktif bir Gürcü Ortodoks katedralidir. 330'larda inşa edilen katedral, ülkedeki en eski Hristiyan ibadethanelerinden biridir. Mevcut katedral ise 6. ve 7. yüzyıllarda inşa edilmiştir. Katedral, 1002'de büyük bir restorasyondan geçmiştir. Eskiden, İsa'nın gerildiği çarmık parçasının da dahil olduğu rölikleriyle meşhurdu. 21. yüzyılda ise, duvar resimleriyle bilinmektedir. Katedral, popüler bir ulusal turizm merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Dmanisi Sioni Katedrali</span>

Dmanisi Theotokos Katedrali, yaygın olarak bilinen adıyla Dmanisi Sioni Kilisesi Güney Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesindeki Dmanisi Tarihi Sit Alanının kalbinde yer alan bir Erken Orta Çağ bazilikasıdır. Kilise, üç bölümlü nefe, belirgin şekilde çıkık apsise ve 13. yüzyılın başlarında zengin biçimde süslenmiş bir nartekse sahiptir. Sioni kilisesi, 2009 yılında yenilenen ve faal durumda olan bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Devlet tarafından Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtı listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Metehi Kilisesi</span> Tblisideki kilise

Metehi Meryem Ana Kilisesi veya Metehi Kilisesi, Kura Nehri'nin sağ kıyısında ve Eski Tiflis'in karşısında konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Tsilkani Katedrali</span>

Tsilkani Meryem Ana Katedrali, Doğu Gürcistan'ın Mtsheta-Mtianeti bölgesindeki Mtsheta Belediyesinin Tsilkani köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Aslen 4. yüzyılda inşa edilen kilisenin, Orta Çağ'da sürekli biçimi değiştirilmiştir. Köşelerinde kuleler bulunan bir duvarla çevrelenmiş olan mevcut yapı, kubbeli Yunan haçı planı tasarımına sahiptir. Kilise, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ağaiani Azize Nino Kilisesi</span>

Ağaiani Azize Nino Kilisesi, Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesine bağlı Kaspi Belediyesindeki Ağaiani köyünün 2 km güneydoğusunda yer alan, Thoti Dağında konumlanmış bir Erken Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. Tarihsel bir söylentiye göre kilise, Hristiyanlığın Kartli halkı tarafından benimsendiğini göstermesi için Azize Nino'nun emriyle dikilen üç tahta haçtan birinin yanında konumlanmıştır. Mevcut yapı, Yunan haçı planıyla yapılmış eski kilisenin yeniden yapılanmasıyla, 9. ve 10. yüzyıllar arasında yapılmış bir salon kilisesidir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Telovani Kutsal Haç Kilisesi</span>

Telovani Kutsal Haç Kilisesi Doğu Gürcistan'ın Mtsheta-Mtianeti bölgesindeki Mtsheta belediyesinde konumlanmış bir 8-9. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Kubbeli trikonç tasarımına sahip kilisenin sığınağının her iki tarafında pastoforium bulunmaktadır. İç kısımda, Kutsal Mendil'in en eski Gürcü tasvirlerinden biri de dahil olmak üzere, ağır hasarlı duvar resimleri bulunmaktadır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ruisi Katedrali</span>

Ruisi Meryem Ana Katedrali Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Ruisi köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Aslen 8-9. yüzyılda inşa edilen kilise, 11. yüzyılda yeniden modellenmiş ve 15. yüzyılda yeniden inşa edilmiştir. Doğusunda at nalı şekilli apsisi bulunan, uzun kubbeli bir Yunan haçı planlı kilisedir. Katedral, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bana Katedrali</span>

Bana Katedrali, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Panaki (ფანაკი) veya Banaki (ბანაკი) olan Penek köyünde yer alan Bana Manastırı'nın ana kilisesidir.

Gürcistan kültürü, ülkenin uzun tarihi ile beraber gelişmiş, Gürcü dili ve alfabesi üzerine dayanan güçlü bir edebiyat geleneği ve eşsiz bir ulusal kültür barındırmaktadır. Bu özelliği güçlü bir ulusal kimlik sağlayarak tarih boyunca tekrarlanan yabancı işgali ve asimilasyon çabalarına rağmen Gürcü kimliğinin korunmasına yardımcı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan mimarisi</span> gürcistan mimarisine genel bakış

Gürcistan mimarisi, Gürcistan'da bulunan mimari tarzları ifade eder. Ülke mimari anıtlar açısından son derece zengindir. Gürcü mimarisinin karakteristik özellikleri, anıtsallık, net kompozisyon, katı orantılar, makul derecede dekorasyon kullanımı ve hepsinden önemlisi doğa ile uyumlu etkileşimdir.

<span class="mw-page-title-main">İberya'nın Hristiyanlaşması</span>

İberya'nın Hristiyanlaştırılması, Hristiyanlığın 4. yüzyılın başlarında Azize Nino'nun, Klasik Antik Çağ'da İberya olarak bilinen eski bir Gürcü krallığı olan Kartli'de yaptığı vaaz ile yayılmasını ifade eder ve bunun sonucunda o zamanın pagan Kralı İberya'nın III. Mirian'ı tarafından Hristiyanlığın bir devlet dini olarak ilan edilmesi ile sonuçlanır. Sozomenos'a göre bu durum, çok tanrılı Gürcülerin "Kartli Tanrıları" olarak bilinen köklü antropomorfik putlara sahip olması nedeniyle, kralın "büyük ve barbar ulusunun Mesih'i itiraf etmesine ve babalarının dininden vazgeçmesine" yol açmıştır. Kral, tüm inşaat süreçlerinin ana sponsoru, mimarı, başlatıcısı ve organize edici gücü olacaktır. Sokrates Skolastikos'a göre, Habeşliler ile birlikte "Hıristiyan inancını ilk kez İberyalılar benimsedi" ancak bu olayın kesin tarihi hâlâ tartışılmaktır. Gürcü hükümdarları, Ermenilerle birlikte dünyanın herhangi bir yerinde Hristiyan inancına geçen ilk halklar arasındadır. Ermeni-Gürcü dini rekabetinin ve kristolojik tartışmaların tırmanmasından önce, Kafkas Hristiyanlıkları olağanüstü derecede kapsayıcı, çoğulcu ve esnekti; bu durum, özellikle 6. yüzyıldan itibaren kristalleşen "ulusal" kiliseler olarak çok daha sonra kurulan katı dini hiyerarşileri ile son buldu. Bölgedeki muazzam çeşitliliğe rağmen, Hristiyanlaşma süreci, Geç Antik Çağ boyunca Avrasya'nın en enerjik ve kozmopolit bölgeleri olan ve Gürcüleri ve Ermenileri tartışmasız bir şekilde büyük bir uygarlık içinde herhangi bir bölgeye yerleştirecek kadar zor olan Kafkasya'da tüm bölgeyi kapsayan bir olgudur. Krallığın Hristiyanlaştırılmasında önemli bir rol oynayan Kartli'nin kraliyet başkenti Mtsheta'daki Yahudiler, Gürcü monarşisi ile Kutsal Topraklar arasındaki bağların derinleşmesine güçlü bir ivme kazandıracak ve Filistin'de Gürcülerin varlığının artmasına yol açacaktır. İberyalı Petrus'un ve diğer hacıların faaliyetlerinin de doğruladığı gibi, Nasıra Gürcü yazıları yanı sıra Yahudiye Çölü'nde bulunan en eski onaylanmış Gürcüce Birü’l-Kutt yazıtları da buna dahildir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.